سەنبى, 23 قاراشا 2024
جاڭالىقتار 2205 0 پىكىر 19 ماۋسىم, 2012 ساعات 12:50

ءمينيستردىڭ قۋانىشى مۇعالىمگە جۇبانىش بولا ما؟

ۇزدىكسىز دامىپ وتىرۋى ءتيىس ءبىلىم سالاسى الداعى ۋاقىتتا دا رەفورمالاردان كەندە بولمايدى. كەشە ماجىلىسمەندەر الدىندا ءبىلىم بەرۋ­دى دامىتۋ تۋرا­لى مەملەكەتتىك باعدار­لا­مانىڭ ىسكە اسىرىلۋ بارىسى مەن  الداعى مىندەتتەرى تۋرالى ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى باقىتجان جۇماعۇلوۆ ەسەپ بەردى.

«سىزدەرمەن كەزدەسىپ وتىرعانىما ءو-وتە قۋانىشتىمىن»، - دەپ باستادى ءسوزىن ءبىلىم ءمينيسترى باقىتجان جۇما­عۇل­وۆ. راسىندا، مۇنداي كەزدەسۋگە ۇبت باس­تالعالى بەرى باسىنان ءسوز كەتپەگەن باس بىلىمگەر شىن قۋاندى ما - ول جاعى بەلگىسىز. الايدا مينيسترلىك جاڭالى­عىن دۇركىن-دۇركىن نىساناعا الىپ، تەستىلەۋ­دىڭ كەشەندىسىن دە، بىرىڭعايىن دا سىن تەزىنە سالىپ جاتقان  دەپۋتاتتىق كور­پۋس كوپتەن كۇتكەن ءتارىزدى ەدى. ەندى، مىنە، ءبىلىم سالاسىنىڭ ءبىرىنشى باس­شىسى كوكەيدەگىنىڭ ءبارىن ەستىپ، ءجۇز­بە-ءجۇز جاۋاپ قاتۋعا ساقاداي ساي كەلىپ­تى. باس-اياعى 16 بەتتىك بايان­داماسىنا 30 مينۋت شىعىنداعان ءمينيستردىڭ ءمالى­مەتىنە كوپ توقتاماي، ونداعى جۇرت كۇتە­تىن جاڭالىقتارعا جۇگىنسەك.

مينيستر مۇعالىمنىڭ جالاقىسىن ماندىتپاقشى

ۇزدىكسىز دامىپ وتىرۋى ءتيىس ءبىلىم سالاسى الداعى ۋاقىتتا دا رەفورمالاردان كەندە بولمايدى. كەشە ماجىلىسمەندەر الدىندا ءبىلىم بەرۋ­دى دامىتۋ تۋرا­لى مەملەكەتتىك باعدار­لا­مانىڭ ىسكە اسىرىلۋ بارىسى مەن  الداعى مىندەتتەرى تۋرالى ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى باقىتجان جۇماعۇلوۆ ەسەپ بەردى.

«سىزدەرمەن كەزدەسىپ وتىرعانىما ءو-وتە قۋانىشتىمىن»، - دەپ باستادى ءسوزىن ءبىلىم ءمينيسترى باقىتجان جۇما­عۇل­وۆ. راسىندا، مۇنداي كەزدەسۋگە ۇبت باس­تالعالى بەرى باسىنان ءسوز كەتپەگەن باس بىلىمگەر شىن قۋاندى ما - ول جاعى بەلگىسىز. الايدا مينيسترلىك جاڭالى­عىن دۇركىن-دۇركىن نىساناعا الىپ، تەستىلەۋ­دىڭ كەشەندىسىن دە، بىرىڭعايىن دا سىن تەزىنە سالىپ جاتقان  دەپۋتاتتىق كور­پۋس كوپتەن كۇتكەن ءتارىزدى ەدى. ەندى، مىنە، ءبىلىم سالاسىنىڭ ءبىرىنشى باس­شىسى كوكەيدەگىنىڭ ءبارىن ەستىپ، ءجۇز­بە-ءجۇز جاۋاپ قاتۋعا ساقاداي ساي كەلىپ­تى. باس-اياعى 16 بەتتىك بايان­داماسىنا 30 مينۋت شىعىنداعان ءمينيستردىڭ ءمالى­مەتىنە كوپ توقتاماي، ونداعى جۇرت كۇتە­تىن جاڭالىقتارعا جۇگىنسەك.

