11 شىلدە كۇنى وتكەن ۇكىمەتتىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسىندا پرەزيدەنت توقاەۆ اسقار مامين ۇكىمەتىنە 2 اپتا ۋاقىت بەرىپ، جاعدايدى رەتتەۋدى قاتاڭ تاپسىرعانىن بىلەسىزدەر. پرەزيدەنت جاۋاپتى شەندىلەر كوروناۆيرۋس ىندەتىنىڭ تارالۋىنا قارسى شارالاردى ءتيىمدى جۇرگىزبەدى دەپ سىنىعان. ەگەر 2 اپتادا جاعداي وڭايلمايتىن بولسا، ۇكىمەت قۇرامىن وزگەرتۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتقان. سودان بەرى تۇپ-تۋرا 10 كۇن ءوتتى. توقاەۆتىڭ 2 اپتاسى 25 شىلدەدە اياقتالادى.

كەشە مامين كومانداسىنان العاشقى بولىپ تسيفرلىق دامۋ، يننوۆاتسيالار جانە اەروعارىش ونەركاسىبى ءمينيسترى اسقار جۇماعاليەۆ كەتتى. دالىرەك ايتساق، قىزمەتىنەن الىندى.

اسەكەڭ بۇل مينيسترلىكتى باسقارىپ ءجۇرىپ، كوشتىڭ باسى ەمەس، كوپتىڭ ءبىرى بولدى. ءتىپتى، كولەڭكەلەپ جاتتى دەسەك تە ارتىق ايتقاندىق ەمەس شىعار. كوپ دەگەندى – ەل-جۇرتتىڭ ەمەس، اقوردانىڭ اينالاسىنداعى كوپ شەندىنىڭ ءبىرى دەپ ۇعارسىزدار...

اسەكەڭ اقساعان 2 ماسەلە:

ارىدەگىسىن ايتپاعاننىڭ وزىندە، قىتاي ۆيرۋسى قاھارىنا ءمىنىپ، ىندەت ورشىگەن، توتەنشە جاعداي جاريالانىپ، ەل دە، ەل باسقارعاندار دا ابىر-سابىرعا تۇسكەن سوڭعى 5 ايدا اسەكەڭ تۋرالى ەل تالقىلاعان 2 ماسەلەنى ەسكە تۇسىرگەندى ءجون كوردىك.

310 ميللياردتىڭ ەسەبى قايدا؟

ءبىرىنشىسى، ەل بيۋدجەتىنەن «تسيفرلاندىرۋعا» دەپ بولگەن 141 ميلليارد تەڭگەنىڭ ەسەبى. بۇل سومانىڭ سۇراۋى باسقا-باسقا ەمەس، ءدال وسى اسقار جۇماعاليەۆتەن ەدى. ويتكەنى، اسەكەڭ قازاقستاننىڭ تسيفرلىق دامۋ، يننوۆاتسيالار جانە اەروعارىش ونەركاسىبى ءمينيسترى بولدى.

2017 جىلى «تسيفرلى قازاقستان» جوباسىنا 310 ميلليارد تەڭگە بولىنگەن. ونىڭ 169 ميلليارد تەڭگەسى كۆازيمەملەكەتتىك سۋبەكتىلەردىڭ قالتاسىنان، ال 141 ميلليارد تەڭگەسى بيۋدجەتتەن دەپ كەلىسىلگەن. اۋەلگىدە بۇل جوبا مەن بۇل سوما 4 جىلعا دەپ جوسپارلانعان ەدى. ياعني، 2021 جىلعا دەيىن وسى قارجىنى يگەرۋى كەرەك-ءتى.

تاعى 258,8 ميلليارد تەڭگە سۇراعان

2019 جىلدىڭ قورىتىندا ەسەبىندە ۇكىمەت باسشىسى اسقار مامين ەل مەكتەپتەرىنىڭ 90 پايىزى ينتەرنەتپەن تولىق قامتىلدى دەپ سويلەدى. سونان سوڭ، تسيفرلاندىرۋ جوباسىنىڭ الداعى ءۇش جىلىنا دەپ بيۋدجەتتەن تاعى 258,8 ميلليارد تەڭگە بولىنگەلى جاتقانى اقپاراتتا جاريا بولدى.

