قازىرگى تاڭدا بۇكىل الەمدە تۋريزم سالاسى قارىشتاپ دامىپ كەلەدى. ءتىپتى تەك قانا تۋريزمگە، تۋريستەرگە سۇيەنىپ ەل ەكونوميكاسىن ۇستاپ وتىرعان مەملەكەتتەر بار. زەتەرتتەۋلەرگە سۇيەنسەك، سوڭعى كەزدەرى تۋريستەر تاراپىنان كونە تاريحي ورىندارعا، مادەني مۇرالارعا دەگەن سۇرانىس ارتا تۇسكەن. 

2017 جىلعى 12 ساۋىردە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» اتتى ماقالاسى جاريالاپ، بارشا قازاقستاندىقتاردى جاڭا ءداۋىردىڭ قاقپاسىنان باستاپ كىرگىزگەن بولاتىن. سودان بەرى بۇكىل ەلدە كونە تاريحي نىساندار جاڭارتىلىپ، مادەني مۇرالار زامانعا ساي دامىپ، رۋحاني كەڭىستىگىمىز كەڭەيىپ كەلەدى.

اتالعان ماقالادا قازاقستاننىڭ كەڭ-بايتاق دالاسىنداعى كونەدەن كەلە جاتقان تاريحي نىساندار، كيەلى جەرلەردى ارنايى تىزىمگە الىپ، ءناسيحاتتۋ كەرەكتىلى ايتىلعان. سول ارقىلى جالپىحالىقتىڭ ماڭىزعا يە مادەني مۇرالار ارقىلى وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ تاريحي ساناسىن وياتىپ، وتانشىلدىق-پاتريوتتىق يەدەيالاردى ءسىڭىرۋ كوزدەلگەن. تاريحي ماڭىزعا يە وسى جۇمىستى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن ءدال سول 2017 جىلى قر ۇلتتىق مۋزەيى جانىنان «قاسيەتتى قازاقستان» عىلىمي-زەرتتەۋ ورتالىعى قۇرىلدى. اتالعان ورتالىق سودان بەرى كوپتەگەن جۇمىستار اتقاردى.

جوعارىدا ايتقانىمىزداي تاريحي نىساندارى مەن كيەلى جەرلەرىنە سۇيەنىپ بۇكىل ەل حالقىن اسىراپ وتىرعان مەملەكەتتەر بار. ءبىزدىڭ بايتاق دالامىز دا مادەني مۇرالار مەن تاريحي نىساندارعا تولى. ناقتى ستاتيستيكا بويىنشا ايتساق، ەلىمىزدە جالپى ۇلتتىق ماڭىزعا يە 205, ال ايماقتىق ماڭىزعا يە 575 تاريحي نىسان بار ەكەن. بۇل وتكەن جىلعى ەسەپ. جاي ەسەپ ەمەس، ەلىمىزدىڭ ءار ايماعىندا جۇرگىزىلگەن زەتتەۋ جۇمىستارىنىڭ ناتيجەسى.

تاريحي نىسانداردى قايتا جاڭعىرتۋ ەلدىڭ تۋريستىك مۇمكىندىگىن ارتتىرادى. بۇل الدەقاشان دالەلدەنگەن ماسەلەن. وسى قاعيدانى باستى نازاردا ۇستاعان جاۋاپتى باسشىلار «جوشى حان» تاريحي-مادەني كەشەنىن دايىنداپ جاتىر. بۇل نىساننىڭ قۇرلىسى 2020 جىلدىڭ سوڭىنا قاراي اياقتالادى دەپ جوسپارلانعان. «Kazakh Tourism» ۇلتتىق كومپانياسى» اكتسيونەرلىك قوعامى توراعاسى ەرجان ەركىنباەۆتىڭ ويىنشا، بۇل نىسان ەل ءىشى-سىرتىنا تانىمال تۋريستىك ورىنعا اينالادى.

