بۇگىن قۋات احمەتوۆ، وعىز دوعان باستاعان بىرقاتار ءتىل جاناشىرلارى بەيتبىت اكتسيا ۇيىمداستىرعان ەدى. دالىرەك ايتساق، ۇيىمداستىرماق بولعان. ول قانداي اكتسيا دەيسىز عوي. «قازاق تىلىندە قىزمەت كورسەتۋدى تالاپ ەتۋ» اكتسياسى!

ۇيىمداستىرۋشىلاردىڭ ايتۋىنشا، بۇل ەشقانداي دا ميتينگ، شەرۋ نەمەسە توپتاسىپ جينالۋ ەمەس. ءاربىر ادام جەكە-جەكە، وزدەرىنىڭ تۇرعىلىقتى مەكەن-جايى بويىنشا دۇكەن نەمەسە باسقا دا قىزمەت كورسەتۋ نىساندارىنا بارىپ، مەملەكەتتىك تىلدە قىزمەت الۋ! ياعني، قىزمەت كورسەتۋشىنىڭ قازاق تىلىندە سويلەۋىن تالاپ ەتۋ، تاۋار باعالارىنىڭ نەمەسە ماڭدايشاداعى جارناما قاعازدارىنىڭ، كەز كەلگەن اقپاراتتىق حابارلامالاردىڭ ورىس تىلىندە عانا ەمەس، مەملەكەتتىك تىلدە دە قاتار جازىلۋىن تالاپ ەتۋ!

الايدا، كەشە وعىز دوعان مىرزا فەيسبۋك جەلىسىندەگى پاراقشاسىندا ۇيىنە قۇقىق قورعاۋ قىزمەتكەرلەرىنىڭ كەلىپ، تەرگەۋگە العانىن جازدى. 25 مينۋتتىق بەينە جازبا جاريالادى. ول بەينە جازبادان پوليتسيا فورماسىنداعى ازامات پەن فورما كيمەگەن جانە ەكى ازاماتتىڭ وعىز دوعاندى تەرگەپ-تەكسەرىپ، سۇراققا الىپ جاتقانىن انىق كورۋگە بولادى. ءتىپتى، فورماسىز ءبىر ازاماتتىڭ: «ءسىز قانداي اكتسياعا ادامداردى شاقىردىڭىز»، «بىرەۋ رەنجىپ قالىپ، «زاياۆلەنيا» جازادى»، «تۇرىك ازاماتى كەلىپ، ءبىزدى جەكە كورەدى ەكەن، ورىستاردى دەپ ايتسا»، «باسقا ۇلتتىڭ ازاماتتارى ويلايدى عوي»، «ءسىز بىلەسىز بە، اكتسيا.. وسىنداي پاندەميا كەزىندە ادام جينايسىز با» ت.ب. دەگەن اڭگىمەلەرى انىق ەستىلەدى. تاعى ءبىر فورماسىز ازامات: «بۇل جىگىتتەردىڭ سۇراپ جاتقانى، مەن تۇسىندىرەيىن، ءسىزدىڭ قاۋىپسىزدىگىڭىزدى ويلاپ جاتىر»، «بىزگە قازاقستان اۋماعىندا جۇرگەن ءار ازاماتتىڭ دەنساۋلىعى ماڭىزدى»، دەپ جالعايدى. بەينە جازبانىڭ ۇزاقتىعى 25 مينۋت. ونى 55 مىڭعا جۋىق ادام كورىپ، 400-دەن اسا ادام ءبولىسىپ ۇلگەرىپتى. مىڭنان اسا پىكىر قالدىرعان.

;feature=youtu.be&fbclid=IwAR3ew68zKT3AOWt6i1ivAUDnStdOhx7SoFr2QzT9ktsDS-0xjzUhkq0Z2Kc

ءبىز ماسەلەنىڭ ءمان-جايىن ءبىلۋ ءۇشىن وعىز دوعان مىرزانىڭ وزىنە حابارلاستىق.

بۇل كىمنىڭ زاڭى؟ قازاقستاننىڭ ءوزى شىعارعان زاڭى عوي؟..