شىنتۋايتىنا كەلگەندە، اسەكەڭدەر (جۇماعاليەۆ تە، مامين دە) جاڭاعى جوباعا بولىنگەن 310 ميلليارد تەڭگەنىڭ، ونىڭ ىشىندە بيۋدجەتتىڭ 141 ميلليارد تەڭگەسىنىڭ ەسەبىن بەرگەن جوق. ەسەسىنە، كارانتين جاريالانىپ، ستۋدەنتتەر مەن وقۋشىلار قاشىقتان وقۋ رەجيمىنە كوشكەندە مينيستر اسقار جۇماعاليەۆتىڭ دە، جۇماعاليەۆتىڭ دەرەگىنە سۇيەنىپ، «90 پايىزدى قامتىدىق» دەپ سويلەگەن ءماميننىڭ دە وتىرىگى اشەكەرە بولدى. ينتەرنەت تۇگىلى قاراپايىم بايلانىس قۇرالدارى ءجوندى ىستەمەيتىن الىس اۋىلداردى ايتپاعاندا، الماتى، استانا سەكىلدى ءىرى مەگاپوليستەردىڭ ماڭايىنداعى شاعىن ەلدى-مەكەندەردىڭ ءوزى ينتەرنەت ىزدەپ، تاۋ-تاستى، توبە-تومپەشىكتى كەزىپ، تەنتىرەپ كەتتى.

ءبىر كۇندە 15 ميلليون ادام؟

ەكىنشىسى، پرەزيدەنتتەن پارمەن ءتۇسىپ، ۇكىمەت ماقۇلداعان سوڭ، الگى جىر بولعان 42 500 تەڭگە باس-اياعى 3 ميلليون ادامعا بەرىلەتىن بولعان-دى. ءبىر ەمەس، بىرنەشە مينيستر ءمالىم قىلىپ، جارىلقاپ بەرگەن جاردەمپۇلعا جاۋاپتى شەندىلەردىڭ ءبىرى – ءبىزدىڭ اسەكەڭ ەدى.

اسەكەڭنىڭ مينيسترلىگى ارنايى سايت اشقان. ال ىسكە كەلگەندە «سايت» سىزىلىپ-سوزىلىپ ول تۇردى. «ەلەكتروندى ۇكىمەت» «كىلت» تۇگەندەپ ول تۇردى. «تەلەگرامم-بوتتاردىڭ» حابارىن ەستىگەن ادام تاعى جوق. كۇن ۇزاققا سايتتىڭ بەتىن شۇقىلاپ وتىرعان كوپ ادام اقىرى وتىنىشتەرىن وتكىزە العان جوق.

كەيىن اقاۋ ءۇشىن اقتالۋدىڭ امالىن تاپقانداي بولعان اسەكەڭ: «ەgov پورتالىنا ءبىر مەزەتتە 15 ميلليون ءوتىنىم تۇسكەن», - دەپ سويلەدى.

ءوزى ەلدە 19 ميلليونعا جەتەر-جەتپەس جان سانى بولسا. مينيسترلىك جاپ-جاڭا اشقان، اشقانىنا 1 تاۋلىك تە بولماعان ول سايتقا ءبىر كۇندە 15 ميلليون ءوتىنىش تۇسكەن بولسا، ءارى قاراي ءوزىڭىز ەسەپتەي بەرىڭىز.

سويتكەن اسەكەڭ كەشە قىزمەتىنەن الىندى. اسقار جۇماعاليەۆ قىزمەتىنەن الىعان ساتتە-اق، الەۋمەتتىك جەلىدەگى جۇرت: «توقاەۆ مينيسترلەردى قىزمەتىنەن الا باستادى»، - دەگەن ءسوز تارالدى.

ال بۇگىن سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى كۇرەس اگەنتتىگىنىڭ توراعاسى اليك شپەكباەۆ 2020 جىلدىڭ العاشقى جارتىجىلدىعىن قورىتىندىلاپ، ءماجىلىس وتكىزگەن. شپەكباەۆ مىرزا سول جيىندا جاڭاعى «تسيفرلىق قازاقستان» جوباسى تۋرالى دا ايتىپتى. تسيفرلاندىرۋ جوباسىنا بويىنشا 2 مينيسترلىكتىڭ لاۋازىمدى تۇلعالارىنا قاتىستى قىلمىستىق ءىس تەرگەلىپ جاتىر ەكەن.

