«شالقار» راديوسىنىڭ ونلاين-كونفەرەنتسياسى بارىسىندا قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى سۆەتلانا جالماعامبەتوۆا: «قازاق قىزدارىنىڭ شەتەلدىكتەرگە شىعۋ، شىقپاۋى ءوز ەركى. ەلىمىزدە - دەموكراتيا. ارينە، باسقا  ەلدەردە تاجىريبە بار. ماسەلەن، تاجىكستاندا، وزبەكستاندا قىزدارى باسقا ەلدەردىڭ ازاماتتارىنا تۇرمىسقا شىقسا، وندا ولاردان قوسىمشا  قارجى تالاپ ەتىلەدى. ءبىز قارجى تالاپ ەتەتىن ونداي كەدەي مەملەكەت ەمەسپىز عوي. ال باسقا دامىعان ەلدەردە ونداي شەكتەۋ جوق»، -  دەپتى. بۇل جاڭالىقتى «قازاقپارات» تاراتتى.

دەموگراف ماقاش ءتاتىموۆتىڭ ەسەبىنە سۇيەنسەك، قارا جامىلعان جەسىرلەردى ەسەپكە الماعاندا، قازاقستاندا تۇرمىس قۇرماعان 350 مىڭ قىز بار. ەندى وسى قىزداردىڭ ءوز ەركىنە سالساق، اركىم ءبىر-ءبىر شەتەلدىكتىڭ ەتەگىنەن ۇستاپ كەتە بەرسە، ونىڭ ءتۇبى ۇلتتىق قاۋىپسىزدىككە قانداي قاتەر توندىرەتىنىن سۆەتا اپاي ءبىر ساتكە بولسا دا ويلادى ما ەكەن؟
الىسقا بارماي-اق،  قازاق قىزىن ايەل ەتكەن 5 مىڭ قىتايدىڭ قازاقستاننىڭ ازاماتتىعىنا قالاي قول جەتكىزگەنىنە ۇڭىلسەڭىز، سول دا جەتەدى. قازاقتىڭ 150 مىڭعا جۋىق سۇربويداق جىگىتىن مەنسىنبەي، «باقىتتىمىن تەك قانا سەنىمەن» دەپ، سۆەتا اپاي ايتقانداي: «قازاق قىزدارىنىڭ شەتەلدىكتەرگە شىعۋ، شىقپاۋى ءوز ەركى» بولعانىن ايەلدىك تۇيسىكپەن باياعىدا-ا-ا-ا-اق سەزىپ، قىتايعا تۇرمىسقا شىققان  قازاق قىزدارى جاتتى جارىلقاپ، ولاردىڭ قر-نىڭ ازاماتى اتانۋىنا جول اشىپ جاتىر.

«شالقار» راديوسىنىڭ ونلاين-كونفەرەنتسياسى بارىسىندا قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى سۆەتلانا جالماعامبەتوۆا: «قازاق قىزدارىنىڭ شەتەلدىكتەرگە شىعۋ، شىقپاۋى ءوز ەركى. ەلىمىزدە - دەموكراتيا. ارينە، باسقا  ەلدەردە تاجىريبە بار. ماسەلەن، تاجىكستاندا، وزبەكستاندا قىزدارى باسقا ەلدەردىڭ ازاماتتارىنا تۇرمىسقا شىقسا، وندا ولاردان قوسىمشا  قارجى تالاپ ەتىلەدى. ءبىز قارجى تالاپ ەتەتىن ونداي كەدەي مەملەكەت ەمەسپىز عوي. ال باسقا دامىعان ەلدەردە ونداي شەكتەۋ جوق»، -  دەپتى. بۇل جاڭالىقتى «قازاقپارات» تاراتتى.

