قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ وتكەن جىلعى جولداۋىندا ەل ەكونوميكاسىنىڭ قۇرىلىمىن رەفورمالاۋ قاجەت ەكەنىن ايتقان ەدى. پرەزيدەنتتىڭ سوزىنشە، ەكونوميكانى ءارتاراپتاندىرۋ بۇرىنعىدان دا ماڭىزدى مىندەتكە اينالۋدا.

«قازىرگى ەڭ باستى مىندەت – ەلىمىزدىڭ مىقتى ونەركاسىپتىك نەگىزىن قالىپتاستىرۋ جانە ەكونوميكامىز ءوزىمىزدى تولىق قامتاماسىز ەتە الاتىن جاعدايعا جەتۋ. سوندىقتان وڭدەۋ سالاسىن جەدەل دامىتۋعا باسا ءمان بەرۋىمىز قاجەت»، - دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.

جولداۋ جاريالانعاننان بەرگى  ۋاقىت ارالىعىندا ەلىمىزدە نە وزگەردى، وسىناۋ باعىتتا  قانداي ناقتى ءىس-شارالار اتقارىلدى؟ سالا ماماندارى  سارالاعان ساراپقا توقتالساق.

ق.ي.ساتباەۆ اتىنداعى قازۇتزۋ-دىڭ اعا وقىتۋشىسى ەرماحان قالمىرزاەۆتىڭ ساراپتاۋىنشا، 2023 جىلى ەلىمىزدە قايتا وڭدەۋ ونەركاسىبىندە قۇنى 928 ملرد تەنگەنى قۇرايتىن 170 جوبا جۇزەگە اسىرىلعان. سونداي-اق، وتاندىق تاۋار وندىرۋشىلەرمەن 179 ۇزاق مەرزىمدىك كەلىسىمشارتتار مەن وففتەيك-كەلىسىمشارتتار جاسالعان. اتقارىلعان ءىس-شارالار بارىسىندا بۇگىنگى كۇندە ەكونوميكاداعى قايتا وڭدەۋ سالاسىنىڭ الاتىن ۇلەسى تاۋ-كەن سالاسىنىڭ ۇلەسىمەن تەڭەسكەن.

«جالپى ەلىمىزدە 2024 جىلى ەكونوميكانى شيكىزاتقا تاۋەلدىلىكتەن ارىلتۋعا باعىتتالعان 180 يندۋستريالدىق جوبا جۇزەگە اسىرىلا باستاعان. جىكتەپ ايتاتىن بولساق، وسىناۋ جوبالاردىڭ جالپى كۇنى 1,2 ترل تەنگەگە باعالانىپ وتىر. يندۋستريالاندىرۋدىڭ قارقىنىن ۇدەتۋگە  سونداي-اق، قايتا وڭدەۋ كاسپورىندارىن وتاندىق شيكىزاتپەن قامتاماسىز ەتۋدىڭ جاڭا مەحانيزمى قىزمەت ەتپەك»، - دەدى ەرماحان قالمىرزاەۆ.

ونىڭ ايتۋىنشا، ماشينا جاساۋدى دامىتۋعا باعىتتالعان كەشەندى جوسپارعا سايكەس، 2028 جىلعا قاراي وسىناۋ سالاداعى قوسىمشا قۇننىڭ كولەمى 4,5 ەسە وسپەك.

«قازىرگى تاڭدا قازاقستاندا جالپىۇلتتىق  دەڭگەيدەگى قۇنى 32 ترلن تەڭگەنى قۇرايتىن 1000 استام ينۆەستيتسيالىق جوبالار جۇزەگە اسىرىلا باستاعان. بۇل ەكونوميكانىڭ بارلىق سالالارىن قامتيدى. 2023 جىلى  جالپى ەلىمىز بويىنشا قۇنى 1,8 ترلن تەڭگەنى قۇرايتىن 298 جوبا باستالعان بولسا، 2024 جىلى جالپى قۇنى 3,8 ترلن تەڭگەنى قۇرايتىن 326 جوبا ىسكە قوسىلادى دەپ كۇتىلۋدە.