«قازىرگى تاڭدا تسيفرلاندىرۋ تاقىرىبى وزەكتى بولىپ تۇر. كوروناۆيرۋسپەن كۇرەسۋدىڭ ۇزدىك تاجىريبەلەرىن تالداۋ وڭتۇستىك كورەيا مەن سينگاپۋر سياقتى دامىعان، مەملەكەتتىك ەلەكتروندىق سەرۆيستەرى بار ەلدەر پاندەميانى تەز ارادا توقتاتا الاتىندىعىن كورسەتتى»، – دەپتى شپەكباەۆ.

ول سونداي-اق، بيۋدجەت قارجىسىن جىمقىرىپ-قىمقىرماي، «تسيفرلىق قازاقستان» باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋ ماڭىزدى ەكەنىن ايتقان.

«وسى تۇرعىدا قازىرگى ۋاقىتتا تسيفرلىق دامۋ مەن ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىكتەرىنىڭ جوعارى لاۋازىمدى تۇلعالارىنا قاتىستى ەكى قىلمىستىق ءىستى تەرگەپ جاتقانىمىزدى ايتقىم كەلەدى»، - دەيدى اگەنتتىك توراعاسى.

اسەكەڭنىڭ كۇنى كەشە عانا پرەزيدەنت پارمەنىمەن، قىزمەتىنەن الىنعانىن ايتتىق. پرەزيدەنت توقاەۆ اسحات ايماعامبەتوۆ باسقارىپ وتىرعان ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ جۇمىسىنا دا سىن ايتقان. 10 شىلدەدە.

«1 قىركۇيەكتە جاڭا وقۋ جىلى باستالادى. مەندە مينيسترىلكتىڭ بۇل جاعدايعا دايىن ەكەندىگىنە كۇمان بار. بالالار قالاي وقيدى؟ مەكتەپتە نەمەسە قاشىقتان؟ جاڭا وقۋ جىلىنا مۇعالىمدەردىڭ دايىندىعى قالاي؟

قاشىقتان وقىتۋ ادىسىنە كوشۋ ءىسى ينفراقۇرىلىم مەن ينتەرنەت ساپاسىنا قاتىستى ەلەۋلى ماسەلەلەردىڭ بار ەكەنىن كورسەتتى. مۇعالىمدەردىڭ 20 پايىزدان استامى ۇيلەرىندە تولىققاندى ينتەرنەت پەن كومپيۋتەر جوق بولعاندىقتان، قاشىقتان ءتيىمدى وقىتا المادى»، - دەگەن ەدى توقاەۆ.

بۇگىن شپەكباەۆ مىرزا ءدال وسى ەكى مينيسترلىكتىڭ لاۋازىمدى تۇلعالارىنا قاتىستى قىلمىستىق ءىس تەرگەلىپ جاتقانىن حابارلادى.

بۇگىن ۇكىمەتتىڭ كەزەكتى وتىرىسى ءوتتى. وندا دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى الەكەي تسوي 2 اپتالىق كارانتيندى قورىتىندىلاپ، ەسەپ بەرىپتى. ەندى سول مينيستر تسويدىڭ ەسەپ-قيسابىنا كوز جۇگىرتەيىك...

كوروناۆيرۋسپەن كۇرەسكە قانشا ءبولىندى؟

كوروناۆيرۋس پاندەمياسى باستالعالى بەرى قازاقستان ۇكىمەتى ىندەتپەن كۇرەسكە دەپ از اقشا بولگەن جوق.

6 تريلليون تەڭگە

مامىر ايىندا كوروناۆيرۋسقا قارسى كۇرەسكە قازاقستان 6 ترلن تەڭگەگە جۋىق قاراجات جۇمسادى دەگەن اقپارات تارادى. بۇل شامامەن 13 ميلليارد دوللار نەمەسە ۇلتتىق ءجىو-ءنىڭ 8 پايىزى.

دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى الەكسەي تسوي 7 شىلدەدە كوروناۆيرۋسپەن كۇرەسكە ۇكىمەت رەزەرۆى مەن رەسپۋبليكالىق بدجەتتەن قانشا قاراجات بولىنگەنىن جانە ول قاراجاتتىڭ قايدا جۇمسالعانىن ايتىپ، ەسەپ بەرگەن بولدى.

