پرەمەر-ءمينيستردىڭ ورىنباسارى قىرىمبەك كوشەرباەۆ وسكەمەندەگى «ۆوستوكماشزاۆود» اقنى ارالادى. مۇندا ول بولات ۆاگون قۇيۋ تسەحى رەتىندە جاڭعىرتىلىپ جاتقان بۇرىنعى شويىن قۇيۋ تسەحىندا بولىپ، باسقا دا جۇمىستارمەن تانىستى. ءوڭىردى يندۋستريالاندىرۋ باعىتىندا ىسكە اسىپ جاتقان جوبالارعا زاۋىتتىڭ نەگىزگى اكتسيونەرى بولىپ سانالاتىن «قازاقستان تەمىرجولى» اق قوماقتى ينۆەستيتسيا قۇيىپ وتىر.  وسى ينۆەستيتسيانىڭ ارقاسىندا مۇنداعى جۇمىس ورىندارى ساقتالىپ قانا قويماي، 450-دەن استام مامانعا جاڭا ورىن اشىلماق. زاۋىتتىڭ داعدارىستان ەس جيىپ، اياقتان تۇرعانىن باس ديرەكتور ۆيكتور ماتوچكين بايانداپ بەردى.
- 2009 جىلى زاۋىتتىڭ شىعىنى باستان اسىپ، بانكروتتىڭ الدىندا تۇرعان ەدىك. كرەديتورلىق قارىز 8,5 ميلليارد تەڭگەگە دەيىن جەتكەن. «قازاقستان تەمىرجولى» اق زاۋىتتىڭ 95 پايىز اكتسياسىن ساتىپ الىپ، ميللياردتاپ قۇيعان ينۆەستيتسياسىنىڭ ارقاسىندا جاعداي تۇزەلدى. بۇل جاڭعىرتىلعان تسەح ىسكە قوسىلعان كەزدە نەگىزگى اكتسيونەرىمىزدىڭ قاجەتتىلىكتەرىن قامتاماسىز ەتىپ قانا قويماي، ەلدەگى بولات ۆاگون قۇياتىن جالعىز كاسىپورىن بولماقپىز. سونىڭ ارقاسىندا جۇمىسشىلاردىڭ تۇرمىسىن تۇزەپ، كەلەر جىلعا قاراي زاۋىتتاعى ورتاشا ەڭبەكاقى دەڭگەيىن 95 مىڭ تەڭگەگە دەيىن كوتەرۋدى كوزدەپ وتىرمىز، - دەدى ۆ.ماتوچكين.
قىرىمبەك كوشەرباەۆ زاۋىت وكىلدەرىنەن كاسىپورىننىڭ ءونىم كولەمى مەن كەلەشەكتەگى جوسپارلارى جونىندە سۇراپ، ءوز باعاسىن بەردى.

پرەمەر-ءمينيستردىڭ ورىنباسارى قىرىمبەك كوشەرباەۆ وسكەمەندەگى «ۆوستوكماشزاۆود» اقنى ارالادى. مۇندا ول بولات ۆاگون قۇيۋ تسەحى رەتىندە جاڭعىرتىلىپ جاتقان بۇرىنعى شويىن قۇيۋ تسەحىندا بولىپ، باسقا دا جۇمىستارمەن تانىستى. ءوڭىردى يندۋستريالاندىرۋ باعىتىندا ىسكە اسىپ جاتقان جوبالارعا زاۋىتتىڭ نەگىزگى اكتسيونەرى بولىپ سانالاتىن «قازاقستان تەمىرجولى» اق قوماقتى ينۆەستيتسيا قۇيىپ وتىر.  وسى ينۆەستيتسيانىڭ ارقاسىندا مۇنداعى جۇمىس ورىندارى ساقتالىپ قانا قويماي، 450-دەن استام مامانعا جاڭا ورىن اشىلماق. زاۋىتتىڭ داعدارىستان ەس جيىپ، اياقتان تۇرعانىن باس ديرەكتور ۆيكتور ماتوچكين بايانداپ بەردى.
