ءانۋار تۇرلىبەكۇلى ءالىمجانوۆتىڭ 80 جىلدىعىنا ارنالعان بايانداما

ارمىسىزدار، قادىرلى اعايىندار، ادەبيەت جانە الەۋمەت جاناشىرلارى!

شىعارماشىلىق جولىنا ۇلى كورەگەن مۇحتار ومارحانۇلى اۋەزوۆتىڭ وزىنەن اق باتا العان قالامگەرلەردىڭ ءبىرسىپىراسى، قۇدايعا شۇكىر، ءبىزدىڭ وتكەن شاعىمىزدا وزدەرىنىڭ دارا قولتاڭبالارىن قالدىرىپ كەتتى. ول  حالقىمىزدىڭ نەسىبەسىنە، يگىلىگىنە اينالدى. ال كەمەڭگەر م.و. اۋەزوۆتىڭ حالىقارالىق ارەنادا اتقارىلار ءجون-جوبالارىن، يدەيالارىن ءىس جۇزىندە ىلگەرىلەتكەن، دانىشپان ۇستازىنىڭ وسيەتىنە ءومىر بويى ادالدىق تانىتقان، قيمىل-ارەكەتىمەن دە، تەكتى سوزىمەن دە ءارى دامىتىپ اكەتكەن تەك انەكەڭ دەسەك، وعان داۋ ايتار قازاق بالاسى تابىلا قويار ما ەكەن؟

ءانۋار ءالىمجانوۆتىڭ ءومىر جولى - ارمان سوقپاعى، كۇرەس جولى. جازۋشى، قالامگەر ءۇندىستان پەرزەنتى ماحاتما گانديدىڭ: «ءومىر دەگەنىمىز - كۇرەس پەن قاسىرەت»، - دەگەنىن ءجيى قايتالاپ وتىراتىن، ءوزى سول تامسىلدەن كۇش-قايرات جينايتىنداي كورىنەتىن ماعان. ول ەشكىمگە باس ۇرماي ءوتتى، تەك ادىلدىككە، اقيحاتقا تابىنىپ ءوتتى. ونىڭ جازۋشىلىق، ازاماتتىق پوزيتسياسى دا وسى پرينتسيپتەردەن ءورىلىپ شىقتى. ول تەك قالامگەر عانا ەمەس، ول -  سونىمەن قاتار ساياسي قايراتكەر. سوندىقتان ول تۋرالى ءسوز سويلەگەندە ساياسي-الەۋمەتتىك احاۋل مەن وتكىر ماسەلەلەردەن سىرت اينالىپ وتە المايمىز.

ءانۋار تۇرلىبەكۇلى ءالىمجانوۆتىڭ 80 جىلدىعىنا ارنالعان بايانداما

ارمىسىزدار، قادىرلى اعايىندار، ادەبيەت جانە الەۋمەت جاناشىرلارى!

شىعارماشىلىق جولىنا ۇلى كورەگەن مۇحتار ومارحانۇلى اۋەزوۆتىڭ وزىنەن اق باتا العان قالامگەرلەردىڭ ءبىرسىپىراسى، قۇدايعا شۇكىر، ءبىزدىڭ وتكەن شاعىمىزدا وزدەرىنىڭ دارا قولتاڭبالارىن قالدىرىپ كەتتى. ول  حالقىمىزدىڭ نەسىبەسىنە، يگىلىگىنە اينالدى. ال كەمەڭگەر م.و. اۋەزوۆتىڭ حالىقارالىق ارەنادا اتقارىلار ءجون-جوبالارىن، يدەيالارىن ءىس جۇزىندە ىلگەرىلەتكەن، دانىشپان ۇستازىنىڭ وسيەتىنە ءومىر بويى ادالدىق تانىتقان، قيمىل-ارەكەتىمەن دە، تەكتى سوزىمەن دە ءارى دامىتىپ اكەتكەن تەك انەكەڭ دەسەك، وعان داۋ ايتار قازاق بالاسى تابىلا قويار ما ەكەن؟

ءانۋار ءالىمجانوۆتىڭ ءومىر جولى - ارمان سوقپاعى، كۇرەس جولى. جازۋشى، قالامگەر ءۇندىستان پەرزەنتى ماحاتما گانديدىڭ: «ءومىر دەگەنىمىز - كۇرەس پەن قاسىرەت»، - دەگەنىن ءجيى قايتالاپ وتىراتىن، ءوزى سول تامسىلدەن كۇش-قايرات جينايتىنداي كورىنەتىن ماعان. ول ەشكىمگە باس ۇرماي ءوتتى، تەك ادىلدىككە، اقيحاتقا تابىنىپ ءوتتى. ونىڭ جازۋشىلىق، ازاماتتىق پوزيتسياسى دا وسى پرينتسيپتەردەن ءورىلىپ شىقتى. ول تەك قالامگەر عانا ەمەس، ول -  سونىمەن قاتار ساياسي قايراتكەر. سوندىقتان ول تۋرالى ءسوز سويلەگەندە ساياسي-الەۋمەتتىك احاۋل مەن وتكىر ماسەلەلەردەن سىرت اينالىپ وتە المايمىز.

ءا.ت. ءالىمجانوۆ سىندى قايراتكەر وسىندا وتىرعان ارقايسىمىزدان قىمبات تا ارداقتى قازاق حالقى، قازاق جەرى بار ەكەنىن امسە ەستە ۇستادى. ونىڭ زەرتحاناسى دا، وبسەرۆاتورياسى دا ءوزىنىڭ كىشكەنتاي اۋىلى قارلىعاش ەدى، ول سونىڭ وتتى كوزىمەن بۇكىل پلانەتانى، كونتينەنتتەردى شولدى. ءوتىپ جاتقان ۇدەرىستەرگە ساراپتاما جاسادى.

ءبىر جاعىنان ول ءداۋىر اۋانىنا تارتىلسا، ەكىنشى جاعىنان  رۋحاني ەميگراتسيادا ءجۇردى. سوندىقتان ونىڭ جانىن جەگىدەي جەگەن ىزدەنىستەرى، شار تاراپقا شارق ۇرۋى  ءوزىنىڭ ىشكى الەمى مەن سىرتقى دۇنيە اجارىن تەڭدەستىرۋ ارەكەتى بولاتىن. ءسوز جوق، بوستاندىقتىڭ ماتەريالدىق تا، ماتەريالدىق ەمەس تە ۇعىمى ونىڭ كوكەيىندە جۇرگەنى كامىل، وزگەرىس يدەيالارى، كۇن تارتىبىنە قويىلار ۇلتتىق ماسەلەلەرمەن قاتار، مەن وسىعان بەك سەنىمدىمىن، ونىڭ جۇرەك تۇكپىرىندە ۇرەي مەن كۇدىك تە ورىن العانى انىق. بىراق ونىڭ جۋرناليستىك، جازۋشىلىق توموگرافياسى ونى ەش ۋاقىتتا جازا باستىرمادى. ول ەشقاشان شىندىقتان قاشقان ەمەس، كەرىسىنشە، ول ونى وزىنە تارتىپ وتىردى.  سوندىقتان قىسىلتاياڭ تاريحي ساتتەردە ونىڭ عاجاپ حاريزماسى، يدەيالىق-مادەني كونتسەپتسياسى، مەن ايتار ەدىم، يننوۆاتسيالىق كرەاتيۆى جارق ەتە تۇسەتىن.

قۇرمەتتى حالايىق!     ۇلتىمىزدىڭ «ورنىندا بار - وڭالار» فيلوسوفياسى بۇقارانى ءاماندا العا جەتەلەيدى. حح جۇزجىلدىقتىڭ 60-ىنشى جىلدارى قازاق ۇلتى جيىرماسىنشى-وتىزىنشى، قىرقىنشى-ەلۋىنشى جىلدارى ويسىراپ-ورتايىپ قالعان مادەني-رۋحاني الەۋەتىمىزدىڭ سان جاعىنان دا، ساپا جاعىنان دا ورنىن تولتىرا الدى، الاش زيالىلارىنىڭ ونەگەسىن ىلگەرىلەتتى دەپ ايتۋعا تولىق حاقىلىمىز. ءيا، ءسويتىپ، وتكەن عاسىردىڭ 70-ءىنشى جىلدارى قازاق رۋحاني ءوندىرىسى بار كۇش-قۋاتىن ىسكە قوستى. كامال سمايلوۆ، شەريازدان ەلەۋكەنوۆ، تورەكەلدى شارمانوۆ، ەركەعالي راحماديەۆ، شوتا ءۋاليحانوۆ، ءانۋار ءالىمجانوۆ، وزبەكالى جانىبەكوۆ، كاكىمجان قازىباەۆ، ومىربەك جولداسبەكوۆ، مۇحتار ارىن، كاكەن احانوۆ، جەكەن قاليەۆ سىندى ءارى ونەردى، ءارى الەۋمەت ءسوزىن قوسا ۇستاعان جاڭا فورماتسياداعى قايراتكەرلەر ساحناعا شىقتى. بۇل ءتىزىمدى ءارى قاراي جالعاستىرا بەرۋگە دە بولار ەدى. بىراق وسىمەن تۇيىقتايىق. قاراپ وتىرساق، اتى اتالعان ءار تۇلعا ناردىڭ جۇگىن كوتەردى، قازاق مادەني قۇرىلىسىنىڭ جەتەكشى-جەتەكشى سالالارىن باسقاردى. ءانۋار اعا: «ءبىز تاريحتاعى ءسيۋمينۋتنوستپىز، ياعني قاس-قاعىم ءساتپىز»، - دەگەندى وقتا-تەكتە ايتىپ قالاتىن. سول تاريحي قاس-قاعىم ساتتە ولار تەكتى رۋحاني باسكە الاڭىن جاساقتادى، سول باسەكەنىڭ ارقاسىندا قازاق قوعامىنىڭ بىلىكتىلىك، ازاماتتىق ساپاسى ارتتى.  سول سانا مودەرنيزاتسياسىن ىسكە اسىرۋشىلار قاتارىنداعى دارا دا بىرەگەي قۇبىلىس - ول ءانۋار   تۇرلىبەكۇلى ءالىمجانوۆ!

«ۇستازدىڭ ورالۋى» روماناندا كەرەمەت ءبىر يدەيا بار. ول - ءال ءفارابيدىڭ اراب جۇرتىنا تەك ۇيرەنۋ ءۇشىن ەمەس، تۇركى الەمىن، قىپشاق وركەنيەتىن تانىتۋ ءۇشىن جول تارتقانى. راسىندا، تازا-تاقىر جەرگە ءونىم شىقپايدى. قۇنارلى توپىراقتىڭ  شىعىمى دا بولەك. بۇل ولكەدە ءارى جىراۋ، ءارى كۇيشى-كومپوزيتور، ءارى قولباسشى كەت بۇعانىڭ، اقتامبەردى جىراۋدىڭ، ابىلاي حاننىڭ، قاراكەرەي قابانبايدىڭ، دۋلات باباتايۇلىنىڭ، شوقان ءۋاليحانوۆتىڭ، ورىستىڭ اتاقتى سۋرەتشىسى ۆاسيلي  ۆەرەششاگيننىڭ، پولياك ساياسي قۋعىنگەرى ادولف يانۋشكەۆيچتىڭ، قۇنانباي قاجىنىڭ، ءارىپ تاڭىربەرگەنوۆتىڭ، اسەت نايمانباەۆتىڭ، قوقان اۆتونومياسىنىڭ العاشقى پرەمەر-ءمينيسترى مۇحامەدجان تىنىشباەۆتىڭ، الاش قايراتكەرى وتىنشى ءالجانوۆتىڭ، كورنەكتى اعارتۋشى، پۋبليتسيست ءبىلال سۇلەەۆتىڭ ءىزى قالعان، ءىسى قالعان. لەپسى ۋەزىن پەر دە لازاري اتتى فرانتسۋز دا باسقارعان. وسى ورايدا قازاق پوەزياسىنىڭ قۇلاگەرى ءىلياس جانسۇگىروۆتىڭ، قازاق كومپوزيتورلارى اراسىندا تۇڭعىش رەت كسرو حالىق ءارتيسى اتاعىن يەلەنگەن، تۇڭعىش رەت كسرو مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى اتاعىن العان مۇقان تولەباەۆتىڭ،  قازاق كسر-ءنىڭ العاشقى ەڭبەك سىڭىرگەن ارتيستەرىنىڭ ءبىرى - كاماسي (قاماديار) ومىرزاقوۆتىڭ، بەلگىلى اقىن تۇرسىنبەك جاباەۆتىڭ رۋحاني ىزاشارلىق ءجونى بولەك.

ءانۋار ءالىمجانوۆ 1949 جىلى  ويجايلاۋداعى لەپسى پەداگوگتىك ۋچيليششەسىن ءتامامدادى. وقۋ باعدارلاماسىن تولىق يگەرۋى ءوز الدىنا، ءبىر عاجابى، ۋچيليششە قابىرعاسىندا جۇرگەندە ول كوركەمونەرپازدار ۇيىرمەسىنە بەلسەنە قاتىسىپ، ساكسافون اسپابىندا كلاسسيكالىق شىعارمالاردى قۇيقىلجىتا ورىنداۋدى ۇيرەندى. وسى رەتتە شالعاي وڭىردەگى ەلدى مەكەنگە ءوڭ كىرگىزگەن وقۋ ورنىنىڭ ديرەكتورى ب. ت. تورىبەكوۆتىڭ ەڭبەگىن ەرەكشە ماداقتاي كەتكەن ءجون.

