جۇمامۇرات ءشامشى. تاۋ الىستاعان سايىن اسقاقتايدى
(اقسەلەۋ سەيدىمبەك ەسكەرتكەن ەكى ماسەلە)
الاشقا ايگىلى، مارقۇم اقسەلەۋ اعا ءومىرىنىڭ سوڭعى جىلدارىندا استانا قالاسىنداعى لەۆ گۋميلەۆ اتىنداعى ۋنيۆەرسيتەتتە ۇستازدىق قىزمەت اتقاردى، قاراپايىم تىرشىلىك كەشتى. شاكىرت تاربيەلەۋدى باقىتىم دەپ ءبىلدى. امال قانشا، وسىدان تۋرا ەكى جارىم جىل بۇرىن قازاق حالقىن شولدەتىپ، مەزگىلسىز، قازاسىمەن ءوزى بىلەتىن ادامداردىڭ قولىنا سۇراق بەلگىسىن ۇستاتىپ، «بۇل ومىرمەن بىرگە مەنى دە زەرتتە» دەگەندەي، ماڭگىلىك الەمگە ۇشتى دا كەتتى.
مەن العاش رەت اقاڭدى استانا قالاسىندا وتكەن 2005 جىلدىڭ 28 قىركۇيەگىندە II-ءشى دۇنيەجۇزىلىك قازاق قۇرىلتايىندا كوردىم. وزبەكستان رەسپۋبليكاسىنان كەلگەن باۋىرلارىممەن شۇيىركەلەسىپ تۇرعان ەدىم، انادايدان ۇزىن بويلى، قاباعى سۇستى، قىسقا ساقالدى، باياعىنىڭ پاتشالارى سەكىلدى ادام اسىقپاي ادىمداپ كەلىپ، قوڭىر داۋسىمەن «قانداستار، قاي جاقتان كەلىپ ەدىڭىزدەر؟» دەدى.
اقاڭدى مەن ءبىرىنشى تانىپ:
- اسسالاۋماعالايكۋم اعا، وزبەك جەرىنەن كەلىپ ەدىك، - دەدىم.
- بارەكەلدى، قازاقتىڭ قايسى رۋىنان بولاسىڭ، باۋىرىم، - دەپ اقاڭ ماعان قارادى.
- كىشى ءجۇزدىڭ ىشىندەگى الىمبەت بالقى رۋىنانمىن.
- تۇسىنىكتى. بالقى بازاردىڭ ۇرپاعى بولدىڭ-عوي، ناۆوي وبلىسى تامدىبۇلاق اۋدانىنان شىعارسىڭ؟- دەپ جىميدى.
(اقسەلەۋ سەيدىمبەك ەسكەرتكەن ەكى ماسەلە)
الاشقا ايگىلى، مارقۇم اقسەلەۋ اعا ءومىرىنىڭ سوڭعى جىلدارىندا استانا قالاسىنداعى لەۆ گۋميلەۆ اتىنداعى ۋنيۆەرسيتەتتە ۇستازدىق قىزمەت اتقاردى، قاراپايىم تىرشىلىك كەشتى. شاكىرت تاربيەلەۋدى باقىتىم دەپ ءبىلدى. امال قانشا، وسىدان تۋرا ەكى جارىم جىل بۇرىن قازاق حالقىن شولدەتىپ، مەزگىلسىز، قازاسىمەن ءوزى بىلەتىن ادامداردىڭ قولىنا سۇراق بەلگىسىن ۇستاتىپ، «بۇل ومىرمەن بىرگە مەنى دە زەرتتە» دەگەندەي، ماڭگىلىك الەمگە ۇشتى دا كەتتى.
مەن العاش رەت اقاڭدى استانا قالاسىندا وتكەن 2005 جىلدىڭ 28 قىركۇيەگىندە II-ءشى دۇنيەجۇزىلىك قازاق قۇرىلتايىندا كوردىم. وزبەكستان رەسپۋبليكاسىنان كەلگەن باۋىرلارىممەن شۇيىركەلەسىپ تۇرعان ەدىم، انادايدان ۇزىن بويلى، قاباعى سۇستى، قىسقا ساقالدى، باياعىنىڭ پاتشالارى سەكىلدى ادام اسىقپاي ادىمداپ كەلىپ، قوڭىر داۋسىمەن «قانداستار، قاي جاقتان كەلىپ ەدىڭىزدەر؟» دەدى.