- 2009 جىلى زاۋىتتىڭ شىعىنى باستان اسىپ، بانكروتتىڭ الدىندا تۇرعان ەدىك. كرەديتورلىق قارىز 8,5 ميلليارد تەڭگەگە دەيىن جەتكەن. «قازاقستان تەمىرجولى» اق زاۋىتتىڭ 95 پايىز اكتسياسىن ساتىپ الىپ، ميللياردتاپ قۇيعان ينۆەستيتسياسىنىڭ ارقاسىندا جاعداي تۇزەلدى. بۇل جاڭعىرتىلعان تسەح ىسكە قوسىلعان كەزدە نەگىزگى اكتسيونەرىمىزدىڭ قاجەتتىلىكتەرىن قامتاماسىز ەتىپ قانا قويماي، ەلدەگى بولات ۆاگون قۇياتىن جالعىز كاسىپورىن بولماقپىز. سونىڭ ارقاسىندا جۇمىسشىلاردىڭ تۇرمىسىن تۇزەپ، كەلەر جىلعا قاراي زاۋىتتاعى ورتاشا ەڭبەكاقى دەڭگەيىن 95 مىڭ تەڭگەگە دەيىن كوتەرۋدى كوزدەپ وتىرمىز، - دەدى ۆ.ماتوچكين.
قىرىمبەك كوشەرباەۆ زاۋىت وكىلدەرىنەن كاسىپورىننىڭ ءونىم كولەمى مەن كەلەشەكتەگى جوسپارلارى جونىندە سۇراپ، ءوز باعاسىن بەردى.
- قارىزى باستان اسىپ، بانكروتقا قاراي قۇلدىراپ بارا جاتقان كاسىپورىندى ساقتاپ قانا قويماي، ونداعى جۇمىس ورىندارىن جوعالتپاي، جاڭا وندىرىسكە جول اشۋ - قۇپتارلىق ءىس. وسى ىستەر سانالى تۇردە جالعاسىن تاپسا، جاڭا ءوندىرىس تە، ءونىم دە، تۇتىنۋ نارىعى دا بولادى. جىلىنا شامامەن 4000 ۆاگون شىعارۋ ارقىلى  بۇكىل قازاقستاننىڭ قاجەتتىلىگىن وتەپ، ءتيىستى تەتىكتەردى سىرتتان اكەلۋ ماجبۇرلىگىنەن قۇتىلامىز. ءوندىرىس كولەمىن ارتتىرا ءتۇسۋدى دە ويلاستىرىپ، كورشى ەلدەرگە ساتۋ جاعىن دا قاراستىرۋ قاجەت، - دەدى ول.
وبلىس اكىمى بەردىبەك ساپارباەۆ زاۋىتتىڭ جۇمىسىن جانداندىرۋدىڭ ناتيجەسىندە  مۇنداعى شىعارىلاتىن ءونىم كولەمى 16 ەسەگە، ەڭبەك ونىمدىلىگى التى ەسەگە ارتاتىنىن جەتكىزدى.
- بۇل اتقارىلعان ىستەر جۇمىسشىلاردىڭ كەلەشەككە دەگەن ءۇمىتىن ارتتىردى. بۇگىنگى جوبا وسىندا ىسكە اساتىن سوڭعى جوبا ەمەس دەگەن ءۇمىت بار. «قازاقستان تەمىرجولىنا» كەلەشەكتە باسقا دا بولشەكتەر قاجەت بولارى ءسوزسىز. ءوڭىردىڭ الەۋەتى وتە زور. يندۋستريالاندىرۋ كارتاسى بويىنشا كوپتەگەن جوبالار جۇزەگە اسىپ، ۇدەمەلى يندۋستريالىق-يننوۆاتسيالىق  دامىتۋ باعدارلاماسىنا ەنگىزىلگەن جوبالارعا ينۆەستيتسيا تارتۋ بويىنشا كوشباسشىلىقتى قولعا الىپ وتىرمىز، - دەدى ايماق باسشىسى.