114 ميلليارد تەڭگە

ونىڭ ايتۋىنشا، پاندەميا كەزىندە كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسىمەن كۇرەس ءۇشىن، ونىڭ پايدا بولۋى مەن ىندەتتىڭ بەتىن قايتارۋ ءۇشىن 114 ميلليارد 826 ميلليون تەڭگە بولىنگەن. مۇنىڭ 40 ميلليارد 58 ميلليون تەڭگەسى ۇكىمەت رەزەرۆىنەن، ال 74 ميللياردى رەسپبليكالىق بيۋدجەتتەن بولىنگەن.

191 ميلليارد تەڭگە

دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى تسوي 114 ميللياردتىڭ ەسەبىن تۇگەندەپ بەرگەنىمەن، ءسوزى قارجى مينيسترلىگىنىڭ ەسەبىمەن بىردەي شىقپاي قالدى. قارجى ءمينيسترىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى بەرىك شولپانقۇلوۆتىڭ ايتۋىنشا، ەلىمىزدە كوروناۆيرۋسپەن كۇرەسكە 191 ملرد تەڭگەدەن استام قارجى بولىنگەن.

150 ميلليارد تەڭگە

10 شىلدەدە پرەزيدەنت توقاەۆ كوروناۆيرۋسپەن كۇرەسكە تاعى 150 ميلليارد تەڭگە بولىنەتىنىن ايتتى.

مۇنى نەگە ايتىپ وتىرمىز؟ بۇگىن مينيستر تسوي تاعى اقشا سۇراپتى. 42 ميلليارد تەڭگە! پتر تەست ءۇشىن! ول ما، ۇكىمەتتىڭ رەزەرۆىنەن 7,2 ميلليارد تەڭگە تاعى بولىنگەن. ماقساتى - ىندەتپەن كۇرەستىڭ الدىڭعى شەبىندە جۇرگەن دارىگەرلەر مەن مەدقىزمەتكەرلەرگە قاجەتتى زاتتار الۋ!

بۇل اقشاعا: 41 ميلليون بەتپەردە، 27 ميلليون قولعاپ، 379 مىڭ قورعانىس كيىمى جانە 1,2 ميلليون پتر تەست الىنادى-مىس.

تسوي: جاعداي جاقسارىپ كەلەدى

ال جالپى العاندا سوڭعى 2 اپتادى اتقارىلعان جۇمىستاردىڭ ناتيجەسى جامان ەمەس، دەيدى. جاعداي رەتتەلىپ كەلەدى. كوروناۆيرۋس جۇقتىرۋ كورسەتكىشى 4 پايىزدان 2,1 پايىزعا دەيىن ازايعان. جازىلىپ شىققاندار 60 پايىزعا جەتكەن. تاۋلىگىنە 1500-1600 ادام ىندەت جۇقتىرىپ جاتىر ەكەن.

ەندى مىنا ءبىر دەرەككە كوز جۇگىرتىڭىز: قازاقستاندا كوروناۆيرۋس ەمى مەن دياگنوستيكاسىنىڭ پروتوكولىن 11 رەت وزگەرتكەن ەكەن. بۇل تۋرالى ينفەكتسيونيست دارىگەر تامارا ۋتاگانوۆا ايتىپتى.

ءتۇيىن. سونىمەن، پرەزيدەنت توقاەۆ ايتقان 2 اپتانىڭ اياقتالۋىنا ەندى ءبىر 4 كۇن قالدى. مينيستر تسوي بۇگىن:  «جاعداي جاقسارىپ كەلەدى»، - دەپتى، انە... تەك، ازىن-اۋلاق اقشا كەرەك ەكەن. 42 ميلليارد تەڭگە!

جوعارىدا ايتتىق. وسىعان دەيىن كوروناۆيرۋسپەن كۇرەسكە دەپ از قاراجات بولىنگەن جوق. بۇعان شەتەلدەردەن كەلىپ جاتقان توننالاعان گۋمانيتارلىق كومەكتەردى قوسا ەسەپتەڭىز. ءيا، ىندەت ورشىگەن وسىنداي تار كەزەڭدە جاۋاپتى سالاعا بارىنشا قولداۋ كەرەك-اق! تەك، وسى قاراجاتتىڭ بارلىعى قانشالىقتى ءتيىمدى يگەرىلىپ جاتىر؟ گاپ وسىدا!...

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz