قازاق ءتىلدى ءبىلىم كەڭىستىگىندە ۇرپاق تاربيەسى مەن بىلىمىنە ۇزدىكسىز ۇلەس قوسىپ، وزىندىك سۇرلەۋ سالعان ايتۋلى ءبىلىم وشاعىنىڭ ءبىرى - رەسپۋبليكالىق Qazbilim ورتالىعى بيىل 5 جاسقا تولىپ وتىر.

ورتالىقتىڭ اۆتورلىق باعدارلاماسىندا 8 باعىت بويىنشا قوسىمشا ءبىلىم بەرۋ كوزدەلگەن، باعدارلاما مەكتەپ وقۋشىلارىنا، ستۋدەنتتەرگە، مۇعالىمدەرگە، ءوزىن-ءوزى دامىتۋشىلارعا جانە ءبىلىم ىزدەۋشى جالپى وقىرمانعا ارنالعان.

ءبىلىم ورتالىعى العاش رەت 2014 جىلى ناۋرىزدا Kazbilim.kz اقپاراتتىق-ساراپتاما پورتالى رەتىندە ءوز جۇمىسىن باستاعان بولاتىن. كەيىننەن ءبىلىم سالاسىنداعى قاجەتتىلىكتى ەسكەرە وتىرىپ، 2016 جىلى 8 اقپاندا رەسپۋبليكالىق Qazbilim ورتالىعى بولىپ رەسمي تۇردە قۇرىلدى. بۇل كۇندە وقۋ ورتالىعى بولىمشەلەرىنىڭ سانى ەلىمىز بويىنشا 11-گە جەتىپ وتىر.

وسى ورايدا رەسپۋبليكالىق Qazbilim ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى ورازبەك ابساتتارمەن سۇحباتتاسىپ، ورتالىقتىڭ الداعى جوسپارى تۋرالى سۇراستىرعان بولاتىنبىز.

- ورازبەك سەرالىۇلى، رەسپۋبليكالىق Qazbilim ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى بولىپ تاعايىندالعانىڭىزعا كوپ ۋاقىت بولا قويعان جوق. دەگەنمەن ورتالىق قۇرىلعان كەزدەن بەرى باسى-قاسىندا جۇرگەن تاجىريبەلى ۇستاز رەتىندە مۇنداي ءبىلىم وشاعىنىڭ ماڭىزدىلىعى، قالىپتاسۋ جولىنداعى قيىندىعى مەن قىزىعى تۋرالى از-كەم ايتا كەتسەڭىز.

- ىزگى نيەتتەرىڭىزگە كوپ راحمەت! ءيا، شىنىمەن دە، 5 جىل دەگەن كوزدى اشىپ-جۇمعانشا وتە شىققان سياقتى. دەگەنمەن 2016 جىلدان بەرى كوپ جۇمىس جاسالدى، قاز-قاز باسقان قازبىلىم بۇگىندە بەلگىلى ءبىر دارەجەگە جەتىپ، ءبىلىم سالاسىندا وزىندىك ورنى بار، تانىمال ءبىلىم وردالارىنىڭ بىرىنە اينالدى دەۋگە تولىق نەگىز بار. ونىڭ مۇنداي جەتىستىككە جەتۋىنىڭ باستى سەبەبى – بولاشاق قىزمەتكەرلەرىنە، ياعني وسى وقۋ ورداسىنا جۇمىسقا تۇرۋعا كەلگەن ۇستازعا بيىك تالاپتار قويا بىلۋىندە دەپ ويلايمىن. سەبەبى ءوزىم دە سول سىننان وتكەن اداممىن.

2016 جىلى ساۋىردە ءداستۇرلى مەكتەپتە قازاقستان تاريحى پانىنەن ساباق بەرىپ جۇرگەن جاس مامان ەدىم. ءبىر كۇنى ارىپتەستەرىمنەن قازبىلىم تاريح ءپانىنىڭ مۇعالىمىن ىزدەپ جاتقانىن ەستىدىم. باعىمدى سىناپ كورەيىن دەپ كەلىپ ەدىم، كادىمگىدەي تەست تاپسىرتتى. سول ءۇردىس ءالى دە جالعاسىن تاۋىپ كەلەدى. قازبىلىمنىڭ مۇعالىمگە قوياتىن ەڭ باستى تالابى – ءوز ءپانىن وتە جەتىك ءبىلۋى جانە بالالارعا سول بىلگەنىن ۇعىنىقتى تىلمەن ءتۇسىندىرىپ بەرە الۋى.

