ەكسپو-2017 :

«دۇنيەجۇزىلىك ءىرى كورمەنىڭ استانادا ءوتۋى - يننوۆاتسيالىق جانە 
يندۋستريالدى دامۋعا سەرپىن بەرەدى»، - دەيدى ساراپشىلار

ەكسپو-2017 :

«دۇنيەجۇزىلىك ءىرى كورمەنىڭ استانادا ءوتۋى - يننوۆاتسيالىق جانە 
يندۋستريالدى دامۋعا سەرپىن بەرەدى»، - دەيدى ساراپشىلار

وتكەن اپتادا پاريج قالاسىندا كورمەلەردىڭ حالىقارالىق بيۋروسىنىڭ 152-ءشى باس اسسامبلەياسىندا جاسىرىن داۋىس بەرۋ ارقىلى «ەكسپو-2017» كورمەسىن وتكىزۋ شاراسى ءۇشىن استانا قالاسى مەن بەلگيانىڭ لەج قالاسى ءوزارا تايتالاستى. باستى قارسىلاستىڭ بۇعان دەيىن ەكسپو كورمەسىن بىرنەشە رەت وتكىزۋ مۇمكىندىگىنە يە بولعانىنا قاراماستان، استانا ايقىن باسىمدىلىقپەن جەڭىسكە جەتتى. استانا قالاسىنىڭ ءۇمىتىن ۇكىلەگەن ءبىر توپ جانكۇيەرمەن بىرگە پاريج قالاسىنا قازاق ەلىنىڭ باسشىسى ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ تا ات باسىن تىرەگەن بولاتىن بۇل كۇنى. جەڭىسكە جەتكەنىمىز ءمالىم بولعاننان كەيىن مالىمدەمە جاساعان ەلباسى: «استانا قالاسىندا وتكىزىلەتىن «ەكسپو-2017» كورمەسى - تاريحي قۇبىلىس. ەكسپو كورمەلەرىندە الەمنىڭ بارلىق ەلدەرى وزدەرىنىڭ ەڭ جاقسى تەحنولوگيالىق، عىلىمي، مادەني جەتىستىكتەرىن ساراپقا سالادى. بۇل - جاھاندىق دامۋدىڭ جاڭا كۇن ءتارتىبىن قالىپتاستىرادى. اتالمىش شارانى الەمنىڭ بارلىق كونتينەنتىنىڭ ونداعان ەلىنەن ميلليونداعان ادام تاماشالايدى. استانانىڭ باسەكەلەستىك جاعدايىندا جەڭىسكە جەتۋى - كەزدەيسوقتىق ەمەس.
بىرىنشىدەن، بۇل - ءبىزدىڭ ەل­وردانىڭ بۇكىلالەمدىك دارەجەدەگى وقيعالاردى وتكىزۋگە دارەجەسى تولىقتاي جەتەتىندىگىنىڭ مويىندالۋى. ەكىنشىدەن، قازاقستاندى تاڭداۋ ارقىلى ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ جوعارى تابىسقا قول جەتكىزگەندىگىنىڭ جانە ونىڭ جانە ەۋرازيا ايماعىنىڭ بولاشاقتا ءىرى مەملەكەتكە اينالا الاتىندىعىنىڭ كورىنىسى. ۇشىنشىدەن - «بولاشاقتىڭ ەنەرگياسى» دەگەن تاقىرىبىمىزدىڭ دا جەڭىسىمىزدىڭ كىلتى بولعانىن ايتا كەتۋ كەرەك»، - دەدى پرەزيدەنت. ەلباسى بۇكىل قازاقستاندىقتاردى جاڭا جەڭىسىمەن قۇتتىقتاي وتىرىپ: «ءبىزدىڭ الدىمىزدا باستى ماقسات ­ ەكسپو-2017» كورمەسىن قاجەتتى دەڭگەيدە وتكىزۋ مۇراتى تۇر. بۇل مەملەكەت الدىنداعى ەمتيحان عانا ەمەس. كورمە - ءبىزدىڭ جاسامپازدىق مۇمكىندىگىمىزدى اشۋعا جول بەرەدى. استانادا وتەتىن ەكسپو رەسپۋبليكانىڭ يننوۆاتسيالىق دامۋىنا سەرپىن بەرمەك»، - دەپ اتاپ ءوتتى. 
پارلامەنت سەناتىنىڭ سپيكەرى قايرات ءمامي ءوز بلوگىندا بۇل تۋرالى: «ەكسپو-2017» كورمەسىنىڭ استانا قالاسىندا وتەتىنى تۋرالى جەڭىسىن اسا ءبىر ماقتانىش سەزىممەن قابىلدادىم. قازاقستان بۇل ماسشتابتى ءىس-شارانى ءوز دەڭگەيىندە دايىندالىپ، وتكىزەدى دەگەن سەنىمدەمىن. بۇل قازاقستاندىقتاردىڭ بۇگىنگى جانە بولاشاق ۇرپاعىنىڭ يگىلىگىنە قىزمەت ەتەتىن بولادى. «ەكسپو-2017» ەلىمىزدىڭ يندۋستريالدى جانە يننوۆاتسيالىق مۇمكىندىگىن ارتتىرادى، - دەگەن ەكەن. 
يندۋستراليزاتسيانىڭ سيمۆولى دەپ ەسەپتەلىنەتىن جانە تەحنيكالىق، تەحنولوگيالىق جەتىستىكتەردى پاش ەتۋگە ارنالعان اشىق الاڭ ەكسپو - تاريحى تىم ارىدەن باستالادى. ناقتىراق ايتساق، 150 جىلدان استام. ۆيكيپەديانىڭ دەرەكتەرىنە سۇيەنسەك، العاشقى كورمە 1851 جىلى حانزادا البەرتتىڭ باستاماسىمەن لوندوندا گايد-پاركتە وتكىزىلدى. كورمەنىڭ نەگىزگى جاۋھارى - تەمىر مەن اينەكتەن جاسالىنعان ءحرۋستالدى ساراي بولدى. بۇدان كەيىن بۇل كورمە ءاربىر ءتورت جىلدا، كەيىن ءاربىر ەكى جىلدا وتكىزىلىپ كەلدى. 1878 جىلعى پاريجدەگى كورمەدە توماس ەديسون مەگافون مەن فونوگرافتى ويلاپ تاپقانىن پاش ەتسە، كورمە بارىسىندا الەمنىڭ عاجايىبى اتالىنعان ­- پاريجدەگى ەيفەل مۇناراسى 1889 جىلى بوي كوتەردى. 1908 جىلى پاريجدە اتاقتى عاشىقتار قۇدايى (امۋر) كوپىرى سالىندى. سوڭعى ون جىلدا بۇكىلالەمدىك كورمەلەردىڭ تاقىرىبى - تەحنولوگيالىق ماسەلەلەردەن ەكولوگيا جانە ادامنىڭ تابيعاتپەن ۇندەستىگى تاقىرىبىنا قاراي ويىستى. ليسسابوندا وتكەن «ەكسپو-1998» «مۇحيتتار - بولاشاقتىڭ مۇراسى»، گاننوۆەردە وتكەن «ەكسپو-2000» «ادام، تابيعات، تەحنولوگيا» دەپ اتالدى. ناگويادا وتكەن «ەكسپو-2005» - «تابيعات دانالىعى»، ساراگوسسادا وتكەن «ەكسپو-2008» - «سۋ جانە دامۋدىڭ تەپە-تەڭدىگى»، شانحايدا وتكەن «ەكسپو-2010» - «جاقسى قالا - جاقسى ءومىردىڭ كەپىلى» تاقىرىپتارىنا ارنالدى. بۇل كورمە بيىل وڭتۇستىك كورەيانىڭ ەسۋ قالاسىندا ءوتتى. ال كەلەسى كورمە 2015 جىلى يتاليانىڭ ميلان قالاسىندا وتەدى دەپ جوسپارلانۋدا. ودان كەيىنگى ەستافەتانى استانا قالاسى الاتىن بولادى. استانادا وسىعان وراي سالىناتىن ورتالىق «ەكسپو-2017» عىلىمعا ارنالماق. 

«ەكسپو-2017» 
قازاقستانعا 
نە بەرەدى؟

كوپتەگەن ادامداردىڭ كوكەيىندە - «ەكسپو-نى قازاقستاندا وتكىزۋدىڭ ماڭىزى نە؟» دەگەن ساۋالدىڭ كولدەنەڭدەگەنى ءمالىم. ەڭ باستىسى، الەمنىڭ جۇزدەگەن ەلىنەن ەنەرگيا، قۋات كوزدەرىن الماستىراتىن ەنەرگيانى ىزدەستىرۋ تاجىريبەلەرى ءوزارا ورتاعا سالىنادى، دەمەك تاجىريبە الماسۋ - ەڭ باستى ولجامىز بولماق. ەكىنشىدەن، ينفراقۇرىلىمداردىڭ دامۋى: جولدار، قوعامدىق كولىك، كوممۋنالدىق شارۋاشىلىق، اۋەجاي، ۆوكزال، ەكسپو وبەكتىلەرىنىڭ قۇرىلىسى جۇرگىزىلەدى، ءبىر سوزبەن ايتقاندا، جاڭا جۇمىس ورىندارىنىڭ اشىلۋى. 
ۇشىنشىدەن، استانا جانە ونىڭ ماڭايىنداعى اۋىلداردا ورتا جانە شاعىن بيزنەس سۋبەكتىلەرىنىڭ دامۋىنا سەپتىگى تيەدى، اسىرەسە حالىققا قىزمەت كورسەتۋ سالاسى، قوناق ءۇي بيزنەسى جانە ىشكى تۋريزم داميتىن بولادى. 
تورتىنشىدەن، ىشكى-سىرتقى ءتۋريزمنىڭ دامۋى، كورمەگە الەمنىڭ جۇزدەگەن ەلىنەن 5 ميلليون ادام قاتىسادى دەپ ەسەپتەلىنۋدە. 
بەسىنشىدەن، ەكسپو-عا ارنالعان وبەكتىلەردى سالۋعا ينۆەستيتسيا تارتۋمەن بىرگە، بۇل وبەكتىلەر ەكسپو وتكەننەن كەيىن دە، قازاقستاندى ءىرى حالىقارالىق، كورمە جانە اقپاراتتىق-پرەزەنتاتسيالىق الاڭى بار مەملەكەت رەتىندە ايعاقتايتىن بولادى. 
التىنشىدان، مەملەكەتتىڭ سىرتقى ءيميدجى جاقسارادى، مەملەكەتارالىق مادەنيەتتەردىڭ توعىسى، ەلدىڭ رۋحاني الەۋەتىن ارتتىرۋ. ءۇش اي بويى كورمەدە مادەني ءىس-شارالار دا قاراستىرىلعان. ۇلتتىق كۇندەر وتكىزىلەتىن بولادى. 
ەكسپو وتكىزىلەتىن الاڭنىڭ جالپى كولەمى - 113 گەكتار. كورمە ورتالىعىنىڭ وزىنە 25 گەكتار الاڭ بولىنەدى. ەكسپو-2017 استانا قالاسىنىڭ ش. قالداياقوۆ كوشەسى مەن ك-1 اينالما جولىنىڭ قيىلىسىندا ورنالاسادى دەپ جوسپارلانۋدا. كورمەنىڭ ۇيىمداستىرۋ شىعىندارىنا شامامەن 1,2 ميلليارد ەۆرو جۇمسالماق، ال ودان تۇسەتىن پايدا ازىرگە بولجانباي وتىر. ايتسە دە، وسىعان دەيىن ۇيىمداستىرىلعان كورمەلەر وراسان زور پايدا اكەلگەنىن ايتا كەتۋ كەرەك. ياعني استانا بۇل كورمەنى ۇيىمداستىرۋدان زور پايدا تۇسىرەتىنى اركىمگە ايان.

ەسەنگۇل كاپقىزى

«تۇركىستان» گازەتى