مينيستر مۇعالىمنىڭ جالاقىسىن ماندىتپاقشى

سونىمەن، ورتا ءبىلىم جۇيەسىن جا­ڭار­تۋ باعىتىندا مينيسترلىك مۇعالىم ءمار­تەبەسىن كوتەرۋدى باستى مىندەت سا­ناي­دى. ول ءۇشىن ەڭ باستىسى ۇستازعا لا­يىق­تى ەڭبەكاقى تولەۋ قولعا الىنادى. «مەم­لەكەتتىك باعدارلامادا قامتىل­عان­داي، 2015 جىلعا قاراي پەداگوگتەر­دىڭ جالاقىسى جەكە سەكتورداعى جالا­قى­نىڭ دەڭگەيىمەن تەڭەسەتىن بولادى. بۇل بۇگىنگى جالاقىعا قاراعاندا ەكى-ءۇش ەسەگە ارتىق»، - دەگەن مينيستر باقىت­جان تۇرسىنۇلى ۇستازدار ۇستەمەاقىسى­نا دەپۋتاتتاردان قولداۋ كۇتەتىنىن جەت­كىزىپ، بار ماسەلەنىڭ جۇگىن وسىعان قا­راي اۋدارا سالعان سەكىلدى كورىندى. مۇعا­لىم مارتەبەسىن ارتتىرىپ، ۇستازدى ۇلا­عاتتىلار قاتارىنان كورسەتۋدىڭ تا­عى ءبىر قىرى پەداگوگتەردى دايارلاۋ سا­پا­سىنا قاتىستى ەكەنى داۋسىز. مۇندا دا مينيسترلىك ۇستانىمى وزگەرە باستا­عان. ماسەلەن، مەملەكەتتىك گرانتتى يە­لەنۋ بالى تومەن سانالاتىن پەداگوگ ما­مان­داردى دايارلايتىن وقۋ ورىندا­رى­نا تالاپ كۇشەيتىلە بەرەدى. سوسىن مي­نيسترلىك ەلدەگى پەداگوگتەر دايارلاي­تىن 89 جوعارى وقۋ ورنىنان 43-ىنە عانا رۇقسات قالدىرىپ، 46-سىنا تىيىم سالىپتى. ەندىگارى پەداگوگتەر دايارلىعى الەمدىك تاجىريبەمەن ۇشتاسىپ، قازاق­ستانداعى مۇعالىمدەردىڭ تەڭ جارتىسى قاي­تا دايارلاۋدان وتەدى.

