26 اقپان كۇنى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ نەمەرە ءىنىسى، قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى توراعاسىنىڭ ەكس-ءبىرىنشى ورىنباسارى سامات ءابىش جابىق سوتتىڭ شەشىمىمەن 8 جىلعا شارتتى تۇردە سوتتالدى. «ونىڭ گەنەرال اتاعى مەن مەملەكەتتىك ماراپاتتارى الىندى. بىراق مەنشىك-مۇلكىنە كونفيسكاتسيا جاسالمادى»، دەپ حابارلادى «دات»-تىڭ ينسايدەرلىك اقپارات كوزى.

ەسكە سالا كەتەيىك، بۇعان دەيىن قازاقستاندا ەشكىم 8 جىلعا شارتتى تۇردە سوتتالماعان. سوعان قاراعاندا، مۇددەلى بىرەۋلەر «8 جىل» دەگەن ەداۋىر جازامەن قوعامدى الدارقاتىپ، ال شىندىعىندا سامات ءابىشتى تۇرمە جازاسىنان الىپ قالعان. قاڭتار وقيعاسىنا بىردەن-ءبىر كىنالى كۇشتىك قۇرىلىمنىڭ جوعارى دارەجەلى لاۋازىمگەرى وسىلايشا ءتيىستى جازادان قۇتىلدى. البەتتە، بۇل «كومەديانىڭ» باستى رەجيسسەرى نۇرسۇلتان نازارباەۆ ەكەنى تايعا تاڭبا باسقانداي ايان جاعداي.

ەڭ قيىنى – بۇل ادىلەتتى قازاقستان قۇرۋ باستاماسىن العا قويعان قازىرگى پرەزيدەنتىمىز قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ بەدەلىنە بەلگىلى ءبىر دەڭگەيدە نۇقسان كەلتىرىپ، حالىقتىڭ ونسىز دا تومەن بيلىككە دەگەن سەنىمىنە تاعى ءبىر ۇلكەن سىزات تۇسىرگەلى تۇر. جاعداي وسىلاي جالعاسا بەرسە، تاۋەلسىز قازاقستان تاريحىنداعى ەڭ قايعىلى وقيعا – قاڭتار قاسىرەتىن ۇيىمداستىرعان قىلمىسكەرلەر تۇك بولماعانداي، سامات سياقتى سايران سالىپ، تايراڭ قاعىپ، مەنشىك-مۇلىكتەرى دە تاركىلەنبەي، ەمىن-ەركىن جۇرە بەرەتىن بولسا، كەرىسىنشە، ەشنارسەنى بۇلدىرمەگەن، ەشقانداي قىلمىسى جوق قوعام بەلسەندىلەرى جازىقسىز قۋدالانىپ، ناقتى جازاعا تارتىلا بەرەتىن بولسا، وندا – جاڭا قازاقستاننىڭ تاڭى جاقىن جىلداردا اتا قويمايتىنى انىق. بۇل قازاق قوعامىن ابدەن ىزالاندىرىپ، حالىقتىق كوتەرىلىسكە سوقتىرۋى بەك مۇمكىن! وتىز جىل بويى ءالاۋلايىم تاۋسىلسا، ءحالاۋلايىم بار دەگەن بىتپەس ەرتەگىگە الدانىپ كەلگەن حالىق ەندى وتىز كۇن الداۋعا دا كونە قويماس!

بۇعان مەملەكەت باسشىسىنىڭ جىل باسىندا «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىنە بەرگەن سۇحباتىندا ايتقان مىنا پىكىرى دە انىق دالەل: «...ءبىر سوزبەن ايتساق، ەسكى جۇيە كەلمەسكە كەتتى. قازاقستانداعى ساياسي رەفورمالار جۇيەلى عانا ەمەس، ەشقاشان كەرى قايتپايتىن تۇبەگەيلى سيپاتقا يە بولدى دەپ سەنىممەن ايتا الامىز. مۇنىڭ ەلىمىز ءۇشىن ايرىقشا ماڭىزى بار. سەبەبى ۇلتتىڭ ساياسي سانا-سەزىمى تۇبەگەيلى وزگەردى. جۇرتتىڭ قۇقىقتىق ساۋاتتىلىعى مەن بەلسەندىلىگى دەموكراتيالىق جاڭعىرۋدىڭ باستى كەپىلىنە اينالدى. توقەتەرىن ايتساق، كەرى كەتۋگە حالىقتىڭ ءوزى جول بەرمەيدى جانە ەلگە جاڭا لەپ اكەلگەن وسى وزگەرىستەردى تاباندىلىقپەن قورعايدى. مەن بۇعان بەك سەنىمدىمىن».

