بىزگە زومبيلار تاربيەلەيتىن “ينكۋباتور” كەرەك ەمەس! كەشەدەن بەرى نۇر-سۇلتانداعى ءزاۋلىم مەشىت كوكەيىمنەن كەتپەدى. سول مەشىت قانشاما زومبيلانعان ۇرپاقتى وسىرەتىن، تاربيەلەيتىن “ينكۋباتورعا” اينالار ەكەن؟

قازاققا اپتاسىنا ءبىر كۇن عانا جۇمىس ىستەيتىن (جۇما كۇنى), قالعان كۇندەرى قاڭىراپ تۇراتىن مەشىت ماڭىزدى ما، اپتانىڭ التى كۇنى جۇمىس ىستەيتىن، بولاشاعىمىزدى قالىپتاستىراتىن مەكتەپ ماڭىزدى ما؟ نازارباەۆ داۋىرىندە ۇرى-قارىلاردىڭ ءبارى ءوز كۇنالارىن مەشىت سالۋ ارقىلى جۋىپ-شايعىسى كەلدى. مۇمكىن ارابياداعى ينۆەستورلارىنا سولاي جاعىنۋدى ويلادى ما، الدە سولاي قارجى يگەرىپ ەسەپ بەردى مە، كىم ءبىلسىن؟
مەكتەپتەردىڭ جاعدايى بويىنشا ءبىز بىلەتىن دەرەكتەر تومەندەگىدەي:
“ەلىمىزدە 169 مەكتەپ - ءۇش اۋىسىمدى، وندا 301.4 مىڭ بالا وقيدى، 5068 مەكتەپ ەكى اۋىسىمدى (دامىعان ەلدەردە ەكى اۋىسىمدا وقۋ دەگەن ۇعىم اتىمەن جوق، تەك ءبىر اۋىسىمدى مەكتەپتەر بار);
35 مەكتەپ اپاتتىق جاعدايدا;
60 اۋىلدىق، 9 قالالىق مەكتەپتىڭ اجەتحاناسى دالادا ورنالاسقان;
5414 مەكتەپتىڭ جىلىتۋ جۇيەسى ورتالىقتاندىرىلماعان."

مەكتەبى جوق اۋىلداردا ءبىر ەمەس، ەكى مەشىت سالىنعانىن كوزبەن دە كورگەن ەدىك. ەسكى مەشىتتى مەنسىنبەگەن جۇرت جاڭاسىنا بارادى، ونىڭ وزىندە اپتانىڭ ءبىر كۇنى عانا. ول اۋىلدا ءتىپتى اۋىز ستس ماسەلەسى دە شەشىلمەگەن.
ەندىگى وزگەرىستەر كەزەڭىندە عىلىم-بىلىمگە، تەحنولوگياعا ۇمتىلماساق، ءبارى كەش بولماق.

ءبىزدىڭ عىلىم سالاسىنا بولىنەتىن قارجىنى ەستىسەڭىز، جۇرەگىڭىز اۋىرادى. ەلىمىزدىڭ جالپى ىشكى ءونىمىنىڭ 0, 17 پايىزى عانا. شامامەن سولاي. وزگەرسە، شامالى عانا وزگەرگەن شىعار. الەمدە كەز كەلگەن مەملەكەتتىڭ بولاشاعى عىلىمعا بولىنەتىن قاراجاتپەن ولشەنەتىن ءداستۇر بار. عىلىمعا قارجىنى ايامايتىن مەملەكەتتەردىڭ كوش باسىندا ءجىو ەسەبى بويىنشا يزرايل (3,9%), فينليانديا (3,5%), شۆەتسيا (3,4%), دانيا (3,0%), گەرمانيا (2,9%) مەملەكەتتەرى تۇر. ال قارجىنىڭ كولەمى بويىنشا اقش كوش باستايدى ( $511,1 ملرد), سوسىن قىتاي ( $451,2 ملرد), ءۇشىنشى ورىندا جاپونيا ( $168,6 ملرد), ءتورتىنشى گەرمانيا ( $168,6 ملرد). بۇلاردىڭ عىلىمداعى جەتىستىكتەرىن مەن ايتپاسام دا بەلگىلى. قازاقستاندا عىلىم سالاسى وتە قاتتى قۇلدىراپ كەتكەن. عىلىمي ينستيتۋتتاردا عالىمداردىڭ ۇمىتتەرى وشە باستاعان. عىلىمعا قابىلەتتى جاستار نە كاسىپكە بەت بۇرعان نەمەسە شەتەل اسىپ كەتكەن. ولاردى ەلگە قايتارۋ، قولايلى جاعداي جاساۋ جاڭادان قۇرىلعان عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم مينيسترلىگىنە دە وڭاي بولماسى انىق.

قىسقاسى، بىزگە زاماناۋي زەرتحانالار، عىلىمي ورتالىقتار، ءبىلىم وشاقتارى، ءوز بىلىكتى ماماندارىمىز جۇمىس ىستەيتىن ءوندىرىس ورىندارى كوبىرەك كەرەك. عىلىمي جانە كاسىپتىك جوبالارىنا قولداۋ تاپپاي جۇرگەن جاستار جەتىپ-ارتىلادى. ولاردىڭ جالىنداپ تۇرعان جىگەرلى ۋاقىتتارىن ەل يگىلىگىنە جۇمسايتىنداي جوعارى جاقتان دا قولداۋلار قاجەت. ايتپەسە، ولاردى توپىرلاتىپ توبىر سياقتى مەشىتتەرگە “قاماعاننان” ەشنارسە ۇتپايمىز…

ارمان اۋباكىر

Abai.kz