تەستتەن امان-ەسەن ءوتىپ، سول كەزدەن باستاپ قازبىلىمنىڭ ىستىعىنا كۇيىپ، سۋىعىنا توڭىپ، تالاي قيىنشىلىقتى باستان وتكەرىپ، تالاي قىزىعىن دا ارىپتەستەمىزبەن بىرگە كورىپ كەلە جاتقان جايىمىز بار. ءتىپتى، كەيبىر كەزدەرى قازبىلىمنىڭ نەگىزىن قالاعان اياتجان احمەتجانۇلىنىڭ قىزمەتكەرلەرىنە بەرەتىن جالاقىسى تۇگىلى، ءوزىنىڭ ءجۇرىپ-تۇرۋىنا قاراجات تابا الماي قالعان كەزدەرى دە بولدى.

دەگەنمەن، قۇدايدىڭ قۋاتىندا، ونداي قيىنشىلىقتاردى ارتقا تاستاپ، بۇگىندە بولاشاققا دەگەن سەنىمىمىز كۇشەيدى. 5 جىل ىشىندە 5 مىڭعا جۋىق وقۋشىعا قوسىمشا ءبىلىم بەرىپ، ولاردىڭ ۇبت-دان جوعارى بالل جيناۋىنا، نازارباەۆ زياتكەرلىك مەكتەپتەرىنە، ءبىلىم-يننوۆاتسيالىق ليتسەيلەرىنە جانە باسقا تا تالابى كۇشتى ءبىلىم وردالارىنا تۇسۋگە كومەكتەستىك.

ءبىزدىڭ ورتالىقتىڭ باستى ماقساتى – بالالارعا تەك ساپالى ءبىلىم بەرۋمەن عانا شەكتەلمەي، ولاردىڭ ۇلتتىق ساناسىن قالىپتاستىرىپ، ەلىمىزدىڭ ەرتەڭى ءۇشىن قىزمەت جاسايتىن بۋىن قالىپتاستىرۋ. قازاقى ءتالىم-تاربيە بەرە وتىرىپ، الەمدىك دارەجەدەگى بىلىممەن قارۋلاندىرۋ. الاش ارىستارىنىڭ ارمانىن جالعاستىرىپ، سولاردىڭ باستاعان ءىسىن سوڭىنا دەيىن جەتكىزۋ دەگەن اسىل ماقساتتارىمىز بار.

- ماقساتتارىڭىز انىق ەكەن. بىراق ونداي ۇلى مۇراتتارعا جەتۋ ءۇشىن بۇلجىماس جوسپار، بۇلتارتپاس باعىت كەرەك. بىلۋىمىزشە، رەسپۋبليكالىق Qazbilim ورتالىعى ءبىلىم بەرۋ سالاسىنىڭ 8 باعىتى بويىنشا قىزمەت اتقارادى. جالپى وقىرمانعا ول قانداي باعىتتار ەكەنىن قىسقاشا ايتىپ وتسەڭىز.

- قازىرگى تاڭدا ورتالىق Qazbilim – UBT, Qazbilim – Daryn, Qazbilim – online, Qazbilim – baspasy, Qazbilim – aqparat, Qazbilim – shabyt, Qazbilim – grant جانە Qazbilim - til دەگەن باعىتتار بويىنشا قىزمەت اتقارىپ وتىر.

ارقايسىسىنا جەكە-جەكە توقتالار بولساق، Qazbilim – UBT باعىتى بويىنشا جاڭا فورماتتاعى ۇلتتىق بىرىڭعاي تەستكە ساپالى دايىندىق جۇرگىزىلەدى. بۇل رەتتە ۇبت-عا ارنالعان ءوز موتوديكامىز، جۇيەلى باعدارلامالارىمىز، بارلىق پاندەر بويىنشا جەكە اۆتورلىق وقۋ-ادىستەمەلىك كىتاپتارىمىز بار. بۇل باعىتتاعى ونلاين جانە وففلاين كۋرستارىمىز جىل بويى جۇرگىزىلەدى.