جوشى حان كەسەنەسى – اتاقتى شىڭعىسحان مەن ونىڭ اۋلەتىنەن جەر بەتىندە قالعان جالعىز بەلگى. سول ءۇشىن دە كەسەنەنىڭ جانىنان ەڭسەلى ەسكەرتكىش تۇرعىزۋ جوسپارلانىپ وتىر. سول ارقىلى اتالعان مازاردىڭ الەمگە ايگىلى شىڭعىسحانعا تيەسىلى ەكەنىن تانىتۋ كەرەك. سوندا عانا بۇل نىسان الىستان كوز تارتىپ، تاريحي مۇراعا اۋەس تۋريستەردى تارتاتىن بولادى. ايتا كەتەرلىگى كەسەنە التىن وردانىڭ 750 جىلدىق مەرەيتويىنا وراي قاراعاندى وبلىسىنىڭ ۇلىتاۋ اۋدانىندا سالىنىپ جاتىر. كەشەندە شىڭعىستىڭ ۇلكەن ۇلى جوشىعا، قازاق حاندىعىنا، التىن ورداعا ارنالعان ارنايى ەكسپوزيتسيالىق زال سالىنادى. سونىمەن قاتار مۇندا شاعىن اسحانا مەن قوناق ءۇي دە بولادى.

ەرجان ەركىنباەۆ، «Kazakh Tourism» ۇك» اكتسيونەرلىك قوعامى توراعاسى:

«ەتنوتۋريزمدى دامىتۋعا ەرەكشە كوڭىل بولىنۋدە. مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا «ۇلىتاۋ» اۋقىمدى جوباسىن جۇزەگە اسىرۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. بۇل جوبا ەلىمىزدىڭ توپ تۋريستىك ورتالىقتارىنىڭ بىرىنە اينالادى دەپ كۇتىلۋدە. جىل سوڭىنا قاراي «جوشى حان» تاريحي-مادەني كەشەنىنىڭ قۇرىلىسى اياقتالۋى ءتيىس». 

سونداي-اق كەشەن اۋماعىندا ەتنواۋىل ورنالاسادى دەپ جوسپارلانىپ وتىر. مۇندا كەلەتىن تۋريستەرگە جايلى بولۋ ءۇشىن جولدار جاقسارتىلىپ، جوندەلەتىن بولادى.

مامانداردىڭ پىكىرىنشە قايتا جاڭعىرتىلعان جوشى حان كەسەنەسى الداعى ۋاقىتتا زەرتتەۋشىلەر مەن ساياحاتشىلاردىڭ ۇلكەن قىزىعۋشىلىعىن تۋداراتىن بولادى. ءسويتىپ تاريحي كەشەن ەلگە بەلگىلى تۋريستىك ورىنعا اينالادى.

شەتەلدىك جانە وتاندىق تۋريستەردى كوپتەپ تارتۋ ءۇشىن «ۇلىتاۋ» برەندىن قالىپتاستىرۋ كوزدەلگەن. وسى ماقساتتا «حان جولى»، «قاسيەتتى ۇلىتاۋ»، «قورعاسىن قۇپياسى» جانە «تەرەكتى اۋليە» قاتارلى تۋريستىك باعىتتار ازىرلەنىپ جاتىر.

جاقىن بولاشاقتا ءبىز ءسوز ەتىپ وتىرعان جوشى حان كەسەنەسىن  يۋنەسكو-نىڭ «دۇنيەجۇزىلىك مادەني مۇرالار تىزىمىنە» ەنگىزۋ باستى جوسپاردا تۇر. ويتكەنى، تۋريستەر جانە بەدەلدى تۋريستىك وپەراتورلار، تاريحي ورىندارعا ساپارىن جوسپارلاعاندا جان-جاقتى زەرتتەيدى. بارعالى وتىرعان نىسان يۋنەسكو-نىڭ حالىقارالىق تىزىمىندە تۇرسا، ولاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن بۇرىنعىدان دا وياتادى. سول ءۇشىن دە جوشى حان كەسەنەسىن يۋنەسكو-نىڭ «دۇنيەجۇزىلىك مادەني مۇرالار تىزىمىنە» ەنگىزۋدىڭ ماڭىزدى زور. بۇل وتاندىق ءتۋريزمنىڭ دامۋىنا ءوز ۇلەسىن قوساتىن بولادى.

Abai.kz