جۇما, 29 ناۋرىز 2024
جاڭالىقتار 2809 0 پىكىر 6 اقپان, 2012 ساعات 03:24

ۇلتىم دەگەن ەرلەردى قورعاي بىلەيىك!

بيىلعى سايلاۋعا ۇلكەن ۇمىتپەن قاراعان ەدىك. ۇلت جاناشىرلارىن دا پارلامەنتتەن كورەمىز دەگەن سەنىمىمىز بوس قيالعا اينالدى. جاعانوۆانىڭ «جاعىمسىز» ارەكەتى «رۋحانياتتى» پارتيالىق تىزىمنەن عانا شىعارىپ قويمادى، ۇلت مۇددەسى ءۇشىن كۇرەسىپ جۇرگەن ازاماتتارعا قيانات بولدى. «اقجول» پارتياسىنىڭ باسشىلىعى پارتيا قۇرامىنداعى ەلىم دەپ جۇرگەن تۇلعالاردى «الداپ» كەتتى. ايتپەسە تىم قۇرىعاندا ءبىز بىلەتىن ازاماتتاردىڭ بىرەۋى بولسا دا ءماجىلىس دەپۋتاتى اتانار ەدى. قازاق حالقىنىڭ بولاشاعىنا شىن مانىندە جاناشىر، جۇرەگى ۇلتىم دەپ سوعاتىن ازاماتتار ءالى اتقا مىنگەن جوق. جىلقىنى جاياۋ باققان جىلقىشىداي تىرىلىگىمىز وزگەرە مە دەگەن وي جولداۋدان كەيىن ءتىپتى كۇڭگىرتتەنە باستادى. «سابىر ءتۇبى - سارى التىن» دەگەن قاعيدانى ۇستانعان بيلىك قازاقتىڭ بويىنداعى رۋحاني «جارانىڭ» اسقىنبايتىنىنا سەنىمدى سىڭاي تانىتىپ باعۋدا.

بيىلعى سايلاۋعا ۇلكەن ۇمىتپەن قاراعان ەدىك. ۇلت جاناشىرلارىن دا پارلامەنتتەن كورەمىز دەگەن سەنىمىمىز بوس قيالعا اينالدى. جاعانوۆانىڭ «جاعىمسىز» ارەكەتى «رۋحانياتتى» پارتيالىق تىزىمنەن عانا شىعارىپ قويمادى، ۇلت مۇددەسى ءۇشىن كۇرەسىپ جۇرگەن ازاماتتارعا قيانات بولدى. «اقجول» پارتياسىنىڭ باسشىلىعى پارتيا قۇرامىنداعى ەلىم دەپ جۇرگەن تۇلعالاردى «الداپ» كەتتى. ايتپەسە تىم قۇرىعاندا ءبىز بىلەتىن ازاماتتاردىڭ بىرەۋى بولسا دا ءماجىلىس دەپۋتاتى اتانار ەدى. قازاق حالقىنىڭ بولاشاعىنا شىن مانىندە جاناشىر، جۇرەگى ۇلتىم دەپ سوعاتىن ازاماتتار ءالى اتقا مىنگەن جوق. جىلقىنى جاياۋ باققان جىلقىشىداي تىرىلىگىمىز وزگەرە مە دەگەن وي جولداۋدان كەيىن ءتىپتى كۇڭگىرتتەنە باستادى. «سابىر ءتۇبى - سارى التىن» دەگەن قاعيدانى ۇستانعان بيلىك قازاقتىڭ بويىنداعى رۋحاني «جارانىڭ» اسقىنبايتىنىنا سەنىمدى سىڭاي تانىتىپ باعۋدا.

قازاق مۇددەسى، ۇلتتىق قۇندىلىقتار توڭىرەگىندەگى شايقاستا الدىڭعى شەپتە جۇرگەن ۇلت باتىرى مۇحتار شاحانوۆتى سوتقا شاقىرىپتى دەگەندى ەستىگىندە سەنگىمىز كەلمەدى. بىراق زاڭدى ءوز پايداسىنا قاراي وزگەرتىپ ۇيرەنگەن بيلىك، وزىنەن ۇرەيلەنبەيتىن «جاۋلارىنا» «شابۋىلىن» ۇدەتە تۇسكەن سەكىلدى. م.شاحانوۆپەن بىرگە رىسبەك سارسەنبايۇلىنا، مۇحتار تايجانعا، جارماحان تۇياقبايعا دا ايىپپۇل سالىنىپتى. ءوز ويىن ەركىن ايتىپ، قوعامداعى كەلەڭسىزدىكتەر مەن «بيلىك پەن بايلىقتى كوزدەگەن» توپتاردىڭ ءىسىن اشىق سىناپ جۇرگەن ازاماتتاردىڭ تۇرمەگە قامالىپ، ولارعا ايىپپۇل سالىنۋى - بىزدە دەموكراتيانىڭ قاڭقاسى تۇگىل، كولەڭكەسى دە جوق ەكەندىگىن كورسەتەدى. ولاي بولماسا، ءامىرجان قوسانوۆتىڭ، سەرىك ساپارعاليدىڭ، بولات اتاباەۆتىڭ، امىربەك توعىسوۆتىڭ، جانبولات مامايدىڭ، بولات ءابىلوۆتىڭ، ايجانگۇل ءامىروۆانىڭ تۇرمەگە قامالۋىن قالاي تۇسىنۋگە بولادى؟! ءبىز ولاردىڭ قاماۋعا الىنۋىنا نارازى ەكەنىمىزدى مالىمدەپ، تەز ارادا بوساتىلۋىن تالاپ ەتەمىز!