ءبىلىم دوداسىنا قاتىساتىن تالاپكەرلەردەن ءار اپتا سايىن سىناق تەستتەر الىنادى، ەمتيحان سۇراقتارى سول كۇنى ارنايى تەحنيكالىق اپپاراتپەن تەكسەرىلىپ، تەست تاپسىرۋشىنىڭ ۇپاي ناتيجەسى تاقتاعا سول كۇنى ىلىنەدى. بۇل دايىندالۋشىنىڭ ءبىلىم دەڭگەيىن ءبىلىپ وتىرۋعا وتە پايدالى ءتاسىل.

تاعى ءبىر ايتا كەتەرلىگى، بيىلعى ۇبت بويىنشا جاڭا وزگەرىستەرگە بايلانىستى تۇراقتى تۇردە ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلەدى. بيىل تۇڭعىش رەت وتكىزىلەتىن ەلەكتروندى تەستىلەۋگە بايلانىستى رەسپۋبليكالىق «Qazbilim» ورتالىعىنىڭ ارنايى www.e-ubt.kz سايتى جاسالدى. تۇلەكتەر وسى سايت ارقىلى الداعى بولاتىن مەملەكەتتىك ۇبت ەمتيحانىنا بوي ۇيرەتىپ، ساپالى دايىندىق جاساي الادى.

ايتا كەتۋ كەرەك، ورتالىقتىڭ ۇبت بويىنشا جىل سايىنعى ءبىلىم كورسەتكىشى كوتەرىلىپ كەلەدى، بىزدە دايىندالعان شاكىرتتەردىڭ كوبى مەملەكەتتىك ءبىلىم گرانتتارىن يەلەنىپ قانا قويماي، الىس-جاقىن شەتەلدىڭ وزىق وقۋ ورىندارىنىڭ ستۋدەنتى اتانۋدا.

ماسەلەن، 2019 جىلى دا، بىلتىر دا ورتاشا ۇپاي 118 بولدى. ال ەڭ ۇزدىك وقۋشىلارىمىزدىڭ ءبىرى بىلتىر ۇبت-دان 136 بالل جينادى. وسى ۇبت-عا بايلانىستى «Qazbilim-baspasy» 42 دانا وقۋ-ادىستەمەلىك قۇرال مەن تەستتەر جيناعىن شىعارعانىن دا ايتىپ وتكىم كەلەدى.

ەندى Qazbilim – daryn باعىتى تۋرالى ايتار بولسام، بۇل باعىت بويىنشا دارىندى بالالارعا ارنالعان ايتۋلى ءبىلىم وردالارىنا جوعارى دەڭگەيدە ساپالى دايىندىق جۇرگىزىلەدى. اتاپ ايتار بولساق، نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتىنە، APTIS/IELTS  جانە NUFYP/SAT باعىتتارى بويىنشا دايىندىق جۇيەلى تۇردە جۇرگىزىلىپ كەلەدى.

سونىمەن قاتار، «نازارباەۆ زياتكەرلىك مەكتەبىنە» (نيش), «ءبىلىم-يننوۆاتسيا ليتسەيلەرىنە» (بۇرىنعى قتل), استانا قالاسى و.جاۋتىكوۆ اتىنداعى رەسپۋبليكالىق فيزيكا-ماتەماتيكا مەكتەبىنە (رفمش), دارىندى بالالارعا ارنالعان №9 «زەردە» مەكتەبىنە،  دارىندى بالالارعا ارنالعان №82 «دارىن» مەكتەپتەرىنە ساپالى دايىندىق قاراستىرىلعان. بۇل مەكتەپتەرگە دە ىرىكتەۋ وتە قاتاڭ تۇردە جۇرگىزىلەتىن ەسكەرە وتىرىپ، بالالاردىڭ ءوز بىلىمدەرىن تەكسەرىپ، تەستكە دايىندالۋى ءۇشىن qazbilimtest.kz سايتى ىسكە قوسىلعان.

