جاقىندا «Nur وtan» پارتياسىنىڭ پرايمەرىزى ءوتتى. بۇل ەل نازارىن اۋدارعان وسى ساياسي ناۋقانعا بايلانىستى ايدوس سارىمنىڭ سۇحباتىن وقىرمان نازارىنا ۇسىنامىز.

- داۋىس بەرۋ پروتسەسىن سىرتتاي باقىلادىڭىز با؟ الماتى ەڭ ۇلكەن مەگاپوليس، جۇرتتىڭ ۇدەسىنەن شىعا الدى ما؟

- پارتياىشىلىك سايلاۋدىڭ بارىسىن ينتەرنەت جەلىسى ارقىلى قاداعالاپ وتىردىم. ونىڭ ۇستىنە تەلەگرام جەلىسىندەگى پرايمەريزدىڭ پاراقشاسىنا دا جازىلعان بولاتىنمىن. سوندىقتان نەگىزگى دەگەن وقيعالار مەن ۇدەرىستەن حابارىم بولدى. مەنىڭ ويىمشا، پرايمەريزدىڭ العاشقى تاجىريبەسى جامان بولعان جوق. ونى ءالى ءبىراز زەرتتەپ، ايماقتىق ەرەكشەلىكتەرىن دە بولەك قاراستىرۋ كەرەك. الماتى قالاسىنا كەلسەك، باس مەگاپوليستەگى پرايمەريز اسا تارتىستى ءوتتى دەپ ايتۋعا ابدەن بولادى. ورتا ەسەپپەن ءبىر ورىنعا سەگىز ادام تارتىستى. كەيبىر اۋدانداردا، مىسالى مەدەۋ اۋدانىندا ءبىر ورىنعا 12 ادام ۇمىتكەر بولدى. پرايمەريزدىڭ ناقتى قورىتىندىلارى قازىر انىقتالىپ جاتىر. الداعى پارلامەنت جانە ءماسليحات سايلاۋلارىنا قاتىساتىن ازاماتتاردىڭ نەگىزى جاساقتالدى دەسە دە بولادى.

- الماتىلىق باقىلاۋشىلار قانشالىقتى قاداعالاۋ جۇمىسىن قارقىندى ىستەي الدى دەپ ويلايسىز؟

- پرايمەريزدىڭ باسىم بولىگى پاندەمياعا بايلانىستى سىرتتاي نەمەسە ينتەرنەت ارقىلى وتكەنىن ەسكەرسەك، جالپى بارشا پارتيا مۇشەلەرىن، ناۋقان قاتىسۋشىلار مەن ولاردىڭ شتابتارىن، بۇنىڭ ءبارى نەمەن اياقتالار ەكەن دەپ سىرتتان باقىلاعان بەيتاراپ ازاماتتاردى دا، سىناۋشى-مىنەۋشى جۇرتتى دا تۇگەلىمەن باقىلاۋشى بولدى دەسەك ارتىق بولماس. كەز كەلگەن دودانىڭ جەڭىمپازى دا، جەڭىلگەنى دە بولادى. ازىن-اۋلاق سىني پىكىرلەر، رەنىش پەن كۇڭكىلى دە بولاتىنى زاڭدى. بىرقاتار ۇمىتكەرلەر پرايمەريز ەرەجەسىن بۇزعانى ءۇشىن ناۋقاننان الاستاتىلدى، ەرەجەنى بۇزعان، سوعان جول بەرگەندەرگە قاتىستى ناقتى شەشىمدەر دە قابىلدانىپ جاتتى. تۇسىنسەم، الداعى كۇندەرى ۇلكەن جيىندار وتكىزىلىپ، سوندا جالپى ناۋقاننىڭ ەسەپ-قيسابى، قورىتىندىلارى قاراستىرىلىپ، ايتىلادى. سول كەزدە دە ءبىراز اقپاراتتى الاتىن بولامىز دەپ سەنەمىن.

- پرايمەريزگە قاتىسۋشىلار ناسيحات جۇمىسىن جەتكىلىكتى دەڭگەيدە جۇرگىزدى. بىراق، داۋىس بەرۋشىلەردىڭ بەلسەندىلىگى اسا قاتتى بولماعان سىڭايلى. جالپى، الماتىلىق سايلاۋشىلاردىڭ بەلسەندىلىگىن قالاي باعالايسىز؟

