الاشتى قىناداي قىرعان اشارشىلىق
قانشا اۋىر بولسا دا تۋعان تاريحىمىزدىڭ قارالى بەتتەرى از ەمەس. قازاقتىڭ قانى سىڭگەن تاريحتىڭ سول پاراقتارىنا قاراپ وتىرىپ، رۋحىڭدى ماڭگى ولتىرمەسكە ىشتەي بەكىنەسىڭ. شىندىق دەپ جۇرگەنىمىز شىمىلدىقتىڭ بەرى جاعى ەكەنىن ءارى قىزىل سالعان قىرعىنعا ازات كۇندە اقىرىپ باعا سۇراي الماي وتىرعانىمىز ەسىڭە تۇسكەندە شىقىرلاتىپ ءتىسىڭدى قايرايسىڭ. ءتىپتى تاس-ءتۇيىن بەكىنەسىڭ. بەكىنگەننەن نە پايدا، بويدا باتىلدىق، جۇرەكتە ەرلىك جوق بولعان سوڭ. ىشىڭنەن ءبىر كۇندە مىڭ ءولىپ وتىراسىڭ. ولتىرەدى. قۇر سۇلدەرىڭدى سۇيرەتىپ، ايتقانىنا كونىپ، ايداعانىنا جۇرەسىڭ. وتىرىكتى شىن دەپ، اقساقتى تىڭ دەپ تانيسىڭ. تانىتادى. ايتپەسە، باسا كوكتەپ باسىنىپ، باسىپ الىپ، قارا ورمان قازاقتى قويداي قىرعان كەشەگى سوۆەت وكىمەتىنىڭ 1921-22, 1931-33 جىلدارداعى قولدان قاساقانا جاساعان اشارشىلىعىن، قاندى قول قىلمىسىن ايمانداي قىلىپ اشىپ، دۇنيەگە جاريا ەتىپ، اتا قۇنى ءۇشىن اتا جاۋىمىزدى دىزەسىن دىرىلدەتىپ كەشىرىم سۇراتىپ، وتەۋىن الماس پا ەدىك. الا المادىق. «الاشتى اشتىقپەن قىرىپ ەدى» دەگەندى كۇنى بۇگىنگە دەيىن ەگەمەن ەلدىڭ ەمەن ەسىكتى ەڭسەلى سارايلارىنىڭ بيىك مىنبەرىنەن بيلىگى بار جانداردىڭ اۋزىنان ەستۋگە زار بولىپ كەلەمىز. ال، قازاق قوعامىن وتكەنىن تۇگەندەۋدەن گورى بۇگىنگى ەت پەن تەرىنىڭ اراسىنداعى وتكىنشى نارسەلەر كوپ الاڭداتادى. سول باياعى داۋ قۋىپ، قىزىلكەڭىردەك بولىپ ايتىسىپ، پارتياعا ءبولىنىپ تارتىسىپ، رەتى كەلسە ءبىرىن-ءبىرىنىڭ قىرىق جىلعى بىلىق-شىلىعىن بەتىنە باسقانىنا ماسايىپ، مارعاۋ قالىپتا ءجۇرىپ جاتىر.