وعىز دوعان، ءتىل جاناشىرى:

- بۇل اكتسيانى قۋات احمەتوۆ ۇيىمداستىرعان. جوسپارىمىز اۋەلى مىناداي ەدى. قازاقستاننىڭ 14 قالاسىندا قازاق تىلىنە قاتىستى زاڭدى ورەسكەل بۇزىپ وتىرعان دۇكەندەرگە بارىپ، ول جەردەگى زاڭ بۇزۋشىلىقتى ۆيدەوعا تۇسىرمەكشى ەدىك. سول دۇكەننىڭ اكىمشىلىگىن شاقىرىپ، ءتىل تۋرالى زاڭنىڭ 21 بابىن قاعازعا شىعارىپ، قولدارىنا ۇستاتىپ، ەسكەرتۋ جاساماقشى ەدىك. ەگەر ولار زاڭدى ورىنداماسا، ءبىز بارلىق ۆيدەولاردى جيناپ، پروكۋراتۋراعا جۇگىنەتىن ەدىك. اۋەلگى جوسپارىمىز سولاي ەدى.

قۋات مۇنى ءبىراز ۋاقىتتان بەرى ايتىپ جۇرگەن. ءبىر كۇندە قازاقستاننىڭ بارلىق قالالارىندا وسىنداي ءتىل زاڭىن بۇزعاندارعا بارىپ ەسكەرتۋ جاساۋ دەگەن جاقسى يدەيا عوي.  بۇل بارىپ توبەلەس شىعارۋ ەمەس. ميتينگ نەمەسە شەرۋ ەمەس. زاڭنىڭ ورىندالۋىن تالاپ ەتۋ عانا!

بۇل كىمنىڭ زاڭى؟ بۇل قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءوزى شىعارعان زاڭى عوي؟.. سول زاڭدى قولدارىنا بەرىپ: «مىنە، مىنا زاڭدى وقىپ شىعىڭىزدار. سىزدەر وسى زاڭدى بۇزىپ جاتقاندارىڭىزدى بىلەسىزدەر مە»، دەپ ايتىپ قايتاتىن ەدىك. بولدى.

بۇل – ءبىزدىڭ ەمەس، بۇل – زاڭنىڭ تالابى!

قازاقستاندا ءبىر كورنەكى اقپارات جازىلاتىن بولسا، مىندەتى تۇردە قازاقشا نۇسقاسى بولۋى كەرەك ەكەندىگىن دۇكەن قوجايىندارى تۇرماق، ءجاي ازاماتتىڭ ءوزى بىلمەيدى. ءيا، زاڭدى كوپ ادام بىلمەيدى. سول زاڭدى ازاماتتاردىڭ ەسىنە ءتۇسىرىپ، تانىستىرۋ ەدى.

كەز كەلگەن اقپاراتتىڭ قازاقشاسى دا بولۋى كەرەك! ءبىز ورىسشاسى بولماسىن دەپ جاتقان جوقپىز. بىراق، قازاقشاسى دا بولۋى كەرەك. بۇل – ءبىزدىڭ ەمەس، بۇل – زاڭنىڭ تالابى! ءبىز تۇتىنۋشى رەتىندە وسىنى تالاپ ەتەمىز. بۇل زاڭدى كىم شىعاردى؟ قازاقستان رەسپۋبليكاسى شىعاردى!

«مەكتەپ» پەن «ميتينگى» دەگەن ءسوزدى اجىراتا الاتىن قۇلاعىم بار!

سوسىن مەن كەشە قىسقا عانا ۆيدەو جاريالادىم. 3 مينۋتتىق ۆيدەودا دوستارىمدى سول اكتسياعا قاتىسۋعا شاقىردىم. سول 3 مينۋتتىق ۆيدەونىڭ 2 مينۋتىندا: «بارعان كەزدە مادەنيەتتىلىكتى، سابىرلىقتى، ساۋاتتىلىقتى ساقتاۋ كەرەك»، دەدىم. ويتكەنى، ولار ارانداتۋى مۇمكىن. سوعان قاراماستان كەشە پوليتسەيلەر ۇيىمە كەلدى. ۆيدەودان كورگەندەرىڭىزدەي، ولاردىڭ ناقتى قانداي تالاپپەن كەلگەنىن ءوزىم دە تۇسىنگەن جوقپىن. ولار تەك قانا قۇجاتتاردى تەكسەرىپ كەتەتىن بولسا، مەن دە تۇسىرمەۋشى ەدىم عوي. بىراق، ولار: «نەعىپ ميتينگىگە شاقىرىپ تۇرسىز» دەگەن ءسوز ايتتى. سودان كەيىن مەن ولاردىڭ جامان ويمەن كەلگەنىن ءتۇسىنىپ، ۆيدەوعا تۇسىرە باستادىم. سودان ولار: «ءبىز «ميتينگى» دەگەن جوقپىز، «مەكتەپ» دەپ ايتتىق» دەۋگە كوشتى. مەنىڭ «مەكتەپ» پەن «ميتينگى» دەگەن ءسوزدى اجىراتا الاتىن قۇلاعىم بار.