دەموگراف ماقاش ءتاتىموۆتىڭ ەسەبىنە سۇيەنسەك، قارا جامىلعان جەسىرلەردى ەسەپكە الماعاندا، قازاقستاندا تۇرمىس قۇرماعان 350 مىڭ قىز بار. ەندى وسى قىزداردىڭ ءوز ەركىنە سالساق، اركىم ءبىر-ءبىر شەتەلدىكتىڭ ەتەگىنەن ۇستاپ كەتە بەرسە، ونىڭ ءتۇبى ۇلتتىق قاۋىپسىزدىككە قانداي قاتەر توندىرەتىنىن سۆەتا اپاي ءبىر ساتكە بولسا دا ويلادى ما ەكەن؟
الىسقا بارماي-اق،  قازاق قىزىن ايەل ەتكەن 5 مىڭ قىتايدىڭ قازاقستاننىڭ ازاماتتىعىنا قالاي قول جەتكىزگەنىنە ۇڭىلسەڭىز، سول دا جەتەدى. قازاقتىڭ 150 مىڭعا جۋىق سۇربويداق جىگىتىن مەنسىنبەي، «باقىتتىمىن تەك قانا سەنىمەن» دەپ، سۆەتا اپاي ايتقانداي: «قازاق قىزدارىنىڭ شەتەلدىكتەرگە شىعۋ، شىقپاۋى ءوز ەركى» بولعانىن ايەلدىك تۇيسىكپەن باياعىدا-ا-ا-ا-اق سەزىپ، قىتايعا تۇرمىسقا شىققان  قازاق قىزدارى جاتتى جارىلقاپ، ولاردىڭ قر-نىڭ ازاماتى اتانۋىنا جول اشىپ جاتىر.

قازاقستانداعى 300 مىڭ قىتايدىڭ قالعان 295 مىڭى قازاق قىزىنا ۇيلەنىپ، قىتاي ءتىلىن ۇيرەتەتىندەرىن اشىق ايتىپ، الشاڭ باسىپ ءجۇر. ال، ءماجىلىستىڭ مىنبەرىنەن مەملەكەت پەن ۇلتتىڭ جانە ازاماتتاردىڭ بولاشاعى مەن ولاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قورعايدى دەپ سەنىپ جۇرگەن سۆەتا اپايدىڭ ايتىپ وتىرعانى اناۋ. «شىركىندە ەس بولساشى سەزەد دەگەن» (اباي)

سۆەتلانا اپاي 1971 جىلدان باستاپ، 1991-ءنشى جىلعا دەيىن كوممۋنيستىك پارتيا قىزمەتتەرىنىڭ ءتۇرلى ساتىسىنان وتكەن. سوندىقتان ول كىسى «ايەل تەڭدىگى، قازاق ايەلىن قۇتقارۋ» دەگەن كوممۋنيستىك يدەيالارعا ابدەن قانىپ، قانىنا ءسىڭىرىپ وسكەن. 1991 جىلدان باستاپ، (بيلىكتەگى لاۋازىمدى تۇلعالار سەكىلدى) پارتيالىق قىزمەتىن وپ-وڭاي تاۋەلسىز مەملەكەتتىڭ باسقارۋشىلىق قىزمەتىنە ايىرباستاي سالعان سۆەتا اپاي، دۇنيە ەسىگى اشىلعان كەزدە «ادام قۇقىقتارى» دەگەنمەن تانىس بولدى. البەتتە، ادام قۇقىقتارى دەگەننىڭ ءوزى ءار مەملەكەتتىڭ ۇلتتىق مەنتاليتەتىنە نەگىزدەلىپ بارىپ، جەرسىنۋ قاجەتتىگىن ول كىسى بىلگەن جوق. قايدان ءبىلسىن، كوزىن اشىپ كورگەنى كوممۋنيستىك پارتيا، پارتيالىق قىزمەت، وقىعانى -  «راۋشان كوممۋنيست». بەرتىن بىلگەنى، امەريكا، ەۋروپا جانە ونداعى ادام قۇقىقتارى. مىنە، سوندىقتان دا جالماعامبەتوۆالاردىڭ قازاق قىزدارىنا قايدان جانى اشىسىن؟..

وي، اللا-اي، «شىركىندە ەس بولساشى سەزەد دەگەن»

Abai.kz