اقاڭدى مەن ءبىرىنشى تانىپ:
- اسسالاۋماعالايكۋم اعا، وزبەك جەرىنەن كەلىپ ەدىك، - دەدىم.
- بارەكەلدى، قازاقتىڭ قايسى رۋىنان بولاسىڭ، باۋىرىم، - دەپ اقاڭ ماعان قارادى.
- كىشى ءجۇزدىڭ ىشىندەگى الىمبەت بالقى رۋىنانمىن.
- تۇسىنىكتى. بالقى بازاردىڭ ۇرپاعى بولدىڭ-عوي، ناۆوي وبلىسى تامدىبۇلاق اۋدانىنان شىعارسىڭ؟- دەپ جىميدى.
قازاق شەجىرەسىنەن حابارى بارلىعى سونشالىقتى، اقاڭ سول تۇرعان بويىندا كىمنەن كىم تۋاتىنىن جاتقا ايتىپ بەردى، تاڭدانباسقا شاراڭ جوق، قازاق مادەنيەتى مەن سالت-داستۇرلەرىن ءوز بەسىگىنە بولەپ الۋ ءىسىنىڭ قاس شەبەرى ەكەندىگىن مويىنداتتى.
سول كۇننەن باستاپ، كوز جۇمعانعا دەيىن، اقاڭمەن ءبىر كىسىدەي قويان-قولتىق ارالاستىم. ول كىسىدەن وزىمە ومىرلىك ازىق جينادىم دەسەم ارتىق ايتقاندىق بولماس.
ءبىر قالادا تۇرعان سوڭ ارەدىك اقسەلەۋ اعامەن كەزدەسىپ، سۇحبات قۇرعاندى اڭساپ تۇراتىنمىن. سونداي سۇحباتتارىمىزدىڭ ءبىر-ەكەۋىن وقىرمانعا ۇسىنۋدى ءجون كوردىم. وسى ەكى سوزىندە اقاڭ ىشتەي ءپىسىپ-جەتىلگەن امانات ءسوزىن قالدىرىپ، ەسكەرتۋ جاساپ كەتكەندەي كورىنەدى ماعان.
- بىردە اقسەلەۋ اعاما ومىردە قانداي قۇبىلىسقا تاڭداناسىز دەپ سۇراق بەردىم.
- جۇمامۇرات، بىلەسىڭ بە، كەيىنگى ۋاقىتتا ەش نارسەگە تاڭدانبايتىن بولىپ بارامىن، - دەپ باستادى ءسوزىن اقاڭ. - ويتكەنى مەن «قازاق الەمى» دەيتىن 600 بەتتىك كىتابىمدى ءبىر ءارىپىن قالدىرماي تۇتاس كوشىرىپ الىپ، ءوز اتىنان شىعارىپ جىبەرگەن ادامدى دا كوردىم. ول جونىندە «ەگەمەن قازاقستانعا» فەلەتون شىقتى. مۇنى مەن تونالعاننان سوڭ ايتىپ وتىرعانىم جوق. ءيسى شىعارماشىلىق اۋلەتتەستەرىم، ارىپتەستەرىم وسىنداي ءبىر زاڭسىزدىقتىڭ، باسسىزدىقتىڭ قورلىق-زورلىعىن باستان وتكەرىپ وتىر. ءبىزدىڭ شىعارماشىلىق ادامدار تۋرالى نە زاڭ جوق، نە مەملەكەتتىك دەڭگەيدە قورعاۋ جوق، نە ونىڭ ەڭبەگىن ەلەپ-ەسكەرىپ، قالاماقىسىن تولەيتىن تەتىك جوق. باسپاگەرلەر بىزگە نە قالاسا سونى ىستەي الادى. قانداي زورلىق جاساسا دا قولىندا. ەندى بۇل قانداي سۇمدىق، ايدىڭ-كۇننىڭ امانىندا 600 بەتتىك زەرتتەۋ ەڭبەگىمدى ءۇش جىل جازعان ەدىم، الدىنا ءۇش بەت، ارتىنا جەتى بەت قوسادى دا بىرەۋ ءوز اتىنان شىعارىپ جىبەرەدى. وعان ءاي دەيتىن اجە، قوي دەيتىن قوجا جوق. بۇل ءوز الدىنا زار عوي.