ادۆكوت ابزال قۇسپان مەنىڭ بۇگىنگى اكتسياعا شىقپاۋىما كەڭەس بەردى. بىراق، باسقالارى شىعادى.  ءساتتى وتەدى دەپ ويلايمىن.

«ورىستار رەنجيدى» دەگەن ءسوزدى نەگە ايتادى?

پوليتسەيلەردىڭ ايتقان سوزدەرىنەن ماعان ەڭ ۇناماعانى – «ورىستار رەنجيدى عوي» دەگەن ءسوز بولدى.  بىرنەشە رەت ايتتى. مەن مۇنى سول مەملەكەتتىك قىزمەتكەردىڭ قولىمەن ۇلتارالىق ارازدىقتى تۋدىرۋ دەپ ويلايمىن. ءبىز بىردە ءبىر رەت «ورىستار»، «ورىس حالقى»، «ورىس ۇلتى» دەپ ايتقان جوقپىز. سويتسە دە، وزدەرى ورىستى سول اڭگىمەگە تىقپالاي بەردى. «ورىستار رەنجيدى» دەگەن ءسوزدى نەگە ايتادى ول؟ نە قاتىسى بار؟ دەمەك، بۇلار قازاقستاننىڭ ەمەس، رەسەيدىڭ تاپسىرماسىمەن كەلىپ وتىر عوي؟..

ءبىزدىڭ ورىس حالقىمەن نە قاتىسىمىز بار؟ مەن بارلىق سۇحباتتارىمدا حالىقتى بىرلىككە شىقىرىپ وتىرامىن. مەن ءوزىمنىڭ كىشكەنتاي ۇلىما «بىرلىك» دەپ ات قويعانمىن. ماعان بىرلىك كەرەك. قازاقستاندا ۇلتتاردىڭ ارازداسقانى كەرەك ەمەس! ەگەر سەن ءبىر كىسىنى نەمەسە ەلدى جاقسى كورەتىن بولساڭ، سەن اۋەلى ونىڭ تىنىشتىعىن تىلەيسىڭ.

قاي ۇلتتىڭ وكىلى بولسا دا زاڭدى ورىنداۋعا مىندەتتى!

بىرىنشىدەن، مەن كورنەكى اقپاراتتا ورىسشا بولماسىن دەگەن جوقپىن. ولاي ايتۋعا قۇقىم دا جوق. ەكىنشىدەن، زاڭدا ءاربىر كورنەكى اقپاراتتىڭ قازاقشاسى مەن ورىسشاسى جازىلادى دەپ كورسەتىلگەن. مەن زاڭنان اسىپ كەتىپ، ورىسشا جازىلماسىن دەپ ايتا المايمىن. بىراق، زاڭ قازاقشاسى دا جازىلسىن دەپ وتىر عوي. مەنىڭ دە، قۋاتتىڭ دا تالاپ ەتىپ وتىرعانىمىز سول. مەيلى، ورىسشاسى جازىلسىن. بىراق، قازاقشاسى مىندەتتى تۇردە بولۋى كەرەك. وعان ورىس اعايىندار نەگە رەنجۋى كەرەك؟ ەگەر ول رەنجيدى دەگەنى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ورىستارى بولسا، ولارعا دا زاڭ بىردەي ەمەس پە؟! ءبىز باعدارشامنىڭ قىزىل تۇسىنە ءوتىپ كەتسەك، ورىس تا، قازاق تا، تۇرىك تە، بىردەي ايىپپۇل تولەمەيمىز بە؟.. قاي ۇلتتىڭ وكىلى بولسا دا زاڭدى ورىنداۋعا مىندەتتى. رەنجىسە رەنجي بەرسىن. ءبىزدىڭ ۇلتتارعا قاتىستى ماسەلەمىز جوق، ءبىز تەك قازاق ءتىلىنىڭ ۇستەم بولۋىن قالايمىز. بۇل قازاقتىڭ قاقىسى. بۇل مەملەكەت – قازاقتىڭ مەملەكەتى. باسقا ۇلتتار دا تەڭ قۇقىلى ازاماتتارى بولعانىمەن، بۇل مەمەلكەتتى قۇرۋشى ۇلت – قازاق. ال ونىڭ ءتىلى قازاقستاننىڭ ەڭ ءبىرىنشى ءتىلى بوۋلى كەرەك! زاڭدا دا سولاي جازىلعان.