جاس ءانۋاردىڭ ۋچيليششە قابىرعاسىندا يگەرگەن ونەرى  ۆەنادا، پراگادا وتكەن دۇنيەجۇزىلىك  دەموكراتياشىل جاستار فەستيۆالدەرىندە وعان كوپ سەپتىگىن تيگىزدى. وسى ورايدا ونىڭ مۋزىكالىق مادەنيەتى مەن ساۋاتى «ۇستازدىڭ ورالۋى» رومانىن جازۋعا، ءال-ءفارابيدىڭ «مۋزىكانىڭ ۇلى كىتابىن» كوركەم جەلىگە اينالدىرۋعا كوپ سەپتىگىن تيگىزدى. ارينە، ونىڭ شىعارماشىلىق سالاسىندا تەوريالىق ءبىلىمىن شىڭداۋعا س.م. كيروۆ  اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ (قازىرگى ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ) جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىنىڭ ۇستازدارى، اتاپ ايتقاندا، م.و.اۋەزوۆ، ب.ك. كەنجەباەۆ، ح.ن. بەكحوجين، ت.س. اماندوسوۆ كوپ كوڭىل ءبولدى. ستۋدەنت ءا. ءالىمجانوۆتىڭ سول داۋىردەگى ۇلى ەرلىگى - دانىشپان تالىمگەرى م.و. اۋەزوۆتى قازاقستان نكۆد-سىنىڭ قاندى شەڭگەلىنەن قۇتقارىپ، موسكۆا قالاسىنا جاسىرىن اتتاندىرىپ سالۋى. بۇل تاريحي وقيعا تۋرالى حالىق جازۋشىسى ءا. ابىشەۆ، بەلگىلى قالامگەر ع. قابىشەۆ، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور ت. جۇرتباي  مۇحتار اۋەزوۆتىڭ ءوز سوزىنە، دالەلدى فاكتىلەرگە سۇيەنە وتىرىپ، ارنايى ماقالالار جازعانى بەلگىلى. ودان سوڭىراق، كەيىنگى كەزدە ءمالىم بولعانداي، ءبىر توپ ستۋدەنت، ونىڭ ىشىندە ءانۋار ءالىمجانوۆ، ساكەن جۇنىسوۆتەر بار، پروفەسسور م.و. اۋەزوۆتى ۋنيۆەرسيتەتكە، وقىتۋشىلىق جۇمىسقا قايتادان شاقىرۋ تۋرالى سوكپ ورتالىق كوميتەتىنە حات جولداپتى. قالامى جۇردەك شاكىرتتىڭ ءتۇرلى-ءتۇرلى تاقىرىپتاعى، ءارتۇرلى جانرداعى ماتەريالدارى ۋنيۆەرسيتەتتىڭ كوپ تيراجدى گازەتىندە ستۋدەنتتىك جىلدارى ءجيى-ءجيى جاريالانادى.   يدەولوگيالىق تەندەنتسياسى باسىم كەڭەستىك جوعارى مەكتەپ اۋديتورياسىندا وسىنداي-وسىنداي ءماندى ىستەرگە ارالاسقان  ول 1954 جىلى جۋرناليستيكا ماماندىعى بويىنشا ديپلوم الىپ شىعادى.

نەگىزىنەن ورىس تىلىندە جازاتاتىن قالامگەر الپىسىنشى جىلدارى «لەنينشىل جاس» گازەتىنىڭ وچەركتەر بايگەسىنە قاتىسىپ، جۇلدەلى ورىنعا يە بولادى. ءتۇرلى باسىلىمداردان العان قالامگەرلىك تاجىريبەسى كەيىننەن كەڭەستىك جۋرناليستيكادا ۇلكەن قۇبىلىس رەتىندە قابىلدانعان «ديقان تۋرالى اڭىز»  اتتى كوركەم-پۋبليتسيستيكالىق شىعارمانىڭ جەلىسىن شيراتۋعا ەداۋىر اسەرىن تيگىزەدى. اتاقتى كۇرىششى ىبىراي جاقاەۆ تۋرالى وچەركتەگى قاقتىعىستى ءانۋار ءالىمجانوۆ ينديۆيدتەر اراسىنداعى تەكەتىرەس دەڭگەيىندە قالدىرمايدى، ونى دۇنيەتانىمدار اراسىنداعى كۇرەسكە دەيىن كوتەرەدى.

قازاقستان لكجو ورتالىق كوميتەتىنىڭ ورگانى «لەنينسكايا سمەنا» گازەتى رەداكتورىنىڭ العاشقى قازاق ورىنباسارى بولعان دا ءانۋار ءالىمجانوۆ ەدى. سول جىلدارى ول ەل ارالادى، شەتەلدىك ساپارالارعا شىقتى، جاستار فەستيۆالدارىنا قاتىستى. «اق دوس، سارى دوس، قارا دوس» (1958), «دوستار كەزدەسكەن كەزدە» (1959), «ماڭگىلىك تامىرلار» (1960), «سۋ جولىمەن جانە قۇرلىقپەن ەلۋ ميل» (1962), «كۇنگە بەت العان كەرۋەن» (1963) اتتى كىتاپتار سول ءبىر رومانتيكالىق دۇنيەپايىمنىڭ جەمىسى دەگىمىز كەلەدى.

قۇداي بەرگەن دارىن ەشقاشان  تار قالىپقا سىيمايدى. ءسوز زەرگەرىنىڭ كيەسى ودان بەتەر. ەڭ الدىمەن، ونىڭ ورنى كوزى تىرىسىندە دە بولەك، وقشاۋ ەدى. قازىر ءتىپتى ويسىراپ تۇر. مىنا سىلدىرى كوپ زاماندا ءانۋاردىڭ كوسەمسوزىن ەلى-جۇرتى ىزدەۋدە، ءبىتىمى بولەك ءۇنىن ساعىنا ەسكە الۋدا. كەزىندە ودان وزىپ وداقتىق مىنبەلەردە، الەمدىك ادەبي-پۋبليتسيستيكالىق كەڭىستىكتە ۇلتتىق نامىستى جىرتقان قانشا قازاقتىڭ اتىن اتاي الامىز؟ ۇلى ۇستازى م.و. اۋەزوۆ ءتالىمىن ءىس جۇزىنە اسىرعان، ۇلتتىق يدەيانى الەمدىك پاراساتتىلىقپەن ەسەندەستىرگەن وسى جازۋشى، پۋبليتسيست، حالىقارالىق جۋرناليست، قوعام جانە مەملەكەت قايراتكەرى ەمەس پە ەدى؟ راس، مۇستافا شوقاي. جۇمابەك تاشەنوۆ، نۇرتاس وڭداسىنوۆ، فازىل كارىبجانوۆ، كەشىرىم بوزتاەۆ سياقتى مارقاسقالار دا بايگەگە باسىن تىگىپ، تۇرلاۋلى تۋىن جىقپاي كەتكەن ۇلاعاتتى دا ارلى تۇلعالار، ساياسي قايراتكەرلەر ەدى.

