«ۋا، سپورت! سەن - دەربەس الەمسىڭ! سەن - بەيبىتشىلىكسىڭ!»،- دەپ العاش جار سالىپ، ۇلى گرەكتەر نەگىزىن قالاعان وليمپيادا ويىندارىن جاڭا زاماندا قايتا تىرىلتكەن پەر كۋبەرتەننىڭ ءسوزى، وكىنىشكە وراي جارتىلاي عانا راس بوپ تۇر. ويتكەنى، بۇرىنعى سالت بويىنشا ءدال وسى ويىن وتكەن كەزدە بارلىق سوعىستار مەن ۇلكەندى-كىشىلى قاقتىعىستار دوعارىلىپ، بەيبىتشىلىك ورنايتىن. بۇل جولى ولاي بولا قويمادى. بىراق ناق وسى «سوعىس پەن بەيبىتشىلىك» جايتى ادامزات تاريحىنداعى XXX وليمپيادانىڭ مارتەبەسىنەن ەش تۇسىرە المايدى. نەگە ەكەنىن ايتىپ كورەيىن.

بىرىنشىدەن, مەنىڭشە، ادازاتتىڭ ءوزى وليمپيادا سەكىلدى ءتورت جىلدا ءبىر بولاتىن جاھاندىق جارىستىڭ ءمان-مازمۇنىن عانا ەمەس، قادىر-قاسيەتىن دە تولىقتاي تۇسىنە باستاعان سياقتى. ونىڭ ۇستىنە، حالاقارالىق دەڭگەيدە ساياساتتىڭ قادىرى قاشا باستاعان كەزدە ادام ءومىرىنىڭ باسقا سالالارى، سونىڭ ىشىندە سپورت، ءاربىر مەملەكەتتىڭ «ۆيزيت كارتوچكاسى» بوپ بارادى. وليمپيادا گەوساياسي فاكتورعا اينالىپ بارادى! مەدال ءۇشىن جارىس قانا ەمەس، ىقپال ءۇشىن تارتىس! ويتكەنى سپورت ارقىلى ءاربىر ەل ءوزىنىڭ ەكونوميكالىق جانە ساياسي بەدەلىن تانىتقىسى كەلەدى باسقاعا!  سوندىقتان دا وليمپيادادا وكىمەتتەردىڭ ءبارى ايانباي، بار كۇشىن سالۋدا.

«ۋا، سپورت! سەن - دەربەس الەمسىڭ! سەن - بەيبىتشىلىكسىڭ!»،- دەپ العاش جار سالىپ، ۇلى گرەكتەر نەگىزىن قالاعان وليمپيادا ويىندارىن جاڭا زاماندا قايتا تىرىلتكەن پەر كۋبەرتەننىڭ ءسوزى، وكىنىشكە وراي جارتىلاي عانا راس بوپ تۇر. ويتكەنى، بۇرىنعى سالت بويىنشا ءدال وسى ويىن وتكەن كەزدە بارلىق سوعىستار مەن ۇلكەندى-كىشىلى قاقتىعىستار دوعارىلىپ، بەيبىتشىلىك ورنايتىن. بۇل جولى ولاي بولا قويمادى. بىراق ناق وسى «سوعىس پەن بەيبىتشىلىك» جايتى ادامزات تاريحىنداعى XXX وليمپيادانىڭ مارتەبەسىنەن ەش تۇسىرە المايدى. نەگە ەكەنىن ايتىپ كورەيىن.