بالكىم، قۇقىقتىق، دەموكراتيالىق مەملەكەتكە 2030 جىلدارعا قاراي اينالاتىن شىعارمىز. 2020 جىلعا دەيىن حالىقتىڭ 95 پايىزى مەملەكەتتىك ءتىلدى مەڭگەرۋى كەرەك دەگەن پرەزيدەنت تاپسىرماسىن ۇكىمەت قاعاز جۇزىندە ورىندار، كونستيتۋتسيانىڭ 7 بابىنىڭ 2 تارماعىنا جانە وزگە ۇلت وكىلدەرىنە «جالتاقتاي» بەرسەك، ءدىن تۋرالى جاڭا زاڭ قابىلداپ قوعامدىق ورىنداردا ناماز وقۋعا تىيىم سالساق، ءبىزدىڭ بابالارمىزدىڭ تۇسىنە دە كىرمەگەن ەلگە اينالامىز. قازىردىڭ وزىندە قازاق جەرىندە كوپ ءتىلدى، كوپ ءدىندى، ازاماتتىق مەملەكەت قۇرۋ ساياساتى جۇرگىزىلۋدە. نەگىزى ءبىز قازاقستان ەمەس، قازاق مەملەكەتى بولۋعا ءتيىسپىز. يسلام ءدىنىنىڭ جانە ەجەلگى بابالار قاعيداسىن كىرىكتىرگەن ءوز ۇستانىمى، ءوزىنىڭ ۇلتتىق بەت-بەينەسى بار ايبىندى مەملەكەتكە اينالۋ ءۇشىن قادامدار جاساۋىمىز قاجەت ەدى.

وتكەن جيىرما جىلدا قازاقتىڭ ءحالى وڭعان جوق. كەرىسىنشە، 25 جىل بۇرىنعى قانتوگىس جاڭاوزەندە قايتالاندى. كىنالىنى باسقا جاقتان ىزدەپ الەك بولعانىمىزبەن، كۇنانى ءبارى-ءبىر شىن قىلمىسكەر ارقالايدى.

ۇندەمەگەن ۇيدەي پالەدەن قۇتىلعانىمەن، ۇيدەي ۇڭگىرگە قۇلايدى. بيلىك ۇلت جاناشىرلارىنىڭ ارەكەتىنەن سەسكەنە باستادى، حالىق جاپپاي قولداپ كەتسە ءىس ناسىرعا شابارى انىق. سىزداۋىق جارا اقىرى جارىلىپ تىنارىن بىلە تۇرا قازاق ماسەلەسىنە بەيتاراپ قاراۋ، تىم سالقىنقاندىلىق تانىتۋ - بيلىكتىڭ وزىنە-ءوزى كور قازۋىمەن تەڭ. بۇرىنعى كوممۋنيستەردىڭ تۇگەلگە دەرلىگى بۇگىن «نۇر وتان» ساپىندا ۇرانداپ ءجۇر. بيلىك اۋىسسا ولار دا جالت بۇرىلىپ باسقا اۋەنگە سالارى ءسوزسىز. قولىندا باردا مەشكەيلەنە ءتۇسۋدى ءجون كورەتىندەر سەمىزدىك دەرتىنە قالاي شالدىقپايدى ەكەن؟! اللا الدىنا ءبىر ورام شۇبەرەكپەن عانا بارارىمىز كوزى قىزعارىپ كەتكەندەردىڭ ساناسىنا كەش جەتەر.