قانشا اۋىر بولسا دا تۋعان تاريحىمىزدىڭ قارالى بەتتەرى از ەمەس. قازاقتىڭ قانى سىڭگەن تاريحتىڭ سول پاراقتارىنا قاراپ وتىرىپ، رۋحىڭدى ماڭگى ولتىرمەسكە ىشتەي بەكىنەسىڭ. شىندىق دەپ جۇرگەنىمىز شىمىلدىقتىڭ بەرى جاعى ەكەنىن ءارى قىزىل سالعان قىرعىنعا ازات كۇندە اقىرىپ باعا سۇراي الماي وتىرعانىمىز ەسىڭە تۇسكەندە شىقىرلاتىپ ءتىسىڭدى قايرايسىڭ. ءتىپتى تاس-ءتۇيىن بەكىنەسىڭ. بەكىنگەننەن نە پايدا، بويدا باتىلدىق، جۇرەكتە ەرلىك جوق بولعان سوڭ. ىشىڭنەن ءبىر كۇندە مىڭ ءولىپ وتىراسىڭ. ولتىرەدى. قۇر سۇلدەرىڭدى سۇيرەتىپ، ايتقانىنا كونىپ، ايداعانىنا جۇرەسىڭ. وتىرىكتى شىن دەپ، اقساقتى تىڭ دەپ تانيسىڭ. تانىتادى. ايتپەسە، باسا كوكتەپ باسىنىپ، باسىپ الىپ، قارا ورمان قازاقتى قويداي قىرعان كەشەگى سوۆەت وكىمەتىنىڭ 1921-22, 1931-33 جىلدارداعى قولدان قاساقانا جاساعان اشارشىلىعىن، قاندى قول قىلمىسىن ايمانداي قىلىپ اشىپ، دۇنيەگە جاريا ەتىپ، اتا قۇنى ءۇشىن اتا جاۋىمىزدى دىزەسىن دىرىلدەتىپ كەشىرىم سۇراتىپ، وتەۋىن الماس پا ەدىك. الا المادىق. «الاشتى اشتىقپەن قىرىپ ەدى» دەگەندى كۇنى بۇگىنگە دەيىن ەگەمەن ەلدىڭ ەمەن ەسىكتى ەڭسەلى سارايلارىنىڭ بيىك مىنبەرىنەن بيلىگى بار جانداردىڭ اۋزىنان ەستۋگە زار بولىپ كەلەمىز. ال، قازاق قوعامىن وتكەنىن تۇگەندەۋدەن گورى بۇگىنگى ەت پەن تەرىنىڭ اراسىنداعى وتكىنشى نارسەلەر كوپ الاڭداتادى. سول باياعى داۋ قۋىپ، قىزىلكەڭىردەك بولىپ ايتىسىپ، پارتياعا ءبولىنىپ تارتىسىپ، رەتى كەلسە ءبىرىن-ءبىرىنىڭ قىرىق جىلعى بىلىق-شىلىعىن بەتىنە باسقانىنا ماسايىپ، مارعاۋ قالىپتا ءجۇرىپ جاتىر. ايتپەسە، قازاق قوعامى - جەر قايىسقان قالىڭ قول تابانداپ تۇرىپ جات جۇرتتىقتاردىڭ جەزتىرناق ساياساتىنىڭ كەسىرىنەن باۋداي بوپ ءتۇسىپ، دالا مەن قالادا، ايدالادا سۇيەگى اق جوڭقا بوپ شاشىلىپ قالعان اتا-باباسىنىڭ قۇنىن، سول ءبىر ناۋبەتتىڭ ءادىل باعاسىن الماس پا ەدى.
باعىمىزعا قاراي، وتكەنىنە ءۇڭىلىپ، كەشەگىنى ۇڭگي زەرتتەپ، بۇگىنگى مەن بولاشاققا جەتكىزۋشى رولىندەگى ازاماتتار بار. وعاندا شۇكىر. ايتپەسە، كەڭەس وكىمەتىنەن قىزارا ءبورتىپ شىعىپ، نۇرعا مالشىنىپ وتىرعان بيلىكتىڭ، قوعامنىڭ سيقى، ءسىز بەن ءبىز بىلەتىندەي.
تومەندە رەجيسسەر قاليلا وماروۆتىڭ 1931-33 جىلدارداعى اشارشىلىق جايلى 1992-ءنشى جىلى تۇسىرگەن «ناۋبەت» دەرەكتى ءفيلمىن ۇسىنىپ وتىرمىز.
«اباي-اقپارات»
دەرەكتى فيلم http://kalilafilm.kz/index_kaz.html سايتىنان الىندى.