بۇنداي ءىس-ارەكەتتەردىڭ ءبارى قۇلدىق سانادان باستاۋ الادى. سەبەبى قۇل ءاردايىم ءوزى سەكىلدى قۇلدى قورلاعىسى كەلىپ تۇرادى. كوپ جىلدار بويى وتاردا بولعان ەلدىڭ ءوز جۇرەگى وزىنە شابۋىل جاسايدى. ونىڭ ەمى-رۋحاني ازاتتىق جانە رۋحاني جاڭارۋ. ازاتتىق دەگەنىمىز --ءوز ەڭبەگىڭ وزىنە بۇيىرىپ، ءوز جۇرەگىڭدەگىنى جاسقانباي ايتا الۋىڭ. كەڭەس وداعى كەزىندە جەكە ۇلتتاردىڭ تەك-تامىرىنا ءۇڭىلۋدىڭ قاجەتى دە بولمادى. كوپتەگەن ۇلتتار وزدەرىنىڭ ەتنوگەنەتيكالىق تەك-تامىرىنان كوز جازىپ، سىرتتان زورلاپ تاڭىلعان «بۇرىنعى جابايى جۇرت» دەپ كەلەتىن تەورياسىماقتى جاتقا ايتۋعا ءماجبۇر بولدى.
سونىڭ سالدارىنان يدەولوگيالىق وكتەمدىكتىڭ زاردابىن تۇركى تىلدەس حالىقتاردىڭ ىشىنەن اسىرەسە قازاق حالقى قاتتى تارتتى. اسسيميلياتسيا مەن اككۋلتۋراتسيا قارقىنى جاعىنان قازاق ەلى قۇرلىقتىڭ قاي پۇشپاعىنان دا كەم تۇسپەدى. كسرو-ءنىڭ ەنتسيكلوپەديالىق سوزدىگىندە «اسسيميلياتسيا-ەتو سليانيە ودنوگو نارودا س درۋگيم س ۋتراتوي ودنوي يز نيح سۆوەگو يازىكا، كۋلتۋرى ي ناتسيونالنوگو ساموسوزنانيا» دەپ جازىلىپتى. 1940 جىلعا دەيىن قازاق الىپەسىن ءبىر ەمەس، ەكى رەت اۋىستىرىپ جىبەردى، ادەيى حالىقتى ءوز تاريحىنان ماقۇرىم قىلدىرۋ ءۇشىن، كەيىنىرەك مۇلدەم ءوز-وزىنەن جاتىرقايتىن ۇرپاق ءوسىپ جەتىلدى.