قازاقستاندا انا تىلىندە شەنەۋنىككە مۇڭىن شاعا الماي جۇرگەن دە، جۇمىسسىز دا، بويىندا سان ءتۇرلى دەرتى بار ناۋقاس تا، جۇمىس ىستەسە دە ەڭ تومەن جالاقى الاتىن دا، ارامزا كومپانيالار الداپ كەتەتىن دە، سوزىنە ەشكىم سەنبەيتىن دە، بيلىك ايتقانىنا كونبەيتىن دە قازاق. باسىندا پاناسى جوق، پاتەر جالداپ كوشپەلى تىرلىگىن توقتاتپاي كەلە جاتقان دا قازاق. نەسيەگە ءۇي الىپ، مەزگىلىندە قايتارا الماي جۇرگەن دە قازاق. ەڭ اۋىر جۇمىستى ىستەيتىن دە قازاق. تىزە بەرسەڭ توقتاۋ قيىن. ەڭ الدىمەن جۇمىستان قىسقاراتىن دا قازاق. جەرىنە شىركەۋ سالاتىن دا قازاق. اراق-شاراپتى وزەندەي اعىزاتىن دا قازاق. جامانىن جاسىرىپ، جاقسىسىن اسىرىپ جىبەرەتىن دە قازاق. بەرەكە-بىرلىگىن شايقامايتىن قازاق، ءوز مۇڭىن بايقامايتىن قازاق وزگەنىڭ الدىندا قاشانعا دەيىن تاۋى شاعىلا بەرەدى؟ بيلىككە نەگە ءبىراۋىز قازاقشا سويلەي المايتىندار كەلەدى. سايلاۋعا نەگە ۇلت جاناشىلارى تۇسپەيدى؟ بيلىككە جاقپاعاندار قۇپيا قازاعا ۇشىراپ، قىلمىس نەگە اشىلمايدى؟ مەملەكەتتىك ارنالار مەن گازەتتەر حالىقتىڭ كوزى مەن قۇلاعى ەمەس، بيلىكتىڭ «قول بالاسى» بولىپ وتىر. وسىنىڭ بارىنە قالاي توسقاۋىل قويامىز؟! ايتا-ايتا شارشادىق، ال الاڭعا شىقساق مىلتىقپەن اتادى، ۇرىپ سوعادى. ەندى نە ىستەۋىمىز كەرەك. وسىلاي باعىمىز اشىلماي جۇرە بەرەمىز بە؟!

قازاقتار، قازاق ءۇشىن جانىن بەرۋگە دايار ازاماتتارعا قورعان بولايىق، ءوز باتىرلارىمىزدىڭ سوڭىنان ەرەيىك، جازىقسىزدارعا اراشا تۇسە بىلەيىك. ەكىجۇزدىلىك پەن جالتاقتىقتان ارىلايىق. اللادان باسقادان قورىقپايىق. بابالار اڭساعان مەملەكەتتى قۇرۋ ءۇشىن ايانباي كۇرەسە بەرەيىك. ۇلتىم دەگەن ەرلەردى قولداي، قورعاي بىلەيىك، اعايىن!

 

بەيسەنباي تەگى ر.ز. «جەلتوقسان اقيقاتى» رقب پاۆلودار وبلىسى ف-لى ءتورايىمى

مەيرامبەك قىزىرۇلى، رەسپۋبليكالىق «جاس قازاق ءۇنى» گازەتىنىڭ پاۆلودار وبلىسىنداعى ءتىلشىسى.

قاليەۆ ماقسۇت، ازات قب پاۆلودار ف-لى توراعاسى،

قاليەۆ مەيرام، الاش پارتياسى پاۆلدودار ف-لى توراعاسى،

قاليەۆا د.م.، جەكە كاسىپكەر،

قاليەۆ ز.م.، جەكە كۇزەت قىزمەتكەرى،

پاۆلەنكو يۋ.ف. «لاد» رقب پاۆلودار وبلىسى ف-لى توراعاسى،

نۇرباەۆ ق.ج.، تاريح ع.د.، پروفەسسور

بايازيت ق. تەمىرجولشى،

قايىرجان احمەتوۆ, ماي اۋدانىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى.

ءامىرجان بولاتحان, تاۋەلسىز جۋرناليست، ەكىباستۇز قالاسى.

نابيەۆ ق.، جۇمىسشى،

نۇرسەيتوۆ س.، «قازاق ءتىلى» قب مۇشەسى،

تاستىباەۆ ر. جەكە كاسىپكەر،

ۋتەنوۆ ج. قوعام بەلسەندىسى،

ماجەنوۆ ق.، زەينەتكەر،

سەمجانوۆ ج.، زەينەتكەر،

كەرەگەنوۆ ق.، مۇگەدەك،

جۋكەنوۆ ق.، جەكە كاسىپكەر،

ايابەرگەنوۆ ە. جاستار بەلسەندىسى،

ايتپاەۆ م.، جاستار بەلسەندىسى،

جاكيەۆ ە.، جاستار بەلسەندىسى،

بالگازينوۆ و. جاستار بەلسەندىسى

ايازباەۆا ا. جەكە كاسىپكەر،

تۇسىپبكوۆا ا. زەينەتكەر

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1569
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2264
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3558