تىرناقشانىڭ ىشىندەگى ءھام سىرتىنداعى ادىلدىك نەمەسە قورعاۋشى ياسىن توكەنوۆ مىرزاعا ناز

تىرناقشانىڭ ىشىندەگى ءھام سىرتىنداعى ادىلدىك نەمەسە قورعاۋشى ياسىن توكەنوۆ مىرزاعا ناز

اسا، قادىرمەندى ياسىن توكەنوۆ مىرزا! ارمىسىز. ينتەرنەت بەتتەرىن اقتارىستىرىپ وتىرىپ، ءسىزدىڭ «ميستەر ح-دوكەي» كىم ەمەس، ول - «ادىلدىك»!» دەپ جار سالعان ماقالاڭىزدى وقىپ، جاعامدى ۇستادىم (masa.kz, abai.kz سايتتارىنان) (http://old.abai.kz/content/yasin-tokenov-mister-kh-dokei-kim-emes-ol-edildik). ارينە، ءسوزدى مىڭ قۇبىلتۋعا بولار، ال قىلمىستىق ءىستى مىڭ قۇبىلتۋ ءسىزدىڭ عانا قولىڭىزدان كەلەدى، بىلەم. مەن وسى ءىس باستالعالى بارلىق جايدى نازارىمدا ۇستاپ كەلەمىن. نەگە؟ سەبەبى، تۋعان جەرىم، تۋعان ەلىمنىڭ قابىرعاسىن قايىستىرعان اۋىرتپالىق مەنىڭ دە قابىرعاما باتادى. جاتسام-تۇرسام: «تۋعان اۋىلىمنىڭ حالقىنىڭ تابانىنا كىرگەن تىكەنەك، مەنىڭ ماڭدايىما قادالسىن» دەگەن تىلەكپەن جۇرگەن ازاماتپىن. ال، ءسىز؟ ءسىز ءوز سالاڭىزدىڭ مايتالمان مامانىسىز. شەك كەلتىرمەيمىن... دەسە دە بۇل ماسەلەنىڭ جىلىگىن شاعىپ، حالىققا شىنايى جەتكىزە بىلگەن «ەگەمەن قازاقستان»، «الماتى»، «31»، «كتك»، «استانا»، «جاس الاش»، «ساقشى»، «جاس قازاق» جانە باسقا دا اقپارات قۇرالدارىنىڭ جازعانىنا قادالماي نەلىكتەن نىساناڭىزعا «قازاقستان ZAMAN» ىلىگە قالدى. وسىنى تۇسىنبەي وتىرمىن. مەنىڭشە، «ح-دوكەيدىڭ» اڭگىمەسى شىقسا، ول «X-ءتىڭ» ءبىرى ءسىز بولىپ شىعاسىز. وسى ءسوزىم ءۇشىن مەنى سوتقا بەرسەڭىز، قۇلدىق. ويتكەنى، مەنىڭشە ءسىز بۇل ىستە زاڭدى قورعاۋشى عانا ەمەسسىز... قالعانى... ءسال شىداڭىز! كەيىنىرەك ايتايىن...

اسا مارتەبەلى، ياسىن مىرزا! مەن نەگە بۇلاي باتىل سويلەيمىن. ءسىزدىڭ پىكىرىڭىزشە، رايىمبەك اۋدانىنىڭ سۇتتەن اق سۋدان تازا ادامدارىن پوليتسيا قىزمەتكەرلەرى كوشەدەن ۇستاپ الىپ، «سەن 72 باس مال ۇرلاعانسىڭ» دەپ ۇرىپ قىلمىستى ەتەدى ەكەن. وسىعان سانالى ادام سەنە مە؟ قازىر رايىمبەك اۋدانىنداعى تاساششى، سارىجاز، كەگەن اۋىلدارىندا مال ۇرلىعى ساپ تيىلدى. حالىق باسىن بايگەگە تىگىپ، سوتپەن سابىلىپ جۇرگەن (ونى سابىلتىپ وتىرعان كىم؟) التى پوليتسيا قىزمەتكەرىنە ءدان ريزا. سەنبەسەڭىز ەكەۋمىز بىرگە اۋدانعا بارىپ ساۋالناما جۇرگىزەلىك. ويتكەنى ءسىز دە، مەن دە (قالا بەردى قالىڭ بۇقارا دا) قۇزىرەتتى ورگاندارعا «سەنە» بەرمەيدى ەكەنبىز ء(سىز باس ۇرىنىڭ ءۇش جىلعا سوتتالعانىن نەگىزسىز دەپ وتىرسىز عوي). تورەلىگىن ەل ايتسىن. تارازىنىڭ باسى قاي جاققا قيسايار ەكەن؟ ءسىزدىڭ ايتقان ادىلدىك مەنىڭ تاراپىما اۋاتىنىنا بەك سەنىمدىمىن. ەگەر ءسىزدىڭ قورعاۋىڭىزداعى ازاماتتار ۇرلىق ىستەمەسە، مال ۇرلىعى نەلىكتەن توقتاپ قالادى؟ (حالىق ايتسا، قالىپ ايتپايدى. ءسىزدىڭ ۇرىلارىڭىز ەلدىڭ سەمىز مالدارىنا ءدارى سالىپ، ءولتىرىپ، سول ولگەن مالدى ساتىپ الادى-مىس (ون-ون بەس مىڭ تەڭگەگە). بۇل ارينە، سىبىس. دەسە دە، وسى جىگىتتەرگە ايىپ تاعىلعان سوڭ، قۇدايدىڭ قۇدىرەتىمەن اۋىلدا سەبەپسىز مال ءولىمى دە توقتاعان.)

اسا قۇدىرەتتى ياسىن مىرزا! ءسىز وتە سەنىمدى تۇردە: «رايىمبەك ءاىىب ءتورت قىزمەتكەرىنىڭ ۇرلىقتى اشقانى تۋرالى بۇكىل ەل شۋلادى. بىراق، ونىڭ قانداي جولمەن اشىلعانى كوپشىلىكتى اسا ويلاندىرا قويماعان سىندى. ولاي دەيتىنىمىز، پوليتسەيلەردىڭ ا.تاستەەۆ پەن ونىڭ سىبايلاستارىنا بالاعان ە.ەدىگەەۆ، ن.شالاباەۆ، ب.ازاتوۆ، ك.وقاسوۆتاردى قالايدا ۇرى ەتىپ شىعارۋ ماقساتىندا قولدانعان ايلا-شارعى، ازاپتاۋ ناتيجەسىندە الماسبەك تاستەەۆ 3 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرىلدى. ونىسىمەن قويماي، ۇرلانعان-ۇرلانباعانى بەلگىسىز 11 جىلقىنىڭ قۇنىن تولەپ بەردى. الايدا، ءتارتىپ ساقشىلارى وعان قاناعاتتانباي، بۇلاردىڭ موينىنا 72 باس مالدى  تاعى ءىلىپ وتىر.  ايىپتاۋ قورىتىندىسىندا دا، سوتتا دا كەلتىرىلگەن زاتتاي ايعاق جالعىز تۇسامىس بولدى. باسقا ايعاق جوق» دەپ ايدى اسپاننان ءبىر-اق شىعارىپسىز. ەندى مىسالعا كەلەيىك. ءسىز كوشەدە كەلە جاتىرسىز. سەبەپسىزدەن-سەبەپسىز ءسىزدى پوليتسيا قىزمەتكەرلەرى ۇستاپ الىپ، ۇرلىقشى ەتە الا ما؟ ونىمەن قويماي 11 باس ءىرى قارانى (بىلايشا ايتقاندا 11 مىڭ دوللار، قازىرگى زاماندا 11 مىڭ دوللار ەمەس، 11 تەڭگەنى بىرەۋگە كىم جازىقسىزدان وتەپ بەرەدى) تولەتە الا ما؟ مىسالعا مەنى ءولتىرىپ تاستاسا دا، ىستەمەگەن ءىسىمدى موينىما المايمىن. جانە ءسىزدىڭ قورعاۋىڭىزداعى ازاماتتار سەكىلدى كۇنى-ءتۇنى اۋىل ادامدارىنىڭ ەسىگىن قاعىپ، مال بەرىپ، كەشىرىم سۇرامايمىن. ءسىزدىڭ قورعاۋىڭىزداعى ازاماتتار سەكىلدى ەشكىمنىڭ اياعىنا جىعىلىپ، كەشۋ وتىنبەيمىن. جانە مەنى ەشكىم دە سالدارسىز ءۇش جىلعا باس بوستاندىعىمنان ايىرا المايدى. ويتكەنى، قانشا دەگەنىڭىزمەن بىزدە زاڭ بار. ال، زاڭگەر رەتىندە: «بىزدە زاڭ جوق، ءتىپتى رايىمبەك اۋدانى باسىمەن كەتتى» دەپ ايتىڭىزشى. ازاماتتىق ارىڭىز نە دەيدى ەكەن؟ «ەشبىر ايعاق جوق» دەگەن سوزىڭىزگە كەلەيىك. سول «ۇرلىق ىستەدى» دەپ ايىپتالعان ازاماتتاردىڭ قورعاۋشىلارىنىڭ قاتىسۋىمەن (ول كەزدە ءسىز بۇل ءىستى قولعا الماعان بولاتىنسىز) بولعان تەرگەۋ ىسىمەن تانىستىڭىز با؟ ۆيدەولارى مەن سۋرەتتەرىن كوردىڭىز بە؟ ارينە، تانىستىڭىز. ارينە، كوردىڭىز... بىراق، كورمەگەن ادام سەكىلدى سىڭاي تانىتاسىز. كورمەدىم دەسەڭىز، «31»، «الماتى»، «استانا» تەلەارنالارىندا بەرىلگەن سيۋجەتەرگە ينتەرنەت ارقىلى كوز جىبەرىڭىز. ءبىر ەمەس، ەكى شۇقىرعا كومىلگەن مالدىڭ باس-سيراعى، تەرى-تەرسەگى انىق ايعاق رەتىندە سىزبەن قاۋىشادى. قاپقا ىقتيارلاپ سالىنعان سول سانسىز مالدىڭ سۇيەگى، سول سۇيەككە اينالعان مالداردىڭ ەگەلەرىنىڭ كوز جاسى كىمگە لاعنەت ايتىپ جاتىر ەكەن؟ سونى ويلاڭىزشى... سول يىستەنىپ ساسىعان تەرى-تەرسەكتىڭ ءسىز ءۇشىن ايعاقتىققا جاراماي قالعانى وكىنىشتى. ال، اۋىل ادامدارى سول جەردى كوزبەن كورىپ، جاعالارىن ۇستاپ، شۋلاسىپ ءجۇر... ءبارىمىز مال باققان قازاقپىز... ەشقايسىمىز مالدىڭ تەرىسىن قاپقا سالىپ، شۇقىرعا تاستامايمىز. (ول شۇقىردى كورسەتىپ بەرگەن دە، قالاي جاسىرعاندارىن بايانداعان دا ءسىزدىڭ «سۇتتەن اق، سۋدان تازا» قورعاۋىڭىزداعى ازاماتتار ەكەنىن ەسىڭىزگە سالامىز) قالا بەردى باس سيراعىن تۇگەل ءۇيتىپ، بىرقانشا كۇن اس-اۋقات ەتەمىز... قادىرلى قوناقتىڭ الدىنا تارتىلار باستى، قادىرسىز ۇرلىقشى عانا شۇقىرعا كومە سالادى. ەندى باسقانى بىلمەسەڭىز دە، وسىنى بىلەتىن شىعارسىز. مەنىڭ ءبىر ۇققانىم ءسىزدىڭ قورعاۋىڭىزداعى ازاماتتار ون ءبىر باس ءىرى قارانى تولەپ بەرىپ، 72 باس مالدان قۇتىلىپ كەتپەك بولعان سىڭايلى. ەندى كەلىپ، باسقاشا سويلەپ وتىرسىزدار. حوش!

اسا العىر ياسىن مىرزا! ءسىز ءوز سوزىڭىزدە: «مۇنى ايتىپ وتىرعانىم، «ەگەمەن قازاقستان» (باسقا قاتەلەسسە دە، بۇل گازەت قاتەلەسۋى مۇمكىن ەمەس، ويتكەنى ونىڭ ءار سانىن ەلباسىمىز قاداعالاپ وقيدى), «جاس الاش»، «قازاقستان-ZAMAN» گازەتتەرىندە شىققان ءتارتىپ ساقشىلارى مەن اتا-انالارىنىڭ سوزدەرى كوپشىلىكتى «پروكۋرورلار ۇرىلاردى جاقتاپ وتىر ما؟» دەگەن دە ويعا قالدىرۋدا. ۇلكەن كىسىلەر كوپ نارسەنى تۇسىنبەۋى مۇمكىن. ال، كوزى اشىق، مەملەكەتتىك قىزمەت سەنىپ تاپسىرىلعان جىگىتتەردىڭ بار ماسەلەنىڭ تەك «دوكەيمەن» شەشىلەتىنىن اشىق تۇسپالداۋى، جالپى، قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ اتىنا كىر كەلتىرىپ وتىرعانداي» دەپ تاعى دا جاڭالىق اشىپ وتىرسىز. ءاسىلى، مۇنداي ءىرى قىلمىس اشىلعاندا زاڭ قىزمەتكەرلەرى ماراپاتقا يە بولۋى كەرەك ەدى. وعان ءسىز قىلمىستى دەپ وتىرعان التى پوليتسيا قىزمەتكەرى ابدەن لايىق. بىراق، ءبارى كەرىسىنشە بولىپ وتىر. وسىنداي «كىر كەلتىرەتىن» اڭگىمەنىڭ شىعۋىنا كىم سەبەپكەر؟ حالىقتى زار قاقساتىپ، تاپقان تايانعانىن ۇرلاپ، ونىمەن قويماي ەشقانداي قورعاۋشى دوكەيى جوق التى پوليتسەيدى التى اي سابىلتقان ۇرىلار كىنالى ەمەس پە؟ ادىلدىك ىزدەپ سابىلعان سول جىگىتتەردىڭ دالەلدەرىن ىسكە تىكپەي، ويىنا كەلگەنىن ىستەگەن وبلىستىق پروكۋراتۋرا ەمەس، جەكەلەگەن قىزمەتكەر. سول جەكەلەگەن قىزمەتكەردىڭ «مەن بىلەمدىگى». ياعني، قۇزىرەتتى ورگانعا كىر جۇقتىرۋشى دا، ونى سوسىن ءوز مۇددەسىنە پايدالانۋشى دا سول جەكە قىزمەتكەرلەر... دەمەك، ءسىزدىڭ تاراپ بولماق. ال، بۇل جەردە مەملەكەتتىك قىزمەت سەنىپ تاپسىرىلعان جىگىتتەردىڭ بار ماسەلەنىڭ تەك «دوكەيمەن» شەشىلەتىنىن اشىق تۇسپالداۋعا يتەرمەلەپ وتىرعان دا ۇرلىقشىلار تاراپىنىڭ قولداۋشىلارىنىڭ مىقتىلىعى. سول مىقتىلىق بۇكىل حالىقتىڭ زاڭ ورىندارىنا دەگەن سەنىمىن ازايتتى. مەنىڭشە، بۇعان التى قىزمەتكەردەن بۇرىن ءسىز جاۋاپ بەرۋىڭىز كەرەك. نەگە دەيسىز بە؟ ويتكەنى، ۇرلىقپەن ايىپتالعان ازاماتتار ۋاقىت كوشى ۇزاپ، ءبىر ايعا جۋىقتاپ قالعان كەزدە: «ءبىزدى ۇرىپ-سوقتى» دەپ ارىزدانىپتى. كىمگە؟ اۋداندىق پروكۋراتۋرا تاقيالارىنا تار كەلگەندەي وبلىستان ءبىر-اق توبە كورسەتكەن. دەمەك، اۋداندى مەنسىنبەگەن بولىپ شىقپاي ما؟ اۋداننىڭ ەشقانداي ەمحاناسىنا جالتاقتاماستان، دەرەۋ ەڭبەكشىقازاق اۋدانىنىڭ ەمحاناسىنان دەنساۋلىقتارىن تەكسەرتكەن. ەگەر شىنايى جاراقاتى بولسا، اۋداندىق ەمحانا وزدەرىنىڭ باستارىن بايگەگە تىگىپ، «جاراقاتى جوق» دەگەن انىقتاما بەرە الار ما ەدى؟ اۋداندىق پروكۋراتۋرا ءىستى جىلى جاۋىپ قويا سالار ما ەدى؟ جوق. ەندەشە، «كىر كەلتىرۋشى» كىم؟ ياسىن مىرزا، سەبەبىن ءوزىڭىز ايتىڭىزشى... جارايدى دەلىك... ال، وسى جىگىتتەرگە (پوليتسەيلەر) ەسىك پەن قۇلجا كۇرەجولىنىڭ بويىندا ەڭبەكشىقازاق اۋدانىنىڭ قارجى پوليتسياسىنىڭ قىزمەتكەرى قوقان-لوقى جاساعان. ول: «وبلىستىق پروكۋراتۋراعا ءىستى العىزا سالىپ، وزدەرىڭدى قاماتامىن» دەپتى-ءمىس. مۇنى ەستىپ تۇرعان كۋاگەرلەر دە بار. گازەتتەگى «ح-دوكەيدىڭ» ءبىرى وسى ەمەس پە؟ (پوليتسيا قىزمەتكەرلەرى تەرگەۋشىلەرگە سول دوكەيدەن تۇسىنىك الۋ جونىندە ءوتىنىش بىلدىرگەن. بىراق، تەرگەۋشىلەردىڭ ءتىسى نەگىزگى كوزىرگە باتپاسا كەرەك). ءسىز ءسوز ەتكەن «كىر كەلتىرۋشىنىڭ» ۇشىعى سول جاقتا جاتىر ەمەس پە؟ سول قارجى پوليتسيا قىزمەتكەرىنىڭ ايتقانى ايداي كەلىپ، كىناسىز پوليتسەيلەر تەمىر تورعا توعىتىلعالى وتىر. ەندى، كوزى اشىق، كوكىرەگى وياۋ ءسىزدىڭ اۋزىڭىزدان مۇنداي «كىر كەلتىرۋ» تۋرالى ايىپتاۋ ەستۋ - ۇيات. كەشىرەرسىز. كەشىرمەسەڭىز، تورەلىگىن اللانىڭ قۇزىرىنا بەردىك... و دۇنيەنىڭ شىنايى سوتتىندا مەنىڭ مەرەيىم ۇستەم بولاتىنىنا يمانداي سەنەمىن...

اسا بىلگىر، ياسىن مىرزا! ءسىزدىڭ ءسوزىڭىزدىڭ ىڭعايىن باعامداساق، بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى تەك بىرجاقتى پىكىر بەرىپ جاتقان كورىنەدى. ەگەر ولاي بولسا، سول باسىلىم، تەلەارنالاردىڭ ەسىگىن نەگە قاقپايسىز؟ «31» ارنادان سىزدەردىڭ «ادام كۇلكىسىن كەلتىرەر» سيۋجەتتەرىڭىزدى كورگەننەن سوڭ، پوليتسەي قىزمەتكەرلەرى سول ارنانىڭ ەسىگىن قاعىپ، ەلدىڭ كوزىن شىندىققا جەتكىزبەدى مە؟ ءسىز تازا قازاق ءتىلدى رايىمبەك اۋدانىنىڭ ەكى پايىزى دا وقىمايتىن «ۆرەميا»-نىڭ وقىرماندارىن دۇرلىكتىرگەندە دە، بۇل جىگىتتەر ول باسىلىمعا بارىپ بار جايدى بايانداپ بەردى. «زاڭ» گازەتىنە دە باس سۇقتى. ال، ەكىنشى تاراپتىڭ پىكىرىن بەرگىسى كەلمەگەن ول باسىلىمدارعا 6 پوليتسيا قىزمەتكەرلەرىنىڭ اتا-انالارى رەنجىگەن دە، وكپە-ناز ايتقان دا جوق. تەك ءسىز سوتتىڭ العاشقى كۇنى «ءبىزدىڭ «زاڭ» گازەتىندەگى ءجۋرناليسىمىز كەلمەي قالدى. سونىڭ ديكتوفونىن قوسىپ قويسام» دەگەن ءسوز ىڭعايىندا ءوتىنىش ايتتىڭىز. سوندا رەسپۋبليكالىق «زاڭ» گازەتى ءسىزدىڭ «جەكەمەنشىگىڭىز» بە ەدى؟ ول ءسىزدىڭ ەمەس، حالىقتىڭ گازەتى ەكەنىن قالاي عانا ۇمىتتىڭىز؟ وسى ءسوز زاڭ بىلەتىن ادامنىڭ ءسوزى مە؟ قاي قوعامدا جەكەلەگەن تۇلعا وزىنە «جەكەمەنشىك جۋرناليست» جالداۋشى ەدى؟ «ءبىزدىڭ ءجۋرناليسىمىز، سەندەردىڭ جۋرناليستەرىڭ» دەپ جىكتەۋگە بولا ما؟ وندا قوعامدىق پىكىر تۋعىزىپ، شىندىقتى جازاتىن باق نە ءۇشىن قاجەت؟ ەگەر دە «ءبىزدىڭ «زاڭ» گازەتى» دەپ ايتاتىن قۇزىرەتىڭىز بولسا، ول گازەت كىمنىڭ گازەتى بولىپ شىقپاق؟

اسا زەرەك، ياسىن مىرزا! وقاسوۆتىڭ دەنەسىندەگى جاراقاتتى (ونى كىم قانداي ماقساتپەن، قانداي جاعدايدا سالعانىن ءبىر قۇداي بىلەدى. ويتكەنى اردا قانشاما ۋاقىت ءوتتى.) تاستەەۆتىڭ دەنەسىندەگى جاراقات دەپ «31 ارنادان» كورسەتىپ، ەلدى الجاستىرعان كىم؟ تاعى دا ءوزىڭىز جاۋاپ بەرىپ كورىڭىزشى. ادام مالدى تانىماي قالۋى مۇمكىن، ال اۋىل ادامدارى وقاسوۆ پەن تاستەەۆتى شاتاستىرۋى استە مۇمكىن ەمەس. بۇلاي جۋرناليستەردى جاڭىلىستىرۋ ارقىلى، ءىستى بۇركەمەلەۋ، ەلدىڭ جاعاسىن ۇستاتىپ، زاڭ قىزمەتكەرلەرىنىڭ اتىنا كىر كەلتىرۋ كىمنىڭ قولىنان كەلدى ەكەن؟ كىمنىڭ وسىعان ارى باردى؟ تاعى دا جاۋاپ ءسىزدىڭ قۇزىرەتىڭىزدە... ال، ەندى «مالدىڭ ەنىن، ءتۇر-ءتۇسىن ۇرلىقشى قالاي بىلەدى» دەگەن ۋاجىڭىزگە كەلەيىك... نە دەگەن تاپقىر ءسوز. ءسىز وسى تەرگەۋ بارىسىنداعى ۇرلىقشىلاردى بەتتەستىرۋدى ۆيدەودان كورىڭىزشى... وزدەرىنىڭ قىلمىسىن ازايتۋ ماقساتىندا ارقايسىسى ءبىرىنىڭ قىلمىسىن ءبىرى اشىپ، سارناپ وتىر. بۇعان نە دەيسىز؟ ارينە، قولدارىندا كىسەن دە جوق. قاستارىندا قورعاۋشىسى (بۇرىنعى). بۇعان قاراپ وتىرعان ادام «پوليتسەي ۇرىپ-سوقتى» دەگەنگە استە سەنبەس. سەنسە دە، اقىلى اۋىسقان پەندەلەر عانا يلانار. ال، ەندى «ۇرىپ-سوقتى» دەگەن قارۋلارعا كەلەيىك. جالانى دا جونمەن جابۋ كەرەك. پوليتسەي قىزمەتكەرلەرىنىڭ ايىپتاۋ قورىتىندىسىندا ءسىزدىڭ قورعاۋىڭىزداعى ازاماتتار «ەلەكتروشوكتىڭ» قانداي بولاتىنىن بىلمەي، تەرلەپتى. ادام ءوزىن قيناپ قورلاعان قارۋدى ۇمىتا ما؟ ال، «قارۋمەن قورقىتتى» دەگەن جىگىت ءتورت كۇندىك ىسساپارمەن جالاڭاشتا ءجۇرىپتى. ءتىپتى، ىستە تىركەلگەن قارۋلار ءتۇرى اۋداندىق ىشكى ىستەر بولىمىندە جوق ەكەنىن ەشكىم قاپەرگە الماعان. تاياق ىزدەگەن تەرگەۋشىلەر (بولجام بويىنشا تاياق بولۋى قاجەت ەكەن) تۇك تاپپاي، قيۋى قاشقان ۇستەلدىڭ اياعى بولىپ تۇرعان تەمىردى ايعاق زات ەتكەن. مۇنىڭ دا كۋاگەرلەرى بار. ناعىز قىزىقتى «تۇيە سويعاندا كورەسىز» دەگەن. ونى دا كوردىك.

اسا يگى ياسىن مىرزا! ءسىز قورعاپ وتىرعان ازاماتتاردىڭ ەكەۋى وسى مال ۇرلىعى از بولعانداي، تاعى ءبىر اۋىلداسىن توناپ، ءىستى بولعانىن نەگە ءسوز ەتپەيسىز؟ جوق، الدە ۇيالماي ۇرلىقشىلار بۇل باسسىزدىعىن تاعى دا پوليتسەي قىزمەتكەرلەرىنە جابا سالماق پا؟ بالكىم، «وسىنى تونا» دەپ جابىرلەگەن بىرەۋ بار شىعار. الدە ءسىزدىڭ قورعاۋىڭىزداعى «اسا تازا»، «كىناسىز»، «پاك ازاماتتار» قىلمىستىڭ قانداي تۇرىنە بولسىن ماشىقتانىپ العان با؟ ولار ءبىر ءىس از بولعانداي، ەكىنشى قىلمىسقا بارىپ وتىر. ونى داندايىسىتىپ جىبەرگەن كىم؟ ءوزىڭىز ايتىڭىزشى... كىمگە سەنىپ وتىر، ولار؟ مەنىڭشە...

اسا ءادىل ياسىن مىرزا! تالاي سۇمدىقتى ەستىپ ەدىك. دەسە دە، مۇنداي سۇمدىقتى، مۇنداي جالانى سىزدەن، ياعني زاڭ قىزمەتكەرىنەن ەستۋ ارعا سىن ەكەن... ءسىز ماقالاڭىزدى: «ءبىزدىڭ ايتارىمىز،  سىزدەر سابىلىپ ىزدەپ جاتقان  «ميستەر ح-دوكەي»  ەشكىم دە ەمەس، ول -  «ادىلدىك» ءارى ونىڭ جەڭەرىنە سەنەمىز دەگىمىز كەلەدى» دەپ ادەمى اياقتاپسىز. دەسە دە، ادىلدىك دەگەن ءسوزدى نەلىكتەن تىرناقشاعا العانىڭىز تۇسىنىكسىز. تىرناقشاعا الىنعان ءسوز كەيدە كەكەسىن، كەيدە انتونيم ءسوزدى مەڭزەيتىنىن بىلمەۋشى مە ەدىڭىز؟ دەمەك، ول تىرناقشا ادىلەتسىزدىك دەگەن ماعانا بەرىپ تۇر. ول ادىلەتسىزدىكتىڭ ءبىر ۇشى سىزگە بارىپ تىرەلەدى. ماقالانىڭ باسىندا: «ويتكەنى ءسىز بۇل ىستە زاڭدى قورعاۋشى عانا ەمەسسىز... قالعانى... ءسال شىداڭىز! كەيىنىرەك ايتايىن...» دەگەن ەدىك. ەندى سول سوزگە كەلەلىك. ءسىزدىڭ بالاڭىز وسى اۋداندا مال دارىگەرى بولىپ قىزمەت ىستەيدى. پوليتسەي قىزمەتكەرلەرىنىڭ «وسى ۇرلىقشىلارعا جالعان انىقتاما بەرگەن ءسىزدىڭ ۇلىڭىز بولۋى مۇمكىن» (ارينە 72 باسقا دەي المايمىز. دەسە دە، بۇل ءسوزىمىز نەگىزسىز ەمەس) دەگەن كۇدىكتەرى بار. ءيا، اشىعىن ايتقاندا حالىق سول ءوزىڭىزدىڭ باۋىر ەتىڭىز، بالاڭىزدان كۇدىكتەنەدى... سەبەبى، پوليتسەي قىزمەتكەرلەرى ءسىزدىڭ بالاڭىز بەرگەن جالعان انىقتامالاردى باياعىدا انىقتاپ، بويتۇمارداي ساقتاپ كەلەدى. ال، جالعان قۇجات بەرۋدىڭ جازاسى قانداي بولاتىنىن مەنەن دە جاقسى بىلەسىز. ءسىز بالكىم وسى ءۇشىن شىرىلداپ جۇرگەن بولارسىز (قورعاۋشىلارىڭىزبەن تۋىستىق قاتىناس جايلى ءسوز ەتپەي-اق قويالىق).

ال، مەنىڭ شىرىلىم جالعىز مالىن جوعالتقان مۇگەدەك شالدىڭ شىرىلى، كۇيەۋى قازا بولىپ جەسىر قالعان ايەلدىڭ شىرىلى، اكەسىنەن ايرىلعان شيىتتەي بالانىڭ شىرىلى، بالالارىن زاڭسىز جالادان اراشالاي الماعان اتا-انانىڭ شىرىلى، پوليتسيا قىزمەتىنە كەلگەنىنە نەبارى ءۇش-ءتورت اي بولعان (جالپى ۇرۋ دەگەندى بىلە مە ەكەن؟) جاس وعلاننىڭ، جاس ماماننىڭ شىرىلى... سان جىلدار وسى سالانىڭ سۋىعىنا توڭىپ، وتىنا كۇيگەن، «انە-مىنە» زەينەتكە شىعامىن» دەپ وتىرعان ساقا ماماننىڭ شىرىلى... ۇيىندە بىردەن-ەكىدەن ءبۇلدىرشىنى بار جاس اكەلەردىڭ، جاس جۇبايلاردىڭ، قالا بەردى بەسىكتە جاتقان سابيلەردىڭ شىرىلى. ال، وسى ءسوزىم ءۇشىن زاڭ الدىنا جاۋاپ بەرەتىن بولسام، مەن رازى... قۇداي اقى... ويتكەنى، مەن دە ءسىز سەكىلدى تاۋەلسىز ەلىمنىڭ زاڭىنا قۇرانداي سەنەمىن. بۇل ىستە ءسىزدىڭ مەرەيىڭىز ۇستەم بولسا، اللا الدىڭىزدان جارىلقاسىن... ويتكەنى، مەن زاڭ سالاسىنىڭ قىزمەتكەرى ەمەسپىن! بىراق، نەنىڭ اق، نەنىڭ قارا ەكەنىن سىرتتاي باعامداي بىلەتىن كورەرمەنمىن...

ال، بەلدەسەرگە قارا تاپپاي قالساڭىز ماعان كەلىڭىز... جىعىلسام، جەر كوتەرەر... ار الدىنداعى ءسوزىم اياق استىندا قالماسىن...

P.S.

ءبىزدىڭ ەلدە ءسوز بوستاندىعى بار. ەگەر دە، مەنىڭ قاتەلەسكەن تۇسىم بولسا، «جاڭىلمايتىن جاق جوقتىققا» سالۋعا بولادى. ال، ءسىزدىڭ قاتەلەسۋىڭىز، كەشۋگە كەلمەيدى. ويتكەنى، زاڭدى قورعاۋشىسىز... ەگەر دە مەنىڭ كوزىم، مەن سەكىلدى حالىقتىڭ كوزى جەتپەي جاتقان جايتتار بولسا، «قاراڭعى قازاق» كوگىنە، ورمەلەپ شىعىپ كۇن بولىڭىز!» ال، جاپ-جارىق كۇندە قولىنا شىراق الىپ، جول كورسەتۋشى قاي كەزدە دە تابىلادى. ونى نەمەرەلەرىڭىزگە ەرتەك قىلىپ ايتارسىز...

«اباي-اقپارات»