ءا. ءالىمجانوۆتىڭ ارمانى - شەت ەلدەرمەن بايلانىستى ماسكەۋ ارقىلى ەمەس، تىكەلەي ورناتۋ ەدى. سوندىقتان جازۋشىلار وداعىنىڭ ءبىرىنشى حاتشىسى شەت ەلگە ءجيى شىعاتىن، جازۋشىلار وداعىنىڭ شەت ەلدەرمەن بايلانىس جونىندەگى  حاتشىلىق قىزمەتى ءانۋار ءالىمجانوۆتىڭ ۇسىنىسىمەن ەنگىزىلگەن ەدى.

سول زاماننىڭ رەاليزمى مەن وبرازى جازۋشى ب. تىلەگەنوۆتىڭ «تۇيىق ءومىردىڭ قۇپياسى» اتتى بەللەتريستيكالىق تۋىندىسىندا جان-جاقتى باياندالعان. وسى مانىستە انەكەڭنىڭ تۇستاسى، ۇزەڭگى جولداسى كامال سمايىلوۆتىڭ ەستەلىگىنەن ءۇزىندى كەلتىرە كەتەيىن: «ديمەكەڭ كەزىندە ءانۋاردى دا جاقسى كورگەن. وعان اۋەلى «قازاق ادەبيەتىنە» رەداكتور بولىپ بارا تۇر، كەيىنگىسىن كورەمىز دەگەن. سودان كەيىن وداقتىڭ باستىعى بولدى. ءال ءفارابيدىڭ 1100 جىلدىعىن وتكىزۋدەگى ونىڭ جۇمىسىن قاتتى قولداعان. كوپ جىل جاقسى بولعان. سودان كەيىن بەلگىسىز سەبەپتەرمەن ول كىسى انۋارعا سۋىپ سالا بەردى. ول جونىندە ءوزى دە ەشتەڭە ءتىس جارىپ ايتپايتىن.

«ءوتتى داۋرەن وسىلاي» دەگەن كىتابىندا سول كەزدەگى ادەبي ءومىردى ايتا كەلىپ، ءانۋاردىڭ اتىن، ەڭبەگىن اتاماي كەتۋى ادىلەتسىزدىكتىڭ كورىنىسى دەپ سانايمىن». ودان ءارى كامال اعامىز ءانۋار مەن ولجاستىڭ اراقاتىناسىنا توقتالادى: «كينوستۋديانىڭ ماجىلىستەرى تاماشا وتەتىن. ءبىر ماجىلىستە وتىرىپ، مەن كىشكەنە قاعازعا بىلاي دەپ جازدىم: «ولجاستىڭ ءانۋاردان قانداي ايىرماشىلىعى بار؟ ءانۋار بارشا ادامزات الدىندا ءوزىن كىنالى سانايدى، ال ولجاس بۇكىل ادامزات بالاسى ءوزىنىڭ الدىندا كىنالى دەپ بىلەدى».

ەكەۋىنىڭ كەيدە مىنەزدەرى كەلىسپەي قالاتىنى بولسا دا (ونى ۋشىقتىرىپ وتىراتىندار دا از بولماعان), وي-پىكىرلەرى ەل تاريحىنىڭ، حالىق تاعدىرىنىڭ اسا كۇردەلى ماسەلەلەرىنە كەلگەندە، ءبىر جەردەن شىعاتىن. ويتكەنى ولاردىڭ حالقىنا دەگەن كوزقاراسى اسىل دا اسقاق ەدى. ول جونىندە اڭگىمە قوزعالعاندا ۇساق-كۇيكى جايلار جايىنا قالاتىن، ۇمىت بولاتىن». وسى مىسالدان-اق ءانۋار ءالىمجانوۆ دەگەن قازاقتىڭ توپتىڭ ۇلى ەمەس، كوپتىڭ ۇلى ەكەنى مەن مۇندالاپ تۇرعان جوق پا؟

جاس ءانۋاردىڭ دارىنى مەن ۇلتتىق تانىمىن قازاقتىڭ جانە ءبىر داناگويى ءىلياس وماروۆ تا جوعارى باعالاعان: «جۇرتقا بەلگiلi, ءاربiر تالانتتى ادامنىڭ ءوز بيiگi, ءوز كوكجيەگi بولادى: بiرەۋ كامەرالىق كiشكەنە ويلاردىڭ توڭiرەگiندە بولعاندىقتان ادىمدارى قىسقا، ەكiنشi بiرەۋ ءوزiن ءداۋiردiڭ جاندى بiر بولiگiمiن دەپ سەزەدi جانە ول بيiكتەي عانا ەمەس، تەرەڭدەي دە بiلەدi, ونىڭ ۇشۋ وربيتاسىنىڭ پارامەترi تەك قانا العا، iس تىندىرۋعا قۇمارتۋىندا ەمەس، تىندىرعان iسiنiڭ فۋندامەنتالدىعى مەن بiلۋ-سەزۋ دۇنيەسiنiڭ تەرەڭدiگiندە».

ول قولىنا تيگەن بيلىكتى قارا باسىنىڭ قامى ءۇشىن ەمەس، جازۋشىلاردىڭ يگىلگىنە، حالىق ساناسىن كەمەلدەندىرۋگە سارقا جۇمسادى. وزدەرىڭىزگە جاقسى ءمالىم، ەۆروپادا اعارتۋشىلىق ءداۋىرى ەكى عاسىرعا سوزىلدى. سونىڭ ارقاسىندا ولار سانا پوتەنتسيالىن مىعىمداپ، ورنىقتىرىپ الدى. كەزىندە ءا. ءالىمجانوۆ: «قازاق قوعامى ءۇشىن اعارتۋ ءداۋىرى ءالى اياقتالعان جوق، - دەگەن تەزيستى اۋىزشا دا، جازباشا دا ءجيى قايتالايتىن.- «اعارتۋ» ءسوزىنىڭ ماعىناسى ورىسشاداعى «پروسۆەششەنيەدەن» اناعۇرلىم كەڭ، اناعۇرلىم ماعىنالى، - دەپ اقسيا كۇلەتىن.  - اتتەڭ، ورىس تىلىندە جازعاندا «اعارتۋدى» پايدالانا المايمىن، ايتپەسە سانانى دا، جۇرەكتى دە تازارتاتىن كەز كەلدى ەمەس پە؟» وسى پىكىرلەرىنىڭ بولاشاققا، فۋتۋرولوگياعا دا قاتىسى بارلىعىن جازۋشى سەزگەن دە بولار-اۋ.