بۇدان ۇعاتىن تاعى ءبىر كەرەعار وي – سامات ابىشكە قاتىستى ەسكى جۇيەنىڭ ءالى ەشقايدا كەتە قويماعانى! ەگەر ادىلەتتى، جاڭا جۇيە قالىپتاستى دەسەك، وندا تەك ۇقك توراعاسىنىڭ بۇرىنعى ءبىرىنشى ورىنباسارى عانا ەمەس، 238 ادام قازا تاۋىپ، ميللياردتاعان ماتەريالدىق شىعىن اكەلگەن قاڭتار قاسىرەتىنە جاۋاپتى ۇلكەندى-كىشىلى بارلىق شەندىلەر تۇگەلدەي جاۋاپقا تارتىلىپ، ءتيىستى جازالارىن الۋلارى كەرەك ەدى. ۇلكەن وكىنىشكە قاراي، ءالى ولاي بولماي تۇر. وتىز جىل بويى قارا حالىقتى زار قاقساتىپ، ەلىمىزدىڭ بار بايلىعىن باۋىرىنا باسقان ەسكى قازاقستاننىڭ وكىلدەرى بۇعان بارىنشا قارسىلىق كورسەتىپ، وتكەندى اڭساپ، سوعان قايتىپ كەلۋگە تىرىسىپ باعۋدا.

«قامىستى بوس ۇستاساڭ، قولىڭدى كەسەدى» دەيدى قازاق دانالىعى. ەگەر جاڭا قازاقستان ەسكى قازاقستانعا قاتىستى سولقىلداقتىق تانىتىپ، بۇرىنعى پرەزيدەنتتىڭ ماڭىنا توپتاسقان، 220 تريلليون تەڭگەنى زاڭسىز يەمدەنگەن، اقىر سوڭىندا قاڭتار قاسىرەتىن ۇيىمداستىرعان وليگارحتاردى قىلمىسىنا ساي جاۋاپقا تارتپاسا، بۇل ەشقانداي جاقسىلىققا اكەلمەيدى.

وسى ورايدا، 2005 جىلى 13 مامىردا انديجان وقيعاسى بولعان كەزدە وزبەكستاننىڭ بۇرىنعى پرەزيدەنتى، مارقۇم يسلام كاريموۆتىڭ: «ماعان مىڭ بۇزاقىدان 30 ميلليون حالقىمنىڭ كەلەشەگى قىمبات» دەگەن ءسوزى ەسكە تۇسەدى. ول ءسويتىپ، ەلدە تۇراقسىزدىق ورناتىپ، مەملەكەتكە قاۋىپ توندىرگىسى كەلگەن قىلمىسكەرلەردى ەشقانداي اياۋسىز قىرىپ سالعان ەدى.

ەگەر ءبىز ەندى عانا 20 ميلليوننان اسقان قازاقستان حالقىنىڭ كەلەشەگىن ويلايتىن بولساق، ازات زاماندا از حالقىن توناپ كەلگەن، جاڭارۋعا، جاڭعىرۋعا، ادىلەتتى قوعام، كەمەل كەلەشەك قۇرۋعا كەدەرگى كەلتىرىپ، قارسى تۇراتىن ەسكى قازاقستاننىڭ وكىلدەرىنە ەشقانداي كەڭشىلىك كورسەتپەۋىمىز كەرەك!

دەرەككوزى: «DAT» گازەتى

Abai.kz