- پرايمەريزدىڭ باستى ەرەكشەلىگى بۇل مەملەكەتتىك دارەجەدەگى شارا بولعانىمەن، پارتياىشىلىك ناۋقان. وعان تەك قانا پارتيا مۇشەلەرى عانا قاتىسىپ، جەڭىمپازدارىن انىقتاي الادى. قالعان جۇرت نەگىزىنەن تەك سىرتتاي باقىلاۋشى ءرولىن اتقارادى. وسىنى ەسكەرەتىن بولساق، كەيبىر كانديداتتار پرايمەريزدى جالپى سايلاۋمەن شاتاستىرعان سياقتى بولىپ كورىندى. پارتياىشىلىك ناۋقان ەڭ الدىمەن ناقتى پارتيا مۇشەلەرى اراسىنداعى قىرۋار بەلسەندىلىكتى، سولاردىڭ ىشىنە بارىپ ۇگىت-ناسيحاتتى جۇرگىزۋدى، پارتيانىڭ جەرگىلىكتى ۇيىمدارى مەن بولىمشەلەرىن تورۋدى كوزدەيتىنى تۇسىنىكتى. كەيبىر كانديداتتار وسىنى ۇمىتىپ، جۇمىستارىن الەۋمەتتىك جەلىلەر، يۋتۋب، ينستاگرام، فەيسبۋك جەلىلەرىنە نەگىزدەگەنى دە بايقالىپ وتىردى. بالكىم، ولاردىڭ ءوز ەسەپتەرى دە بار بولار. كوزدەگەن نىساناسىنا تىكەلەي تيە بەرمەسە دە، جالپى ادامنىڭ، ازاماتتىڭ اتىن شىعارۋعا، تانىمال قىلۋعا بۇل دا ءوز اسەرىن تيگىزگەن بولار. ءوز باسىم، پرايمەريز نەگىزىنەن پارتيانىڭ ىشىندەگى جۇمىستى، ياعني، پارتيا بەلسەندىلەرىمەن كەزدەسۋلەر ۇيىمداستىرۋ، سولاردىڭ جەرگىلىكتى بولىمشەلەرىن كەزۋدى كوزدەيتىن شارا دەپ سانايمىن. جانە دە، مىنانى دا ەسكەرگەن ءجون; پارتيا مۇشەلەرىنىڭ دە ءوز قالاۋلىسى، ءوز تۇسىنىگى، پايىمى بار. «مەنى جۇرت بىلەدى، حالقىم قۇرمەتتەيدى» دەگەن جالپىلاما اڭگىمەنىڭ رەتى بۇل جەردە كەلە بەرمەيدى. كوپتەگەن ينتەرنەتتىڭ سەركەلەرى وسىدان ۇتىلعان سياقتى دا بولىپ كورىندى. پارتيا دا بەلگىلى دارەجەدەگى بەلسەندى ۇجىم، ۇجىم بولعاندىقتان ونىڭ مۇددەسى، ءوز تۇسىنىگى، كوشباسشىلارى، تالاي جىلدان بەرى بىرگە ارالاسىپ-قۇرالاسىپ كەلگەن قاتىناستارى، مىندەتتەرى، بورىشتارى دا بولىپ جاتادى. ەڭ الدىمەن بۇل ۇجىم وزدەرى ەتەنە تانيتىن، ۇزاقتان بەرى ارالاساتىن ادامدارىنا داۋىس بەرىپ جاتادى. بۇل دا اينىماس زاڭدىلىق. بۇل قاعيدا الماتىعا دا، باسقا دا ايماقتارعا دا ورتاق.

- سايلاۋ ناتيجەلەرىنە كوڭىلى تولماعان ۇمىتكەرلەرگە قانداي قۇقىق بەرىلەدى؟

- پرايمەريز ەرەجەلەرى كەز-كەلگەن ۇمىتكەرگە پارتيانىڭ ءتيىستى قۇرىلىمدارىنا، پارتيالىق تەكسەرۋ كوميسسياسىنا، ارنايى قۇرىلعان شتابقا شاعىمدانۋعا، ءوز ويىن ايتىپ-جەتكىزۋگە، ەرەجە بۇزۋ فاكتىلەرىن كەلتىرىپ، سوزدەرىن راستايتىن قۇجاتتاردى ۇسىنۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. دودانىڭ ناتيجەسىنە كوڭىلى تولماعان ءاربىر ازامات وسى قۇقىقتارىن پايدالانا الادى.

- نۇر وتان پارتياسىنىڭ الماتى قالالىق فيليالىنىڭ پرايمەريزدى اتقارۋداعى تاجىريبەسىن قالاي باعالايسىز؟

- الماتى، ءسوزسىز، ساياسي بەلسەندىلىگى جوعارى، ەلىمىزدىڭ نەگىزگى دەگەن ساياسي قۇرىلىمدارى مەن توپتارى شوعىرلانعان مەگاپوليس. بۇنداعى پرايمەريز اسا تارتىستى، بەلسەندى ءوتتى. ءوزىم كوپتەن تانيتىن، قۇرمەتتەيتىن بىرنەشە كانديداتتىڭ سايلاۋالدى شارالارىنا قاتىسىپ، قولىمنان كەلگەنشە ۇگىتتەۋگە تىرىستىم. نەگىزىنەن اسا پايدالى، قىزىقتى تاجىريبە بولدى دەپ سانايمىن. اسقان ءبىر كەمشىلىك نەمەسە ەرەجەبۇزۋشىلىقتى بايقامادىم. بولاشاقتا پرايمەريز ەلىمىزدىڭ ساياسي مادەنيەتى مەن داستۇرىنە اينالسا، جىلدان-جىلعا دامىپ، كۇشەيە تۇسسە دەپ تىلەيمىن. باسقا پارتيالار دا وسىنى ءوز ىشىندە ەنگىزىپ، قابىلداسا دا قۇبا-قۇپ بولار ەدى.

- الماتىلىق قاتىسۋشىلاردىڭ بەلسەندىلىگى وزگە وڭىرلەرگە قاراعاندا باسىم بولدى دەپ ەسەپتەيسىز بە؟

- الماتى ساياسي بەلسەندى قالا سانالعانىمەن، باسقا وڭىرلەرمەن سالىستىرعاندا كەي كەزدەرى تومەن ناتيجە كورسەتىپ جاتادى. ادام سانى بويىنشا مىقتى كورسەتكىش بەرگەنىمەن، پايىزدى تۇرعىدان كەيبىر ەل ايماقتارىنان ارتتا قالىپ جاتادى. الايدا الماتىلىق سايلاۋشىلاردىڭ ورنى بولەك بولىپ جاتادى. وسىنداعى ۇدەرىستەرگە، وسىنداعى جاڭالىقتارعا، جاڭاشىلدىققا قاراپ جالپى رەسپۋبليكامىز بوي تۇزەپ جاتادى. وسىنى ەسكەرسەك، الماتىداعى ناۋقان دۇرىس دارەجەدە، قاجەتتى دەڭگەيدە ءوتتى دەۋگە ابدەن بولاتىن شىعار.

Abai.kz