قىتاي جانە نەمىس ستانوكتارىنىڭ كومەگىمەن بولات ۆاگون قۇياتىن №10 تسەحتان كەيىن، مارتەبەلى مەيماندار №6 ۆاكۋمدىق قوندىرعىلار وندىرەتىن تسەحتىڭ جاعدايىمەن تانىستى.
شىعىس قازاقستانداعى ساپارىنىڭ ءبىرىنشى كۇنىن قىرىمبەك كوشەرباەۆ وبلىس اكتيۆىمەن وتكەن القالى جيىندا قورىتىندىلادى.
- ەلباسىنىڭ ۇكىمەتكە جانە اكىمدەرگە قىسقا دايىندىق، باعانىڭ نەگىزسىز وسۋىنە جول بەرمەۋ ماسەلەلەرىن، جىل قورىتىندىسى بويىنشا 2012 جىلدى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋ كورسەتكىشتەرى بويىنشا ناتيجەلى اياقتاۋدى قاتاڭ باقىلاۋعا الۋدى تاپسىرعانىن بىلەسىزدەر. وسى تاپسىرمالاردى ورىنداۋ ماقساتىندا ۇكىمەتتىك جەدەل توپتار قۇرىلىپ، وڭىرلەردىڭ جاعدايىن كوزدەرىمەن كورىپ، قالىپتاسقان ماسەلەلەردى جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندارمەن بىرلەسە شەشۋدىڭ جولدارىن قاراستىرۋدا، - دەپ قىرىمبەك كوشەرباەۆ بۇل ساپارىنىڭ ءمانىسىن ءتۇسىندىردى.
ايماق باسشىسى بەردىبەك ساپارباەۆ وبلىستىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋ دەڭگەيىن بايانداپ، ۇكىمەتتىك دەڭگەيدە شەشۋدى تالاپ ەتەتىن ماسەلەلەردى  العا تارتتى.
- ءبىزدىڭ الدىمىزداعى نەگىزگى مىندەت ەكونوميكانىڭ دامۋ قارقىنىن بىلتىرعى جىلعى دەڭگەيدەن تومەندەتپەۋ ەكەنى بەلگىلى. بۇل كورسەتكىش بويىنشا توعىز ايدىڭ قورىتىندىسى بىلتىرعى جانە رەسپۋبليكالىق ورتاق كورسەتكىشتەن جوعارى.  بارلىق تولەمدەر بويىنشا ەشقانداي قارىز جوق، -  دەگەن  ءوڭىر باسشىسى  توعىز ايداعى ماكروەكونوميكالىق ءوسىم بىلتىرعى جىلدىڭ سالىستىرمالى كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 7 پايىزعا ارتقانىن، يندۋستريالدىق-يننوۆاتسيالىق باعدارلاما جەمىستى جۇزەگە اسىپ، 39 جوبا ماقۇلدانعانىن جەتكىزدى. ونىڭ ىشىندە 21 جوبا جۇزەگە اسىپ ۇلگەرسە، بيىل قۇنى 40 ميلليارد تەڭگەنى قۇرايتىن جەتى جوبا قولعا الىنعانىن مالىمدەدى.
ءوڭىر ەكونوميكاسىنا يزرايل، رەسەي، قىتاي ەلدەرىنەن ينۆەستيتسيالار تارتىلىپ وتىرعانى، ساۋد ارابياسىنان الەۋمەتتىك جوبالارعا قارجى قۇيىلعانى دا ايتىلدى. اۋىل شارۋاشىلىعىن، شاعىن جانە ورتا بيزنەستى دامىتۋدا ىلگەرى باسۋشىلىق بار ەكەنىن ناقتى ساندارمەن دالەلدەگەن وبلىس باسشىسى «بيزنەستىڭ جول كارتاسى»، «جول كارتاسى» باعدارلامالارىنىڭ جۇيەلى جۇزەگە اسۋى ناتيجەسىندە جىل سايىن ناتيجەنىڭ جاقسارىپ وتىرعانىن، بيۋدجەتتىڭ كىرىسى اسىرا ورىندالسا، قارجى يگەرۋ دەڭگەيى 92 پايىزدان استام ەكەنىن باياندادى.
حالىقتى باسپانامەن قامتۋ شارالارى قارقىندى ءجۇرىپ جاتقانىن ايتقان ءوڭىر باسشىسى 19 كوپقاباتتى، 20 ەكى پاتەرلى ءۇي سالىنىپ جاتقانىنا توقتالدى.
ءارتۇرلى باعىتتاعى باعدارلامالاردىڭ وبلىستا ورىندالۋ بارىسىنا قىسقاشا تالداۋ جاساي كەلە ءوڭىر باسشىسى، اسىرەسە، تىرەك اۋىلدارى مەن شاعىن شاھارلاردى دامىتۋعا ارنالعان، حالىقتى جۇمىسپەن قامتۋعا باعىتتالعان، ەلدىڭ دامۋىن ايقىندايتىن الەۋمەتتىك ماڭىزى باسىم باعدارلامالاردىڭ اياعىنا دەيىن جەتۋى قاداعالانسا دەگەن پىكىر ايتتى.  سونداي-اق ول قىرىمبەك كوشەرباەۆ پەن ورتالىق مەملەكەتتىك ورگاندار وكىلدەرىنىڭ الدىنا وڭىردە ۇكىمەتتىك دەڭگەيدە شەشىلۋى ءتيىس بىرقاتار ماسەلە قويدى. اتاپ ايتقاندا، اگروونەركاسىپ كەشەنى، تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى، ەكولوگيالىق قاۋىپسىزدىك، تۇرعىن ءۇي-كوممۋنالدىق شارۋاشىلىعى مەن ەنەرگەتيكا، جولدار مەن كوپىرلەردىڭ ەسكىرۋى، تابيعي جانە تەحنوگەندىك تۇيتكىلدەر، الەۋمەتتىك نىسانداردى جاڭالاۋ سىندى اۋقىمدى شارۋالاردىڭ ۇكىمەتتىڭ ارالاسۋىن تالاپ ەتىپ وتىرعان تۇستارىن ءتىزىپ شىقتى.
ايماقتا «جايلاۋ» باعدارلاماسىن ءارى قاراي جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن  «ەرتىس» اكك» ۇك نەگىزگى كاپيتالىن ۇلعايتۋ، سۋ شارۋاشىلىق نىسانداردى قايتا جاراقتاۋ ماسەلەلەرى ۇكىمەتتىڭ قولداۋىمەن شەشىمىن تاۋىپ جاتسا، مال باسى ارتىپ، يگەرىلەر جەردىڭ كولەمى ارتپاق. باسپانا كەزەگىنىڭ 15 مىڭ ادامنان ارتۋى، ¤سكەمەننىڭ ونەركاسىپتىك ايماقتارىندا تۇراتىن حالىقتى سانيتارلىق قورعالعان بولىگىنە كوشىرۋ سىندى شارۋالار دا رەسپۋبليكادان بولىنەر بيۋدجەتكە تاۋەلدى. ايماقتىق وندىرىستىك-ەكولوگيالىق مونيتورينگتى اۆتوماتتى ولشەۋ جەلىسىن كەڭەيتۋ، راديواكتيۆتى لاستانۋ وشاقتارىن قاتەرسىزدەندىرۋ،  قاتتى تۇرمىستىق قالدىقتار پوليگونىن قۇرۋ ءوڭىردىڭ ەكولوگيالىق جاعدايىن تۇراقتاندىرۋعا سەپ بولماق. جەراستى سۋلارىن بارلاۋ ءىسىنىڭ جەتكىلىكسىز قارجىلاندىرۋى دا تۇرعىن ءۇي-كوممۋنالدىق شارۋاشىلىق سالاسىنىڭ باس اۋرۋىنا اينالىپ وتىر. ال ¤سكەمەن قالاسىنىڭ ابلاكەتكا اۋدانىنداعى جىلۋ قازاندىقتارىنىڭ جەلىسىن كەڭەيتۋ، ەرتىستىڭ لاستانۋى، سۋ جەتكىزۋ جانە سۋ شىعارۋ قۇبىرلارىنىڭ 85 پايىزىنىڭ، جىلۋ جەلىلەرىنىڭ 70-90 پايىزىنىڭ توزۋى،  وسىعان بايلانىستى اپاتتاردىڭ جيىلەۋى، 11 شاعىن سەس تۇرعىزۋ، تۇرعىن ءۇي  كوممۋنالدىق شارۋاشىلىقتى جاڭعىرتۋ باعدارلاماسىنا رەسپۋبليكا قورجىنىنان قاراجات ءبولۋ ماسەلەلەرى ۇكىمەتتەن قولداۋ تابۋى جىلدار بويى قوردالانعان تۇيتكىلدەردىڭ ءتۇيىنىن تارقاتۋى ءتيىس. ¤سكەمەن-زىريان-كاتونقاراعاي-راحمان قاينارلارى باعىتىنداعى جولدى تالاپقا ساي ەتۋ، وبلىس ورتالىعىنداعى كوپىرلەردىڭ اپاتتىق جاعدايى، ءۇرجار، زايسان اۋداندارىنىڭ الماتى باعىتىنداعى اۋە باعىتتارىن رەسپۋبليكا بيۋدجەتىنەن سۋبسيديالاۋ، سەمەيدەگى اۋەجايدى حالىقارالىق تالاپقا سايكەستەندىرۋ قاجەتتىگى دە ايتىلدى. ايماقتاعى اپاتتىق جاعدايدا بولعان 56 مەكتەپتىڭ 300 ورىننان جوعارى سىيىمدىلىقتاعى جەتەۋى رەسپۋبليكا بيۋدجەتىنىڭ ەسەبىنەن جاڭالاۋدى تالاپ ەتۋدە. وسكەمەن قالاسىندا 300 ورىندىق كوپسالالى اۋرۋحانا مەن 500 ورىندىق تۋبەركۋلەزگە قارسى وبلىستىق ديسپانسەر سالۋ،  سەمەيدە كوپسالالى بالالار اۋرۋحاناسىنىڭ قۇرىلىسى، وبلىستىق اۋرۋحانانىڭ حيرۋرگيالىق كورپۋسىن سالۋ جوبالارى ماقۇلدانسا، ونكولوگيالىق جانە تۋبەركۋلەز اۋرۋلارى مەن بالا ءولىمى ازايار ەدى.  بۇل ايتىلعان ماسەلەلەردى شەشۋ مۇمكىندىكتەرى جونىندە ءتيىستى مينسترلىكتەردىڭ وكىلدەرى  تۇسىنىك بەردى.
قۇرىلىس جانە تۇرعىن ءۇي شارۋاشىلىعى  ىستەرى جونىندەگى  اگەنتتى وكىلىنىڭ مالىمەتىن تىڭداي كەلە قىرىمبەك ك¤شەرباەۆ  تۇرعىن ءۇي-كوممۋنالدىق شارۋاشىلىقتى جاڭعىرتۋ جۇمىستارى وبلىستا جولعا قويىلعانىن اتاپ، ناتيجەلى جۇمىس جاساۋعا تالپىنعان وڭىرلەردىڭ ۇسىنىستارىن جەرگە تاستاماۋ كەرەكتىگىن ەسكەرتتى.
ەكونوميكالىق دامۋ جانە ساۋدا مينيسترلىگىنە قاراستى وڭىرلىك دامۋ كوميتەتىنىڭ توراعاسى سەرىك جۇمانعارين شاعىن شاھارلاردى دامىتۋ باعىتىندا وبلىسقا بولىنگەن جانە الداعى جىلداردا قاراستىرىلعان قارجىنىڭ كولەمى جونىندە بايانداسا، قورشاعان ورتانى قورعاۋ ۆيتسە-ءمينيسترى باۋىرجان ابدىشەۆ قورشاعان ورتانىڭ لاستانۋىن قاداعالاۋ شارالارىن كۇشەيتۋ باعىتىندا مينيسترلىكتىڭ وبلىسقا كورسەتكەن كومەگىن تىزبەلەدى. قىرىمبەك كوشەرباەۆ شىعىس قازاقستاننىڭ ەكولوگيالىق جاعدايىنا بەيقام قاراۋعا بولمايتىنىن، سوندىقتان جەرگىلىكتى بيلىك تاراپىنان تۇسكەن ۇسىنىستاردى مەيلىنشە قولداۋ كەرەكتىگىن باسا ايتتى.
كولىك جانە كوممۋنيكاتسيالار مينيسترلىگىنىڭ وكىلى  باقتى، مايقاپشاعاي باعىتىنداعى جولداردى جوندەۋگە قارجى بولىنگەنىن، ال راحمان قاينارىنا اپارار جولدى تۋريستىك كلاستەردى دامىتۋ باعدارلاماسى اياسىندا قالپىنا كەلتىرۋدى ۇسىندى. ال سەمەي اۋەجايىن تالاپقا ساي ەتۋ ماسەلەسىندەگى ۇسىنىستاردى مينيسترلىك قولداپ وتىرعانىن، بولاشاقتا بۇل باعىتتاعى جۇمىستار كەشەندى تۇردە اتقارىلاتىنىنا سەندىردى. قىرىمبەك كوشەرباەۆ وبلىس اكىمىنىڭ وڭىردە كولىك لوگيستيكاسىنىڭ ورتالىعىن اشۋ تۋرالى ۇسىنىسىن قۇپتاپ، ونىڭ كەلەشەگىنە ۇلكەن سەنىم ءبىلدىردى. دەنساۋلىق ساقتاۋ، ءبىلىم، اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىكتەرىنىڭ وكىلدەرى دە ءوز سالالارى بويىنشا وبلىستاعى جاعدايعا باعا بەرىپ، الداعى ۋاقىتتا بىرلەسە اتقارىلار شارۋالارعا توقتالدى.
جيىندى قورىتىندىلاعان قىرىمبەك كوشەرباەۆ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋداعى وڭىرلەردىڭ ۇلەسى، الەۋمەتتىڭ تۇرمىسىن تۇزەۋ، وڭىرلەردى گۇلدەندىرۋ  جونىندە ەلباسىنىڭ بەرگەن تاپسىرمالارىن ەسكە سالدى.
- ەل پرەزيدەنتى شىعىس قازاقستاننىڭ دامۋىنا ايرىقشا ءمان بەرىپ وتىر. داعدارىستىڭ تاعى ءبىر تولقىنى كەلە جاتقانى بارىمىزگە ايان. بۇل وسىنداعى ءىرى كاسىپورىنداردىڭ دا جۇمىسىنا اسەر ەتۋى مۇمكىن. بۇگىنگى كوتەرىلگەن ماسەلەلەر، قابىلدانعان شەشىمدەر سول قيىندىقتاردىڭ الدىن الۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى دەگەن ءۇمىت بار. شاعىن شاھارلاردى دامىتۋ، باعانىڭ نەگىزسىز وسۋىنە جول بەرمەۋ سىندى الەۋمەتتىك ماڭىزعا يە شارۋالارعا باسا نازار اۋدارۋ قاجەت. تەك جوبالاردى ۇسىنىپ قانا قويماي، ونىڭ ءتيىستى قۇجاتتارىن كەشىكتىرمەي دايىنداۋعا تىرىسۋ كەرەك. ءوڭىردىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋىنا بولىنگەن قارجىنى يگەرۋگە قاتىستى جۇمىستاردى شيراتۋ قاجەت. الەۋمەتتىك نىسانداردىڭ قۇرىلىسىن مەرزىمىندە اياقتاۋ، ونىڭ ساپاسىن قاداعالاۋ ىستەرىنە ورتالىق مەملەكەتتىك ورگاندار دا ءمان بەرۋى ءتيىس، - پرەمەر-ءمينيستردىڭ ورىنباسارى قىرىمبەك كوشەرباەۆ.

ءوز ءتىلشىمىز

"اباي-اقپارات"