ەلدى ەلەڭ ەتكىزەرلىك كەلەسى ءبىر ماسەلە - ءۇشتىلدى وقىتۋ جۇيەسى. جاسى­را­تىنى جوق، قوعام «ۇشتىلدىلىك كەرەك پە، جوق پا» دەپ جۇرگەندە باقىتجان جۇ­­ماعۇلوۆ  مىرزا سوزدەن ىسكە كىرىسىپ تە كەتكەنىن اڭعارتتى. «قازاق ءتىلى - ۇلتىمىزدىڭ رۋحى، رۋحاني بايلىعى، ونى ءبىلۋ ءاربىر قازاقستان ازاماتىنىڭ بورىشى دەپ بىلەمىز. ال ورىس ءتىلى - ءبىزدىڭ ورتاق بايلىعىمىز، ونى جوعالت­پاۋىمىز كەرەك. عىلىمعا، يننوۆاتسيا­عا، تەحنولوگيا مەن بيزنەسكە جول اشا­تىن اعىلشىن ءتىلىن ءبىلىپ، ۇيرەنۋىمىز قاجەت»، - دەگەن مينيستر قازىردىڭ ءوزىن­دە 33 مەكتەپتە 1 سىنىپتان باستاپ اعىل­شىن ءتىلىن وقىتۋ جۇزەگە اسقانىن اتاپ ءوتتى. ەندى كەلەسى جىلدىڭ قىركۇيە­گ­ى­نەن باستاپ اتالعان تاجىريبە بارلىق مەكتەپكە ەنگىزىلەتىن بولادى. ياعني الداعى ۋاقىتتا مەكتەپتىڭ تابالدىرى­عىن اتتاعان ءبۇلدىرشىن اعىلشىنشا ءتىل سىندىرادى. ءسويتىپ، ەسەيە كەلە مەكتەپ قابىرعاسىندا ءجۇرىپ-اق، كەزەڭ-كەزە­ڭىمەن كەيبىر پاندەردى اعىلشىن تىلىندە وقۋدى يگەرەدى.

قازاقستان ستۋدەنتتەر سانى جاعىنان الەمدىك وندىقتا تۇر

مەملەكەتتىك باعدارلامانىڭ باستى ءبىر بولىگى جوعارى وقۋ ورىندارىنا قا­تىس­تى بولاتىن. ال ۆەدومستۆو باسشى­سى­نىڭ سوزىنە سۇيەنسەك، بۇل باعىتتا ءالى دە وزگەرىستەر جەتىپ-ارتىلادى. دەگەن­مەن وزگەرىستەردىڭ دەنى دە الدىمەن ساپا­عا قاتىستى بولاتىنى بەلگىلى.

رەسمي مالىمەتكە سۇيەنسەك، قازىرگى تاڭدا ەلى­مىزدە 143 جوعارى وقۋ ورنى بار بولسا، ونداعى ستۋدەنتتەر كونتينگەنتى 629,5 مىڭ ادامدى قۇرايدى ەكەن. «ەگەر الەمدە ورتا ەسەپپەن العان­دا 10 مىڭ ادامعا 232 ستۋدەنتتەن كەلسە، قازاق­ستاندا بۇل 377 ستۋدەنتتى قۇرايدى. ءبىز وسىنداي كورسەتكىشپەن اقش، رەسەي جانە تاعى باسقا بىرنەشە ەلدەن كەيىنگى الەمدەگى ءبىرىنشى وندىقتامىز. الايدا ەۋروپا­داعى قاۋىپ­سىزدىك جانە ىنتىماق­تاستىق ۇيىمىنىڭ كوپتەگەن دامىعان ەلىندە جاعداي باسقاشا. ماسەلەن، جا­پو­نياداعى كورسەت­كىش - 222, گەرمانيادا 285 ادام­دى قۇرايدى. سون­دىقتان دا ەكونوميكانى قاجەت­سىز كادرلارمەن تولتىرا بەرمەس ءۇشىن جوعارى وقۋ ورىندا­رىنىڭ جەلىسىن وڭتاي­لان­دىرۋ قاجەت بولىپ تۇر»، - دەدى باقىتجان جۇماعۇلوۆ. ءسويتىپ، ستۋدەنتتەر سانى جاعىنان قازاقستان الەمدىك وندىققا ەنەتىن ەل ەكەن. ال سول ستۋدەنتتى دايارلايتىن وقۋ ورنى­نىڭ ساپاسىنان وندىققا قاشان ىلىگەتىنىمىز ەشكىمگە دە بەلگىسىز. دەگەنمەن مينيستر مىرزا العان بەتىنەن قايتپايتىندىعىن تانىتىپ، ءبىلىم ساپاسى تومەن جوو-لاردى جابا بەرەتىنىن ايتىپ قال­دى. دەگەنمەن بۇل دا وڭاي شارۋا ەمەس ەكەن. «بۇعان دەيىن التى ۋنيۆەرسيتەتتى جاپتىق. ەندىگىدە اعىم­داعى جىل بارىسىندا تاعى 29 ۋنيۆەرسيتەتتى جابۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. جالپى ال­عان­دا، جوعارى وقۋ ورىندارىن جابۋ ءبىلىم مەكە­مە­لەرىنىڭ رەيتينگىن ەسەپكە الا وتىرىپ، جۇيەلى تۇردە سوت تارتىبىمەن جۇزەگە اساتىن بولادى. ءبىز جوعارى وقۋ ورىندارىن 5-6 كريتەريمەن تەكسەرەمىز. ءاربىر ۋنيۆەرسيتەتتىڭ رەيتينگىن دە قادا­عا­لاي­مىز. ەڭ باستى كورسەتكىش تۇلەكتەردىڭ ءبىلىم جەتىس­تى­گىنە بايلانىستى»، - دەيدى مينيستر.