مەن انەكەڭمەن كوپ سىرلاستىم، كوپ اڭگىمەلەستىم دەپ ايتا المايمىن. ول اعالىق اراقاشىقتىق ساقتادى، مەن ىنىلىك ىزەتتەن اتتامادىم. بىراق كەيدە اشىلاتىن، اشىناتىن ساتتەرى دە بولاتىن. بىردە قازاق ۋنيۆەرسيتەتىن ىركەس-تىركەس بىتىرگەن اناتولي يۆانوۆ، نيكولاي كۋزميندەردىڭ اتتارى اتالدى. ولارعا وكپەسى قارا قازانداي ەكەنىن جاسىرمادى. ەكەۋى دە قازاقستاندا تۋىپ، قازاق جەرىنىنىڭ نانىن جەپ جەتىلسە دە، ءبىزدىڭ حالىق، ءبىزدىڭ ەل تۋرالى جۇمعان اۋىزدارىن اشپايدى، اشسا دا - سول باياعى  شوۆينيستىك پيعىل، يمپەريالىق وركوكىرەكتىك. تۇركى مادەنيەتى، قازاق وركەنيەتى تۋرالى ءبىر مىسقال  تۇسىنىگى بولماسا دا،  استامسي، ادامسي، ماردىمسي ماتەريال جازادى دەپ اشىنا سويلەدى. بايقاساڭىز، ا. يۆانوۆ باسقارىپ وتىرعان «مولودايا گۆارديا» جۋرنالىنىڭ 1989 جىلى 7- 8-ءىنشى ساندارىندا شىققان ن. كۋزميننىڭ «وت ۆوينى دو ۆوينى» جازبالارىن شولىپ شىققانىڭىزدا، انەكەڭ ءسوزىنىڭ راستىعىنا كوزىڭىز ابدەن جەتەدى. مۇجىقتىق توپاستىق پەن شاباتالىق ناداندىقتىڭ شەگى جوق ەكەن عوي دەپ جاعاڭدى ۇستايسىز. سونداي  سولاقاي سىندارعا قايىسپاي توتەپ بەرگەن، «كومسومولسكايا پراۆدا» باسىلىمىندا جەدەل جاۋاپ قايتارىپ، الگىلەردىڭ بەتىن قايتارىپ،  وڭدىرماي تويتارىپ تاستاعان ءا. ءالىمجانوۆتاردى قازاقتىڭ باعىنا بەرگەن-اۋ، وسىنداي اعالاردىڭ شاپاعاتىن كورگەن ءبىز دە باقىتتى ەكەنبىز-اۋ دەگەن وي تۇيەسىڭ.

«ليتەراتۋرنايا گازەتا»، «پراۆدا» گازەتتەرىنىڭ ءتىلشىسى بولىپ جۇرگەن كەزدە قازاق جۇمىسشى تابىنىڭ ءرولى، اۋىر ونەركاسىپ سالاسىندا قازاق جۇمىسشىلارى مەن ينجەنەرلەرىنىڭ ۇلەس سالماعىن كوبەيتۋ ماسەلەسىنە ارناپ قازاقستان كومپارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءبىرىنشى حاتشىمى د.ا. قوناەۆتان ءا. ءالىمجانوۆ بىرنەشە رەت سۇقبات الدى. ول كەزدە ديمەكەڭ ساياسي بيۋروعا كانديدات تا، مۇشە دە ەمەس ەدى. شەتەلدىك جۋرناليستيكادان حابارى مول قالامگەر رەسپۋبليكا ەكونوميكاسى، الەۋمەتتىك جاعدايى، ادەبيەتى مەن مەن مادەنيەتىن وداقتىق باسىلىمداردا وسىلايشا جۇيەلى PR جاسادى، رەسپۋبليكامىزدىڭ جاعىمدى ءيميدجىن قالىپتاستىردى.

جازۋشى قازاقستان الەۋەتى، قازاق مادەنيەتى ءۇشىن ينديا باعىتىنىڭ اسا ماڭىزدى ەكەنىن ەرتە ۇقتى، وسى رەتتە ول، ارىدەن الساق، زاھير ءاد-دين مۇحاممەد بابىردىڭ، مۇحاممەد حايدار ءدۋلاتيدىڭ، بەرىدەن قايىرساق، م.و. اۋەزوۆ ءداستۇرىن بىردەن-ءبىر  ىلگەرىلەتە دامىتقان، وي-پاراسات جەلىسىن جالعاستىرعان دارىندى شاكىرت بولا ءبىلدى.

