سەنبى, 23 قاراشا 2024
جاڭالىقتار 2614 0 پىكىر 15 تامىز, 2012 ساعات 09:58

اۋىت مۇقيبەك. كوشى-قوننىڭ جىرى

ءبىزدىڭ ەلىمىز – جاس، جەرىمىز – ۇلان-عايىر،
حالقىمىزدىڭ سانى بولسا – كوپ ەمەس.
سوندىقتان ەلباسى رەتىندە ەلىمنىڭ
بولاشاعىن ويلاپ الاڭدايمىن.

نۇرسۇلتان نازارباەۆ

 

ءبىزدىڭ ەلىمىز – جاس، جەرىمىز – ۇلان-عايىر،
حالقىمىزدىڭ سانى بولسا – كوپ ەمەس.
سوندىقتان ەلباسى رەتىندە ەلىمنىڭ
بولاشاعىن ويلاپ الاڭدايمىن.

نۇرسۇلتان نازارباەۆ

 

كەلسەم دەپ ەڭ ەلىڭە بەك تىرىسىپ،
كەسىپ جولدى قاپ-قارا ءوتتى مىسىق.
قازاقستان بار دەۋشى ەڭ شاقىراتىن،
قازاقستان سەندەردى كەتتى ۇمىتىپ.

قويدى بيلىك قاراۋدى جان-جاعىنا،
نە بولادى تاعدىرىڭ الدا مىنا.
باسىن كوشتىڭ كوپ-كورىم باستاپ ەدى،
اياق جاعى شيدەي بوپ قالدى ادىرا.

تۇسەر ەمەس بۇل بيلىك اتتان ءالى،
جۇلدىزداردان ۇشىردىق ماقتاپ ارى.
ءبىرىمىز دەپ ءۇش ەلدىڭ شىرەنەمىز،
كوپ جىل بولدى كوشى-قون توقتاعالى.

يەن جاتىر دالامنىڭ اتىرابى،
«بوس جاتقان جەر دەيدى جاۋ شاقىرادى».
ميلليون قازاق كەلدى دەپ كۇندە ايتادى،
بەس ميلليونى شەتەلدە جاتىر ءالى.

باستالعان ءىس اياقسىز قالا بەرسە،
جەم بولادى بىرەۋگە دالا كوركەم.
قارا قىتاي قاپتاسا شىعىسىڭنان،
الاڭداۋدىڭ كوكەسى بولادى ەرتەڭ.

مىنا جەرگە شىنىندا از مىنا حالىق،
جاتىر دالام ءشوبى مول، بۇلاعى اعىپ.
نەگە توقتاپ قالدى دەپ قازاق كوشى،
ءتۇستىم ءبىر كەز سوڭىنان شىراق الىپ.

پارلامەنتكە حات جازدىم، سەناتقا دا،
اسلانعا حات جازدىم، قاناتقا دا.
ماسىموۆقا حات جازدىم، قاسىموۆقا،
بولعان جايدى تۇبىنەن سان اقتارا.

«اقجولعا» دا حات جازدىم، «نۇر وتانعا»،
جۇك بولاتىن سالماعى ءبىر اتانعا.

جاراتقانعا جالىندىم كۇندىز-ءتۇنى،
بەرە مە دەپ تىلەكتى سۇراسا اللا.

بولمايدى عوي اقىندا ءسوز جاسىرىن،
تىكە وزىنە حات جازدىم ەلباسىنىڭ.
جالعاسىن دەپ ۇزىلگەن كوشتىڭ ءجىبىن،
قالماسىن دەپ اناۋ جات جەردە اسىلىڭ.

ودان بەرى كوپ كەكتەم، كوپ كۇز كەتتى،
حاتىمدى ارى ەشكىم دە وتكىزبەپتى.
مۇنايشىنىڭ جازدايعى تىلەگىندەي،
تىلەگىمدى مەنىڭ دە جەتكىزبەپتى.

تاۋسا الماسپىن ىشتەگى ايتىپ شەردى،
ۋادەدەن كوپ مىرزا تايقىپ بەردى.
يەسىنە جەتپەستەن ءبىر حاتىم دا،
كوميتەتتەن(1) «جاۋاپ» اپ قايتىپ كەلدى.

قالعاندايمىن استىندا تەك قۇسانىڭ،
قويدى اشۋدى وتانىڭ وت قۇشاعىن.
قالىڭدىعى سول حاتتىڭ ءۇش ورايدى،
مۇراتحاننىڭ ايگىلى كوك كىتابىن(2).

مىقتىلاردىڭ بىلەم عوي مەن ەسىمىن،
تابانى جەر تىرەگەن، توبەسى كۇن.
حاتتار قايتىپ كەلگەن سوڭ سورى قايناپ،
استانانىڭ قاقتىم كەپ كوپ ەسىگىن.

دەيىن دەسەڭ حالقىڭدى جي ەلىڭە،
بىردەمەسى كەتەدى كيەدى دە.
باسىن قوسا الماسا بەس قازاقتىڭ،
تاڭبا ەمەس پە ەلىمنىڭ سۇيەگىنە.

ەندى اشا باستاپ ەم ءار ەسىكتى،
رەفەرەندۋم دەگەن ءبىر بالە شىقتى.

رەفەرەندۋم قاناتىن جايعاندا ەندى،
كەزەكتەن تىس دۇركىرەپ سايلاۋ كەلدى.

سايلاۋ ءبىتىپ، جازعاندا ەل بويىن ەندى،
استانانىڭ داعدىلى تويى كەلدى.

وتىرسا دا كوشۋدى ءار ءۇي تىلەپ،
وبسE-ءنىڭ شۋلادىق ءسامميتى دەپ.

باستاعاندا دىر-دۋدان قاجي ادام،
جاقتى الاۋىن مەدەۋدە «ازياداڭ».

ول اياقتاپ، باستاساق اناۋ ءىستى،
دەگەن كەزدە كوشى-قون زاڭى اۋىستى.

كۇز ورنىنا قاقاعان قىس اۋىستى،
كوميتەتتىڭ باستىعى ءۇش اۋىستى.

زاڭ جاڭارىپ قاق جارار قارا قىلدى،
ىلە-شالا پارلامەنت تاراتىلدى.

تەرروريستەر ءبىر مايدان ويناق سالدى،
جيىرما جىلدىق سونان سوڭ توي باستالدى.

جەلىنبەستەن قازىنىڭ ءبىر ءتىلىمى،
جاڭاوزەننەن ەستىلدى مىلتىق ءۇنى.

بانك، دۇكەن ورتەلگەن، تونالعان كەپ،
مۇنى ىستەگەن جازعىردى «ورالمان» دەپ.

«تىنشىعاندا» جاڭاوزەن باعى تايعان،
ءناسيحاتىن باستالدى تاعى سايلام.

ءىس بولدى عوي بالا دا، قارت ۇيالار،
كوكبالاق بوپ شاۋىپ ءجۇر پارتيالار.

«سانالادى» سايلاۋدىڭ داۋىسى ءالى،
ونان كەيىن ۇكىمەت اۋىسادى.

مەن باستاعان ءتۇرى وسى باستامانىڭ،
ودان ارى تويى بار استانانىڭ.

بولىپ كەتتى بيلىكتىڭ بابى قيىن،
ودان دا ارى تاعى توي، تاعى جيىن...

ىستەمەيمىز شارۋالار نەگە ءماندى،
قازاق كەرەك كۇزەتەر شەگارامدى.
شىرقاۋمەنەن بارادى قازاقستان،
«تويىڭ تويعا ۇلاسسىن...» دەگەن ءاندى.

جۇرگەنىنە قاراماي جارتى قۇرساق،
توي دەگەندە قازاقتار شالقىعىش-اق.
ىشتەن تىنىپ وتكىزدىم سونىڭ ءبارىن،
جاڭاوزەننىڭ سەندەلگەن حالقى قۇساپ.

تاڭداپ الدى ءبىزدىڭ ەل وسى جولدى،
نە قىلادى مۇندايدا كوشى-قوندى.
ارتىمىزعا ءبىر ادىم شەگىنبەسەك،
حالقىمىز دا جاتقان جوق ءوسىپ وڭدى.

ۇزىلمەيدى قوناقتار ەسىك-توردەن،
بىزگە قۇداي وسىنداي نەسىپ بەرگەن.
ون جيىننان اشىلعان اتاق ءۇشىن،
ون قازاعىم ارتىق قوي كوشىپ كەلگەن.

سايرانداسىن ەلىمنىڭ قۇسى كولدە،
ۇشسىن ءتۇزۋ تاعى دا تۇتىنە ورگە.
شەگارانى بەكىتتى، ونىڭ ەندى،
تولتىرۋى كەرەك قوي ءىشىن ەلگە.

تۋا ما كۇن باس قوسار الاشىما،
قويار ما ەكەن ەلىمنىڭ باعى اشىلا.
الىستاعى جوڭكىلىپ كەلسە قازاق،
الاڭ قوڭىل تۇسپەي مە ساباسىنا.

نەگە كەرەك توي-جيىن مۇنشا جالعان،
اياق الىپ جۇرگىسىز شىرشالاردان.
ەستيتۇعىن ءسوزىڭدى ءبىر قۇلاق جوق،
كورەتۇعىن بارلىق كوز تۇمشالانعان.

جاسالاتىن جىل سايىن «جولداۋ» عاجاپ،
شاق تۇرادى باسىڭا ورناۋعا باق.
قازاقستان دەيتۇعىن ەلى تۇرىپ،
قىتاي بولىپ كەتەتىن بولدى-اۋ قازاق.

جاسالاتىن جىل سايىن «جولداۋ» عاجاپ،
شاق تۇرادى باسىڭا ورناۋعا باق.
قازاقستان دەيتۇعىن ەلى تۇرىپ،
ورىس بولىپ كەتەتىن بولدى-اۋ قازاق.

وسى ەل ەدى سەنگەنىڭ، سۇيەنگەنىڭ
تولتىرساق دەپ قازاقتىڭ يەن جەرىن.
ءجونى جوق-تى نۇرەكەڭ ۇمىتاتىن،
تۋعان قىزاي اپكەدەن جيەندەرىن.

ويلانتپاي ما وسى ەلدىڭ جايى ءبىر ءسات،
اللام ءوزى تۇزەتسىن قايىرىن ساپ.

نە بولامىز اي-كۇننىڭ امانىندا،
بەس ميلليون قازاقتان ايىرىلساق.
ماقتاۋدان ەل بيلىكتى ەرىنبەيدى،
ونسىز قاران قازاعىم، جەرىم دەيدى.

ارعى بەتتە قانداسىم بار ەدى-اۋ دەپ،
ەلدى ويلاعان ءبىر پەندە كورىنبەيدى.

قونىستانسا نە بوپتى ەل اتىراۋ كەپ،
قۇشاعىنا الادى باتىر اۋلەت.
اشسام دەگەن كوش جولىن جوق مۇسىلمان،
قازاقتارىم كەلە الماي جاتىر-اۋ دەپ.

قارتىم قالدى ار جاقتا ەڭكىلدەگەن،
شوكتى بۋرام شۋداسى جەلپىلدەگەن.
ءبىر اۋىز ايتپايدى پارتيالار،
قازاق كوشىپ شەتتەگى كەلسىن دەگەن.

قازاقستان قىزىقپاس جەرىنە كىم،
العانى ءجون شاشىلعان تەرىپ ەلىن.
جەتە المادىم وزىنە ەلباسىنىڭ،
ەپتەپ-سەپتەپ تىربانىپ كورىپ ەدىم.

ءان سالۋعا جاسىنان بەيىم بالا،
ۇلى ونەردە توپ جارعان كەيىن دە انا،
شىعادى ەكەم مەن بايقۇس شىرقاپ ارەڭ،
بەكبولاتقا دەپۋتات دەيىن عانا.

ءبىلىپ بولدى بۇل كۇندە كەيپىمدى ەل دە،
كەلدى قازاق شىن وپىق جەيتىن جەرگە.
شەشە الماعان بەكبولات بۇل شارۋانى،
جامبىل(3) كەلىپ شەشەدى دەيسىڭدەر مە؟

بىتىرمەيمىز ءبىر ءىستى تولىق ىستەپ،
ىستەتەتىن كىسى اناۋ ونى كۇشتەپ.
قول سىبانىپ «نۇر وتان» شەشپەگەندى،
دەيسىڭدەر مە شەشەدى «كوممۋنيست»(4) كەپ.

كوشى-قوندى قاجىدىم سىناي-سىناي،
ەشكىم ماعان بەرمەدى بىلاي شىراي.

اقساپ قالدى شەتەلدەن كەلەتىن كوش،
بالتىرىنان وق تيگەن مۇنايشىداي.

وققا ۇشتى بوزداقتار، قيىلدى ارمان،
جوقتاۋلارعا تولتىرىپ ءۇيىن قالعان.
استانادا توپىرلاپ كۇندە اشىلعان،
ءونىمى جوق شارشادىق جيىنداردان.

وزەن اناۋ اتىستان ويراندالعان،
شىعار بىزگە بار الەم قايران قالعان.
تويدىڭ ءجونى ءبىر بولەك جيىرما جىلدىق،
«كەزەكتەن تىس» شارشادىق سايلامداردان.
-----------------
(1)كوميتەت - كوشى-قون كوميتەتى
(2)كوك كىتاپ - مۇراتحان شوقان قۇراستىرعان «تاۋەلسىزدىكتىڭ جەمىسى».
(3)جامبىل - جامبىل احمەتبەكوۆ، قر كوممۋنيستيك پارتيانىڭ حاتشىسى.
(4)«كوممۋنيست» - قازاقستاننىڭ كومۋنيستىك پارتياسى.

«اباي-اقپارات»

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1465
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3233
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5341