اتام قازاق قادىر تۇتىپ، قاستەرلەپ كەلگەن ءتورت تۇلىك مالدىڭ ەتى مەن ءسۇتى بولماسا، بۇگىندە ونىڭ ءجۇنى مەن تەرىسىن كادەگە اسىرىپ جاتقاندار جوقتىڭ قاسى. كەزىندە بابالارىمىز ءجۇن­نەن كيىز باسىپ، تەرىدەن كيىم تىككەن. قالا بەردى جاۋىن­گەرلىك بۇيىمدار مەن ىدىس-اياقتارعا دەيىنگى قۇرال-­ساي­مانداردى دا قولىن­داعى بار مالىنىڭ ءجۇن-تەرىسىنەن دايىنداپ كەلگەنى بۇگىندە ەرتەگىدەي ەستىلەدى.

ءبىردى-ەكىلى بابا ءىزىن جالعاستىرعان شە­بەر­لەر بولسا، ولاردىڭ تۋىندىلارىن دا اندا-ساندا وتكىزىلىپ جۇرگەن قولونەر كور­مەلەرىندە عانا كورىپ قالامىز. ال تۇرمىس­تا قولدانۋدان شىعىپ قالعان كەيبىر بۇ­يىمدار تەك مۇراجاي ەكسپوناتىنا عانا اي­نالىپ بارادى. ايتسە دە بابالار ءىزىن جال­عاستىرىپ جۇرگەن شەبەرلەر دە جوق ەمەس. اتا ءداستۇردى اتاكاسىپكە اينالدىرىپ، شاكىرت تاربيەلەپ جۇرگەندەرى دە بار. تەك ولاردىڭ ناسيحاتتالۋى از. نۇرلان ساۋلە­بايۇلى جاقىباەۆ - تەمىر اۋدانى عانا ەمەس، اقتوبە وبلىسى جۇرتشىلىعىنا دا جاقسى تانىس قولونەر شەبەرى. اسىرەسە تە­رى­دەن يلەنىپ جاسالاتىن بۇيىمداردى جا­ساۋدا وسى سالاعا دەن قويىپ جۇرگەندەردىڭ اراسىندا بىرەگەيى بولىپ جۇرگەن جان. تەرى­دەن جاسالعان تورسىق، كۇبى، سابا سەكىل­دى تۇرمىستىق بۇيىمدارى ءبىراز جەردىڭ كور­مەلەرىنىڭ باس جۇلدەسىن يەلەنگەنى تۋرا­لى بۇرىن دا باق بەتتەرىندە جازىلىپ، ايتىلىپ، كورسەتىلگەن بولاتىن. بۇل جولى ءبىز ونىڭ ۇستازدىق قىرىنا باسىمدىق بە­رۋ­دى ءجون سانادىق. ويتكەنى ونىڭ پەداگوگ­تىك ءىس-تاجىريبەسىندە وزگەگە ۇقسامايتىن ءوز­ىندىك دامۋ جولى مەن جاڭاشىلدىق يدەيا­سى بار. جانە ول يدەيا مەملەكەتىمىزدىڭ الەۋ­مەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋى بارى­سىن­دا بەلگىلەنگەن مىندەت-ماقساتتارىمەن ۇندە­سىپ جاتىر.