 

ۇبت ءبىلىم ساپاسىنىڭ قانداي ەكەندىگىن كورسەتتى

ءمينيستردىڭ مەملەكەتتىك باعدارلاما تۋرالى بايانداماسىنان سوڭ العاشقى ساۋالداردىڭ ءبىرى، كوپشىلىك كۇتكەندەي، ۇلتتىق بىرىڭعاي تەستىلەۋگە قاتىستى بولعان ەدى. ونىڭ ىشىندە ەلورداداعى اگرارلىق ۋنيۆەرسيتەتتە وتكەن تەستىلەۋ بارىسىندا تۇلەكتەردى تۇگەلدەي ءتىنتىپ، تىمىسكىلەۋگە بارعان قىزمەتكەرلەردىڭ «ىڭعايسىز» تىرلىكتەرى ۇلكەن داۋعا اينالعانى بەلگىلى. سوسىن كوللەدج تۇلەكتەرىن تولعاندىراتىن كەشەندى تەستىلەۋدىڭ دەڭگەيىنە دە دەپۋتاتتار تۇسىنبەۋشىلىك تانىتقان. مۇنداي ساۋالدارعا ساقاداي ساي كەلگەن ءبىلىم ءمينيسترى باقىتجان تۇرسىنۇلى ۇبت ماسەلەسىن تۇتاستاي قامتىپ جاۋاپ بەردى. «بۇل بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ ءبىرىنشى بەتىنەن تۇسپەي كەلە جاتقان ماسەلە عوي»، - دەپ ءبىر كۇرسىنىپ العان مينيستر مىرزا الگى اگرارلىق ۋنيۆەرسيتەتتەگى «ءتىنتۋ» وقيعاسىنا قازاقتىڭ «ءبىر قۇمالاق ءبىر قارىن مايدى شىرىتەدى» دەگەن ماتەلىن قولدانىپ تاستادى. «سارىارقا اۋدانى ىشكى ىستەر قىزمەتكەرلەرى «شاش ال دەسە، باس الاتىن» ادەتكە باسىپ، ىڭعايسىزدىق جاساپتى. 154 تەستىلەۋ ورتالىعىنىڭ باسقا ەشقايسىسىندا ءدال وسىنداي ىڭعايسىزدىق ورىن العان ەمەس. سول ءۇشىن مەنىڭ ورىنباسارىمنان باستاپ، كوميتەت توراعاسى، جاۋاپتى تۇلعالار تۇتاس سوگىس ەستىدى. وسى تەستىلەۋ پۋنكتىنىڭ باسشىسى ورنىنان بوساتىلدى»، - دەيدى مينيستر مىرزا. بۇل رەتتە باقىت­جان تۇرسىنۇلى قوعامدا بالالاردىڭ ءبارىن تەكسەرىپ جاتىر ەكەن دەگەن وي تۋماۋى تيىستىگىن ايتىپ: «مەن ءوزىم مۇنى قولدامايمىن، بالالاردى تىنتىمەك تۇرماق، قول تيگىزبەۋ تۋرالى تاپسىرمانى دا بەرگەنمىن»، - دەپ اقتالدى.