اقىرىندا، قازاق سياقتى بوداندىقتىڭ بۇعاۋىندا بولعان ۇلتتار تاريحي دامۋ ۇردىسىندەگى ءوزىنىڭ اقيقات بولمىسىن پاراقتاۋ قابىلەتىنەن ايىرىلدى. اسىلىن اياق استى ەتىپ، جاسىققا مالداناتىن، جاتقا جالتاقتايتىن بولدى. بۇل دەگەنىڭ ەتنيكالىق تانىم مەن تالعامنىڭ دەرتتى بولۋى، ياعني ساپاسىزدانۋ ەدى. باتىس پەن شىعىستىڭ جازبا دەرەكتەرىن ايتامىز-اۋ، ءوزىمىزدىڭ اۋزىمىزدى اشساق اقتارىلعان اس تا توك باي فولكلورىمىز، بىلە بىلسەك، ەڭ الدىمەن تاريحي دەرەك كوزى رەتىندە قاناعاتتانارلىق دەڭگەيدە زەرتتەلىپ وتىر ما؟
ەندى قارا، وتكەن عاسىردىڭ 70-80 جىلدارىنان باستاپ رۋعا، جۇزگە، اتاعا، جىككە ءبولىنۋ ىندەتى باستالدى. جۇزگە ءبولىنۋ دەگەن ءسوز بارىپ تۇرعان اقىماقتىق، ءتول تاريحىن بىلمەۋشىلىك بولىپ شىعادى. ءوزى جامان ىندەت باستالعاندا - ءورت سەكىلدى ەلدى شارپىپ كەتەتىن ادەتى. بۇل ىندەت تالاي ادامداردى ازاپقا، اۋرەگە سالدى. ءالى دە اۋرەگە سالىپ كەلەدى. سورىمىز بولار، باعىمىز بولار تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىن اركىم ءوز قوتىرىن ءوزى قاسىپ نارىقتىق جۇيەنى تاڭدادىق. ال نارىقتىق جۇيە دەگەنىمىز -- بايلىقتىڭ بايگەسى. بايۋدىڭ باسەكەسى. بايۋ جولىنا تۇسكەن ادامدار وزىنە قولايلى ءادىس-ءتاسىلدىڭ ءبارىن قولدانادى. ۇلكەن اقىل، تاجىريبەنى قولدانۋدان باستاپ، كىسى ولتىرۋگە دەيىن بارادى. ونى ءوزىڭ دە ەستىپ كورىپ ءجۇرسىڭ. دەمەك نارىقتىق جۇيە وزىنەن-ءوزى پروتەكتسيالىق اڭساردى دۇنيەگە اكەلەدى. پروتەكتسيا دەگەن نە؟ بەلگىلى ماقساتقا جەتۋ ءۇشىن توپ قۇرادى. ارينە، كەز كەلگەن ادام توپقا ءوزى بىلەتىن ادامداردى تارتادى. ولار ءوزىنىڭ رۋلاس، اتالاستارى بولۋى مۇمكىن. بىراق سول رۋلاستارى، اتالاستارى كوڭىلىنەن شىقپاسا، سونىڭ ولىگىن اتتاپ تۇرىپ مۇلدە باسقا ۇلتپەن ءپاتۋالاسادى. دەگەنمەن تۇپكى ماقساتقا جەتۋدەن تايىنبايدى. پروتەكتسيا دەگەن وسى.
ءبىز پروتەكتسيالىق ىندىندى جۇزشىلدىكپەن، رۋشىلدىقپەن شاتاستىرىپ وتىرعان ءجايىمىز بار. قازاقتا رۋشىلدىقتىڭ بولۋى مۇمكىن ەمەس. ونى بولدىرتپايتىن تەتىكتى اتا-بابالارىمىز جاساپ كەتكەن. ويتكەنى مەنىڭ شەشەم، ايەلىم، كەلىنىم باسقا جۇزدەن. سوندا باسقا جۇزدەن بولعانى ءۇشىن انامدى تارك ەتۋىم كەرەك پە؟ بۇل ەشبىر ادام بارا المايتىن مەحانيزم. وعان بارۋ مۇمكىن ەمەس. مۇندايعا تەك جىندى ادام عانا بارادى. دەمەك قازاقتا رۋشىلدىق، جۇزشىلدىك بار دەگەن ادام مۇلدە قازاق ۇلتىنىڭ ىشكى ەتنوجارىلىم تەتىگىن، مەحانيزمىن بىلمەيتىن كورسوقىرلاردىڭ تىرلىگى. ونداي ادامعا مۇسىركەپ، رۋحاني كەمتار رەتىندە جانىڭ اشىپ قارۋعا تۋرا كەلەدى.
