رەسەي ساياساتكەرلەرىنىڭ قازاقستانعا قاتىستى داۋلى مالىمدەمەلەرى از ەمەس. قازاقستاننىڭ اۋماقتىق تۇتاستىعىنا قاتىستى سان مارتە نەگىزسىز ءسوز ايتىپ، قوعامدى ءدۇر سىلكىندىرگەن بولاتىن. قازاقستانعا قاتىستى قورقىتۋ-ۇركىتۋ فورماتىن ۇستانباسا باسى اۋىرىپ، بالتىرى سىزدايتىن سولوۆەۆ، سيمونيان، كەوساياندار ءوز الدىنا ءبىر بولەك تاقىرىپ. 

الايدا ەلشىنىڭ ءجونى ءبىر بولەك. قازاقتا "ەلدەستىرمەك ەلشىدەن" دەگەن ءسوز بار. ەلشى ەكى ەل اراسىن جاقىنداستىرىپ، بارلىق سالاداعى قارىم-قاتىناستى العا جىلجىتۋشى فۋنكتسياسىن اتقاراتىن ماڭىزدى تۇلعا. ەلشى ءار ايتاتىن ءسوزىن ولشەپ، ءار ويىن سالماقتاپ بارىن سويلەۋ كەرەكتىگى جازىلماعان زاڭدىلىق. ونىڭ اۋزىنان شىققان ءار ءسوزى كەلگەن ەلدىڭ پوزيتسياسىن بىلدىرەدى.

وسى ۋاقىتقا دەيىن رەسەي ەلشىسىنىڭ سان تاقىرىپتا سۇحباتتارى شىقتى. سۇحباتىندا ول كوبىنە قازاقستاننىڭ ىشكى ساياساتىنا ارالاسۋ مەسسەدجدەرى بار مالىمدەمەلەردى جاساۋدان تارتىنعان ەمەس.

2022 جىلى، 7 اقپاندا رەسەي ەلشىسى "نەزاۆيسيمايا گازەتاعا" سۇحبات بەرىپ، سۇحبات بارىسىندا بىلاي دەدى: "قازاقستاندا ۇلتشىلدىقتىڭ ءورشۋى راسىمەن بار قۇبىلىس ەكەنىن ايتقىم كەلەدى. ونىڭ ۇستىنە كەي جاعدايدا ول ەكسترەميستىك سيپاتتا كورىنىپ قالادى، مىسالى ءتىل ساقشىلارى ىسپەتتەس. الايدا پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ ءبىر باسشىسى ايتقانداي، ۇڭگىر ۇلتشىلدىعى بيلىك تاراپىنان قولداۋ تاپقان ەمەس، كەرىسىنشە زاڭ بويىنشا قۋدالانىپ كەلەدى. اسقىنعان ۇلتشىلدىق پەن رۋسوفوبتىق كوزقاراسى بار ادامدار پرەزيدەنت توقاەۆ قۇرىپ جاتقان جۇيەدە ءسىڭىسىپ كەتە المايدى. 

قازاقستاندا تۇرمىستىق دەڭگەيدەگى كۇندەلىكتى ۇلتشىلدىق كەڭ تاراعان قۇبىلىس ەكەنىن ايتۋ كەرەكپىز. بۇل قازاقستاندا دا، رەسەيدە دە بار "اۋرۋ" .

ەلشىنىڭ بۇل سۇحباتى ەل اراسىندا قىزۋ تالقى بولدى. اراعا 10 اي سالىپ، رەسەي ەلشىسى بوروداۆكين الەكسەي نيكولاەۆيچ تاعى دا كولەمدى سۇحبات بەردى. 2 جەلتوقسان كۇنى بەرگەن سۇحباتىندا ول قازاقستان مەن رەسەي اراسىنداعى ەكونوميكالىق، ساياسي، مادەني جانە ت.ب بايلانىس جايلى كەڭىنەن ايتتى.