سوندىقتان، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ جوعارى لاۋازىمدىلارىنان بۇل وقيعاعا بايلانىستى مالىمدەمە كۇتەمىن!

اتالعان ماسەلەگە قاتىستى بەلگىلى زاڭگەر ابزال قۇسپان دا بەينە ۇندەۋ جاريالاپتى. وندا: «زاڭنىڭ ورىندالماۋىن تالاپ ەتپەۋ – قۇقىقتىق نيگيليزمگە اكەلەدى»، - دەيدى ادۆوكات.

مەملەكەت ءوزى شىعارعان زاڭنىڭ ورىندالۋىن ءوزى قالامايدى!

ابزال قۇسپان، زاڭگەر:

- ءتىل اكتسياسىنا قاتىستى وعىز دوعاننىڭ ۇيىندە بولعان تەكسەرۋ – بۇل ەندى بارىپ تۇرعان نونسەنس! مەملەكەت ءوزى شىعارعان زاڭنىڭ ورىندالۋىن ءوزى قالامايدى! نە بولماسا مەملەكەتتىك لاۋازىمدا وتىرعان كەيبىر تۇلعالار مەملەكەتكە قارسى وسىنداي ءىس ارەكەتپەن اينالىسىپ وتىر دەپ ەسەپتەيمىن. نەگە؟ كەز كەلگەن مەملەكەت ءوز ەلىندەگى قۇقىقتىق قارىم-قاتىناستاردىڭ بارلىعىن زاڭمەن رەتتەپ، شەشىپ وتىرادى. ياعني، مەملەكەت ادامداردىڭ ءومىرىن جاقسى زاڭدار شىعارىپ جانە سول زاڭداردى ورىنداتۋ ارقىلى جەڭىلدەتەدى. سول ارقىلى ءوزىنىڭ مەملەكەتتىك فۋنكتسياسىن اتقارادى. ەندى زاڭنىڭ ورىندالۋىنا ەڭ ءبىرىنشى كەزەكتە مەملەكەت جانە سول مەملەكەتتى باسقارىپ وتىرعان باسشىلار مۇددەلى بولۋى كەرەك!

ەگەر ول زاڭ ورىندالمايتىن بولسا – قۇقىقتىق نيگيليزم ورنايدى. قۇقىقتىق نيگيليزم دەگەنىمىز – جەرگىلىكتى تۇرعىنداردىڭ، حالىقتىڭ بۇل زاڭداردىڭ ەشقاشان ورىندالمايتىنىن، ونىڭ ءجاي قولجاۋلىققا اينالعاندىعىن ابدەن سەزىنگەن كەزدە زاڭدى (زاڭنىڭ ارتىندا مەملەكەت تۇر), سول مەملەكەتتى سىيلاماۋشىلىق قالىپتاسادى. ال وسى سىيلاماۋشىلىق شەگىنە جەتكەندە ول مەملەكەت جەر بەتىنەن قۇرىپ، جويىلىپ كەتەدى.

تاريحتى قاراساڭىزدار، تەك قانا باسقا مەملەكەتتەردىڭ باسقىنشىلىق، شاپقىنشىلىق ارەكەتتەرىنەن عانا ەمەس، سونىمەن قاتار، ءوز ەلىندە، ءوز جەرىندە زاڭدارىن ورىنداتا الماۋىنىڭ سالدارىنان نەمەسە جەمقورلىقتىڭ شەگىنە جەتۋى سالدارىنان جويىلىپ كەتكەن ەلدەر قانشاما؟..