ول مىقتى ستراتەگ ەدى. قاشاندا الدىڭعى ساپتىڭ الدىندا جۇرەتىن، ەلگە كەرەك جاعالاۋلارعا قاراي جۇزەتىن. وركەنيەت بەتالىسى، قوعام قادامى تۋرالى بولجامدىق سارىنداعى تالدامالىق، زەرتتەۋشىلىك ماقالالارى مەن سويلەگەن سوزدەرىنەن ۇلت بولاشاعىنا دەگەن جاناشىرلىقتى،  اسا ءبىر الاڭداۋشىلىقتى اڭعارۋعا بولار ەدى. ول ءال-فارابي ءۇشىن جانىن شۇبەرەككە ءتۇيىپ ارپالىستى، كورشى اعايىندارمەن تايتالاس ءورشىپ تۇرعان كەزدە  وداقتىق «ليتەراتۋرنايا گازەتادا» وتىراردان شىققان دانىشپان تۋرالى ماسكەۋدىڭ رەسمي شەشىمىنىڭ الدىن الار ماقالا جاريالادى. ول ءوز ويىن وزبەكستاندا شىعاتىن «پراۆدا ۆوستوكا» گازەتىنە شەيىن باستىردى. بۇل شارۋاعا تاجىك دوستارىن - اتاقتى عالىم ب. عافۋروۆتى،  لەنيندىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى ميرزو تۇرسىنزادەنى، كسرو مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى مۋمين كانواتتى دا ارالاستىردى. قازاقستان باسشىلىعىنا جاڭا عيماراتقا كوشكەن ورتالىق كىتاپحاناعا ءال-ءفارابيدىڭ اتىن بەرەيىك دەپ ۇسىنىس ايتقان دا ءا.ت. ءالىمجانوۆ بولاتىن. جۇرەگى قازاعىم، شىعىس مادەنيەتى دەپ سوققان قالامگەردىڭ ۇلى بابامىز ءابۋناسىر ءال-ءفارابيدى قازاق توپىراعىنا الىپ كەلۋگە وسىلايشا ناقتى ۇلەس قوسقانداردىڭ الدىڭعى لەگىندە جۇرگەنىن قازىرگى جۇرت، نەگە ەكەنىن بىلمەيمىن، اۋىزعا الۋدان تارتىنا باستادى. ول مۇرات اۋەزوۆ، بولاتحان تايجان سەكىلدى دارىندى جاستارعا ءال-فارابي دۇنيەتانىمى تۋرالى سونى پىكىرلى ەڭبەك جازدىرۋعا مۇرىندىق تا بولدى. امال نە، انە-مىنە وقىرماندار قولىنا تيەيىن دەپ تۇرعان بۇل تۋىندى كوممۋنيستىك تسەنزۋرانىڭ پىشاعىنا ءىلىنىپ كەتتى. مۇرات مۇحتارۇلى ءوزىنىڭ ءبىر سۇقباتىندا بىلاي دەپ اعىنان جارىلادى: «كوپ جاعدايدا ءبىزدىڭ تالعامىمىزدى ەكى تۇلعا - ولجاس سۇلەيمەنوۆ پەن ءانۋار ءالىمجانوۆ - قالىپتاستىردى. ولجاس سۇلەيمەنوۆ بىزگە ەموتسيونالدىق جاعىنان ىقپال ەتسە، ءانۋار - اقىل-پاراسات جانە ءبىلىم جاعىنان. ءبىز تۇركى-ءۇندى بايلانىستارىن، بابىر مەن اكباردىڭ ەسىمدەرىن، ۇلى موعولدار اۋلەتى تۋرالى تەك سونىڭ ارقاسىندا ءبىلىپ-تانىدىق».

وسى كۇنى بىلتىر عانا سەكسەن جىلدىعى دۇركىرەتە اتالىپ وتكەن دارىندى اقىن مۇقاعالي ماقاتاەۆ پەن ءانۋار اعامىزدىڭ اراقاتىناسى تۋرالى ءارتۇرلى الىپقاشپا، سىپسىڭ اڭگىمەلەر قاپتاپ كەتتى. ونىڭ ءبارى -  وت باسى، وشاق قاسىنىڭ وسەك-اياڭى. سول كەزدە مۇقاعاليدى انەكەڭنەن ارتىق اسپەتتەگەن دە، ماپەلەگەن دە ەشكىم جوق.  مۇقاعالي ماقاتاەۆتى الماتىداعى دىردۋلى ورتادان اۋلاق ءجۇرسىن دەپ، ماسەۋدەگى ادەبيەت ينستيتۋتىنا وقۋعا جىبەرگەن دە ءانۋار تۇرلىبەكۇلى ەدى.   ءا.ت. ءالىمجانوۆ قازاقستان جازۋشىلار وداعى باسشىلىعىنان كەتكەننەن كەيىن دە مۇقاعاليدى كوزىنەن تاسا قىلعان ەمەس. ول قازاق كسر مەملەكەتتىك سىيلىعىنا ۇسىنىلعان كەزدە «كازاحستانسكايا پراۆدا» گازەتىنە «اقىن ارمانى» دەگەن كولەمدى ماقالا جازدى، مۇقاعاليدىڭ قايتالانباس دارىن ەكەنىن ورىس جۇرتشىلىعىنا، ورىس ءتىلدى قازاقتارعا جاريا ەتتى، مەملەكەتتىك سىيلىققا ابدەن لايىق تۇلعا دەپ ءبىلدى. امال نە، سول جولى مۇقاعالي ماقاتاەۆ شىعارماشىلىعى لايىقتى باعالانباي قالدى.

ول 1969 جىلى «قازاق ادەبيەتى» گازەتىنىڭ باس رەداكتورلىعىنا تاعايىندالدى. 1970  جىلدان 1979-عا دەيىن قازاقستان جازۋشىلار وداعى باسقارماسىنىڭ ءبىرىنشى حاتشىسى قىزمەتىن ابىرويمەن اتقاردى. وسى تۇستا قازاق جازۋشىلارىنىڭ شەت ەلدەرمەن بايلانىسى جولعا قويىلدى. سول جىلداردىڭ ءتاتتىسى مەن تاۋقىمەتى تۋرالى انەكەڭنىڭ قايراتتى دا تالماس جوقشىسى، بەلگىلى قالامگەر ع. قابىشەۆ،  كورنەكتى اقىندار ق. بايانباي، س. يماناسوۆ، جازۋشى-ەسسەيست ق. تۇرسىنقۇلوۆ،  كورنەكتى جازۋشى، دراماتۋرگ د. يسابەكوۆ، دارىندى قالامگەر ا. جاقسىباەۆ اعالارىمىز  ءوز ەستەلىكتەرىندە تارتىمدى بايانداپ بەرگەن-ءدى. ونىڭ ارعى جاعىندا تاجىكستاننان اندا-ساندا كەلىپ كەتەتىن مۋمين كانواتتىڭ. «سەندەر ءانۋاردى ۇمىتتىڭدار عوي. قالاي عانا ۇمىتتىڭدار!» - دەگەن ءسوزى جۇرەگىمىزدى تىلگىلەيدى، ۇلى پۋشكيننىڭ: «وزگەلەر وزدى ومىردەن، باسقالار كەتتى تىم ۇزاپ»، - دەگەن  ولەڭ جولدارى ەسكە تۇسەدى.

ءا. ءالىمجانوۆتىڭ كەزىندە قازاق ادەبيەتىنىڭ تىنىس اشىلا ءتۇستى، حالىقارالىق دەڭگەيدە تانىلا ءتۇستى. ول جازۋشىلار ۇيىمىنىڭ  كوپشىلىك مويىنداعان باسشىسى عانا ەمەس، سونىمەن قابات ساياساتكەر، فيلوسوف، كونفليكتولوگ، شىعىستانۋشى، تاريحشى، قازىرگى تىلمەن ايتقاندا، جوعارى دارەجەدەگى مەنەدجەر ەدى. ول ءوز انا ءتىلىن مۇلتىكسىز بىلسە دە، نەگە تەك ورىس تىلىندە جازا باستادى؟ سول كەزدەگى ساياسي سانگە ىلەسۋ ءۇشىن بە؟ ولاي ەمەس، مۇلدە ولاي ەمەس!   ول وركەنيەتتەردىڭ، شىعىس پەن باتىستىڭ، كوزگە كورىنەر مەن كورىنبەستىڭ اراسىن جاقىنداتا ءتۇسۋدى ماقسۇت تۇتقان.  مەن وسىعان نىق سەنىمدىمىن. حالىقارالىق اۋديتورياعا ادەبي-مادەني ماسەلەلەردى عانا ەمەس، سونىمەن قاتار ءوز حالقىنىڭ كوكەيتەستى الەۋمەتتىك-تۇرمىستىق پروبلەمالارىن جەدەل جەتكىزۋدى كوزدەگەن. ءسويتىپ، ەكى جاقتى بايلانىس ورناتقان. ال سول قىرلار ارقىلى كەز كەلگەن مەملەكەتتىڭ ساياسي اۋسەلەسى ايقىن كورىنەدى.