نۇرلان ساۋلەبايۇلىنىڭ ءوزى - ءبىلىم بە­رەتىن تەحنولوگيا ءپانى بويىنشا وقۋشى­لارعا ەڭبەك ءبىلىمىن ۇيىمداستىرۋدا حال­قى­مىزدىڭ اسىل مۇراسى قولونەرىن وقىتۋ­دىڭ، دامىتۋدىڭ، جاڭعىرتۋدىڭ پەرسپەك­تي­ۆالىق دامۋ جوسپارىن قۇرعان ازامات. 1989 جىلدان بەرى جالپى ورتا ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندەگى مەملەكەتتىك ساياساتتىڭ ستراتە­گيا­لىق مىندەتتەرىن جۇزەگە اسىرۋعا وزىندىك ۇلەسىن قوسىپ تا كەلەدى. پەداگوگيكالىق شى­عارماشىلىق ەڭبەك دامۋ پەرسپەكتيۆا­سىندا ءبىلىم بەرۋدى ۇيىمداستىرۋدىڭ سا­باقتاستىعى مەن جۇيەلىلىگىن قامتاماسىز ەتە وتىرىپ، جاس ۇرپاقتىڭ ماتەريالدىق جانە رۋحاني قاجەتتىلىكتەرىن قالىپتاستىرۋ ماقساتىنداعى جاڭاشىل يدەيالار مەن ءداستۇرلى مادەنيەتتىڭ قۇندىلىقتارىن ءجۇ­زە­گە اسىرىپ ءجۇر.

نۇرلان جاقىباەۆ، قولونەر شەبەرى:

- قازاق قولونەرى - قيىن دا قىزىق جۇ­مىس. تەحنولوگيا مىقتى دامىعان قازىرگى زاماندا قولونەرگە ەسكى ءۇردىس دەپ قاراۋعا بولمايدى.اكەنىڭ قانىمەن، انانىڭ ءسۇتى­مەن بەرىلگەن وسى ءبىر ءتاسىلدى مەڭگەرۋگە ءوزىم بالا كەزىمنەن دەن قوي­دىم. بۇيىم­دار­دىڭ ءبارى ءۇي جاعدا­يىندا جاسالاتىن بولعاندىقتان، ول كەزدە ءبى­راز قيىندىقتار­دىڭ بولعانى راس. سول ءوزىم كەزدەستىرگەن كە­دەرگىلەردەن تۇيگەن تاجىريبەمە سۇيەنىپ، بۇگىندە بالالار ءۇشىن ءبىراز جاعداي جاساۋ­عا تىرىسىپ ءجۇرمىن. بۇل جەرگە كەلەتىن جاس­وسپى­رىم­دەر­دىڭ قاي-قايسىسى دا وسى ونەرگە بار ىنتا-جىگەرلەرىن سالىپ جاتادى. بولا­شاق­تا جاقسى شەبەر شىعادى دەپ ءۇمىت كۇتىپ جۇرگەن شاكىرتتەرىم دە بار.

قازىرگى ۋاقىتتا ەلىمىز يننوۆاتسيالىق جوبالارعا ۇلكەن ءمان بەرۋدە. دەگەنمەن جاڭا دۇنيە جاساۋ ءۇشىن دە تامىرى تە­رەڭ­دە جاتقان ۇلتتىق قۇندىلىقتارعا ءسۇ­يەنبەي بولمايدى. كونەنىڭ ءوزىن جاڭا­شا ۇردىسكە با­عىندىرىپ، زاماناۋي ۇلگى­دە جە­تىلدىرۋگە بولادى. تەك بۇعان جان-جاق­تى قولداۋ كە­رەك.