- تاعى بىردە اعادان «قازاقستاندىق ۇلت» دەگەندى قالاي تۇسىنەسىز؟ دەپ سۇرادىم. اقسەلەۋ اعا تەرەڭ تىنىس الىپ بارىپ، جاۋابىن بىلاي قايىردى:
- ءسوتسياليزمنىڭ قازانىندا قايناعان كوپتەگەن ۇلتتاردىڭ بويىندا بۇل دەرت بار. ويتكەنى 1,5-2 عاسىرعا سوزىلعان وتارشىلدىق جۇيە، 1 عاسىرعا سوزىلعان سوتسياليستىك يدەولوگيا ول ۇلتتىڭ دىلىنە، مەنتاليتەتىنە اينالادى. قانىنا سىڭەدى. ول دا بەينەلەپ ايتقاندا دەرت سياقتى. باتپانداپ كىرەدى، مىسقىلداپ شىعادى. دەمەك بەلگىلى ءبىر ۇرپاق اۋىسقانعا دەيىن ءبىز سوتسياليستىك يدەولوگيانىڭ جالاڭبۇت ۇرانشىلدىعىنان، جەلبۋاز اپەرباقاندىعىنان كوپكە دەيىن ارىلا المايمىز. «قازاقستاندىق ۇلت» دەگەن باياعى سۋسلوۆتىڭ كەزىندەگى «پاسپورتىمىزعا «ۇلتىم سوۆەت وداعى» دەپ جازايىق» دەگەن ۇسىنىس سياقتى بولىپ ەستىلەدى ماعان. «قازاقستاندىق ۇلت» دەگەن ءسوز ءوزىنىڭ باستاۋىن امەريكاندىق ۇلتتان الادى.
امەريكا ابوريگەندەرىن جاۋلاۋدا دجەيمس كۋك، لاپەرۋزا، ماگەلان مەن يسپاندىق كونكيستادورلار بارلىق ءادىس-تاسىلدەرىن قولداندى. تۇس-تۇستان بارعان باسقىنشىلار ۇندىستەرگە جاۋداي ءتيدى. ءسويتىپ، ولاردى اعىلشىن تىلىندە عانا سويلەيتىن، ۇلتقا بولىنبەيتىن امەريكاندىق ۇلتقا اينالدىردى. اقش ەلىندە بەس جىل تۇرساڭ بولدى، امەريكاندىق دەپ قولىڭا پاسپورت بەرە سالادى، شىعۋ تەگىڭ اسا قىزىقتىرمايدى. تاپ سونداي شەتەلدىكتەردىڭ باسىپ الىپ تىزە باتىرۋدىڭ الۋان ءتۇرى ءبىزدىڭ ەلىمىزدە ءجۇرىپ جاتىر. ءسوزىم دالەلدى بولۋ ءۇشىن ايتايىن، «كازاحستانسكايا پراۆدا» گازەتىنىڭ 2003 جىلعى №20 سانىندا بىلاي جازىلىپتى.
«بولشينستۆو مەستوروجدەني نەفتي ي گازا وكازاليس ۆ رۋكاح ينوسترانتسەۆ.. . «اكتيۋبەمۋنايگاز» پەرەشلو ۆ رۋكي كيتايسكوي نەفتيانوي كومپاني. كيتايتسى ستالي سوبستۆەننيكامي منوگوميللياردنوگو سوستويانيا... مى ستالي بەسپراۆنىمي رابامي كيتايتسەۆ. گورود پرەۆراششاەتسيا ۆ كيتايسكيە پروۆينتسيۋ... ۆ كاجدوم منوگوەتاجنوم دومە تسەلىە كيتايسكيە كلانى...ترەبۋيۋتسيا نا رابوتۋ ليۋدي، ۆلادەيۋششيە كيتايسكيم يازىكوم... كيتايسكيە نەفتيانيكي پورابوتيلي ناس».
ەسىڭدە بولسىن، ەش ۋاقىتتا بىرنەشە ەتنوستان قۇرالعان ۇلت بولمايدى. ۇلت دەگەن جەكە ادام سياقتى وتە دارا جارالىم. ال ۇلت پەن مەملەكەتتى شاتاستىرۋعا بولمايدى. مەملەكەتتىڭ اياسىندا بىرنەشە ۇلت بولۋى مۇمكىن. بىراق مىندەتتى تۇردە مەملەكەتكە ۇيىتقى، تىرەك، ىرگەتاس جالعىز ۇلت بولادى. وزگە ۇلتتار ۇلت بولىپ ەسەپتەلمەيدى.