دارىندى بالالاردى انىقتاۋ، دامىتۋ جانە باعىت بەرۋ ماقساتىندا، وقۋشىلار مەن جاس ماماندارعا ارنالعان قالالىق، رەسپۋبليكالىق دەڭگەيدەگى وليمپيادالار مەن كونكۋرستاردى ۇيىمداستىرامىز. جىل بويى تالاپكەردىڭ قالاۋى بويىنشا بارلىق پاننەن ءار دەڭگەيلى پاندىك وليمپيادالارعا جانە قالالىق، وبلىستىق، رەسپۋبليكالىق، حالىقارالىق كونكۋرستارعا دايىندىق جۇرگىزىلەدى.

بۇل باعىتتا «Qazbilim-baspasy» پاندىك وليمپياداعا بايلانىستى 13 ءتۇرلى، دارىندى بالالارعا ارنالعان مەكتەپ ەمتيحاندارىنا دايىندىق باعىتىندا 7 ءتۇرلى،  باستاۋىش سىنىپتارعا بايلانىستى 6 ءتۇرلى وقۋ-ادىستەمەلىك قۇرالدارىن شىعاردى.

- قازىرگى پاندەميا كەزىندە Qazbilim-online دەگەن باعىت كوپتىڭ قىزىعۋشىلىعىن تۋدىراتىن سياقتى. ول قانداي باعىت؟

- بۇل باعىت بويىنشا ونلاين ساباقتار، تىكەلەي ەفيرلەر جانە Qazbilim ءموبيلدى قوسىمشاسى قىزمەت اتقارادى. ونلاين ساباقتار بارلىق پاندەر بويىنشا تالاپكەردىڭ ساباق كەستەسىنە بايلانىستى كۇندەلىكتى جۇرگىزىلەدى، تاعى ءبىر ايتا كەتەرلىگى، رەسپۋبليكالىق «QAZBILIM» ورتالىعىنىڭ You Tube جەلىنىندە Qazbilim تV ارناسى بار.

بيىل ۇلتتىق تەستىلەۋ ورتالىعىمەن بىرلەسكەن «ۇبت-عا تەگىن دايىندال» جوباسى كۇن سايىن 20:00-دە Qazbilim تV ارناسىندا تىكەلەي ەفيردە نۇر-سۇلتان جانە الماتى قالاسىنداعى ارنايى جاساقتالعان ستۋديادا جۇرگىزىلۋدە.

بۇل جوبا اياسىندا رەسپۋبليكا بويىنشا بارلىق 11 سىنىپ تۇلەكتەرى تەگىن ساباق الىپ، ءوز بىلىمدەرىن شىڭداۋدا. بۇدان بولەك www.qazbilim.kz سايتىندا رەسپۋبليكالىق «Qazbilim» ورتالىعىنىڭ ۇستازدارى تۇسىرگەن جۇزدەگەن بەينە ساباقتار توپتاستىرىلعان.

ءبىلىم ىزدەگەن ادام ول جەردەن دە كوپ قاجەتىن الا الادى. بۇل باعىتتاعى اۋىز تولتىرىپ ايتار تاعى ءبىر جاعىمدى جاڭالىق - جۋىردا ورتالىقتىڭ جەكە ءموبيلدى قوسىمشاسى ىسكە قوسىلدى. بۇل قوسىمشا ارقىلى رەسپۋبليكالىق «Qazbilim» ورتالىعىنىڭ بارلىق قىزمەت تۇرلەرى تۇتىنۋشىلارعا قولجەتىمدى ءارى ىڭعايلى بولادى.

- Qazbilim-baspasy دەگەن باعىت تۇسىنىكتى. جوعارىدا ايتىپ ءوتتىڭىز، ورتالىقتىڭ ۇستازدارى وزدەرى ءتۇرلى وقۋ-ادىستەمەلىك قۇرالدار جازىپ، سولاردى باسىپ شىعارادى ەكەنسىزدەر.