"ۇجىمداسقان باتىس ۋكراينا سياقتى قازاقستاندى دا انتيرەسەيلىك ەل جاساۋعا، قازاقستاندا حاوس تۋدىرۋعا، ونى رەسەي اۋماعىنا قاراي باعىتتاۋعا تىرىسىپ جاتىر. قاتىناسىمىزدى بۇزعىسى كەلەدى. رەسەيدى وقشاۋلاۋ ءۇشىن ءبىزدىڭ قاتىناسىمىزعا نۇقسان كەلتىرىپ، سىنا قاعۋعا تالپىنۋدا. بۇل ولاردىڭ وسى ايماقتا ىسكە اسىرۋعا ءتيىس مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى.

بىراق مەن قازاقستان بيلىگى، قوعامى مەن حالقى ارانداتۋعا ەرمەيدى دەپ ويلايمىن، قاڭتارداعى وقيعالاردان كەيىن ءتىپتى سىرتقى كۇشتەردىڭ ىشكى ساياساتقا كيپلىگۋىنە جول بەرمەيدى دەپ سەنەمىن", - دەدى ول.

ورىس تىلىنە قاتىستى بىلاي دەدى: "ورىس ءتىلى جايلى ايتساق. قازاقستاننىڭ ورىس تىلىنە قاتىستى ۇستانعان ساياساتى كەلەسىدەي. ءاربىر قازاقستاندىق ەكى اياعىمەن تىك تۇرا الۋى ءۇشىن مەملەكەتتىك ءتىل قازاق ءتىللىن جانە كونستيتۋتسيا بويىنشا رەسمي ءتىل سانالاتىن ورىس ءتىلىن ءبىلۋى كەرەك. بۇنى ەشكىم وزگەرتۋگە نيەتتى ەمەس. كەرىسىنشە نىعايتۋ ۇستىندە. قازكاقستاندىقتار قازاق تىلىندە دە، ورىس تىلىندە دە سويلەي الۋى ءتيىس دەگەن ءجيى ايتىلۋدا".

ەلشى قازاقستان مەن ناتو، اقش قاتىناسى جايلى دا ايتتى. "وسىعان دەيىن قازاقستان، ءتىپتى رەسەي دە ناتو-مەن ارىپتەستىك ورناتقان ەدى. قازاقستان قارۋلى كۇشتەرى ناتو-مەن بىرلەسكەن "دالا قىرانى" اتتى جاتتىعۋلاردى وتكىزىپ تۇراتىن. جاتتىعۋ ماقساتى بۇۇ اياسىندا ارەكەت ەتەتىن بىتىمگەرلىك كۇشتەردى دايىنداۋ بولاتىن. ءبىزدىڭ قازاقستاندىق دوستارىمىز اڭعارعانداي، جاتتىعۋ ماقساتتارى بولەك بولىپ شىقتى. ءبىزدىڭ ءۇن قاتۋىمىزدان كەيىن قازاقستان ءوز اۋماعىندا ول جاتتىعۋلاردى وتكىزۋدەن باس تارتتى. ەندى قازاقستان جەرىندە "دالا قىرانى" ۇشپايدى", - دەيدى ەلشى.

ەلشىنىڭ بۇل ءسوزى قازاق قوعامىنا، اسىرەسە قازاق ءتىلدى ورتاعا جاقپاعانى انىق. الەۋمەتتىك جەلىدە قىزۋ پىكىر الماسىپ، تالقىلاپ جاتىر. رەسەي ەلشىسىنىڭ سوزدەرىنە قاتىستى ءلام-ميم دەمەيتىن بيلىك، جاقىندا عانا ۋكراينا ەلشىسىنىڭ سوزىنە قاتىستى پىكىر بىلدىرگەنى ەل ەسىندە، جۇرت جادىندا. قازاقستانعا قاتىسى جوق مالىمدەمە ءۇشىن شىر-پىر بولعان ەدى، ال قازاقستانعا قاتىسى بار سوزدەرگە پىكىر بىلدىرۋدەن قاشقاقتايتىن سياقتى...

كا مىرزا

Abai.kz