مارات سارسەنباەۆ، زاڭگەر-عالىم:

- قازىرگى كەزدە جالا­قىنى، زەينەتاقىنىڭ ءمول­شەرىن كوتەرگەن دۇرىس بولار ەدى. ويتكەنى باعا ءوسىپ بارادى. ازىق-تۇلىك، قۋات كوزدەرى، كوممۋنالدىق قىزمەت، تاعى باسقالاردىڭ  بارلىعى باعانى كوتەرىپ جاتىر. وسىعان وراي بۇكىل قازاقستان ازاماتتارىنىڭ جالاقىسىن وسىرگەن دۇرىس. جۇمىس ىستەيتىندەردىڭ جا­لاقىلارى ونسىز دا تو­لىق­تاي جەتىپ، قاجەتتىلىكتەرىن وتەپ جاتقان جوق. سون­دىق­تان ورتاشا ايلىق جا­لا­قىنى جۇمىس ىستەيتىندەرگە كەمىندە 15 پايىزعا كوتەرۋ كەرەك دەپ ويلايمىن. مەن ءوزىم زەي­نەتكەرمىن. جا­قىن­دا زەي­نەتاقىنى 9-10 پايىزعا ءوسىردى، بىراق جاپ­پاي قىمباتتاۋعا بايلا­نىستى تاعى دا كوتەرۋ كە­رەك. سوندا حالىقتىڭ الەۋە­تى جاقسارىپ كەتپە­گەن­مەن، قىمبات­شى­لىق­قا توتەپ بەرە الادى.

مارات سارسەنباەۆ، زاڭگەر-عالىم:

- قازىرگى كەزدە جالا­قىنى، زەينەتاقىنىڭ ءمول­شەرىن كوتەرگەن دۇرىس بولار ەدى. ويتكەنى باعا ءوسىپ بارادى. ازىق-تۇلىك، قۋات كوزدەرى، كوممۋنالدىق قىزمەت، تاعى باسقالاردىڭ  بارلىعى باعانى كوتەرىپ جاتىر. وسىعان وراي بۇكىل قازاقستان ازاماتتارىنىڭ جالاقىسىن وسىرگەن دۇرىس. جۇمىس ىستەيتىندەردىڭ جا­لاقىلارى ونسىز دا تو­لىق­تاي جەتىپ، قاجەتتىلىكتەرىن وتەپ جاتقان جوق. سون­دىق­تان ورتاشا ايلىق جا­لا­قىنى جۇمىس ىستەيتىندەرگە كەمىندە 15 پايىزعا كوتەرۋ كەرەك دەپ ويلايمىن. مەن ءوزىم زەي­نەتكەرمىن. جا­قىن­دا زەي­نەتاقىنى 9-10 پايىزعا ءوسىردى، بىراق جاپ­پاي قىمباتتاۋعا بايلا­نىستى تاعى دا كوتەرۋ كە­رەك. سوندا حالىقتىڭ الەۋە­تى جاقسارىپ كەتپە­گەن­مەن، قىمبات­شى­لىق­قا توتەپ بەرە الادى.

عالىم باينازاروۆ، ەكونوميست-ساراپشى:
- بىرىنشىدەن، ستاتيستيكا اگەنتتىگى مالىمدەگەندەي، ينفلياتسيا بىزدە 6 پايىز ەمەس، ءبىزدىڭ ەسەبىمىز بويىنشا 20 پايىزدىڭ ۇستىندە. تۇرعىن ءۇي شارۋاشىلىعى، كولىك، قۋات كوزدەرىنە تولەنەتىن باعا كوپ ءوسىپ كەت­تى. الداعى ۋاقىتتا ينفلياتسيانىڭ قان­داي بولاتىنىن كىم بىلەدى؟! جالاقىنىڭ ورتاشا دەڭگەيى حالىقتىڭ بارىنە بىردەي ەمەس. بيۋدجەتتەگىلەردىڭ جالاقىسى ستاتيس­تيكا بەرگەن مالىمەتكە ساي ەمەس، ولار كەدەي ءومىر سۇرۋدە. سوندىقتان ولاردىڭ جاعدايى جالا­قىنى وسىرگەننەن قاتتى وزگەرىپ كەت­پەيدى. زەينەتاقى مەن تولەماقىلار وتە تومەن دەڭگەيدە. 2013 جىلى ەڭ تومەنگى كۇن­كورىس مينيمۋمى 17-18 مىڭ دەپ كورسەتىل­گەن، ءىس جۇزىندە تۇتىنۋ سەبەتىنىڭ دەڭگەيى 2-2,5 ەسە كوپ بولۋى ءتيىس. سوندىقتان تۇ­تى­نۋ مي­ني­مۋمىن مىندەتتى تولەمدەردى ەسەپكە الا وتىرىپ، 2-2,5 ەسەگە قايتا ەسەپتەپ شى­عارۋ كەرەك. بىزدەگى جۇمىس كۇشىن پايدالانۋ اقش-قا قاراعاندا ەكى ەسە كوپ، ءبارىن سا­لىس­تىرمالى تۇردە ەسەپتەگەن ءجون. ءىس ءجۇ­زىن­دەگى ايلىق جالاقى قورىن 2 ەسەگە وسىرسە دۇرىس بولادى. سوندا جالدانىپ جۇمىس ءىس­تەيتىن جۇمىسشىلاردىڭ 70 پايىزى جاع­داي­لارىن جاقسارتادى. مۇنىڭ ينفلياتسياعا ەشقانداي قاتىسى جوق. ويتكەنى ولار قا­زاقستاندا وندىرىلەتىن ونىمدەردى تۇتىنادى.

قانات بەرەنتاەۆ، قارجىگەر عالىم:
- رەسمي ستاتيستيكاعا سۇيەنسەك، بىلتىرعى جىلى ورتاشا جالاقى 99,280 تەڭگەنى (665,82 اقش دوللارى) قۇ­رادى. بۇل - ۇلكەن دۇنيە. بىراق استانا، الماتى قالالارى مەن جەر­گىلىكتى جەرلەردەگى ايلىق جالاقىلار ءارتۇرلى. مۇنايلى ولكەلەردە ءتىپتى جوعارى. بۇدان جەتى جىل بۇرىن ورتاشا جالاقىنىڭ كولەمى 34 مىڭ تەڭگە (256 دوللار) بولدى. سوعان قاراعاندا، ەلىمىزدە ورتاشا جالا­قىنىڭ ءوسۋ ديناميكاسى جامان ەمەس. بيىلعى ينفلياتسيانىڭ دەڭگەيى وتكەن جىلدار­دان تومەن - 0,6 پايىز. بىلايشا العاندا جالاقىنىڭ ءوسۋى، جاقسى دەپ ايتپاعانمەن، ينفلياتسيادان قالىس قالعان جوق. جىلدا وسىلاي بو­لىپ جاتسا، جامان دەپ ايتا المايمىز. وسىن­داي ينفلياتسيانىڭ از كەزىندە جالاقىنى دا، زەينەتاقىنى دا وسىرۋگە بولادى. ەڭبەكاقى مەن زەينەتاقىنى وسىرسەك، ول ينفلياتسيانى كوتەرەدى دەگەن ءسوز ەمەس، كوتەرە المايدى. ءدال قازىرگى جاعدايدا جۇمىسشىلاردىڭ ايلىق جالاقىلارىن دا، زەينەتاقىنى دا وسىرۋگە قولايلى جاعداي تۋىپ تۇر.

ساۋالنامانى دايىنداعان قايىرجان تورەجان

"ايقىن" گازەتى