- ءيا، بۇل باعىت بويىنشا وقۋ-ادىستەمەلىك قۇرالدارىن دايىنداۋ جانە باسىپ شىعارۋ، سونىمەن قاتار، ساتۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلەدى. وسى ۋاقىتقا دەيىن «Qazbilim-baspasy» ۇبت-عا بايلانىستى 42 ءتۇرلى، پاندىك وليمپياداعا بايلانىستى 13 ءتۇرلى، سونداي-اق، دارىندى بالالارعا ارنالعان مەكتەپ ەمتيحاندارىنا دايىندىق باعىتىندا،  باستاۋىش سىنىپتارعا بايلانىستى، وقۋ-ادىستەمەلىك قۇرال جانە ادەبي باعىتتاعى كوپتەگەن كىتاپتاردى جارىققا شىعاردى.

بۇل وقۋ-ادىستەمەلىك قۇرالداردا بارلىق پاندەر بويىنشا وقۋشىلارعا ارنالعان ۇبت سۇراقتارى، دارىندى بالالارعا ارنالعان مەكتەپتەرگە جانە جوعارى وقۋ ورىندارىنا تۇسۋگە ارنالعان پاندەر بويىنشا تەست سۇراقتارى مەكتەپ باعدارلاماسى نەگىزىندە قۇراستىرىلعان. وقۋشىلار تەست ورىنداۋمەن قاتار، تەوريالىق ءبىلىمىن دە تولىقتىرا الادى. بارلىق بولىمدەر قامتىلىپ، ءار تاقىرىپ بويىنشا تاقىرىپتىق تاپسىرمالار بەرىلگەن.

بۇل كىتاپتار ءوز ءبىلىمىن تەرەڭدەتەمىن دەگەن وقۋشىلارعا، بارلىق پاندەر بويىنشا پاندىك وليمپياداعا دايىندالۋعا، بولاشاعىن عىلىم جولىمەن بايلانىستىراتىن جاستارعا جانە ءپان مۇعالىمدەرىنە، ترەنەرلەرگە تاپتىرمايتىن كومەكشى قۇرال بولا الادى.

- قالعان باعىتتاردىڭ دا زامان تالابىنا ساي، قوعامدىق سۇرانىستاردى قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا جاسالعانى تۇسىنىكتى. سولار تۋرالى دا قىسقاشا ايتا كەتسەڭىز.

- Qazbilim-aqparat باعىتى بويىنشا ءبىلىم سالاسى مەن ۇرپاق تاربيەسىنە بايلانىستى ساراپتاما جاساۋ، ەلىمىز بويىنشا عىلىم-ءبىلىم سالاسىنداعى ماڭىزدى جاڭالىقتاردى تاراتۋ، شەشىلۋى ءتيىستى ماسەلەلەردى باق-تا كوتەرۋ، وقۋ-اعارتۋ سالاسىندا ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ، ۇزدىك ۇستازدارعا جانە ءبىلىم وردالارىنا اقپاراتتىق قولداۋ كورسەتۋ كوزدەلگەن.

بۇل ورايدا  Kazbilim.kz سايتى جۇمىس ىستەپ تۇر. سايتتا «جاڭالىقتار»، «ۇستاز ءۇنى»، «ۇرپاق تاربيەسى»، «كەرەكتى كەڭەس»، «ءبىلىم جارىسى»، «ۇلت ءدىڭى»، «رەداكتور باعانى» سياقتى تارتىمدى ايدارلار ارقىلى وسى سالاعا ەڭ قاجەتتى اقپاراتتار جاريالانىپ وتىرادى.

ال Qazbilim-shabyt باعىتى بويىنشا مۇعالىمدەرگە، وقۋشىلارعا موتيۆاتسيالىق سەمينار-ترەنينگتەر وتكىزۋ، ءبىلىم بەرۋ ماسەلەلەرىنە ارنالعان كەڭەستەر بەرۋ، جاس مامانداردى تاربيەلەۋ، ماماندىق تاڭداۋعا ارنالعان ارنايى ساباقتار جۇرگىزۋ سياقتى ءىس-شارالار ۇيىمداستىرىلىپ تۇرادى.