مەملەكەت باسشىسىنىڭ تىكەلەي تاپسىرماسىمەن ينۆەستيتسيالىق شتابتىڭ جۇمىسى قارالىپ، ونى كۇشەيتۋگە كوڭىل بولىنگەن. اسا كولەمدى ينۆەستجوبالار جەكە-جەكە قارالادى، ءىس-شارا بارىسىندا تۋىنداعان ماسەلەلەر سول ساتتە تىكەلەي شەشىلەدى»، - دەدى ەرماحان سەرىكبايۇلى.

ساراپشىنىڭ سوزىنشە، پرەمەر-مينيستر ولجاس بەكتەنوۆتىڭ قاتىسۋىمەن وتكەن Kazakh Invest ۇلتتىق كومپانياسىنىڭ ديرەكتورلار كەڭەسىندە 2024 جىلى شەتەلدىك ينۆەستورلاردىڭ قاتىسۋىمەن 40-تان استام ءىرى جوبا ىسكە قوسىلاتىندىعى ايتىلدى.

«اتالعان جوبالار ىشىندە امەريكالىق ينۆەستورلاردىڭ قاتىسۋىمەن استانا قالاسىندا ىسكە قوسىلاتىن مەديتسينا قۇرال-جابدىقتارىن شىعاراتىن كاسىپورىن دا بار.  وسىناۋ كاسىپورىندا  ۋزي جانە كومپيۋتەرلىك توموگرافيا قۇرالدارى شىعارىلماق. بۇل ءوز كەزەگىندە وتاندىق دەنساۋلىق ساقتاۋ مەكەمەلەرىن قاجەتتى قوندىرعىلارمەن قامتاماسىز ەتەدى جانە شەتەلدەرگە ەكسپورتتاۋ ماسەلەسىن دە شەشپەك.  پرەەر-ءمينيستردىڭ تاپسىرماسىمەن سونداي-اق، ءداندى-داقىلداردى كۇردەلى وڭدەۋ، مۇناي-گاز قۇرال-جابدىقتارى مەن جوعارى قوسىمشا قۇندى ونىمدەر شىعارۋعا ينۆەستورلار تارتۋ قولعا الىنباق»، - دەدى ق.ي.ساتباەۆ اتىنداعى قازۇتزۋ-دىڭ اعا وقىتۋشىسى.

مەملەكەت باسشىسى 2022 جىلى قىستا ەلدەگى جىلۋ ەلەكتر ستانتسيالارىنداعى اپاتتاردى ەسىنە الىپ، ينفراقۇرىلىمنىڭ ابدەن توزۋى يندۋستريالاندىرۋدى تەجەپ، «جاڭا ەكونوميكالىق ۇلگىگە» كوشۋگە جول بەرمەيتىنىن ايتتى. الداعى 5 جىلدا كەمىندە 14 گيگاۆاتتىق جاڭا ەلەكتر قۋاتى ىسكە قوسىلاتىنىن مالىمدەدى.

«تۇپتەپ كەلگەندە، قازاقستان ەلەكتر قۋاتىن باسقا جاقتان الماۋعا ءتيىس، ياعني كورشىلەس ەلدەرگە تاۋەلدى بولماۋى كەرەك. ءبىزدىڭ قازىرگى احۋالىمىز ءماز ەمەس. بۇل – ەڭ الدىمەن، مەملەكەتتىك قاۋىپسىزدىك ماسەلەسى»، - دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.

پرەزيدەنت تاريف ساياساتىن قايتا قاراپ، تاريف بەلگىلەۋدىڭ جاڭا ادىستەمەسىن ەنگىزۋ جانە ينۆەستورلاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ قاجەت دەيدى. وعان قوسا، ازاماتتارعا تاريفتىك سمەتا مەن ينۆەستيتسيالىق باعدارلامالار تۋرالى اقپارات بەرەتىن تسيفرلىق باقىلاۋ تاسىلدەرى ەنگىزىلەدى.

