2015-2016 جىلدارداعى قۇلدىراۋدان كەيىن ەلىمىزدىڭ سىرتقى ساۋداسى قايتا جاندانىپ كەلەدى. بيىل قاڭتار-مامىر ايلارى ارالىعىندا ەلىمىزدىڭ جالپى سىرتقى ساۋداسى بىلتىرعى قاڭتار-مامىر ايلارى كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 53.6%-عا ءوسىپ، 41.4 ملرد تەڭگەنى قۇرادى (ەكسپورت 31.3 ملرد +68.9%، يمپورت 10.1 ملرد +19.9%).

بۇعان مۇناي مەن گاز نارىعىنداعى باعالاردىڭ قىمباتتاۋى جانە ەكسپورت كولەمىنىڭ ارتۋى سەبەپ بولدى. ايتالىق، 2021 جىلدان باستاپ ەنەرگيا كوزدەرىنەن تۇسەتىن ەكسپورتتىق تابىستار قايتا قالپىنا كەلە باستادى. مىسالى، Brent ماركالى مۇناي باعاسىنىڭ ءبىر باررەلى 100 اقش دوللارىنا دەيىن ءوستى.

دەگەنمەن سىرتقى ساۋدانىڭ كولەمى 2012-2014 جىلدارعا قاراعاندا ءالى دە تومەن. مىسالى،  2013 جىلدىڭ قاڭتار-مامىر ارالىعىندا قازاقستاننىڭ سىرتقى تاۋار اينالىمى 55.9 ملرد تەڭگە (ەكسپورت - 44.4 ملرد، يمپورت - 11.5 ملرد) بولدى.

"قازاقستان سىرتقى نارىققا نەگىزىنەن وڭدەلمەگەن شيكىزاتتى شىعارادى. ولار ءارتۇرلى تاۋارلار. مىسالى بيىل 71 ءتۇرلى ءونىم سىرتقا شىعارىلىپتى. الايدا نەگىزگى تابىس وتىن-ەنەرگەتيكالىق شيكىزاتتان جانە مەتالداردان تۇسەدى. (سايكەسىنشە 69.2% جانە 13.7%). سولاردىڭ ىشىندە سىرتقا شىعارعان مينەرالدى رەسۋرستارىنىڭ باعاسى 23.2 ملرد دوللاردى قۇرادى. بۇل 2021 جىلدىڭ قاڭتار-مامارى ايلارى ارالىعىمەن سالىستىرعاندا (12.8 ملرد) 81.3%-عا جوعارى", - دەيدى Jusan Analytics زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ تالداۋشىسى ايات سۇراعانوۆ.

ونىڭ ايتۋىنشا ەلىمىزدىڭ نەگىزگى ەكسپورتتاۋشى وڭىرلەرى: اتىراۋ، نۇر-سۇلتان قالالارى جانە بقو. سولاردىڭ ىشىندە كوش باسىندا اتىراۋ ءوڭىرى تۇر (13.6 ملرد دوللار).

بيىلعى جىلدىڭ 5 ايى ىشىندە قازاقستان ءونىمىن ەڭ كوپ يمپورتتاعان ەل يتاليا ەكەن. قازاقستاننىڭ ەكسپورتتىق قۇرىلىمىندا يتاليا 18.4% ۇلەستى الادى. ال ەۋروپا ەلدەرىنىڭ جالپى ۇلەسى ەل ەكسپورتىنىڭ 52.8%-ىن الىپ جاتىر.

"ەلىمىزدە يمپورت كولەمى دە ۇلعايدى. بۇل رەتتەع ارينە، تاۋارلاردى قىتايدان يمپورتتاۋ باسقا ەلدەرمەن سالىستىرعاندا باسىمدىققا يە (36.6%). يمپورت بويىنشا تاۋار نومەنكلاتۋراسىنىڭ كەڭ سپەكترى قامتىلعان. ەلىمىزگە بارىنەن بۇرىن وسى تاۋارلار كەلەدى: ءدارى-دارمەكتەر (610 ملن دوللارعا), اۆتوكولىكتەر (481 ملن), تەلەفوندار (454 ملن), ەسەپتەۋىش تەحنيكالار (390 ملن), كيىم-كەشەكتەر (343 ملن), قوسالقى بولشەكتەر مەن جاساقتاۋىشتار (300 ملن)", - دەيدى ايات سۇراعانوۆ.

ونىڭ ايتۋىنشا  يمپورتتىق تاۋارلاردىڭ باسىم بولىگى الماتى، نۇر-سۇلتان جانە الماتى وبلىسىنا جەتكىزىلەدى (سايكەسىنشە 50.8%، 9.5% جانە 8.0%).

ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداققا مۇشە (ەاەو) ەلدەردىڭ ەكسپورتى جالپى سىرتقى ساۋدانىڭ بار بولعانى 8.6%-ىن قامتيدى. 2022 جىلدىڭ 5 ايى ىشىندە ەكسپورت بار بولعانى 2.4%-عا ءوستى. ونىڭ ءوزى رەسەي فەدەراتسياسىنا جاسالعان ەكسپورت ەسەبىنەن عانا (2.7 ملرد دوللار) وسكەن.

"ەگەر الىس شەتەلدەرگە ەكسپورتتاۋدا مۇناي باسىمدىققا يە بولسا، ەاەو ەلدەرىنە شىعارىلاتىن تاۋارلارعا قارا جانە ءتۇستى مەتالدار، باستاپقى مەتاللۋرگيالىق ونىمدەر جانە بيداي ۇنى كىرەدى", - دەدى Jusan Analytics تالداۋشىسى.

وڭىرلەردە  يمپورت ەداۋىر ارتاراپتاندىرىلعان. جالپى يمپورتتىڭ 41%-ى ەەاو ەلدەرىنە تيەسىلى. ولاردىڭ ىشىندە 38.4%-ى رەسەيدەن يمپورتتالادى. رەسەي قازاقستاننىڭ نەگىزگى ساۋدا ارىپتەسى. رەسەيدەن جەتكىزىلەتىن تاۋار كولەمى 9.7%-عا ارتىپ، 6.6 ملرد دوللارعا جەتتى.

جاپپاربەرگەن ايبوتا

 Abai.kz