بىرىنشىدەن, مەنىڭشە، ادازاتتىڭ ءوزى وليمپيادا سەكىلدى ءتورت جىلدا ءبىر بولاتىن جاھاندىق جارىستىڭ ءمان-مازمۇنىن عانا ەمەس، قادىر-قاسيەتىن دە تولىقتاي تۇسىنە باستاعان سياقتى. ونىڭ ۇستىنە، حالاقارالىق دەڭگەيدە ساياساتتىڭ قادىرى قاشا باستاعان كەزدە ادام ءومىرىنىڭ باسقا سالالارى، سونىڭ ىشىندە سپورت، ءاربىر مەملەكەتتىڭ «ۆيزيت كارتوچكاسى» بوپ بارادى. وليمپيادا گەوساياسي فاكتورعا اينالىپ بارادى! مەدال ءۇشىن جارىس قانا ەمەس، ىقپال ءۇشىن تارتىس! ويتكەنى سپورت ارقىلى ءاربىر ەل ءوزىنىڭ ەكونوميكالىق جانە ساياسي بەدەلىن تانىتقىسى كەلەدى باسقاعا!  سوندىقتان دا وليمپيادادا وكىمەتتەردىڭ ءبارى ايانباي، بار كۇشىن سالۋدا.

ەكىنشىدەن, وسىناۋ مارتەبەلى جارىستى وتكىزىپ، كەز كەلگەن مەملەكەت الەم جۇرتشىلىعى الدىندا ءوز مەرەيىن تاعى دا ءبىر كوتەرىپ تاستاۋ مۇمكىندىگىنە يە بولادى. لوندون تاكسيشىلەرىنىڭ نارازىلىعى مەن قاۋىپسىزدىككە جاۋاپتى فيرمانىڭ ەكىسوزدىگى دە بريتانيانىڭ شىن مانىندە ۇلى دەرجاۆا ەكەندىگىنە ەشبىر كولەڭكە تۇسىرە المادى دەپ ويلايمىن. ماسەلەن، وسىدان ءتورت جىل بۇرىن بەيجىڭدە وتكەن وليمپيادانىڭ اشىلۋ مەن جابىلۋ سالتاناتىنان ەسكى ەۋروپا قىتايدان قايتىپ وزا الادى دەگەن ەل ءىشىن كەزگەن پەسسيميزم مەندە دە بولدى. بىراق لوندوندا قانداي تەرەڭ ماعىنالى ءارى زامانۋي تالاپتارعا ساي، تورتكۇل دۇنيەنى تامساندىرعان شوۋ بولعاندىعىن ءبارىڭىز دە كوردىڭىزدەر! بريتانيا ادامزات تاريحىنا سىڭىرگەن ەڭبەگى، ونىڭ ادەبيەتى مەن ونەرى، ۇلى تۇلعالارى، كەرەك دەسەڭىز، اتاقتى اعىلشىن يۋمورى قالاي پاش ەتىلدى دەسەڭىزشى! ءتىپتى ەليزاۆەتا پاتشايىمنىڭ ءوزى دجەيمس بوند سەكىلدى تىكۇشاقتان «سەكىردى» ەمەس پە؟! وتان ءۇشىن - جان پيدا دەمە نە ەندى بۇل؟! ءبىر وي كەلدى: وليمپيادا بىزدە وتسە، ءبىز الاڭعا نەمىزدى شىعارامىز: مۇناي تۇربالارى مەن اليۋميني «چۋشكالارىن» با؟ مىنە، مىناۋ قازاقستان برەندى دەگەن نەمىز بار ەكەن؟!

بريتان پرەمەرى دەۆيد كەمەرون «وليمپيادا تەك قانا ساۋدا-ساتتىق پەن تۋريزم جونىنەن پايدا اكەپ قانا قويمايدى»، - دەپ «ەكونوميكاعا ينۆەستيتسيا تارتۋدى دا جاقسارتادى» دەگەن سىڭايدا وي ايتتى. ماسەلەن، وليمپيادا تويىن تەلەديدار مەن عالامتوردان تاماشالاعان 4 ميلليارد ادامنىڭ ەڭ بولماعاندا  5 پايىزى لوندونعا كەلىپ كەتسە، 200 ميلليون قوناق بولماي ما؟! ونىڭ ۇستىنە قالتالى ادامدار سول تۋريزم ينفراقۇرىلىمدارىنا قارجى قۇىپ، پايدا تاۋىپ جاتسا؟ مىنە، ماسەلەنىڭ ءبىر جاعى قايدا جاتىر!

ۇشىنشىدەن, وسىناۋ الەمدىك تويلاردىڭ ەل ىشىنە تاراي تۇسۋىنە اقپاراتتىق تەحنولوگيالار دا ءوز اسەرىن تيگىزدى. بۇرىن تەك تەلەديدار ارقىلى كورىپ-بىلەتىن جايتتاردى ەل عالامتور ارقىلى سول ساتتە ءبىلىپ وتىردى.

قارجىلىق داعدارىس بۇرىن كوپ ايتىلا بەرمەيتىن «ۆولونتەرلار فاكتورىن» تۋعىزدى. ياعني 70 مىڭ ادام تەگىن، تازا ءوز نيەتىمەن اتسالىسىپ، وسى عالامدىق شارانىڭ ىستىعىنا كۇيىپ، سۋىعىنا توڭدى.

وليمپياداعا ون ەكى مۇشەسى ساۋ عانا سپورتشىلار قاتىسىپ، باق سىناسا، پاراوليمپياداعا  مۇمكىندىكتەرى شەكتەلگەن ازاماتتار قاتىساتىنى بەلگىلى. جاك روگگە ءوز سوزىندە وسى ويىندارعا ەرەكشە ءمان بەرگەنى دە قازىرگى وليمپيادانىڭ سپورتتىق فاكتوردان گورى، رۋحاني، مورالدىق فاكتورعا اينالىپ بارا جاتقاندىعىن بەلگىسى بولار.

بۇگىندە وليمپيادا - ءوز زاڭدارىنا عانا باعىناتىن، دەربەس دۇنيە، وزگەشە ءومىر، باسقاشا ايتساق - ءومىر...پيادا!

ارينە، بۇل وليمپيادا قازاقستان ءۇشىن ەڭ تابىستى بولدى! سپورت دەرجاۆالارىنان باستاپ، باسقا دا ىعايى مەن سىعايى بار 200-دەن استام ەلدىڭ ىشىنەن مارتەبەلى 12-ورىن يەلەنۋ، 13 مەدال جەڭىپ الىپ، ونىڭ جارتىسىنان استامى - 7-ءۋى التىنمەن اپتالۋى، ءسوز جوق، تاريحتا قالار جەڭىس!

وليمپ - زەۆس باستاعان گرەك قۇدايلارى مەكەن ەتكەن اتاقتى تاۋ ەكەنى بەلگىلى. ال ونىمەن اتى توركىندەس وليمپيادا - ۇلتتىق رۋح باستاعان سپورتتىق نامىس مەكەن ەتكەن شىڭ! ءدال وسى كۇندەرى بۇكىل قازاقستان - شەنەۋنىگى بار، وپپوزيتسياسى بار، كەدەيى بار، بايى بار، جىپتىكتەيى بار، قارنى قامپيعانى بار - ءوز جەرلەستەرىمىز شارشى الاڭعا شىققاندا بىرگە وتىرىپ تاقىمىن قىسىپ وتىردى! ءار جەڭىسكە بىرگە قۋاندى! بىرگە تويلادى ءۇيدى-ۇيلەرىندە! قوعامدى ساياسات ەمەس، سپورت بىرىكتىرىپ جىبەرگەندەي بولدى مەن ءۇشىن!

الاشتى التىنمەن اپتاتقان، اۋىلداعى بالالاردىڭ جۇرەگىندە سپورتقا دەگەن سەزىمنىڭ ويانۋىنا العاشقى سەپتىگىن تيگىزگەن، مىنە، مىنا قازاق سپورتىنىڭ قاھارماندارى: سوققىسى سويقان، سايىپقىران سەرىك، اياقجەل ارداگەر، ادۋىندى دا ارىندى الەكساندر، ءيىرتاستى يكەمدەپ، يلەگەن، يىقتى دا ءيمانجۇزدى يليا، زىلتەمىردىڭ زەرەكتى زاڭعارى زۋلفيا، ماڭايىن مارقايتقان، مانەرلى دە مىنەزدى مايا، سايىسكەر ساڭلاقتاردان ساسپاي، سابىرلىق ساقتاعان سۆەتلانا،  ورتەكەدەي ورعىپ، ورتادان وزعان ولگا.

جەڭىستىڭ ەكى ءتۇرى بولادى: زاڭدى نەمەسە كەزدەيسوق. مەنىڭشە، ءدال وسى جولعى ءبىزدىڭ سپورتشىلاردىڭ جەڭىسى كەزدەيسوق ەمەس. جانە دە ول تەك رەسمي ورگانداردىڭ عانا جەتىستىگى دەۋگە بولمايتىن شىعار.

بىرىنشىدەن, وليمپيادا مەدالى ءبىر كۇندە پايدا بولمايدى. وسى كۇنگە دەيىن اۋىر اتلەتيكا، بوكس، كۇرەس سەكىلدى سپورت تۇرلەرىندە جينالعان تاجىريبە مەن داستۇرلەر وسى جولى ءوز ءرولىن اتقاردى.  ەكىنشىدەن، ءاربىر وليمپيادا باتىرىنىڭ بابى مەن باعى، ماڭداي تەرى الىپ شىقتى. ۇشىنشىدەن، ولاردىڭ بويىنان شىنايى پاتريوتيزم سەزىمى تابىلا ءبىلدى! بۇرىن كسرو تۋى كوتەرىلىپ، قىزىل يمپەريانىڭ ءانۇرانى شىرقالسا، ەندى ءوز تۇلەگىمەن بىرگە تاۋەلسىز قازاقستان تورگە وزىپ جاتىر! سپورتشىلار دا ۋاقىت وتكەن سايىن ءتۇسىنىپ كەلە جاتقان سەكىلدى.

ارينە، «اتتەگەن-ايلار» دا جوق ەمەس.

الەمدىك باق-تار ايتقان، ءبىزدىڭ كوماندا فورماسىندا مەملەكەتىمىزدىڭ اتى قاتە جازىلۋى، جالاۋىمىزدىعى التىن كۇننىڭ ورنى ويىلىپ، ونىڭ «تەسىك تۋ» اتالۋى دا ءبىر قارىن قۇمالاق ىشىندەگى قۇمالاقتار بولعانى راس العاش كەزدە. ەڭ الدىمەن، بولاشاق وليمپيكيوندارىمىز شەتەلدەن كەلگەندەر ەمەس، ءوزىمىزدىڭ ءتول ازاماتتارىمىز بولعانى دۇرىس سياقتى. «لەگيونەرلەر» ەشقاشان دا قازاق مەملەكەتىنىڭ شىنايى پاتريوتى بولا الماس. ال شىن نيەتكە نەگىزدەلگەن وتانسۇيگىشتىك سەزىمى - التىن تۇعىرعا كوتەرىلۋگە يتەرمەلەيتىن ەڭ باستى ستيمۋلدىڭ ءبىرى!

كەلەسى وليمپياداعا ازىرلىك بار كۇش پەن قارجىمىز تاڭداۋلى ءبىر-ەكى سپورتشىعا جۇمسالىپ، مەدال ءۇشىن كۇرەس بولا ما، الدە سالاۋاتتى ءومىر نەگىزىندە تاربيەلەنەتىن ميلليونداردىڭ ىشىنەن چەمپيونداردى ىرىكتەۋ ءىسى بولا ما؟ العاشقىسى - وڭاي، بىراق بولاشاعى بايانسىز، بۇلدىر. ال ەكىنشىسى، قيىن (ونىڭ ىشىندە، ماشاقاتى كوپ، ماسەلەن، استانا مەن الماتىنى تاستاپ، اۋىل-ايماقتى ارالاۋ كەرەك). بىراق تەك وسى جول عانا قازاقستان سپورتىنىڭ الەم ارەناسىنداعى جەڭىستەرىنە تۇراقتى تۇردەگى نەگىز بولا الادى.

كەلەسى وليمپياداعا دايىندىق بۇگىننەن-اق باستالىپ كەتتى! ىسكە ءسات، اعايىن! بريتانيادا ءبىرشاما بەدەل الدىق، برازيليادا سول بەدەلدەن ايرىلماي، باعىمىز جانا بەرسىن!

«اباي-اقپارات»