بەلگىلى ساياساتتانۋشى زبيگنەۆ بجەزينسكي قايتىس بولارىنىڭ الدىندا رەسەيدىڭ ۋكراينانى جەڭە المايتىنىن ايتىپ، بولجام جاساپ كەتكەن ەكەن.

زبيگنەۆ بجەزينسكي:

«مەنىڭ ويىمشا، پۋتين بەلگىلى ءبىر دارەجەدە ءوزىن يمپەريالىق نوستالگيانىڭ كەپىلىنە اينالدىردى. ول رەسەيدىڭ ۇلىلىعى ماسكەۋدىڭ بۇرىنعى كەڭەستىك نەمەسە رەسەي يمپەرياسى كەڭىستىگىندە ءوزىنىڭ گەگەمونياسىن قانشالىقتى جانداندىرىپ، قايتا بەكىتە الاتىندىعىنا بايلانىستى دەگەن يدەيانى ۇستاناتىن ادام رەتىندە قالىپتاستى. مەنىڭ ويىمشا، بۇل كۇردەلى ماسەلە – كوزقاراس پەن تاريحي باعىت ماسەلەسى. مەنىڭ كوزقاراسىم بويىنشا، مۇنداي كوزقاراستارى مەن باسىمدىقتارى بار رەسەيگە ەلدەگى كەڭ اۋقىمدى، وتكىر ىشكى ماسەلەلەردى شەشۋ وتە قيىن بولادى.

كەڭەس وداعى ەندى جوق، ال اقش رەسەيدى جاۋ رەتىندە قاراستىرمايدى. رەسەيمەن قارىم-قاتىناسىمىزدا پروبلەمالار بار، بىراق بۇل پروبلەمالار ستراتەگيالىق وشپەندىلىك پەن تاريحي جاۋلىقتى كورسەتپەيدى. مەن ءدال وسىنداي كوزقاراس باسقا جاقتا، اتاپ ايتقاندا، پۋتيندە ەكەنىنە سەنىمدى ەمەسپىن. رەسەيدىڭ الدىندا ەگەمەندىكتى ساقتاۋ ماسەلەسى تۇر. مەنىڭ ۇزاق تاريحي كەزەڭگە بولجامىم وپتيميستىك سيپاتتا. ويتكەنى مەن رەسەيدىڭ وزگەرىپ جاتقانىنا سەنىمدىمىن.

ال پۋتين ساحنادان كەتكەننەن كەيىن وزگەرىستەر پروتسەسى ايتارلىقتاي جىلدامدايدى. مەن ءپۋتيننىڭ ساياسي ساحنادا قانشا ۋاقىت قالاتىنى تۋرالى بولجام جاساي المايمىن. ءپۋتيننىڭ ساياساتتان الشاقتاپ بارا جاتقانى – ول مەنى ەندى وزىنە سەنىمدى، جىگەرلى جانە تىم جاس كوشباسشى رەتىندە تاڭ قالدىرمايدى.

بۇل بۇگىنگى رەسەيدەگى ۇلكەن ديلەممانىڭ ءبىر بولىگى – مەنىڭ ويىمشا، رەسەيلىكتەر مۇنداي بيلىك فورمۋلاسى رەسەيگە الەمدىك ارەنادا جەتەكشى ورىن بەرۋگە قابىلەتسىز ەكەنىن تۇسىنە باستادى. قازىر ورىس قوعامىنداعى جاعداي، مەنىڭ ويىمشا، ەكى قاراما-قايشى پروتسەسسپەن انىقتالادى.

ءبىرىنشىسى – شەكتەن شىققان ۇلتشىلدىقتىڭ ءورشۋى. ونىڭ كورىنىستەرىن ءبىز كوشەلەردە، شەرۋلەردە، سونىمەن قاتار ساياساتتا كورىپ ءجۇرمىز. بۇعان ءپۋتيننىڭ ءوزى رۇقسات بەرىپ وتىر. بۇل قوزعالىس اسىرەسە، ءىرى قالالار ماڭىنداعى ورىس حالقىنىڭ ەداۋىر بولىگىن قامتيدى. بەلگىلى ءبىر دارەجەدە ورىس ۇلتشىلدىقتارىنىڭ سەبەپتەرى تۇسىنىكتى - 60 جىلدان استام رەسەي ءتىپتى، كارتالاردا بەلگىلەنبەگەن. كەڭەس وداعى سوتسياليستىك رەسپۋبليكالاردىڭ بىرلەستىگى بولدى، ال رەسەي ءتىپتى، رەسپۋبليكا بولعان جوق.

ال قازىر ءبىز ورىس ۇلتشىلدىعى، بەلگىلى ءبىر ماعىنادا قارابايىر ۇلتشىلدىقتىڭ ءورشۋىن كورىپ وتىرمىز جانە بۇل تولقىن شىنىمەن دە قاۋىپتى بولۋى مۇمكىن. بىراق، قالاي بولعاندا دا، ونى باسقارۋعا بولادى، ويتكەنى ول ءاۆتوريتاريزمنىڭ ينستينكتىسىنە باعىنادى.

ەكىنشى جاعىنان، ءىرى قالالاردا ۇلتشىلداردان مۇلدەم باسقا الەۋمەتتىك ماسەلەت – ورتا تاپ ءوسىپ كەلەدى. بۇل ادامداردىڭ كوپشىلىگى كوسموپوليت. ولار اقىلعا قونىمدى، الەمگە اشىق جانە الەممەن ينتەرنەت ارقىلى بايلانىسادى، كوبىسى شەتەلدە ءبىلىم الدى، كوپشىلىگىنىڭ باسقا ەلدەردە تۇرۋعا رۇقساتى بار، كوبىسى جيناقتارىن شەتەلدە ساقتايدى. مەنىڭ ويىمشا، بۇل ەكى تەندەنتسيا ءبىر-بىرىنە قاراما-قايشى.

قىسقا مەرزىمدى پەرسپەكتيۆادا ۇلتشىلدىق تەندەنتسيا ەۋرازيالىق وداق سياقتى يدەيالارعا الەۋەتتى سەرپىن تۋدىرۋى مۇمكىن، بىراق شىن مانىندە ەۋرازيالىق وداققا كىم كىرگىسى كەلەدى؟ ءتىزىم ۇزاق بولادى دەپ ويلامايمىن.

بۇل رەسەيدەگى پروبلەمالاردىڭ ءبىر بولىگى عانا. تاعى دا كوپ. رەسەيدىڭ ءتۇسىنۋ كەرەك ەڭ باستىسى ماسەلەسى – گۇلدەنۋ جانە تابىسقا جەتۋ ءۇشىن باتىسپەن جاقىنداسۋ كەرەك، ايتپەسە قىتايدان وڭباي جەڭىلەدى. دەموكراتيالاندىرۋ - رەسەيدىڭ گۇلدەنۋىنىڭ نەگىزگى شارتتارىنىڭ ءبىرى.

ال بۇل پۋتيننەن كەيىن بولادى دەپ ويلايمىن. مۇنى تاريحي وپتيميزم دەپ اتاڭىز، بىراق مەن رەسەي مەن باتىستىڭ جاقىنداسۋى ءسوزسىز ەكەنىنە سەنىمدىمىن جانە بۇل جاقىنداسۋدىڭ ناتيجەسىندە رەسەيگە ۇلكەن پايدا اكەلەدى»، - دەپتى.

كەرىمسال جۇباتقانوۆ

Abai.kz