ەندى ءتۇسىندىرىپ ايتايىن. بۇل اكتسيا – ءاربىر ازامات ءوزىنىڭ تۇرعان جەرىندە، قالاسىندا، ۇيىندە، ءۇيىنىڭ قاسىندا، كەز كەلگەن قىزمەت كورسەتۋشى كاسىپكەرلىك سۋبەكتىسىنە بارىپ، قازاق تىلىندە قىزمەت كورسەتۋىن تالاپ ەتۋ كەرەك بولاتىن. ول – ءتىل تۋرالى زاڭدا، ول – تۇتىنۋشىلار قۇقىعىن قورعاۋ تۋرالى زاڭدا ناقتى كورىنىس تاپقان. ياعني، مەن ونى قالتامنان شىعارىپ، بىرەۋلەردى پروۆوكاتسياعا يتەرمەلەپ وتىرعانىمىز جوق. ءاربىر ازامات زاڭمەن كورسەتىلگەن ءوزىنىڭ مىندەتىن اتقارۋعا ءتيىستى بولاتىن. بۇل اۋەلى قازاق ءتىلدى ءسىز بەن ءبىزدىڭ تىكەلەي مىندەتىمىز. وسى زاڭنىڭ ورىندالۋىنا ءسىز بەن ءبىز ءبىرىنشى كەزەكتە مۇددەلى بولۋىمىز كەرەك! نەگىزى وسى زاڭدى شىعارعان مەملەكەت ءبىرىنشى كەزەكتە، سوسىن قازاقتىلدى ورتا مۇددەلى بولۋى كەرەك ەدى.

سوندىقتان، قۇرعاق سوزدەن جالىققان، قازاقستاننىڭ پاتريوت ازاماتتارى باس قوسىپ، ماعان حابارلاسقان ەدى. مىنە، وسىنداي وي تۋىپ، قۋات احمەتوۆتىڭ باسشىلىعىمەن قازاقستاننىڭ بارلىق وڭىرىندە ءاربىر ازامات قازاق تىلىندە قىزمەت كورسەتۋدى تالاپ ەتۋى كەرەك بولاتىن. بۇل  كوشەگە شىعۋ ەمەس، بۇل ميتينگ ەمەس، بۇل توپتاسىپ جينالۋ ەمەس. اركىم ءوز ۇيىندە، ءبىر ءوزى بارىپ: «مەن تۇتىنۋشى رەتىندە ماعان قازاق تىلىندە قىزمەت كورسەتىڭىز نەمەسە اناۋ باعالاردىڭ، پرەيس-كۋرانتتاردىڭ باعاسىن قازاق تىلىندە جازىڭىز» دەگەن باعىتتا، زاڭدا كورسەتىلگەن تالاپتاردى سۇراۋى ءتيىس بولاتىن. ەگەر بۇل تالاپ ورىندالماعان جاعدايدا فيكساتسيا جاسالىپ، بەينە كامەراعا ءتۇسىرىلىپ، كەيىن پروكۋراتۋرا، سوت ورىندارىنا جۇگىنۋىمىز ءتيىس بولاتىن. بۇل زاڭدى تالاپ قوي؟! زاڭسىز اەرەكەت ەمەس قوي؟!.

ءتۇيىن. قازاق تىلىنە ايرىقشا ىقىلاسپەن قاراپ، زەردەلى زەرتتەۋلەر جاساپ جۇرگەن تۇرىك عالىمدارىنىڭ ءبىرى – وعىز دوعان. سوڭعى كەزدەرى، قازاقستاندىق جانە شەتەلدىك سايتتاردا، الەۋمەتتىك جەلىلەردە قازاق ءتىلىن قورعاۋعا قاتىستى بەلسەندى پىكىرىمەن تانىلىپ جۇرگەن ازامات قايسىبىر جىلدارى «ەير استانا» اۋە كومپانياسىمەن، سوسىن بۇرىنعى «كازكوم» بانكىمەن ءدال وسى مەملەكەتتىك ءتىل ماسەلەسىندە سوتتاسىپ، جەڭىسكە جەتكەن. ول تۋرالى ەگجەي-تەگجەيلى اقپاراتتار Abai.kz اقپاراتتىق پورتالىندا جاريالاندى.

