«قارتى بار ەلدىڭ قازىناسى بار»، دەمەكشى ۇلكەن كىسىلەر وتىرعان جەر ءبىر بەرەكە دەيتىن-ءدى. سول قارتتار اناۋ ادام اتادان باستاپ بارلىق پايعامبارلار، ساحابالار مەن عالىمدار جونىندە اڭگىمە قوزعاپ وتىراتىن. قازىردە سول بۇرىنعى اقساقالدارداي شاريعاتتىڭ بالىن تامىزىپ اڭگىمەلەمەسە دە ءار جەردەن ءبىر كەرتىپ، كونە كوز تاريحىمىزعا كىرە تارتاتىندار جوق ەمەس.

امال نە، تىلگە شەشەن، شاريعاتتىڭ شىراعىنا اينالعان جاندارعا كوپ كەزدەسە المايتىن بولعاندىقتان الگىندەي ازدا بولسا ارىدەن اڭگىمە ەتەتىن جاندارعا جاقىنداۋ جۇرەتىنىم بار. وسى ادەتىم بويىنشا بىردە تويدا اڭگىمە-دۇكەن قۇرىپ وتىرعان اقساقالداردىڭ قاسىنا وتىرا كەتكەنمىن.

جاسى سەكسەننەن اسقان ءبىر اقساقال: «قاسيەتتى قازىقۇرت تاۋىنىڭ باسىندا كەمەسى قالعان نۇح پايعامبارىمىزدىڭ سول ولكەدە تاستا تابانىنىڭ ءىزى دە قالعان. سول تابان تاڭباسى بار تاس قازىردە شىمكەنت وبلىسى تۇرار اۋدانىنا جاقىن جەردەگى تاۋداڭ ەتەگىندە جاتىر. ول تاستىڭ بەتى بۇرىن جەردەن قامشى سابى بويىنداي شىعىپ جاتاتىن. قازىردە جەرمەن بىردەي بولىپ قالعان. اقىر زاماندا سول تاس جوق بولىپ كەتەدى ەكەن»، دەدى كوپتى ۇيىتىپ وتىر ەكەن.

«قارتى بار ەلدىڭ قازىناسى بار»، دەمەكشى ۇلكەن كىسىلەر وتىرعان جەر ءبىر بەرەكە دەيتىن-ءدى. سول قارتتار اناۋ ادام اتادان باستاپ بارلىق پايعامبارلار، ساحابالار مەن عالىمدار جونىندە اڭگىمە قوزعاپ وتىراتىن. قازىردە سول بۇرىنعى اقساقالدارداي شاريعاتتىڭ بالىن تامىزىپ اڭگىمەلەمەسە دە ءار جەردەن ءبىر كەرتىپ، كونە كوز تاريحىمىزعا كىرە تارتاتىندار جوق ەمەس.

امال نە، تىلگە شەشەن، شاريعاتتىڭ شىراعىنا اينالعان جاندارعا كوپ كەزدەسە المايتىن بولعاندىقتان الگىندەي ازدا بولسا ارىدەن اڭگىمە ەتەتىن جاندارعا جاقىنداۋ جۇرەتىنىم بار. وسى ادەتىم بويىنشا بىردە تويدا اڭگىمە-دۇكەن قۇرىپ وتىرعان اقساقالداردىڭ قاسىنا وتىرا كەتكەنمىن.

جاسى سەكسەننەن اسقان ءبىر اقساقال: «قاسيەتتى قازىقۇرت تاۋىنىڭ باسىندا كەمەسى قالعان نۇح پايعامبارىمىزدىڭ سول ولكەدە تاستا تابانىنىڭ ءىزى دە قالعان. سول تابان تاڭباسى بار تاس قازىردە شىمكەنت وبلىسى تۇرار اۋدانىنا جاقىن جەردەگى تاۋداڭ ەتەگىندە جاتىر. ول تاستىڭ بەتى بۇرىن جەردەن قامشى سابى بويىنداي شىعىپ جاتاتىن. قازىردە جەرمەن بىردەي بولىپ قالعان. اقىر زاماندا سول تاس جوق بولىپ كەتەدى ەكەن»، دەدى كوپتى ۇيىتىپ وتىر ەكەن.

بۇل ءسوزدى ەستىگەندە جۇرەگىم شىمىرلاپ سالا بەردى. ال باسقالار بولسا، جوق ول تاس پايعامبارىمىز مۇحاممەد (س.ع.س) شاكىرتىنىڭ ءىزى دەسە، بىرەۋلەرى مۇسا پايعامبارىمىزدىڭ ءىزى دەپ تالاسا كەتتى. ءتىپتى بىرەۋى ونىڭ ەشقانداي دالەلى جوق، ول انشەيىن بىرەۋدىڭ قاشاپ سالعان ءىزى نە تاۋ بالقىعاندا جاي بىرەۋدىڭ باسىپ كەتكەن تابانىنان قالعان دەپ سالدى. ارقايسىسى ءتۇرلى دالەلدەر كەلتىرگەن مەن ناقتى مىناۋ دەگەنى بولمادى دا، پايعامبار ءىزى جۇمباق كۇيىندە قالا بەردى.