سول مەملەكەت اياسىنداعى دياسپورا، وزگە ۇلتتاردىڭ وكىلدەرى بولىپ قالادى. بۇل تاريح، ەتنولوگيا عىلىمىنداعى اكسيوما. مەنى وكىندىرەتىنى، مەملەكەت يدەولوگياسىنىڭ تىزگىنىن ۇستاپ وتىرعان پاقىرلاردىڭ قاراپايىم ەتنولوگيالىق زەردەسىنىڭ جوقتىعى. باسقاسىن بىلاي قويعاندا، قازاقتىڭ قارا تىلىنەن كوسىلىپ اڭگىمە دۇركىن قۇراي المايتىن شىراقتاردىڭ سوڭىنان قازاق ەرەدى دەگەنگە كىم سەنەدى؟ بيلىك باسىنداعى وسىنداي شەنەۋنىكتەردەن نە ءۇمىت، نە قايىر؟ سونداي ادامدارعا تىزگىندى قورىقپاي قالاي ۇستاتادى ەكەن؟! بۇل بالانىڭ قولىنا جالاڭ، وتكىر قىلىش ۇستاتقانمەن بىردەي عوي. ەشۋاقىتتا مەملەكەتتىڭ بىرنەشە ۇلتتان جارالۋى مۇمكىن ەمەس. يمپەريا بولۋى مۇمكىن. وندا دا نەگىزگى تىرەك ۇلت ءوز وكتەمدىگىن كورسەتەدى. ونى ءبىز كەشە عانا رەسەي يمپەرياسىنان كوردىك. ورىس ۇلتى باسقا 204 ۇلتقا بىلگەنىن ىستەدى. 70 جىلعا جەتەر-جەتپەس ۋاقىتتا 93 ۇلت جەر بەتىنەن جويىلىپ كەتتى. قازىرگى تاڭدا ياكۋتيا مەن چيتانىڭ اراسىندا 20 ۇلتتان ەلۋدەن اسقان 10 شاقتى عانا ادام ءوز تىلىندە سويلەي الادى ەكەن، ارادان 10-20 جىل وتكەن سوڭ ولار و دۇنيەگە اتتانسا، وزدەرىمەن بىرگە 20 ۇلت جەر بەتىنەن جوعالادى دەگەن ءسوز.
قازاقستاندى الايىق. قازاقستاننىڭ تىرەك ۇلتى -- قازاق. قازاقستاننىڭ جەرى -- قازاقتىكى. باسقا ۇلتتاردىڭ وكىلدەرىنە ءبىزدىڭ ەلدە ءومىر ءسۇرۋ ماڭدايلارىنا جازىلىپتى. سونداي تاعدىردىڭ قالىپتاسقانى ءۇشىن ولاردى كىنالاماۋىمىز كەرەك. ولاردى ءبىز تاعدىرلاستار، وتانداستار رەتىندە جاقسى ۇمىتپەن، جاقسى بولاشاقتى قارسى الۋعا ناسيحاتتاۋىمىز قاجەت. بۇل رەتتە ارتىق ءسوز ايتىپ، جالپاقشەشەيلىككە بارۋدىڭ قاجەتى جوق. قازاقستاندا 130 ۇلتتىڭ وكىلى بار دەپ داڭعىراپ ماقتانۋدىڭ كەرەگى نە؟ قازاقستاندا 130 ۇلت جوق. ويتكەنى ۇلتتىڭ انىقتاماسى بار. ونىڭ جەرى، ءتىلى، مەملەكەتىنىڭ بەرىكتىگىن بىلدىرەتىن بانكىلىك اقشاسى بولۋى كەرەك. قازاقستانداعى باسقا ۇلتتاردىڭ جەرى باسقا جەردە. نەگىزگى ۇلتى باسقا جاقتا ورنالاسقان. وركەندەپ، گۇلدەنەتىن ءتىلى دە باسقا مەملەكەتتە. سول سەبەپتى قازاق حالقىنا دا، قازاقستاندى مەكەن ەتكەن باسقا ۇلتتارعا دا اقيقات شىندىقتى عانا ايتۋىمىز كەرەك. شىن نيەتىمىزدى عانا بىلدىرگەنىمىز دۇرىس. جاۋىردى جابا توقىماعان ءجون. ونى سىرتىمىز دا، ءىشىمىز دە، تاريحتان، ەتنولوگيادان حابارى بار ادامنىڭ ءبارى ءبىلىپ وتىر. ال ءبىزدىڭ كەيبىر ساياساتكەرلەرىمىز ورىسشا ايتقاندا «لۋكاۆيت» ەتۋگە قۇمار. «ءارتىس» بولۋعا قۇمار. مەنى وسى وكىندىرەدى.