بيىلعى بىرىڭعاي تەستىلەۋ ناتيجەسىنە توق­تال­ساق، 117 مىڭ بالا سىناققا قاتىسسا، ولاردىڭ ورتاشا بالى 70,9 پايىزدى كورسەتكەن. بۇل بىل­تىر­عىعا قاراعاندا 16 پايىزعا تومەن. نەگە تومەن؟ مينيستر ءسوز اراسىندا وسى ساۋالعا دا كەڭى­رەك توقتالدى. «بىرىنشىدەن، بيىلعى ۇيىم­داس­تىرۋشىلىق جۇمىسىمىز وتە جوعارى بولدى. ەكىنشىدەن، جىل سايىن تەست تاپسىرمالارىن 30 پا­يىزعا جاڭعىرتىپ وتىرۋىمىز كەرەك بولاتىن. وكىنىشكە قاراي، بۇل سوڭعى جىلدارى جاسالمادى. سوندىقتان دا وقۋشىلار تەستىنىڭ كەيبىر سۇراق­تارى قالتالارىندا بولماي قالعانىنا تاڭعالعان بولۋى كەرەك. دەگەنمەن بۇل - مەملەكەتتىك ستاندارتتارعا ساي جاسالعان جاڭالىق»، - دەپ اقتالدى. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، مينيستر تەستىنىڭ ءادىل وتكەندىگىن، بۇرىنعىداي كۇماندى بالدار بولماعانىن العا تارتادى. سوسىن دايەك­تى دەرەكتەردى دە ايتادى. «مىسالى، الماتى قالاسىندا تالانتتى بالالاردىڭ فيزيكا-ماتەماتيكا مەكتەبى بار. مىنە، ءدال وسى مەكتەپتىڭ كورسەتكىشى سوڭعى ۋاقىتتا ءتۇسىپ، كەرىسىنشە، شال­عاي اۋىلداعى 400-500 ءبىتىرۋشىنىڭ ورتاشا بالى 97-100-گە جەتىپتى. سوندا اۋىلدا بارلىق ءپان تەك «4-5»-كە وقىتىلادى دەگەندى بىلدىرە مە؟! وسىنداي ولقىلىقتاردى بولدىرماۋ ءۇشىن ءبىز جىل بويى مونيتورينگ جۇرگىزدىك»، - دەيدى باقىت­جان تۇرسىنۇلى. «ارينە، تەستىلەۋدىڭ ءتو­مەن­گى كورسەتكىشى مينيسترلىكتىڭ جەڭىسى ەمەس. بۇل ۇبت-نىڭ اشىق، ءادىل، ۇقىپتى وتكەنىن بىلدىرەدى. دەگەنمەن مۇنىڭ ءوزى وقۋشىلارعا بەرىلەتىن ءبىلىم ساپاسىن قايتا قاراستىرۋدىڭ قاجەتتىگىن بىلدىرەدى. ءبىلىم ساپاسى ءالى دە جەتكىلىكسىز»، - دەيدى مينيستر. توقتالا كەتەتىن جايت، بيىلعى ۇبت-نىڭ تابالدىرىق مەجەسىن 43 مىڭ تۇلەك نەمەسە تاپ­سىرۋشىلاردىڭ 36 پايىزى ەڭسەرە الماعان. ال 2011 جىلى بۇل كورسەتكىش 12 مىڭ عانا ادام­دى قۇراعان ەدى. ايىرماشىلىقتىڭ ءوزى دە ءبىرشاما جايتتى اڭعارتسا كەرەك. بۇدان ءارى مينيستر اتا-انالار مەن مۇعالىمدەر تاراپىنان ورىن العان كەلەڭسىزدىكتەردى دە مىسالعا الدى. ماسەلەن، وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنداعى شو­لاق­قورعان ورتا مەكتەبىندە اتا-انالار تەرەزەنى سىندىرىپ كىرىپ، بالاسىمەن بىرگە تەستىگە قاتى­سىپ، 12-دەن كەشكى 4-كە دەيىن سىناقتى بىرگە تاپ­سىرعان. جىل سايىن قايتالانىپ كەلگەن مۇنداي جاعدايدىڭ كورىنىسى بيىل ەڭ تومەنگى دەڭگەيدە بولدى.