وسىلايشا وسى ءبىر اڭگىمە سانامدا كۇن سايىن جاڭعىرىپ، ءتۇرلى ويلارعا جەتەلەپ، سول ءىزدى كورۋگە دەگەن ىنتىعىمدى ارتتىرا ءتۇستى. ءسويتىپ وسى ءبىر وي جەتەگىندە جۇرگەنىمدە سول جەرگە ساياحات جاساتاتىن شىمكەنتتەگى «اقسۋ جاباعىلى» دەمالىس ورنىن ەستىدىم.

ءسويتىپ، ادەيىلەپ الگى ساناتورياعا جولداما الدىم. ول جاققا بارىپ ورنالاسىممەن ساياحاتقا اپارۋشىعا جولىعىپ، «پايعامباردىڭ ءىزى قالعان تاسقا الىپ باراسىزدار ما؟»، دەپ سۇرادىم.

و كىسى ونداعى ساياحات جاسايىن بارلىق كيەلى ورىندارعا اپاراتىنىن ايتتى. ءسويتىپ اۋەلگى كۇنى-اق پايعامباردىڭ ءىزى قالعان تاسقا تارتتىق. ول جەردە ارنايى شىراقشى بار ەكەن. شىراقشى ءبىزدى باستاپ تاۋدىڭ ءتوسىن جارىپ شىعىپ بارىپ، قوسىلا اعاتىن قوس بۇلاق اۋليەباستاۋ بۇلاعىنا الىپ باردى. ونداعى تابيعات سونشالىقتى كەرەمەت بولعانىمەن، ساياحاتشىلاردىڭ ءجۇرىپ-تۇرۋىنا ونشالىق جاعداي جاسالماعان ەكەن. ءتىپتى اقپارات بەرەتىن تاقتالار دا، كىتاپ نە ۇنپاراقتار دا بولمادى.

جۇرت بۇلاق سۋىنىڭ ەمدىك قاسيەتى بار دەپ قولدا بار ىدىسقا قۇيىپ الىپ جاتتى. سوندا بۇل شيپالى سۋدى نەگە تالاپقا ساي ەتىپ قالبىرلارعا قۇيىپ ساتپاسقا دەگەن وي باسىما ساپ ەتە قالدى. بۇل ويىمدى جانىمداعى ءبىر ۇلكەن كىسىگە ايتتىم. سوندا ول: «قالقام-اي، ونداي يگى ءىستى كىم قولعا الا قويار دەيسىڭ» دەپ كەلتە قايىردى.

سونىمەن، مەن ىزدەپ كەلە جاتقان پايعامباردىڭ ءىزى قالعان تاسقا قاراي بەتتەدىك. تاۋدى قيالاپ شىعاتىن جول قانشالىقتى قاۋىپتى بولسا دا سول ىزگە ءتاۋ ەتۋگە كەلە جاتقاندار ونى ەلەمەدى. تەك بارلىعىنىڭ ويى پايعامباردىڭ ءىزى قالعان تاسقا جەتۋ.

