2020 جىل تاۋەلسىز قازاقستان تاريحىندا ەرەكشە جىلنامامەن تىركەلەرى ءسوزسىز. سەبەبى بيىلعى جىلدى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ ەرىكتىلەر جىلى (ۆولونتەرلەر جىلى) دەپ جاريالعان بولاتىن. پرەزيدەنت اتالعان جارلىققا 2019 جىلى 27 تامىزدا رەسمي قول قويدى. 

مەملەكەت باسشىسى جارلىققا قول قويىپ، ەرىكتىلەر جىلىنا دايىندىق باستالعالى تۋرا ءبىر جىلعا جۋىق ۋاقىت بولدى. پرەزيدەنت 2020 جىلدى «ەرىكتىلەر جىلى» رەتىندە بەكەردەن-بەكەر جاريالاپ وتىرعان جوق. جالپى ەرىكتى بولۋ ەركىككەننىڭ ءىسى ەمەس جانە ەرىكتىلەر ەرىككەندەر ەمەس. بۇل ءسوزدى ءبىز ويدان شىعارعان جوقپىز. مەملەكەت باسشىسىنىڭ ءوزى وسىنداي وي ايتقان بولاتىن.

ەرىكتىلەر جىلى نە ءۇشىن جاريالاندى؟ ەرىكتى دەگەن كىم؟

مۇمكىن قازاق قوعامى ءۇشىن ۆولونتەر نەمەسە ەرىكتىلەر دەگەن اتاۋ توسىن ەستىلۋى مۇمكىن. بىراق، شىن مانىندە ەركىتى جۇمىس ىستەۋ، وزگەگە كومەكتەسۋ قازاق حالقىنىڭ عاسىرلار بويى جالعاسىپ كەلە جاتقان، قانىنا سىڭگەن جاقسى قاسيەتتەرىنىڭ ءبىرى. قازاق قاشاندا جەتىمىن جىلاتپاعان، اعايىنى ءبىر جۇمىس باستاسا جۇمىلا كومەكتەسكەن حالىق. دەمەك، قازاق حالقى ءۇشىن «ەرىكتىلەر جىلى» ەشقانداي دا بوتەن ۇعىم ەمەس.

ەندى ۆولونتەرلىك جالپى الەمدە قالاي قالىپتاسىپ، قالاي جالپىلاسقانى جايلى جازا كەتەيىك. اشىق دەرەككوزگە سۇيەنسەك، 1970 جىلى بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى جانىنان «بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ ۆولونتەرلارى» اتتى حالىقارالىق بىرلەستىك قۇرىلعان. وسى ۇيىمنىڭ ۇيتقى بولۋىمەن، جەر بەتىندەگى ەرىكتىلەر ءبىر نيەت، ءبىر تىلەكپەن بىرىگىپ، بىرگە جۇمىس ىستەي باستادى. ءسويتىپ، ەرىكتىلەر الەمدىك دەڭگەيدەگى ۇلكەن كۇشكە، ءتىپتى عالامدىق قوزعالىسقا اينالدى.

بۇكىل الەمدە وسى ۆولونتەرلەردىڭ كۇشىمەن كوپتەگەن ىستەر جۇزەگە اسىپ جاتىر. ءتىپتى عالام تۇرعىندارىنىڭ سەگىزدەن ءبىرى ەرىكتى رەتىندە قوعامدىق جۇمىسپەن اينالىسادى دەگەن اقپارات بار. بۇدان دا انىعىراق اقپارات ايتار بولساق، تۇتاس الەمدەگى ۆولونتەرلەردىڭ جالپى سانى ءبىر ميلليارد كولەمىندە بولسا كەرەك. وسىدان-اق، ۆولونتەرلىكتىڭ بۇكىل دۇنيەجۇزىنە كەڭ تارالعانىن بىلۋگە بولاتىن شىعار.

ال ءوز ەلىمىزدەگى جاعدايعا كەلەتىن بولساق، شىنىن ايتقاندا قازاقستاندا رەسمي تىركەلگەن ۆولونتەرلىك ءسال كەش دامىدى. باياعىدان وزگەگە كومەكتەسكەندى قۋانىش سانايتىن حالىق بولساق تا، ۆولونتەرلىكپەن جاقىن جىلدارى عانا ناقتى اينالىسىپ ءجۇرمىز. بيىل مەملەكەت باسشىسىنىڭ ءوزى باستى نازاردا ۇستاپ، قولداۋ ءبىلدىرىپ وتىرعاندىقتان، ءبىزدىڭ ەلدە دە ەرىكتىلەردىڭ سانى ارتىپ، تەز دامىپ كەلەدى.

بىراق ءبىزدىڭ ەلدەگى ەرىكتىلەردىڭ جالپى سانى جايلى ناقتى اقپارات جوقتىڭ قاسى. بىراق ۇلتتىق ۆولونتەرلىك جەلىنىڭ اقپاراتىنا سۇيەنىپ، مولشەرلەسەك قازاقستاندا وتىز مىڭنان اسا ەرىكتىلەر قىزمەت ەتىپ جاتقان بوۋلى مۇمكىن. ارينە 30 مىڭدا از سان ەمەس، بىراق كەڭ-بايقتاق قازاقستاندا بۇدان الدەقايدا كوپ ۆولونتەردىڭ بولعانى كەرەك. تاعى اقپاراتقا سۇيەنسەك، الەم بويىنشا، جالپى ىشكى ءونىمنىڭ 2,5 پايىزى ۆولونتەرلەر ەڭبەگىنىڭ جەمىسى كورىنەدى.

دەمەك ەرىكتىلەردىڭ ەڭبەگىن ەركىككەننىڭ ەرمەگى دەپ ەمەس، ەلدىڭ ەكونوميكاسىنىڭ نەگىزگى كومەكشىلەرىنىڭ ءبىرى دەپ قاراستىرعان ءجون. سول ءۇشىن دە ەلىمىزدەگى ۆولونتەرلىك قىزمەتتى دامىتۋ ماسەلەسى باستى تاقىرىپقا شىعىپ وتىر. سول ءۇشىن دە ەلىمىزدە ارنايى ۆولونتەر جىلى جاريالانىپ، ەرىكتىلەردىڭ ەڭبەگىن باعالاپ، ولاردىڭ قادىرىنە جەتۋ ماسەلەسى توتەسىنەن قويىلىپ وتىر.

2002 جىلى بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى باس اسسامبلەيا­سى «حالىقارالىق ۆولونتەرلار جىلىن» جاريالاعان بولاتىن. ەلىمىز سول جىلدىڭ وزىندە بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ اتالعان باستاماسىنا قولداۋ ءبىلدىرىپ، دەمەۋشىلىك جاساعان. ال 2010 جىلى قزاقستاندا دا ۇلت­تىق ۆولونتەرلار جەلىسى قۇرىلعان بولاتىن. وسىدان التى جىلدان كەيىن، 2016 جىلى ەلىمىزدە ۆو­لونتەرلىك قىزمەت تۋرالى ارنايى زاڭ دا قا­بىلدانعان.

ەندى تاعى ءتورت جىلدان كەيىن ۆولونتەرلىك قىزمەتكە ەل كولەمىندە ارنايى ءبىر جىلدى ارناپ وتىرمىز. وسىنىڭ ءبارى تۇتاس الەمدە كەڭ ەتەك جايعان ۆولونتەرلىك قىزمەتتى ءبىزدىڭ ەلدە بۇرىنعىدان دا جوعارى دەڭگەيگە جەتكىزۋ ءۇشىن جاسالىپ جاتقانى ءسوزسىز. سول ءۇشىن تۇتاس ەلدە ەرىكتىلەردىڭ ەڭبەگىن باعالاپ، ولاردىڭ باعاسىن ارتتىرۋ باعىتىندا جۇمىس جاسالىپ جاتىر. ءار ايماقتا ۆولونتەرلىك ورتالىقتار قۇرىلىپ، ولاردىڭ باسى تۇتاس ەل كولەمىندە بىرىگىپ، ءبىرتۇتاس جۇمىس جاساۋدا. ەندەشە مەملەكەت باسشىسىنىڭ ءوزى باسا نازار اۋدارىپ وتىرعان ۆولونتەرلىك قىزمەت ءبىزدىڭ ەلدە دە قارىشتاپ داميدى دەگەن سەنىمدەمىز.

Abai.kz