شەبەر اعامىز حالىق قولونەرىن كاسىپ­كەرلىك نەگىزدە دامىتۋدى قولعا الىپ، 2006 جىلى «التىنبەك» جشس قولونەر شەبەر­حاناسىن اشقان. شەبەرحانانىڭ بازاسىن­دا ومىرگە كەلگەن «بيزنەس مەكتەبى» اۋىل مەكتەبىندە ءبىلىم الىپ جاتقان ءجاسوسپىرىم­دەر ءۇشىن تاپتىرماس ۇستاحانا بولىپ وتىر بۇگىندە. بۇل جەردە بالالار قازاق قول­ونە­رى­نىڭ قىر-سىرىن عانا ۇيرەنىپ قويماي، قول­دارىنان شىققان بۇيىمدارىن بۇلداپ، تىم جاقسى ناپاقا دا تاۋىپ ءجۇر. ارالا­رىندا مەملەكەتتىك گرانتتاردى جەڭىپ الىپ، جوعارى وقۋ ورىندارىندا تەگىن ءبى­لىم الۋعا قول جەتكىزگەندەرى دە بار. شە­بەر­دىڭ ايتۋىنشا، ونىڭ جوباسى بىرنەشە ماسەلەنىڭ شەشىمىن تابۋعا ۇيىتقى بولۋدا. الەۋمەتتىك ماسەلە تۇرعىسىنان الاتىن بول­ساق، جاستار پايدالى ىسپەن شۇعىلدا­نىپ، جۇمىسپەن قامتىلىپ جاتىر. ەكونو­مي­كالىق ماسەلە جاعىنان كەلسەك، شاعىن ونەركاسىپ كوزىنىڭ پايدا بولۋىن ايتۋعا بولادى. ال ەڭ باستى ماسەلە - ۇلتتىق ءما­دە­ني قۇندىلىقتاردىڭ جاڭعىرۋى ارقىلى اۋىلدىڭ مادەنيەتىنىڭ دامۋى دەر ەدىك.

قولونەر شەبەرى ءوزىنىڭ پراكتيكالىق يدەياسىنىڭ قولجەتىمدى ناتيجەسى دەپ جاس ۇرپاقتى اگروتەحنيكالىق، ەكونوميكالىق، تەحنولوگيالىق، قولونەرشىلىك، ەتنوديزاين كاسىپتەرىنە ۇيرەتىپ، ىسكەر ەتىپ تاربيەلەۋ دەپ سانايدى. ول وقۋ مەن وندىرىستىك ەڭبەك تاجىريبەسىن عىلىمعا اينالدىرۋدى كوز­دەپ ءجۇر. بۇل ويى دا ورىندالماي قالعان جوق. ونى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن وقۋشىلار مەن مۇ­عالىمدەردىڭ جانە جەتەكشى عالىم­داردى بىرىكتىرە وتىرىپ، «بولاشاق» جانە «جاس ناتۋراليستەر» ۇيىرمەسى مەن «اتا­مۇرا» بىرلەستىگىن قاتار الىپ كەلە جاتىر. وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىعىن جانە دارىندىلىعىن ىنتالاندىرۋ ماقساتىندا سۇبەلى ەڭبەك ءسىڭىرىپ جۇرگەن ۇلاعاتتى ۇستاز دەپ ايتۋعا تولىق نەگىز بار. نۇرلان ساۋلە­بايۇلى وسى سالاداعى جەمىستى ەڭبەكتەرى ءۇشىن اۋدان، وبلىس اكىمدەرىنىڭ العىس حات­تارىمەن جانە بىرقاتار مينيسترلىكتەردىڭ گراموتالارىمەن ماراپاتتالعان. ن.جاقى­باەۆتىڭ بەس شاكىرتى مەملەكەتتىك دارە­جە­دەگى مەدالدارمەن جانە سىيلىقتارمەن ماراپاتتالىپ، جەتى وقۋشى رەسپۋبليكالىق وقۋ­شىلاردىڭ پاندىك عىلىمي جارىستارى­نىڭ جۇلدەگەرى اتانىپ، «ءبىلىم» گرانتتارىن جەڭىپ الدى. جاقىباەۆتاردىڭ جاقسىلى­عىن جاريا ەتۋ ءۇشىن ارنايى جارناما قا­جەت ەمەس. ونىڭ ءىزىن جالعاستىرعان شاكىرت­تە­رىنىڭ ءوزى ىزگى ونەردى ولتىرمەيتىنى بەلگىلى. ءتيىمدى ءارى پايدالى ەتنوبيزنەستى ودان ءارى دامىتۋدىڭ جاڭا قىرى تابىلسا، ۇلتتىق ونەرىمىزدى ۇلىقتاي الاتىن ۇرپاقتاردىڭ كوبەيە تۇسەتىنىنە سەنىم مول.

اۆتور: سامال قاراجان، اقتوبە وبلىسى

"الاش ايناسى" گازەتى