وسىنداي اڭگىمەلەردەن كەيىن كۇندەر كۇيبەڭ تىرلىكپەن وتە بەرىپتى. ءسويتىپ جۇرگەندە مەن اقاڭدى سوڭعى رەت 2009 جىلدىڭ قىركۇيەك ايىنىڭ باسىندا اسىعىس كوشەدە عانا كورىپ قالىپپىن. جالپى، اقسەلەۋ اعاعا ىقىلىسىم شەكسىز ەدى. مەزگىلسىز قازاسىن ەستىگەندە توبەمنەن تومەن قاراي مۇزداي سۋ قۇيىپ جىبەرگەندەي قاتىپ قالدىم، ىشكى جان-دۇنيەم الاي-تۇلەي بولىپ كەتتى، كوزىمە ىستىق جاس كەلدى. ولمەيتۇعىن ارتىنا ءسوز قالدىرعان...ول جان-جاقتى دارىن يەسى رەتىندە ءوزىنىڭ بۇكىل ءبىلىمى مەن قاجىر-قايراتىن تۋعان حالقىنىڭ مۇدەسىنە باعىشتاپ، مەيلىنشە ماقساتتى ءارى جەمىستى ەڭبەك ەتە بىلگەن اسا ايتۋلى تۇلعا ەدى.
اقاڭدى جاقسى بىلەتىن ادامداردىڭ سوزىنە قاراعاندا، ءۇي تولى كىتاپتارىن كىتاپحانالارعا اسىعىس ءجۇرىپ تاراتىپ بەرگەن كورىنەدى. قۇندى سۋرەتتەر مەن قاعازدارىن مۇراعاتقا قاتتاپ، تىزىمدەپ قايتىس بولارىنان ءبىر كۇن الدىن ياعني، 2009 جىلى قىركۇيەكتىڭ 15 كۇنى وتكىزىپتى. بۇل تۋراسىندا مۇراعات قىزمەتكەرى مارال قارىنداس ايتىپ وتىر. سونداي-اق اۋىلىنا سوڭعى رەت بارعانىندا «ولە قالسام، وسى جەرگە قويارسىڭدار» دەپ ىنىلەرىنە قۇلاققاعىس قىلعانى سان-الۋان ويلارعا جەتەلەيدى. ءسوز اراسىندا وزىنە-ءوزى قول سالىپتى دەۋشىلەر دە ۇشىراستى. وعان ءوز باسىم سەنبەس ەدىم. ءتىپتى، ءبىر دوسىنا «ءاي، مەن وسى جىلدان قالماسپىن» دەپتى. سوعان قاراعاندا، اقاڭ اجالىن الدىن الا سەزىپ-بىلگەن جانە سوعان اسىققان سىڭايلى. ازابى مەن مازاعى قاتار جۇرەتىن بۇل جالعاننان ەرتەرەك كەتكەندى ءجون كورگەندەي. اقاڭ بيلىككە دە، بايلىققا دا قىزىقپايتىن ماڭگىلىك مەكەنىنە بۇرىنىراق بارۋعا، ارۋاقتار اراسىنا تەزىرەك جەتۋگە اسىققانداي كورىنەدى دە تۇرادى ماعان. جانىڭ ءجانناتتا بولسىن، اسىل اعا.
«اباي-اقپارات»