ال ەندى وعىز دوعاننىڭ قازاقستاندا قازاق تىلىندە قىزمەت كورسەتۋدى تالاپ ەتۋگە ۇندەگەنى ءۇشىن تەرگەۋگە ءتۇسۋى، ۇيىنە قۇقىق قورعاۋ قىزمەتى وكىلدەرىنىڭ كەلىپ: «ورىستار رەنجيدى»، دەپ سويلەۋى قانشالىق اقىلعا سيادى؟

«قر ءتىل تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 1997 جىلعى 11 شiلدەدەگى N 151 زاڭىنىڭ 4 بابىندا: «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتiك تiلi - قازاق تiلi. مەملەكەتتiك تiل - مەملەكەتتiڭ بۇكiل اۋماعىندا قوعامدىق قاتىناستاردىڭ بارلىق سالاسىندا قولدانىلاتىن مەملەكەتتiك باسقارۋ، زاڭ شىعارۋ، سوت iسiن جۇرگiزۋ جانە iس قاعازدارىن جۇرگiزۋ تiلi. قازاقستان حالقىن توپتاستىرۋدىڭ اسا ماڭىزدى فاكتورى بولىپ تابىلاتىن مەملەكەتتiك تiلدi مەڭگەرۋ - قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءاربiر ازاماتىنىڭ پارىزى»، - دەپ تايعا تاڭبا باسقانداي جازىلعان.

وسى زاڭنىڭ «ءتىل – ەلدى مەكەن اتاۋلارىندا، جالقى ەسىمدەردە، كورنەكى اقپاراتتا» جازىلۋى تۋرالى 4 تاراۋىنىڭ 21 بابىندا: «بلانكiلەر، ماڭدايشالار، حابارلاندىرۋلار، جارنامالار، پرەيسكۋرانتتار، باعا كورسەتكiشتەرi, باسقا دا كورنەكi اقپارات مەملەكەتتiك تiلدە جانە ورىس تiلiندە، ال قاجەت بولعان جاعدايدا باسقا دا تiلدەردە جازىلادى.

***

كورنەكi اقپاراتتىڭ بارلىق ءماتiنi مىناداي رەتپەن: مەملەكەتتiك تiلدە - سول جاعىنا نەمەسە جوعارعى جاعىنا، ورىس تiلiندە ون جاعىنا نەمەسە تومەنگi جاعىنا ورنالاسادى، بiردەي ولشەمدەگi ارiپتەرمەن جازىلادى. قاجەتتiگiنە قاراي كورنەكi اقپاراتتىڭ ماتiندەرi قوسىمشا باسقا دا تiلدەرگە اۋدارىلۋى مۇمكiن. بۇل جاعدايدا قارiپ ولشەمi نورماتيۆتiك قۇقىقتىق اكتiلەردە بەلگiلەنگەن تالاپتاردان اسپاۋعا تيiس. اۋىزشا اقپارات، حابارلاندىرۋ، جارناما مەملەكەتتiك تiلدە، ورىس جانە قاجەت بولعان جاعدايدا، باسقا دا تiلدەردە بەرiلەدi»، - دەپ جازىلعان.

ءتىل جاناشىرلارىنىڭ وسى زاڭنىڭ ورىندالۋىن تالاپ ەتۋى – «ورىستاردىڭ نەمەسە باسقالاردىڭ رەنىشىن» تۋدىرا ما؟ اناۋ بەينە جازباداعى ازاماتتىڭ ايتۋىنشا سولاي! سوندا مۇنى قالاي تۇسىنۋگە بولادى؟ پوليتسەيلەردىڭ ارەكەتى قانشىلىق زاڭدى؟ قازاقستاندا تۇراتىن كەز كەلگەن ازامات (ونىڭ ۇلتى، ءدىنى، ناسىلىنە قاراماي) وزىنە قازاق تىلىندە قىزمەت كورسەتۋدى تالاپ ەتە الماي ما؟ بۇل كىسى بوستاندىعىن، تۇتىنۋشى قۇقىن شەكتەۋ ەمەس پە؟ قازاقستاندا قازاق تىلىندە قىزمەت كورسەتۋدى تالاپ ەتۋ قىلمىس پا؟ قۇزىرلى مينيسترلىك اتالعان ماسەلەگە قاتىستى جاۋاپ بەرۋى كەرەك!

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz