قازاقستاندىق كاسىپكەرلەر شەكاراداعى شەكتەۋلەرگە بايلانىستى قىتايعا قاتىستى ارنايى شارالاردى قولدانۋدى سۇرايدى. ولار ءوز مالىمدەمەسىن الماتىداعى ءباسپاسوز كونفەرەنتسياسىندا ايتتى, دەپ حابارلايدى LS.

«قازاقستان ماي-توڭماي وداعىنىڭ» ساراپشىسى گەننادي ۆەيتسمان قىتايدان كەلەتىن يمپورتتى تاسىمالداۋ ماسەلەسىن شەشۋ ءۇشىن مەملەكەتتىڭ بارلىق مۇمكىندىكتەرىن پايدالانۋدى سۇرادى.

«مەنىڭ ويىمشا, ۆەدومستۆولىق تەتىكتەر جەتكىلىكسىز. ولاردىڭ بارلىق رەسۋرسى تاۋسىلدى. ماسەلە مەملەكەتارالىق دەڭگەيگە شىقتى, ونى پرەمەر-ءمينيستردىڭ, مۇمكىن پرەزيدەنتتىڭ قاتىسۋىمەن شەشۋ قاجەت»، – دەپيدى ۆەيتسمان.

ساراپشى كوتەرگەن تاعى ءبىر ماسەلە – قىتاي تاۋارلارىنىڭ قازاقستان اۋماعى ارقىلى باسقا ەلدەرگە ءترانزيتى، بۇل وتاندىق جۇك الۋشىلاردىڭ تاۋارىنا زيان كەلتىرەدى.

«ءبىز قازاقستان تەمىرجولىنان قىتايداعى تاۋارلار قازاقستاندىق جۇك الۋشىلارعا جەتكىزىلمەيىنشە ەو-عا, رەسەيگە, قىرعىزستانعا, وزبەكستانعا جانە ت.ب. وتكىزۋ بويىنشا قىتاي ءترانزيتىن شەكتەۋدى ەنگىزۋدى سۇرايمىز. مەنىڭشە, بيزنەسىمىزگە زيان كەلتىرەتىن قانداي دا ءبىر حالىقارالىق كەلىسىمدەردىڭ ورىندالۋىنا, ءبىز تۋرالى نە ويلايتىنىنا الاڭداماي, وتاندىق بيزنەس پەن ازاماتتار تۋرالى ويلانا باستاۋ كەرەك»، - دەيدى ۆەيتسمان.

ءوز كەزەگىندە الكوگولسىز سۋسىندار مەن شىرىن وندىرۋشىلەرى قاۋىمداستىعىنىڭ باسشىسى ءاليا مامىتباەۆا وسى ماسەلەگە بايلانىستى سالانىڭ شىعىندارى تۋرالى ايتتى.

«قازىرگى ۋاقىتتا سالامىزداعى وسى ماسەلەگە تاپ بولعان كومپانيالاردىڭ جيىنتىق شىعىنى شامامەن 10,7 ملرد تەڭگەنى قۇرايدى. تاۋاردىڭ كەشىگۋى 100 كۇننەن اسادى. بۇل، تۇپتەپ كەلگەندە، ءونىم قۇنىنىڭ وسۋىنە، ءوندىرىستىڭ توقتاۋىنا جانە قىزمەتكەرلەردىڭ جۇمىستان شىعارىلۋىنا اكەلەدى»، – دەپ شاعىمداندى سپيكەر.

مامىتباەۆانىڭ ايتۋىنشا، قىتايدان بوتەلكە ءوندىرۋ ءۇشىن پەت-شيكىزات ساتىپ الىنادى. ولاردى ۋاقىتىلى الماعاندىقتان، الكوگولسىز سۋسىن وندىرۋشىلەر اسسورتيمەنتتىڭ جوعالۋى، كۇندەلىكتى جۇمىستىڭ توقتاپ قالۋى، ديستريبيۋتورلار الدىنداعى مىندەتتەمەلەردى ورىنداماۋ سياقتى ماسەلەلەرگە تاپ بولادى.

«سونداي-اق، پەت-ءوندىرىس تسەحىنىڭ توقتاۋى كادرلىق ماسەلەنى تۋىنداتتى. كەي وندىرۋشىلەر اراسىندا 80%-عا دەيىن بارادى. ەڭ تومەنگى ءوندىرىستى ساقتاۋ ماقساتىندا كومپانيالار دايىن پەت-پرەفورمالاردى رەسەيلىك جەتكىزۋشىلەردەن نەمەسە تۇركيادان ساتىپ الۋعا ءماجبۇر، ولاردىڭ قۇنى ءوز كۇشىمەن وندىرىلگەن ماتەريالعا قاراعاندا 70%-عا قىمبات»، - دەپ قوستى مامىتباەۆا.

ول سونداي-اق اۋە تاسىمالى تۋرالى ايتتى.

«لوگيستيكالىق داعدارىس كومپانيالارعا جەتكىزۋدىڭ قوسىمشا ءتاسىلىن ىزدەۋگە ءماجبۇر ەتەدى. ەگەر اۋە تاسىمالى تۋرالى ايتاتىن بولساق، وندا ورتاشا قۇنى ءبىر كيلوگرامم ءۇشىن $5-دى قۇرايدى»، - دەپ ءتۇسىندىردى سپيكەر.

ءسوز سوڭىندا ونەركاسىپشىلەر مەن كاسىپكەرلەر وداعىنىڭ توراعاسى تيمۋر جاركەنوۆ كاسىپكەرلەردىڭ ءوتىنىشىن ءتيىستى مينيسترلىكتەرگە جانە كەيبىر مەملەكەتتىك ورگاندارعا ايتتى:

- ءۇش كۇن ىشىندە بوس كونتەينەرلەردى قىتايعا قايتارۋدى قامتاماسىز ەتۋ;

- «قورعاس» اۆتوكولىك تاسىمالىنىڭ بەيرەسمي مونوپولياسىن جويۋ، شوب مەن تاسىمالداۋشىلاردىڭ جەكە مەنشىك يەلەرىنىڭ اۆتوكولىكتەرىنىڭ، ونىڭ ىشىندە «سات» جۇيەسى ارقىلى كىرۋىنە كەدەرگى جاساماۋ;

- «قورعاس» بويىنشا بروكەرلىك قىزمەتتىڭ بەيرەسمي مونوپولياسىن جويۋ، شەكارادا جاڭا بروكەرلىك كومپانيالاردىڭ اشىلۋى مەن جۇمىسىنا كەدەرگى جاساماۋ;

- تاۋارلاردى شەكارادان الماتىعا، نۇر -سۇلتانعا «تببج» جۇيەسىندە وتكىزۋگە رۇقسات ەتۋ (تاۋەكەلدەردى باسقارۋدى باقىلاۋ جۇيەسى، - رەد.).

بۇدان باسقا، كاسىپكەرلەر قر يدم مەن سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنەن قىتايدان قازاقستانعا ازاماتتىق جانە جۇك تاسىمالدارىن قالپىنا كەلتىرۋدى، كونتەينەرلىك پويىزداردىڭ سانىن اپتاسىنا 10-عا دەيىن (قازىر اپتاسىنا ءبىر), «قورعاستا» جۇك كولىكتەرىنىڭ سانىن كۇنىنە 700-گە دەيىن، «الاشانكوۋ» ستانتسياسىندا 100 جۇك كولىگىنە دەيىن، «ناباحتادا» 40 جۇك كولىگىنە دەيىن ارتتىرۋدى، «مايقاپشاعايدى» اشۋدى (شەكارا ماڭىنداعى كەدەن بەكەتتەرى - رەد.) سۇرادى.

سونىمەن قاتار، ولار ەۋروپاعا ءبىر ترانزيت - قازاقستانعا ءبىر يمپورت - قازاقستاننان ءبىر ەكسپورت دەيتىن شەكارادا تەمىرجول پاريتەتىن ورناتۋدى سۇرادى. سونداي-اق، سانيتارلىق قاقپالاردى ورناتۋ، قاۋىپتى جۇكتەردى تاسىمالداۋ ەرەجەلەرىنە سايكەس سەرتيفيكاتتالعان قاپتاماداعى قاۋىپتى تاۋارلارعا (مىسالى، باتارەيالار) شەكتەۋدى الىپ تاستاۋدى ءوتىندى.

كاسىپكەرلەر سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنەن باسقا مەملەكەتتىك كىرىستەر كوميتەتى مەن ۇلتتىق بانكتەن ءوز ماسەلەلەرىن شەشۋگە قاتىسۋدى سۇرايدى، اتاپ ايتقاندا:

- قحر -دان كارانتينگە ارنالعان باقىلاۋ-وتكىزۋ پۋنكتىلەرىنىڭ جابىلۋىن، باعا ساياساتىنىڭ وزگەرۋىن جانە شامادان تىس جۇكتەۋگە قويىلاتىن تالاپتاردىڭ رەسمي راستالۋىن الۋعا;

- ۆاليۋتالىق باقىلاۋ ماقساتىندا ەكسپورتتىق-يمپورتتىق كەلىسىمشارتتاردى ورىنداۋ مەرزىمىن ۇزارتۋ جانە ۆاليۋتالىق ءتۇسىمدى رەپاترياتسيالاۋ;

- تاۋاردى قحر ارقىلى قۇجات بەرۋ ءۇشىن الىم الىنباي جەتكىزىلگەن جاعدايدا فورس-ماجورلىق جاعدايدى راستايتىن قۇجاتتاردى ۇسىنۋ.

دايىنداعان نازەركە التايقىزى

Abai.kz