ءبىر كەزدە جان-جاعىن كىشكەنە عانا تەمىرمەن قورشاعان تاسقا دا جەتتىك. بىراق، كوپتەن اڭساپ، ىنتىعىپ قۋانا جەتكەن كوڭىلىم قۇلازىپ سالا بەردى. ويتكەنى سان عاسىرلار بويى سىرىن ىشىنە ساقتاپ كەلە جاتقان وسى ءبىر تاريحي مۇرانىڭ كۇتىمسىز جاتقانى جانىما باتتى. «مۇنى نەگە تاريحي ەسكەرتكىش ەسەبىندە اسا قامقورعا المايدى ەكەن»، دەدىم جان-جاعىمداعىلارعا داۋىستاپ. سوندا ءبىرى: «بۇل قامقورلىققا الىنباق تۇرماق، اشىق اسپان استىندا كۇنگە قاقتالىپ، جاۋىنعا مۇقالىپ توزىپ بارادى. سونىڭ سالدارىنان ءىزدىڭ قالپى بۇزىلا باستادى، انىقتىعى كومەسكىلەنىپ، تاس جەرگە سىڭۋدە» دەپ وكپەسىن ءبىلدىردى. جالپى ونىڭ ايتۋىنشا، تاباننىڭ ءىزى قالعان بۇل تاس بۇرىن جەردەن قامشى بويى بيىك بولعان ەكەن. ونى ەستىگەن مەنىڭ كوڭىل كۇيىم ودان ءارى قۇلدىراي بەردى. ماقتانعاندا داۋىسى جەر جاراتىن بيلىكتىڭ بۇعان قالاي قاۋقارى كەلمەي جاتىر سوندا؟ الدە بۇعان قول تيگىزسەك ءتۇرلى تەرىس اعىمداعىلار توسىن قىلىق تانىتادى دەپ قورقاقتانىپ وتىر ما؟ دەگەنمەن ودان گورى تاريحتى، اتا جولدى، ءدىنىمىزدى قۇرمەتتەمەۋگە جاقىن دەپ اشىندى وي بولىسكەن ساياحاتشىلار. تەك عانا بيلىكتىڭ شەكپەنىندە بۇيىعىپ جۇرگەن ءبىر كىسى «بۇل پايعامباردىڭ ءىزى مە، ءىزى ەمەس پە قايدان بىلەسىڭدەر، ونىڭ ۇستىنە ونداي نارسەلەردىڭ بارلىعىنا قارجى بولە بەرۋ دە ءجون بولماس» دەپ وكپەمىزدى ورىنسىز ەتىپ شىعاردى. الايدا ول دالەلدەنۋ كەرەك دەپ جۇرە بەرسەك قولداعى بار قۇندىلىعىمىزدان ايىرىلىپ قالا بەرمەيمىز بە؟ ماقۇل، ول پايعامباردىڭ ءىزى بولماي-اق قويسىن، بىراق ونىڭ سان عاسىرلىق تاريحى بار ەمەس پە؟ سوندىقتان ونى قارجىعا تىرەي بەرۋدىڭ دە ءجونى جوق سەكىلدى. وسىنداي كونەنىڭ كوزىن ساقتاي وتىرا تۋريستەردى تارتاتىنىمىز دا تالاي ايتىلدى. الايدا، ارايلاعان استانامىز سەكىلدى تاريحي جادىگەرلەرىمىز دە جارقىراماي جاتقانى قالاي؟

جالپى قاندايدا ءبىر ءىز بولماسىن ونىڭ استىندا ۇلكەن ءمان جاتاتىنى ءسوزسىز. ماسەلەن مەككەدەگى يبراحيم پايعامباردىڭ، ىستامبۇلداعى اتاقتى توپقاپى ساراي-كەشەنىندەگى مۇحاممەد (س.ع.س.) پايعامباردىڭ تاسقا تۇسكەن تابانىنىڭ ءىزى سەكىلدى قاسيەتتى ىزدەر ساناۋلى عانا ەمەس پە! سونىڭ ىشىندە ءبىز ءۇشىن شىمكەنتتەگى تاۋ بوكتەرىندە قالعان پايعامبار ءىزى ۇلىقتاۋعا تۇرارلىق ءىز بولماي ما؟ الايدا سول ىزگە جاسالىپ جاتقان قامقورلىق جوقتىڭ قاسى ەكەنى قىنجىلتادى.  سونىمەن قاتار، پايعامبار ىزىنەن ءسال ارىرەك جاتقان قوس بولمەلى ۇڭگىرتاستا ەلەۋسىز قالۋدا. وعان باراتىن جول وتە قاۋىپتى. سونى نەگە قولعا الىپ، جوندەمەسكە. سول ۇڭگىرتاستىڭ استىندا 40 بۇلاق سارقىراپ اعۋدا. تۇرعىنداردىڭ ايتۋىنشا، 40 بۇلاقتىڭ ارقايسىسى ءبىر-ءبىر اۋرۋعا ەم ەكەن. ءبىر وكىنىشتىسى وركەندەپ بارا جاتقان ەل اعالارى وعان دا كوز قىرىن سالار ەمەس.

«تاريحىڭدى تانىماي العا جىلجي المايسىڭ»، دەمەكشى ءبىز نەگە تاريحىمىزدى، ونىڭ ىشىندە دىنىمىزگە قاتىسى بار قۇندىلىقتارىمىزدى قادىرلەمەي جاتىرمىز؟ ولاردى ماقتان ەتىپ جارنامالاپ جاتقانىمىز دا شامالى. قاي تەلەارنانى قوسساڭ دا، قاي گازەتتى اشساڭ دا استانانىڭ جارناماسىنان اياق الىپ جۇرە المايسىڭ.

جەتى اتاسىن بىلمەگەن ۇلدى جەتەسىز دەپ جاتادى، ال تۋعان جەردىڭ قاسيەتىن ۇقپاعاندى نە دەيدى، مۇنىڭ جاۋابىن تابا المادىق.

وسىلايشا ىنتىعا جەتكەن پايعامبار ءىزىن كورىپ، بۇل ءىز ناقتى كىمنىڭ ءىزى، قاي عاسىرعا جاتادى جانە ونى قالاي ساقتاپ قالۋعا بولدى دەگەندەي سان مىڭداعان ويلاردىڭ جەتەگىمەن الىسىپ ەلگە قايتتىق. ال اعايىن بۇعان ءسىز نە دەيسىز؟

«اباي-اقپارات»