قازاقستان جازۋشىلار وداعى، كسرو جازۋشىلار وداعىنداعى قات-قابات ۇيىمداستىرۋ جۇمىستارىمەن جۇرگەن قالامگەر شىعارماشىلىقتان دا قول ۇزگەن ەمەس. «ماحامبەتتىڭ جەبەسى» (1969), «جاۋشى» (1974), «ۇستازدىڭ ورالۋى» (1979) تاريحي روماندارى بىرىنەن سوڭ ءبىرى دۇنيەگە كەلىپ جاتتى. رۋحاني، يدەولوگيالىق قىسپاقتىڭ دارتەسىندە ءجۇرىپ-اق ول ۇلى قازاقتىڭ ءبىرى - مۇستافا شوقايدى اقتاپ الۋ ءۇشىن ماسكەۋدەگى «درۋجبا نارودوۆ» جۋرنالىنا كولەمدى ماقالا جاريالادى. ايتىس-تارتىسقا تاعى دا بىلەك سىبانا كىرىسىپ كەتتى. 1989 جىلى ءابىش كەكىلباەۆپەن بىرگە وزەندەگى تولقۋلارعا ارا اعايىندىق جاساپ، باسۋ ايتىپ قايتتى. سول جىلدىڭ 17-19 شىلدەسىندە سەمەيدە وتكەن «سەمەي قالاسى جانە سەمەي وبلىسىنىڭ ەكولوگيالىق احۋالى جانە حالقىنىڭ دەنساۋلىعى» اتتى حالىقارالىق كونفەرەنتسياعا قاتىسىپ، قازاق حالقىنىڭ جىرتىسىن جىرتقان دا ءانۋار ءالىمجانوۆ ەدى. كەيىنىرەك ۇلىبريتانيانىڭ قاۋىمدار پالاتاسىندا يادرولىق سىناق  ماسەلەسىنە بايلانىستى ناقتى دەرەك ءتۇسىرىپ، ءبىرىنشى داۋىس كوتەرگەن، حالىقارالىق ءدۇمپۋ تۋعىزعان دا  قازاق ازاماتى ءانۋار ءالىمجانوۆ ەدى.

ءانۋار تۇرلىبەكۇلى ءالىمجانوۆ  ونەگەلى سوزىمەن دە،  ناقتى ىسىمەن دە تۋعان حالقىنا جان اياماي قىزمەت ەتتى. ءوزىنىڭ بار كۇش-جىگەرىن، بەدەلىن جۇمساپ 1973 جىلى الماتىعا اكەلىپ وتكىزگەن ازيا-افريكا جازۋشىلارىنىڭ ءۇ كونفەرەنتسياسى تۇيسىگى بار قازاق ويشىلدارىنا ۇلكەن عيبرات قالدىردى، وتارشىلدىقتان قۇتىلعان ەلدەر تىنىسى، ازات پىكىرلى قالامگەرلەر شىعارمالارى قازاق ادەبي كەڭىستىگىنە كەڭىنەن تارادى. ەل ويانا باستادى. شىنايى ازاتتىقتى اڭساعان، ۇزاعىنان ويلاپ-تولعاناتىن ارلى ازامات جازۋشىنىڭ باستى يدەياسى دا سول ەدى. مىنا جالعان دۇنيەدەگى شىعارماشىلىعىنىڭ سوڭعى نۇكتەسىن ول  «تانىم» اتتى فيلوسوفيالىق رومانىمەن قويىپ كەتتى. وسى تۋىندى - ونىڭ دۇنيەتانىمدىق پوزيتسياسى، ۇلتىنىڭ كەلەشەگى ءۇشىن الاڭداۋى مەن قامىعۋى.

قالامگەرلىك ەڭبەگى ءۇشىن ءا.ت. ءالىمجانوۆ قازاقستان كومسومولى سىيلىعىنا، قازاق كسر-ءنىڭ اباي اتىنداعى مەملەكەتتىك سىيلىعىنا، دجاۆاحارلال نەرۋ اتىنداعى حالىقارالىق سىيلىققا، حالىقارالىق «لوتوس» سىيلىعىنا، اگوستينو نەتو اتىنداعى حالىقارالىق سىيلىققا يە بولدى. كەزىندە سوكپ ورتالىق كوميتەتى ساياسي بيۋروسىنىڭ مۇشەسى، قازاقستان كومپارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءبىرىنشى حاتشىسى د.ا. قوناەۆ وعان رەسپۋبليكا پارتيا ۇيىمىنىڭ يدەولوگيا حاتشىلىعى قىزمەتىن دە ۇسىنعانىن كوپشىلىك بىلە بەرمەيدى.

قازاق حالقىنىڭ تاعدىر-تالايى تۋرالى اقتىق دەمى تاۋسىلعانشا  ايتىپ تا، جازىپ تا كەتكەن بەلگىلى ديپلومات بولاتحان تايجاننىڭ 1999 جىلى جازعان مىنا پىكىرى دە انەكەڭ سىندى الىپتاردىڭ بەينەسىن ساۋلەلەندىرە تۇسەتىندەي. كوكپ وك-ءنىڭ سىرتتان كەلگەن تىڭ يگەرۋشىلەرگە عانا بەرىلەتىن جەڭىلدىكتەرگە ارنالعان قاۋلىسىنا نارازى بولىپ جۇرگەن ول بiر كۇنi ماسكەۋدە جازۋشى ءانۋار ءالiمجانوۆتى كەزدەستiرە قالادى دا: «ينتەرناتسيوناليزم دەيسiز، ورەكەڭدەردi ماقتاپ جۇرەسiز، ال ەندi كورiڭiز، مiنە. - دەيدى. ءارى قاراي ءسوزىن بىلاي بىتىرەدى: - انەكەڭ نامىستان جارالعان قازاق ەدi عوي، بۇكiلوداقتىق ادەبيەت ينستيتۋتى وتكiزگەن كەزدەسۋدە شيرىعىپ سويلەپ، ودان كەيiن گازەتكە ماقالا جاريالاپ، جاڭاعى قاۋلىنىڭ ناعىز وكتەمدiكتiڭ بiر فاكتiسi بولعانىن، ودان قازاق حالقى ماتەريالدىق تا، مورالدiك تە وراسان زيان شەككەنiن وتكiر جازدى. دجاۆاحارلار نەرۋ اتىنداعى حالىقارالىق سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى، كوپكە ايگiلi پۋبليتسيست-جازۋشى ءانۋار سول جىلعى لەنيندiك سىيلىققا ۇسىنىلعانداردىڭ تiزiمiندە بولاتىن. سوكپ ورتالىق كوميتەتiندەگi سىرلاس جولداستارىمنىڭ بiرiنەن ونداعى شوۆينيستەردiڭ لەنيندiك سىيلىقتى الۋعا بiردەن-بiر كانديدات انۋارعا دەرەۋ قارسى شارا قولدانىپ، ونىڭ اتى-ءجونiن تiزiمنەن سىزدىرتىپ تاستاعانىن ەستiپ: «كەسiرiم تيiپ كەتتi-اۋ! كەيiن ايتپاي، نەگە عانا اسىقتىم ەكەن؟!» - دەپ قاتتى وكiندiم».

ول كەڭەستەر وداعىنىڭ تىنىسى تارىلا باساتاعان مەزەتتە كسرو حالىق دەپۋتاتتارى رەسپۋبليكالار كەڭەسىنىڭ توراعالىعىنا (جۇماباي شاياحمەتوۆتەن كەيىنگى ەكىنشى قازاق) سايلاندى. 1991 جىلى 26 جەلتوقساندا كسرو جوعارعى كەڭەسى رەسپۋبليكالار پالاتاسىنىڭ باسشىسى، كەشەگى «حالىق جاۋىنىڭ» ۇلى ءانۋار تۇرلىبەكۇلى ءالىمجانوۆ كسرو-نىڭ حالىقارالىق سۋبەكت رەتىندە قۇقىعى جويىلعاندىعى تۋرالى دەكلاراتسياعا قول قويدى. ودان كەيىن ءوز ەلىنە قايتىپ ورالدى، بىرەر ۋاقىت ۇزىلىستەن كەيىن قازاقستان سوتسياليستىك پارتياسىنىڭ توراعاسى قىزمەتىنە سايلاندى. قانى مەن جانىنا ابدەن سىڭگەن قالامگەرلىك ينتۋيتسيا ونى تاعى الداعان جوق. ول ەڭ الدىمەن گازەت شىعارۋ ءىسىن قولعا الدى، پارتيانىڭ قازاق تىلىندەگى باسىلىمىنا «قازاق مەملەكەتى» دەگەن ات قويعىزدى. 1993 جىلى 9 قاراشادا دۇنيەدەن وزعان كەمەڭگەر قازاقتىڭ ۇلى ارمانى دا، ارتىنا قالدىرعان وسيەتى دە وسى - قازاق مەملەكەتى ەمەس پە  ەدى؟

وسى ۇلكەن شارانى وتكىزۋگە وبلىس اكىمى اڭسار مۇساحانۇلى مۇساحانوۆتىڭ، اۋدان باسشىسى الىبەك اسكەربەكۇلى جاقانباەۆ باۋرىمىزدىڭ  قانشا كۇش-قايرات جۇمساعانىنان دا حاباردارمىز.

قادىرلى ەل باسشىلارى! ەندى ءانۋار تۇرلىبەكۇلى ءالىمجانوۆتىڭ ءوز جەرىندە اتى وشپەسىن دەسەك، حالىقتىڭ تاريحي جادىندا قالسىن دەسەك، ونىڭ تۋعان اۋىلى قارلىعاشقا، ونىڭ اتىنداعى مەكتەپ تۇرعان ۇشقايىڭ اۋىلىنا اۋدان، وبلىس، ءتىپتى رەسپۋبليكا تاراپىنان قامقورلىق كەرەك. اسىرەسە لايىقتى تۇرمىستىق، مادەني ينفروقۇرىلىم قاجەت. كەڭەس ۇكىمەتى تۇسىندا جۇيەلى جۇمىس ىستەپ تۇرعان كىتاپحانا، كلۋب ۇيلەرى قيراپ قالعان. تۇرعىندار سانى دا كۇرت ازايعان. ءار اۋىلدا 150-دەن ءتۇتىن بولسا، قازىر ۇشقايىڭ اۋىلىندا 50 شاقتى ءۇي قالعان. ونىڭ دا كەلەشەگى بۇلىڭعىر. ناقتى ۇسىنىس ايتايىن: قىتايدان، مونعوليادان كوشىپ كەلىپ جاتقان قانداستارىمىزدى قارلىعاش، ۇشقايىڭ ەلدى مەكەندەرىنە ورنالاستىرۋ جاعىن ويلانساق قايتەدى. قازىر زەردەلى پەداگوگ قىزىرجان دۋلاتۇلى قۇلشانوۆ باسقارىپ وتىرعان  ۇشقايىڭ ورتا مەكتەبىن بىتىرگەن شاكىرتتەردىڭ ىشىندە 5 عىلىم دوكتورى، 1 ۋنيۆەرسيتەت رەكتورى بار ەكەنىن دە ايتا كەتكەن ءجون. ولار - انەكەڭنىڭ رۋحاني ءىزباسارلارى، جوقشىلارى. ۇلى ادام دا -  پەندە، جازا باسادى، ءمۇلت كەتەدى، ءمۇدىرىپ تە قالادى. راسى، تىرشىلىك يەسى، ادام بالاسى قالاي قۇبىلسا دا  ۋاقىت اتتى تاجالعا تاۋەلدى. سوندىقتان ءانۋار اعامىز ءوز شىعارماسىندا سوگىلە دە ەگىلە جازعانداي: «وۋ، ۋاقىت، ۋاقىت - سارابدال ساراپشى! جايىپ سالشى قانەكي، ەرتەڭىمىز ءبىزدىڭ نە بولماق؟» - دەيمىز دە...

ينشاللا، جارتقان يەم، حالقىمىزدى تويدان ايىرماسىن. امان بولساق، ءانۋار تۇرلىبەكۇلىنىڭ 90 جىلدىق مەرەيتويى حالىقارالىق دەڭگەيدە وتكىزىلەر، ونىڭ تۋعان ولكەسىنە شەت ەلدەن كەلگەن قوناقتاردى ۇيالماي الىپ كەلەرمىز.

بارشالارىڭىزعا مىڭ دا ءبىر راحمەت!

كاكەن قامزين, فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور.

"اباي-اقپارات"