رەسپۋبليكالىق دەڭگەيدە وبلىس، اۋدان، قالا، اۋىلداردى ارالاپ، مۇعالىمدەر مەن وقۋشىلارعا ارنالعان شەبەرلىك كۋرستارىن وتكىزۋ جانە سەرتيفيكاتتار بەرىپ وتىرۋدى داستۇرگە اينالدىرعانبىز.

سونىمەن قاتار، دومبىرا، شاحمات، توعىزقۇمالاق، اسىق اتۋ، بەستاس، لوگيكالىق ويىندار وتكىزىپ، وقۋشىلاردىڭ وي-تانىمى مەن ۇلتتىق قۇندىلىقتارعا دەگەن تۇسىنىگىن كەڭەيتۋ قىزمەتتەرى دە جۇرگىزىلەدى.

تىڭداۋشىعا شالقار شابىت سىيلايتىن موتيۆاتسيالىق سەمينار-ترەنينگتەردى qazbilim.kz,  Kazbilim.kz سايتتارىنان كورىپ، تىڭداۋعا بولادى.

Qazbilim-grant باعىتى بويىنشا «Qazbilim» عىلىم-ءبىلىمدى دامىتۋ قوعامدىق قورى اياسىندا، جىلىنا 100 وقۋشىعا قايىرىمدىلىق كورسەتىلەدى، بۇدان بولەك كوپ بالالى وتباسىلار ءۇشىن، تولىق ەمەس نەمەسە مۇگەدەك اسىراۋشىسى بار وتباسى بالالارى ءۇشىن، «التىن بەلگى» يەگەرلەرىنە، وليمپيادا جەڭىمپازدارىنا جانە شەتەلدەن كەلگەن قانداستارعا كوپتەگەن جەڭىلدىكتەر قاراستىرىلعان.

ورتالىقتاعى ۇستازداردى شىعارماشىلىق قولداۋ ماقساتىندا، جىل بويى بەلسەندى قىزمەت اتقارعان ۇستازدارعا تاۋەلسىزدىك كۇنى قارساڭىندا قارجىلاي سىياقى، كىتاپ جازعان مۇعالىمدەرگە قالاماقى بەرۋ داستۇرگە اينالعان. تاعى ءبىر ايتا كەتەرلىگى، رەسپۋبليكالىق «Qazbilim» ورتالىعى شەتەلدەن كەلگەن قانداس وقۋشىلاردى قازاقستاننىڭ وقۋ ستاندارتتارىنا بەيىمدەۋدە مول تاجىريبەگە يە.

نەگىزگى باعىتتارىمىزدىڭ تاعى بىرەۋى Qazbilim-til دەپ اتالادى. بۇل باعىت بويىنشا قازاق، اعىلشىن، ورىس، قىتاي، تۇرىك تىلدەرىن وقىتۋعا دايىندىق كاسىبي تۇردە جۇرگىزىلەدى. «جەتى جۇرتتىڭ ءتىلىن ءبىل، جەتى ءتۇرلى ءىلىم ءبىل» دەگەن حالىق دانالىعىن ۇستانىم ەتكەن ورتالىعىمىزدا بىلىكتى دە ءبىلىمدى، ءتىل ۇيرەتۋدە تاجىريبەسى مول ماماندار ساباق بەرەدى. ءتىل كۋرستارى بويىنشا شەت تىلدەردىڭ دارەجەلىك ەمتيحاندارىنا (TOEFL, IELTS, HSK) دايىندىق تىڭعىلىقتى تۇردە جاسالادى.

- ورازبەك سەرالىۇلى، ۋاقىتىڭىزدى ءبولىپ، سۇحباتتاسقانىڭىز ءۇشىن كوپ راحمەت. ادامزات بالاسى ءتىرى تۇرعان كەزدە بىلىمگە دەگەن سۇرانىس تا ماڭگى جاسايدى. وسى ومىرلىك ۇستانىم جولىنداعى ساپارلارىڭىز وڭ بولسىن، شاكىرتتەرىڭىز ءبىلىمدى بولسىن!

Abai.kz