ەرمۇحان بەكماحانوۆتىڭ جەتەكشىلىگىمەن 1943 جىلى باسىلعان "قازاقستان تاريحى" ۇجىمدىق ەڭبەگى قايتا باسىلىپ شىقتى
الماتى. 7 قاراشا. قازاقپارات /ەرلىك ەرجانۇلى/ - بۇل 1917 جىلعا دەيىنگى ۇلت ازاتتىق قوزعالىستار تاريحىنىڭ العاشقى جانە يدەولوگيالىق تۇرعىدان شەكتەلمەگەن شىنايى عىلىمي نۇسقاسى بولدى.
ونى ءال- فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى، تاريح عىلىمىنىڭ دوكتورى تالاس وماربەكوۆ بۇگىن الماتىدا 1943 جىلى باسىلعان "قازاقستان تاريحى" ۇجىمدىق ەڭبەگىنىڭ قايتا جارىق كورۋىنە ارنالعان ءباسپاسوز ءماسليحاتىندا ايتتى.
الماتى. 7 قاراشا. قازاقپارات /ەرلىك ەرجانۇلى/ - بۇل 1917 جىلعا دەيىنگى ۇلت ازاتتىق قوزعالىستار تاريحىنىڭ العاشقى جانە يدەولوگيالىق تۇرعىدان شەكتەلمەگەن شىنايى عىلىمي نۇسقاسى بولدى.
ونى ءال- فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى، تاريح عىلىمىنىڭ دوكتورى تالاس وماربەكوۆ بۇگىن الماتىدا 1943 جىلى باسىلعان "قازاقستان تاريحى" ۇجىمدىق ەڭبەگىنىڭ قايتا جارىق كورۋىنە ارنالعان ءباسپاسوز ءماسليحاتىندا ايتتى.
"بۇل كىتاپتىڭ ەڭ باستى قۇندىلىعى - ءبىزدىڭ ۇلت ازاتتىق قوزعالىستارىمىزدىڭ تاريحى تۇڭعىش رەت شىنايى جازىلعان. مۇندا "قازاقستان وتار ەل" دەپ اتالاتىن تاراۋ بار. سىرىم داتوۆ، يساتاي تايمانوۆتاردان باستاپ امانگەلدى يمانوۆقا دەيىنگى كەزەڭدەگى ۇلت ازاتتىق قوزعالىستار بۇرىن ەش ۋاقىتتا شىنايى عىلىمي تۇردە جازىلماعان بولاتىن", - دەيدى ت. وماربەكوۆ. عالىمنىڭ ايتۋىنشا، وندا ەجەلگى ساق، ءۇيسىن سياقتى تايپالاردىڭ قالاي قالىپتاسقانى جۇيەلى تۇردە ناقتى دەرەكتەرمەن سومدالعان. سونداي-اق قازاق حاندىعى تاۋەلسىز مەملەكەت رەتىندە سيپاتتالادى. 19 عاسىردا جانە 20 عاسىردىڭ باسىندا شوقان ءۋاليحانوۆ، مۇحامەدجان تىنىشباەۆ، حالەل دوسمۇحامەدوۆ سياقتى قازاقتىڭ زيالى قاۋىمى بىرنەشە رەت عىلىمي تۇرعىدان قازاق تاريحىن جازۋعا ارەكەت جاسادى. شوقان ءوزىنىڭ ويعا العان كوپ ىستەرىن اياقتاي الماي، ومىردەن وتە جاس ءوتتى. ال مۇحامەدجان مەن حالەل باسقا الاشوردالىقتار سەكىلدى ۇلتشىلدار رەتىندە قاتال جازاعا تارتىلدى. سوندىقتان 1941 جىلى ەرماحان بەكماحانوۆ تاريحشىلار مەن جازۋشىلاردى قازاقتاردىڭ العاشقى عىلىمي تاريحىن جازۋ ءۇشىن جۇمىس توبىن قۇرۋعا كوندىرگەن. وعان الكەي مارعۇلان، مۇحتار اۋەزوۆ، ءسابيت مۇقانوۆ، عابيت مۇسىرەپوۆ، بەيسەنباي كەنجەباەۆ كىرگەن. ەكى جىلدىق ەڭبەك زور تابىسپەن اياقتالىپ، جاڭا تاريحي باسىلىم ستالين سىيلىعىنا دا ۇسىنىلادى. الايدا 40-شى جىلداردىڭ اياعىنا تامان ونداعى كەنەسارى قوزعالىسىنىڭ رەسمي باعاسى وزگەرىپ، تاريحشىلار قۋعىنعا ۇشىرايدى.
"قازىر ءبىز تاۋەلسىزدىكتىڭ تاريحىن 1991 جىلدان باستاۋعا ۇيرەنىپ الدىق قوي. بۇل كىتاپتى وقىعان ادام قازاقتا مەملەكەت بولعان ەكەن، 1918 جىلعا دەيىن تاۋەلسىز بولعان ەكەنبىز دەگەن قورىتىندىعا كەلەدى. تاعى ءبىر نازار اۋداراتىن جەر، ابىلقايىر حان باستاپ قازاقتىڭ رەسەيگە قوسىلۋى كىتاپتا قازاقتىڭ از عانا بيلەۋشىلەرىنىڭ ورىس ۇلىقتارىمەن كەلىسىمى دەپ باعالايدى. مەنىڭشە، بۇل دا ويلاناتىن نارسە. تاريحشىلار ابىلقايىردىڭ تۇلعاسىنا ءالى ادىلەتتى باعا بەرە الماي وتىر", - دەدى تالاس وماربەكوۆ.
سۋرەتتە: ەرمۇقان بەكماحانوۆ ورال پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىنىڭ ستۋدەنتتەرىنە ءدارىس وقىپ تۇر. 1958 جىل
سۋرەت "ازاتتىق" راديوسىنىڭ سايتىنان الىندى (baq.kz)