«قازاقستاندىق سالالىق ەنەرگەتيكتەر كاسىپوداعى» قب اتقارۋ كوميتەتىنىڭ مۇشەسى سابىرجان قاليءدىڭ سوزىنشە، قازاقستاننىڭەنەرگەتيكاسى  قيىنجانەقىزىقتىكەزەڭدى باستان وتكەرۋدە.

«مەملەكەت باسشىسى ءوز سوزىندە ەلەكترمەن جابدىقتاۋ جەلىلەرىنىڭ ۇشتەن ەكىسى توزعانىن،  قولدانىستاعى جەلىلەردى جاڭعىرتۋ جانە  جاڭا جەلىلەر مەن قوسالقى ستانسالار سالۋ شۇعىل ينۆەستيتسيالاردى تالاپ ەتەتىنىن اتاپ ءوتتى. جەو مەن جىلۋ جەلىلەرى دە توزعان. رەسپۋبليكاداعى بىرقاتار اپاتتار بۇعان ايقىن مىسال بولا الادى. جاعدايدى جاقسارتۋ ءۇشىن جەكە جەو مەملەكەتكە جانە كۆازيمەملەكەتتىك كومپانيالارعا بەرىلدى. جەو-دا جابدىقتاردى جاڭعىرتۋ جانە كۇردەلى جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىنىڭ ارقاسىندا تۇرالاعان ماسەلەلەردىڭ ءتۇيىنى شەشىلىپ، سالاعا جان ءبىتتى، ۇكىمەت جەكە جانە شەتەلدىك ينۆەستورلارمەن بىرلەسىپ وبلىستىق ماڭىزى بار قالالاردا بىرنەشە جەو سالۋدى جوسپارلادى. ناتيجەسىندە  ماڭعىستاۋ وبلىسىندا گيبريدتى ەلەكتر ستانتسياسىنىڭ قۇرىلىسى باستالدى. جاڭارتىلاتىن ەنەرگيا كوزدەرى نىساندارىنىڭ بەلسەندى قۇرىلىسى ءجۇرىپ جاتىر. بۇكىل ەلدە جەل جانە كۇن ەلەكتر ستانتسيالارى سالىنۋدا»، - دەدى سابىرجان قالي.

ونىڭ ايتۋىنشا، ەلىمىزدىڭ وڭتۇستىك ءوڭىرىنىڭ تۇرعىندارى مەن وندىرىستىك نىساندارىنا  ەلەكتر ەنەرگياسى اسا قاجەت. وسى رەتتە اتوم ەلەكتر ستانتسياسىن سالۋ ماسەلەسى وتكىر تۇر.

«ارينە، بۇل ماسەلە جاقىن ارادا رەفەرەندۋمدا شەشىلەدى دەپ ۇمىتتەنەمىز. اتالعان شارالار كەشەنى رەسپۋبليكامىزدىڭ ەنەرگەتيكالىق تۇراقتىلىعى مەن تاۋەلسىزدىگىنە اكەلەدى دەپ ۇمىتتەنەمىز»، - دەدى ساراپشى.

سابىرجان قاليدىڭ سوزىنشە، ەنەرگەتيكا سالاسىندا كادر تاپشى. ءتىپتى،  بار ماماننىڭ ءوزى جۇمىستان كەتىپ جاتقان كورىنەدى. وعان سالاداعى، اسىرەسە ەنەرگيا تاسىمالداۋشى كومپانيالارداعى جالاقىنىڭ ازدىعى باستى سەبەپ.