ەكىنشى ءبىر ماسەلە كوللەدج بىتىرۋشىلەرىنىڭ كەشەندى تەستىلەۋىنە قاتىستى بولاتىن. ءدال وسى ماسەلەدە دەپۋتاتتار تاراپىنان تۇسىنىسپەۋشىلىك بولعانىن ەسكە سالعان مينيستر جيىندى جۇرگىزىپ وتىرعان ۆيتسە-سپيكەر باقتىقوجا ىزمۇحامبە­توۆتەن ۋاقىت سۇراپ، ماسەلەنىڭ ءمانىن اشىپ كورسەتۋگە تىرىستى. «جىل سايىن 70 مىڭنان استام كوللەدج تۇلەكتەرى جوعارى وقۋ ورىندارىنا تۇسۋگە ۇمتىلادى. ءتىپتى ولاردىڭ اراسىندا ءوز ءومىر­بايانىن جازا المايتىندارى دا كەزدەسەدى. ارينە، مەن وسى مىنبەدە تۇرىپ، الگى كوللەدج ءبىتى­رۋشىلەردىڭ ءبارى بىردەي وسال، ساۋاتسىز دەپ ايتا المايمىن. دەگەنمەن ۋنيۆەرسيتەتتىك بىلىمگە سايكەسپەيتىندەرى قانشاما! ەڭ باستىسى، مۇنىڭ ارتىندا قىرۋار قارجىنىڭ مۇددەسى اينالىپ ءجۇر. بۇل تۇرعىدان كەلسەك، ماعان دا وڭاي ەمەس، ويتكەنى مەنىڭ وپپونەنتتەرىمنىڭ ءبارى دە - قالتاسى قالىڭدار. ءبىز وسىلايشا كەم دەگەندە 22-23 ملرد تەڭگەنى قۇرايتىن قىزىعۋشىلىقتى قوزعاپ وتىرمىز»، - دەيدى مينيستر. «باقساق، باقا ەكەن» دەمەكشى، الگى ميللياردتاعان قارا­جاتتى جەكە ۋنيۆەرسيتەت پەن جەكەمەنشىك كوللەدجدەر يەسى مەنشىكتەپ العان. ال الگى ميل­ليارد­تىڭ سحەماسىن باقىتجان تۇرسىنۇلىنىڭ قاراپايىم تىلىمەن تۇسىندىرسەك، جەكەمەنشىك ۋنيۆەرسيتەتتەر ءوز جانىنان كوللەدج اشىپ، الگىنى بىتىرگەن تۇلەكتەر وندا جاي ۋاقىت وتكىزىپ، وزدەرىنىڭ ۋنيۆەرسيتەتكە ءتۇسۋ ءساتىن عانا كۇتىپ جۇرەتىن كورىنەدى (ارينە، ءبارى بىردەي ەمەس - اۆت.). مىنەكي، ەڭبەك نارىعىندا ساپاسىز مامان­دار­دىڭ قاپتاپ شىعۋى وسىدان تۋادى. «سوندىق­تان دا ءبىز كەشەندى تەستىلەۋدىڭ دەڭگەيىن دە، ساپاسىن دا ارتتىرا بەرەمىز. بيىل - ءبىرىنشى جىل عانا، كەلەر جىلدان باستاپ كەشەندى تەستىنىڭ تاپسىرماسى ۇبت تاپسىرماسىمەن بىردەي دەڭگەيدە بولادى. ايتپەسە، شىنىمەن، ساپاسىز ماماندار قاپتاپ كەتتى. كونكۋرسقا شاقىرتىپ، 150 ادامنان 10 ادامدى تاڭداپ الا المايتىن بولدىق. بەينەلەپ ايتقاندا، ولاردىڭ ىشىندە قالامدى قالاي ۇستاۋدى دا بىلمەيتىندەر كەزدەسەدى»، - دەيدى باقىتجان تۇرسىنۇلى.

ورازكۇل اسانعازى، قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى:

- اعىلشىن تىلىنەن ەمەس، مەكتەپ ماسەلەسىن تەك قازاق تىلىنەن باستاعان دۇرىس. وسى ماسەلە­نىڭ ءتۇيىنى ءالى كۇنگە شەشىمىن تاپپاي وتىر. ماماندىققا قاتىس­تى كەيبىر پاندەردى مەملەكەتتىك تىلدە وقىتۋدىڭ قاجەتتىگى ارتىپ كەلەدى. وسىنى جولعا قويماساق، مەملەكەتتىك تىلدە حالىققا قىزمەت ەتە المايمىز. ەكىنشىدەن، ءاسى­رەسە اۋىلدىق جەرلەردە ءان-كۇي، سۋرەت، ەڭبەك پاندەرى مۇعالىمدەرى جەتكىلىكسىز. وسكەلەڭ ۇر­پاق­قا، قانداي مەكتەپ ەكەندىگىنە قاراماستان، ءدال وسى پاندەردى قازاق تىلىندە جۇرگىزسەك، سو­عان مامان تاپساق، يگى بولار ەدى.

شاۆحات وتەمىسوۆ، قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى:

- فيلولوگتەر ۇلتتىق بىرىڭعاي تەستىلەۋدە وقۋشىلاردىڭ ويلارىن جازباشا نەمەسە اۋىز­شا ءبىلدىرۋ ساۋاتىن انىقتاۋ مۇمكىن ەمەستىگىن ايتىپ، دابىل قاعىپ جاتىر. مۇنداي قابى­لەت­تەر ەمتيحاندا قاجەت بولماعانىمەن، وقۋشىنىڭ دامۋىن ارتقا سۇيرەيدى. ءناتي­جە­سىندە ساۋاتتى جازا الاتىن، دۇرىس سويلەي الاتىن جاستار ازايىپ كەلەدى. ماسەلەن، قازىردىڭ وزىندە جاستاردىڭ كەيبىرى ءوز ويلارىن بىلدىرە الماي، «سلەنگ»، «جارگون» سوزدەردى قولدانۋعا اۋەس. ءتىپتى ۇزدىك وقۋشىنىڭ ءوزى «كوروچە»، «تيپا»، «كاك بى»، «پريكين» سياقتى سوزدەردى قول­دانادى. جاستاردىڭ سلەنگى تۋرالى ءسوز قوز­عاۋدىڭ ءوزى ارتىق. ارينە، بارلىق زاماندا سلەنگ بولعانىن جوققا شىعارا المايمىز، الاي­دا قازىر مۇنىڭ ايرىقشا ەتەك العانى باي­قالادى. مۇنى قىلمىستىق لەكسيكاعا جات­قىزباساق تا، دۇرىس ءتىل دەپ قابىلداي الماسىمىز انىق. قازاقتىلدى جاستاردىڭ اراسىندا دا وسىنداي ءۇردىس بايقالىپ وتىر.

اۆتور: قانات قازى

"الاش ايەاسى" گازەتى

 

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1465
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3233
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5353