دەپۋتات حالمۇرادوۆ ارىپتەستەرىنە ورىندى سىن ايتتى

مەملەكەتتىك ءتىل ماسەلەسى ءسوز بولعاندا جۇرتشىلىق پارلامەنتكە قاتىستى دا وكپە-رەنىشتەرىن ءبىلدىرىپ ءجۇر. «مەملەكەتتىك سيپاتتاعى ورىن. ەلدىڭ تاعدىرى قولدارىنا تاپسىرىلعان - تاڭداۋلىلارىمىز، قالاۋلىلارىمىز. پارلامەنت دەپۋتاتتارى نەگە وتىرىس-جيىندارىن مەملەكەتتىك تىلدە وتكىزبەيدى؟» دەپ سىنايدى.

دەپۋتات حالمۇرادوۆ ارىپتەستەرىنە ورىندى سىن ايتتى

مەملەكەتتىك ءتىل ماسەلەسى ءسوز بولعاندا جۇرتشىلىق پارلامەنتكە قاتىستى دا وكپە-رەنىشتەرىن ءبىلدىرىپ ءجۇر. «مەملەكەتتىك سيپاتتاعى ورىن. ەلدىڭ تاعدىرى قولدارىنا تاپسىرىلعان - تاڭداۋلىلارىمىز، قالاۋلىلارىمىز. پارلامەنت دەپۋتاتتارى نەگە وتىرىس-جيىندارىن مەملەكەتتىك تىلدە وتكىزبەيدى؟» دەپ سىنايدى.

بۇل ورىندى رەنىش بولاتىن. راسىندا دا ەل مۇددەسىنە، وندا دا زاڭ جۇزىندە شەگەلەپ بەكىتىلگەن مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ حال-احۋالىنا ەڭ الدىمەن مەملەكەتتىك بيلىكتىڭ الەۋەتتى ءبىر تارماعى سانالاتىن پارلامەنتتىڭ جانى اشىماعاندا، كىمنىڭ جانى كۇيزەلۋى ءتيىس؟
ەلدىڭ ىشىندەگى قو­عامدىق پىكىردەن قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەن­تى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى روزاقۇل حالمۇرادوۆ جاقسى حاباردار ەكەن. ول قا­زاقتىڭ وزىنەن دە نامىسشىل بولىپ شىقتى. ءماجىلىستىڭ تاياۋداعى جالپى وتىرىسىندا قازاق تىلىنە قاتىستى ءسوز سويلەپ، دابىل قاقتى.
روزاقۇل ساتىبالدىۇلى الدىمەن ەلباسىمىزدىڭ وتكەن جىلدىڭ سوڭىنا تامان قازاقستان حالقىنا ارناعان جولداۋىنان مىنا سوزدەردى تىلگە تيەك ەتتى: «قازاق ءتىلى تۋرالى ايتقاندا ءىستى الدىمەن وزىمىزدەن باستاۋىمىز كەرەكتىگى ۇمىت قالادى. ۇلتتىق مۇددەگە قىزمەت ەتۋ ءۇشىن اركىم وزگەنى ەمەس، الدىمەن ءوزىن قامشىلاۋى ءتيىس... تىلگە دەگەن كوزقاراس شىنداپ كەلگەندە، ەلگە دەگەن كوزقاراس ەكەنى داۋسىز. سوندىقتان وعان بەيجاي قارامايىق». مۇنان سوڭ دەپۋتات «ال ءبىز حالىق قالاۋلىلا­رى، بۇعان قالاي قاراپ جاتىرمىز؟ قازاق ءتىلى جاپپاي قولدانىس تىلىنە اينالۋ ءۇشىن قانداي ۇلەس قوسىپ جاتىرمىز؟» دەي كەلە، 2007 جىلدان باستاپ تەك قانا ۇلتى قازاق دە­پۋ­تاتتاردىڭ پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ وتى­رىستارىندا دەپۋتاتتىق ساۋالدارىن قاي تىلدە جولداعاندارىن جاريا ەتتى. ماسەلەن، ءتورتىنشى سايلانعان ماجىلىستە قازاق دەپۋتاتتار تاراپىنان دەپۋتاتتىق ساۋالداردىڭ 60 پايىزى قازاق تىلىندە، 40 پايىزى ورىس تىلىندە بىلدىرىلسە، ال قازىرگى بەسىنشى سايلانعان ءماجىلىستىڭ ءبىر جىلى ىشىندە 186 دەپۋتاتتىق ساۋالدىڭ 78-ءى نەمەسە 42 پايىزى قازاق تىلىندە، ال 108-ءى نەمەسە 58 پايىزى ورىس تىلىندە جولدانعان. سوندا ىلگەرىلەۋ ەمەس، كەرى كەتۋ بار.
«كەيبىر ارىپتەستەرىم ءبىز قاي تىلدە سويلەگەنىمىزدە نە شارۋاڭ بار دەپ تە ايتاتىن شىعار. ول راس، مەنىڭ شارۋام ەمەس. دەگەنمەن، مۇنى بىرەۋدى سىناۋ ءۇشىن ەمەس، ءوزىمنىڭ ازاماتتىق بورىشىم دەپ ساناعاندىقتان، جۇرەگىمنىڭ اۋىرعانىنان ايتىپ وتىرمىن» دەگەن ر.حالمۇرادوۆ ءسوزىنىڭ اياعىن بىلايشا اياقتادى: «...سايلاۋشىلارىمىز ەلىمىزدە قازاق ءتىلى جاپپاي قولدانىس تىلىنە اينالىپ، مەملەكەتتىك ءتىل مارتەبەسىنە لايىق توردەن ورىن الۋىندا وزدەرى سايلاعان دەپۋتاتتاردىڭ الدىڭعى قاتاردا بولۋلارىن قالايدى. وسى سەنىمگە لايىق بولىپ، وزگە ءتىلدىڭ ءبارىن بىلەيىك، ءوزىمىزدىڭ مەملەكەتتىك ءتىلىمىزدى قۇرمەتتەيىك. ەلباسىمىز ايتقانداي، قازاقستاننىڭ بولاشاعى - قازاق تىلىندە ەكەندىگىن ۇمىتپايىق، اعايىن».
وسى سوزدەر قازاقتىڭ اۋزى­نان شىعۋ كەرەك ەدى. الايدا تۇيسىگى، تۇيگەنى مول وتانداسىمىز بوز­تورعايداي شىرىلداپ، ىشتەگى شەرىن اق­تاردى. بۇل جەكە باستىڭ ۋايىمى ەمەس. قازاقتىڭ مۇڭ-شەرى. راحمەت، سىزگە روزاقۇل حالمۇرادوۆ! ازا­ماتتىق پارىزىڭىز، مول تۇسىنىگىڭىز ءۇشىن. ەلدىڭ، جەردىڭ قاسيەتىن ءاربىر قازاق، ءاربىر قازاقستاندىق وزىڭىزدەي سەزىنسە، قانەكەي.
ءسويتىپ، دەپۋتات ر.حالمۇرادوۆ ءارىپ­تەستەرىنە وي تاستادى. وي تاس­تادى دەگەنىمىز جاي، پارلامەنتتە ورىن الىپ وتىرعان ۇلكەن ولقىلىقتى بەتكە باس­تى. ازاماتتىق پارىزىنا ادالدىعىن تانىتتى.
دەپۋتاتتىڭ بۇل ءسوزى ارىپتەستەرىنىڭ شىمبايىنا باتتى ما ەكەن؟!

نۇرپەرزەنت دومباي

"انا ءتىلى" گازەتى