«ستاتيستيكاعا سۇيەنسەك، 2023 جىلدىڭ باسىندا ەنەرگەتيكا سالاسى قىزمەتكەرلەرىنىڭ ورتاشا جالاقىسى رەسپۋبليكا بويىنشا ورتاشا جالاقىدان 16% - عا تومەن بولدى. "قازاقستاندىق سالالىق ەنەرگەتيكتەر كاسىپوداعى" قب جانە كاسىپورىن باسشىلارىنىڭ  ماسەلەنى دەر كەزىندە كوتەرۋىنىڭ ارقاسىندا جاعداي تۇزەلىپ، جالاقى دەڭگەيى تەڭەستىرىلىپ ەدى. الايدا بيىلعى ءبىرىنشى توقساننىڭ ناتيجەسى بويىنشا ەنەرگەتيكتەردىڭ جالاقىسى جالپى رەسپۋبليكالىق كورسەتكىشتەن ءالى دە بولسا از. سالىستىرۋ ءۇشىن ايتساق، رەسەي فەدەراتسياسىندا ەنەرگەتيكتەردىڭ جالاقىسى جالپى ەلدەگىدەن 21 پايىزعا جوعارى. بەلارۋس رەسپۋبليكاسىندا بۇل كورسەتكىش 28%، ال قىرعىز رەسپۋبليكاسىندا ەنەرگەتيكتەردىڭ ورتاشا جالاقىسى رەسپۋبليكاداعى ورتاشا جالاقىدان 44% جوعارى. قازىر ءبىز وتاندىق ەنەرگەتيكتەردىڭ جالاقى ماسەلەسى  مەن سالا قىزمەتكەرلەرىنىڭ ەڭبەك جاعدايىن جاقسارتۋ بويىنشا جۇمىس جاساپ جاتىرمىز. الداعى ۋاقىتتا ەنەرگەتيكتەر لايىقتى جالاقى الادى دەپ ۇمىتتەنەمىز»، - دەدى سابىرجان قالي.

وتكەن جىلعى جولداۋدا پرەزيدەنت الدىمىزدا تاعى ءبىر ماڭىزدى مىندەت تۇرعانىن اتاپ ءوتتى.

«بىلەسىزدەر، مەن تسيفرلاندىرۋ  مەن يننوۆاتسيا  ماسەلەلەرىنە ەرەكشە كوڭىل بولەمىن. ءبىزدىڭ الدىمىزدا ستراتەگيالىق ماڭىزدى مىندەت تۇر – قازاقستاندى IT ەلگە اينالدىرۋ»، - دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.

قازاقستانداعى تسيفرلاندىرۋ كۇندەلىكتى ءومىردىڭ ءارتۇرلى سالالارىن، سونىڭ ىشىندە ەكونوميكانى، ءبىلىم بەرۋدى، دەنساۋلىق ساقتاۋدى جانە مەملەكەتتىك باسقارۋدى قامتيدى. ەلىمىزدە ازاماتتاردىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن جاقسارتۋ، مەملەكەتتىك جانە كوممەرتسيالىق قۇرىلىمداردىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ، ەلدىڭ الەمدىك ارەناداعى باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا زاماناۋي تسيفرلىق تەحنولوگيالار بەلسەندى تۇردە ەنگىزىلۋدە.

لوگيستيكا جانە كولىك اكادەمياسى «اقپاراتتىق-كوممۋنيكاتسيالىق تەحنولوگيالار» كافەدراسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، PhD دوكتورى دينارا قاسىموۆانىڭ ايتۋىنشا، تسيفرلاندىرۋ - بۇل ءومىر مەن ءوندىرىستىڭ ءارتۇرلى سالالارىنا زاماناۋي تسيفرلىق تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋ.

«تسيفرلاندىرۋ سالاسىنداعى نەگىزگى باستامالاردىڭ ءبىرى – تسيفرلىق ەكونوميكا مەن قوعام قۇرۋ ماقساتىندا ازىرلەنگەن «تسيفرلىق قازاقستان 2020-2025» ستراتەگياسى. بۇل ستراتەگيا اقپاراتتىق ينفراقۇرىلىمدى، تسيفرلىق ءبىلىم بەرۋدى، ەلەكتروندى ۇكىمەتتى، كيبەرقاۋىپسىزدىكتى، تسيفرلىق دەنساۋلىق ساقتاۋدى جانە تسيفرلاندىرۋدىڭ باسقا دا اسپەكتىلەرىن دامىتۋ شارالارىن قامتيدى. تسيفرلاندىرۋ جولىنداعى ماڭىزدى قادام – كوممۋنيكاتسيا جانە ينتەرنەت ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋ. قازاقستاندا كەڭ جولاقتى ينتەرنەت جەلىلەرى بەلسەندى تۇردە سالىنۋدا جانە جاڭارتىلۋدا، بۇل ينتەرنەتتى پايدالانۋشىلار سانىنىڭ ارتۋىنا جانە تسيفرلىق ەكونوميكانىڭ دامۋىنا ىقپال ەتەدى»، - دەدى دينارا قاسىموۆا.

