سەنبى, 23 قاراشا 2024
جاڭالىقتار 3668 0 پىكىر 6 قاراشا, 2012 ساعات 19:18

قازاقتىڭ قايماعى ساقتالعان - وڭتۇستىك

قازاق حالقىنىڭ پەيىلى دارحان دا¬لاداي كەڭ بولسا، جەرى دە سونداي ۇلان عايىر كەڭ. قازاقستاننىڭ ءاربىر ولكەسى وزىنشە قاسيەتتى. دەسەك تە، وڭتۇستىك وزگە وڭىرلەردەن وزگەشە. وڭتۇستىكتىڭ اۋا-رايى قانداي ىستىق بولسا، قۇشاعى دا سونداي ىستىق. جاقىندى دا، جاتتى دا جاتسىنباعان ولكەنىڭ مەيىربان حال¬قى ءوزىنىڭ باۋىرمالدىعىمەن، مەيماندوستىعىمەن، ەڭبەكسۇيگىشتىگىمەن ەرەكشەلەنەتىندىگى ەلگە ايان.
قازاقتىڭ قاسيەتتى ءتىلى دە، سالت-ءداس¬تۇرى دە مۇندا قايماعى بۇزىلماعان كۇيىندە ساقتاۋلى. وڭتۇستىكتىڭ ءتۇر¬كىستان، وتىرار، سايرام، قازىعۇرت، ورداباسى، بايدىبەك، تولەبي، سوزاق سىندى اۋداندارىنىڭ قاي-قايسىسى بولسا دا قاسيەت تۇنعان ايماق.
وڭتۇستىك قازاقستان جۇرتىنىڭ تىرشىلىكتە نەگىزگى ءتۇپ-تامىرىن ۇمىت¬پاي، ادەمى جالعاستىرىپ كەلە جات¬قاندىعىن ەلباسىنىڭ ءوزى بوستان-بوسقا تىلگە تيەك ەتپەگەن بولار.
قۇت دارىپ، قىزىر قونعان وڭتۇستىك جۇرتى جاقىندا عانا 80 جىلدىق مە¬رەيتويىن اتاپ ءوتتى. ەلىمىزدىڭ پرەمەر-ءمينيسترى سەرىك احمەتوۆ سالتاناتتى شاراعا ارنايى قاتىسىپ، ەل قۋا¬نى¬شىنا ورتاقتاستى. ۇكىمەت باسشىسى¬نىڭ وڭىرلەردىڭ تىنىس-تىرشىلىگىمەن تانىسۋ ماقساتىنداعى العاشقى جۇمىس سا¬پارىنىڭ قاسيەتتى ولكەدەن باستاۋ العاندىعىنىڭ ءوزى كوڭىل قۋانتارلىق جاعداي.

قازاق حالقىنىڭ پەيىلى دارحان دا¬لاداي كەڭ بولسا، جەرى دە سونداي ۇلان عايىر كەڭ. قازاقستاننىڭ ءاربىر ولكەسى وزىنشە قاسيەتتى. دەسەك تە، وڭتۇستىك وزگە وڭىرلەردەن وزگەشە. وڭتۇستىكتىڭ اۋا-رايى قانداي ىستىق بولسا، قۇشاعى دا سونداي ىستىق. جاقىندى دا، جاتتى دا جاتسىنباعان ولكەنىڭ مەيىربان حال¬قى ءوزىنىڭ باۋىرمالدىعىمەن، مەيماندوستىعىمەن، ەڭبەكسۇيگىشتىگىمەن ەرەكشەلەنەتىندىگى ەلگە ايان.
قازاقتىڭ قاسيەتتى ءتىلى دە، سالت-ءداس¬تۇرى دە مۇندا قايماعى بۇزىلماعان كۇيىندە ساقتاۋلى. وڭتۇستىكتىڭ ءتۇر¬كىستان، وتىرار، سايرام، قازىعۇرت، ورداباسى، بايدىبەك، تولەبي، سوزاق سىندى اۋداندارىنىڭ قاي-قايسىسى بولسا دا قاسيەت تۇنعان ايماق.
وڭتۇستىك قازاقستان جۇرتىنىڭ تىرشىلىكتە نەگىزگى ءتۇپ-تامىرىن ۇمىت¬پاي، ادەمى جالعاستىرىپ كەلە جات¬قاندىعىن ەلباسىنىڭ ءوزى بوستان-بوسقا تىلگە تيەك ەتپەگەن بولار.
قۇت دارىپ، قىزىر قونعان وڭتۇستىك جۇرتى جاقىندا عانا 80 جىلدىق مە¬رەيتويىن اتاپ ءوتتى. ەلىمىزدىڭ پرەمەر-ءمينيسترى سەرىك احمەتوۆ سالتاناتتى شاراعا ارنايى قاتىسىپ، ەل قۋا¬نى¬شىنا ورتاقتاستى. ۇكىمەت باسشىسى¬نىڭ وڭىرلەردىڭ تىنىس-تىرشىلىگىمەن تانىسۋ ماقساتىنداعى العاشقى جۇمىس سا¬پارىنىڭ قاسيەتتى ولكەدەن باستاۋ العاندىعىنىڭ ءوزى كوڭىل قۋانتارلىق جاعداي.
سالتاناتتى جيىن بارىسىندا وڭتۇستىك ءوڭىرىنىڭ وتكەنى مەن بۇگىنىنە، كەشەگىسى مەن كەلەشەگى تۋرالى تاعى¬لىمى مول دەرەكتى فيلم كورسەتىلدى. ۇلى جىبەك جولى، كونە قالالار ءما¬دەنيەتىنىڭ وركەندەۋى، ەجەلگى ساۋدا-ساتتىق پەن قولونەردىڭ دامۋى، ۇلى ساۋلەت ەسكەرتكىشتەرىنىڭ بوي كوتەرۋى، وزگە حالىقتاردىڭ كەلىپ قونىستانۋى، وبلىستىڭ قالىپتاسۋ تاريحى، اۋىل شارۋاشىلىعى، ونەركاسىپ سالا¬لارى¬نىڭ جاندانۋى، سونداي-اق، تاۋەلسىزدىك جىلدارىنداعى وبلىستىڭ جەتكەن جەتىستىكتەرىنىڭ ءبارى كوگىلدىر ەكران ارقىلى كوپشىلىككە جول تارتتى.
ارينە، وبلىس ءۇشىن جاسالىپ جاتقان وراسان ىستەردىڭ باسىندا ەلباسى¬مىزدىڭ تۇرعانى ايقىن. كوپتەگەن ماڭىزدى شارالار مەملەكەت باسىشى¬سىنىڭ تىكەلەي قولداۋىمەن جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقاندىعىن جۇرت جاقسى بىلەدى.
وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى 80 جىلدا ءتۇرلى كەزەڭدەرى باستان كەشىردى. كوك بايراعىمىز كوگىمىزدە جەلبىرەگەلى بەرى 21 جىلعا جاقىنداسا، وسى كەزەڭ وبلىس ءۇشىن ماڭىزدى كەزەڭ بولدى. بيىك ماقساتتار، مەن ۇلى مۇراتتارعا قول جەتكىزگەن جەمىستى جىلدار دا ەل ەگەمەندىگىنەن باستاۋ الادى.
ەلىمىزدىڭ رۋحاني استاناسى - وڭ¬تۇستىك قازاقستان ەل ەكونوميكاسىن دامىتۋعا دا ۇلكەن ۇلەس قوسىپ وتىرعان وبلىستاردىڭ ءبىرى.
ەل پرەزيدەنتى ن.نازارباەۆتىڭ سا¬رابدال ساياساتىنىڭ ارقاسىندا وڭ¬تۇستىك قازاقستان وبلىسى جىلدان-جىلعا كوركەيىپ كەلەدى. ارينە وبلىس¬تىڭ ەڭسەسىن تىكتەپ، دامۋدىڭ داڭعىل جولىنا ءتۇسۋى وبلىس اكىمى اسقار مىر¬زاحمەتوۆتىڭ ىسكەرلىگىمەن تىكەلەي باي¬لانىستى ەكەنى ءسوزسىز.
ماسەلەن سوڭعى ءۇش جىلدىڭ ىشىندە وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىندا 158 ءبىلىم بەرۋ مەكەمەسى مەن 133 مەديتسينا نىسانى اشىلدى. 170 ەلدى مەكەن اۋىز سۋمەن قامتاماسىز ەتىلىپ، 79 اۋىلعا گاز قۇبىرى تارتىلدى. وبلىس كولەمىندە ءتورت مىڭ شاقىرىمعا جۋىق جول ءجون-دەۋدەن وتكىزىلدى. وبلىستا وسىنداي ءىل¬كىمدى ىستەردىڭ اتقارىلىپ كەلە جات¬قاندىعىن، ءوز كەزەگىندە مۇنداي يگى ىستەردىڭ بارلىعى حالىقتىڭ ءال-اۋقاتى¬نىڭ ارتۋىنا ىقپال ەتىپ جاتقاندىعىن ايرىقشا اتاپ وتكەن پرەمەر-م¬نيستر   سەرىك احمەتوۆ سالتاناتتى شارادا مەم¬لەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نا¬زارباەۆتىڭ وبلىس جۇرتشىلىعىنا دەگەن ارنايى سالەمىن جەتكىزىپ، قۇت¬تىقتاۋىن وقىپ بەردى:
«قۇرمەتتى وڭتۇستىكقازاقستاندىقتار!»
«سىزدەردى وڭتۇستىك قازاقستان وب¬لىسى¬نىڭ 80 جىلدىعىمەن قۇتتىق¬تاي¬مىن! الەمنىڭ ەكىنشى ۇستازى اتانعان ءال-فارابي، اۋليە ارىستانباب، قوجا احمەت ياسساۋي سياقتى عۇلامالار ءدۇ¬نيەگە كەلگەن ءوڭىردىڭ تاريحى وتە تەرەڭ جانە تاعىلىمدى.تاۋەلسىزدىك جىلدا-رىن¬دا وڭتۇستىك قازاقستان تولايىم تا¬بىستارعا قول جەتكىزدى. وسىنىڭ بارلىعى وڭتۇستىك قازاقستان تۇرعىن¬دا¬رىنىڭ دوستىعى مەن بىرلىگىنىڭ ارقاسىندا بولدى. ادامداردىڭ ارا-سىن¬داعى كەلىسىم بارلىق قيىندىقتاردى ەڭسەرۋگە كومەكتەستى. وبلىستا ءىرى يندۋستريالىق جوبالار تابىستى دامۋ ۇستىندە، ادامداردىڭ الەۋمەتتىك جاع¬دايى جاقسارۋدا. قازىرگى كەزدە حال¬قى¬نىڭ سانى مەن ءومىر جاسىنىڭ ۇزاقتىعى بويىنشا وڭتۇستىك قازاقستان - كوش-باسشىلار قاتارىندا. بۇگىندە ەلدىڭ بارلىق تۇرعىندارىنىڭ 15 پايىزى تاپ وسى وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىن مە¬كەندەيدى. دەمەك، بۇل ءوڭىر - ۇلتىمىز¬دىڭ ۇيىتقىسى، ەلىمىزدىڭ ەڭسەلى بيىگى، مەملەكەتىمىزدىڭ مايەگى.
بىرلىگى مەن تىرلىگى جاراسقان مەرەيلى مەكەننىڭ تورقالى تويى قۇتتى بولسىن! بارشاڭىزعا باق-بەرەكە، وتباسىلارى¬ڭىز¬عا اماندىق تىلەيمىن»، - دەلىنگەن مەم¬لەكەت باسشىسىنىڭ جەدەل¬حاتىن¬دا.

مەرەكەلىك ءىس-شارادا ۇكىمەت باسشى¬سى س.احمەتوۆ ەلباسىنىڭ قۇتتىقتاۋىن جەتكىزۋمەن قاتار، ءوزىنىڭ دە لەبىزىن ءبىل¬دىردى. سونداي-اق، پرەمەر-مينيستر ءوز سوزىندە ەلباسى مەن ۇكىمەتتىڭ تاراپى¬نان وڭتۇستىك قازاقستاندى قولداۋ تۇ¬راقتى نەگىزدە جۇزەگە اسىرىلاتىن-دى¬عىن اتاپ ءوتتى.
وڭتۇستىك جۇرتى وسى مەرەيتويعا ارنالىپ شىعارىلعان مەرەكەلىك مە¬دال¬دىڭ ەڭ العاشقىسىن، ياعني، №1 مەدالعا ەلباسىمىز نۇرسۇلتان نا¬زارباەۆتى لايىق دەپ تاۋىپتى. مەرە¬كەلىك شارانىڭ اياسىندا «ىرىس ال¬دى - ىنتىماق» قوعامدىق فورۋمىنىڭ اتقارۋشى حاتشىسى، بەلگىلى جازۋشى م. بايعۇت وبلىستىڭ ءوسىپ-وركەندەۋىنە قوسقان ولشەۋسىز ۇلەسى ءۇشىن العىسىن ءبىلدىرىپ، ەلباسىنىڭ مەدالى مەن ارنايى سىيلىقتى ۇكىمەت باسشىسى س.اح-مەتوۆ¬تىڭ قولىنا تابىستادى.
سونداي-اق تورقالى تويعا ارنايى شاقىرىلعان قازاقستاننىڭ حالىق ءار¬تىسى ءاسانالى ءاشىموۆ، قازاقستاننىڭ حا¬لىق جازۋشىسى، اقىن، قايراتكەر مۇحتار شاحانوۆ، شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمى بەردىبەك ساپارباەۆ، ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ اكادە-ميگى ومىرزاق ايتباەۆ، اكادەميك وراز¬الى سابدەنوۆ، ساتيريك كوپەن امىربەك، اقىندار يسرايل ساپارباي، قاسىمحان بەگمانوۆ، قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى نۇرعالي ءنۇسىپجانوۆ، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتىسى نۇرلان ونەرباي، بەلگىلى اقىن، «جاس قازاق ءۇنى» گازەتىنىڭ باس ديرەكتورى قازىبەك يسا، اقىن تەمىرعالي كوپباەۆ، سازگەر قالدىبەك قۇرمانالى، «تۇركىستان» گازەتىنىڭ باس رەداكتورى ءشامشى پاتتە سىندى زيالى قاۋىم وكىلدەرىنە دە مەرەكەلىك مە¬دال¬دار تاپسىرىلدى.
وڭتۇستىككە جاساعان ساپارىنىڭ اياسىندا سەرىك احمەتوۆ شىمكەنت قا¬لا¬سىنىڭ ەڭ بيىك نۇكتەسىن¬دە جاقىندا عانا بوي كوتەرگەن «ءبايدى¬بەك بي» مو¬نۋمەنتىنە گۇل شوقتارىن قويدى.
سونىمەن قاتار، قر پرەزيدەنتى ن.نازارباەۆتىڭ تاپسىرماسى بويىن¬شا قۇرىلعان كاسىپكەرلەرگە قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعىندا بولىپ، ورتالىق¬تىڭ نەگىزگى ماقساتتارىمەن جانە ۇجىم جۇمىسىمەن تانىستى.
ۇكىمەت باسشىسىنا يندۋستري¬يالان¬دىرۋ كارتاسىنا ەنگەن بىرقاتار جو¬بالار تانىستىرىلىپ، وڭتۇستىك قا¬زاقستان وبلىسىندا يندۋستريالىق-يننوۆاتسيالىق دامۋدىڭ بارىسى ءجو¬نىندە باياندالدى.
پرەمەر-مينيستر وسى ساپارىنىڭ اياسىندا تۇركىستان، كەنتاۋ قالالارىنا دا ارنايى ات باسىن بۇردى. مۇندا جا¬ڭا¬دان سالىنعان ءبىلىم وشاقتارى مەن جۇمىسى كۇننەن كۇنگە جاندانىپ كەلە جاتقان كاسىپورىنداردا بولدى.
ءيا، وڭتۇستىك جۇرتى ءدۇبىرلى تويدى دۋمانداتىپ اتاپ ءوتتى. مەرەيتوي كۇنى «ولكەنىڭ 80 جىلدىق شەجىرەسى» كورمە ەكسپوزيتسياسى، «قۇت مەكەن - ءوڭتۇس¬تىك» سۋرەتشىلەر، قولونەر شەبەرلەرى، فو¬توسۋرەتشىلەر مەن ساۋلەتشىلەردىڭ كورمەسى ۇيىمداستىرىلدى. سالتاناتتى كەش ونەر جۇلدىزدارىنىڭ گالا-كون¬تسەرتىنە ۇلاستى.
وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ 80 جىلدىق مەرەيتويى تەك وسى ءوڭىردىڭ حالقىنا تيەسىلى عانا اتاۋلى كۇن ەمەس، بارشا قازاقستاندىقتارعا ورتاق مەرەكە. ەندەشە وردالى وڭتۇستىكتىڭ
80 جىلدىق تويى قۇتتى بولسىن! قا¬سيەتتى وڭىرگە قۇت قونسىن!
"اباي-اقپارات"

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1472
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3248
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5435