عالىمنىڭ پايىمداۋىنشا، مەملەكەتتىك باسقارۋ دا تسيفرلىق ترانسفورماتسيادان وتۋدە. ازاماتتاردىڭ مەملەكەتتىك ورگاندارمەن ءوزارا ءىس-قيمىلىن جەڭىلدەتۋ، سونداي-اق مەملەكەتتىك باسقارۋدىڭ اشىقتىعى مەن تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ ماقساتىندا ەلەكتروندى ۇكىمەت ەنگىزىلۋدە. جالپى، قازاقستانداعى تسيفرلاندىرۋ ەكونوميكانى جاڭعىرتۋ، ازاماتتاردىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن جاقسارتۋ جانە ەلىمىزدىڭ الەمدىك ارەناداعى ۇستانىمىن نىعايتۋ باعىتىنداعى ستراتەگيالىق ماقساتتارعا قول جەتكىزۋدە شەشۋشى ءرول اتقارادى.

«2023 جىلعى 30 قاراشادا IMD-2023 تسيفرلىق باسەكەگە قابىلەتتىلىك رەيتينگىنىڭ ناتيجەلەرى جاريالاندى. قازاقستان رەيتينگتە 71,84 بالل ناتيجەسىمەن 64 ەلدىڭ ىشىنەن 34-ورىندا تۇر. وسىنداي ناتيجەمەن قازاقستان پورتۋگاليا (36 ورىن), پولشا (39 ورىن), يتاليا (43 ورىن) جانە تۇركيا (53 ورىن) سياقتى ەلدەردەن وزىق تۇر. رەيتينگ ناتيجەلەرى بارلىق ەلدەردىڭ جاساندى ينتەللەكت (AI) داۋىرىندە تسيفرلىق ترانسفورماتسياعا بەيىمدەلۋىن كورسەتەدى»، - دەدى دينارا تۇگەلبەكقىزى.

ونىڭ ايتۋىنشا، قازىرگى ۋاقىتتا بىرتىندەپ تسيفرلىق ەكونوميكاعا اينالىپ كەلە جاتقان ەكونوميكا سالاسى قازاقستاندا جانە باسقا ەلدەردە تسيفرلاندىرۋعا نەگىزدەلگەن باستى سالا بولىپ تابىلادى. ياعني، بارلىق دەرەكتەر ساندىق تۇردە وڭدەلەدى. تسيفرلىق ەكونوميكا ونلاين قىزمەتتەر، ينتەرنەت ارقىلى ساۋدا جاساۋ، ەلەكتروندىق تولەمدەر، كراۋدفاندينگ، ينتەرنەتتەگى جارناما، ەلەكتروندىق قۇجات اينالىمىندا ايقىن كورىنىس تاپقان.

ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا دا تسيفرلىق تەحنولوگيالار كەڭىنەن قولدانىلۋدا. ەلىمىزدە ەلەكتروندى ءبىلىم بەرۋ، تسيفرلىق ءبىلىم بەرۋ پلاتفورمالارى بەلسەندى دامىپ كەلەدى، سونىمەن قاتار حالىقتىڭ تسيفرلىق ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ بويىنشا شارالار قابىلدانۋدا. جوو-لاردا كوپ قاعازدىلىقتان ارىلۋ ماقساتىندا ەلەكتروندى قۇجات الماسۋ، ونلاين ءبىلىم بەرۋدە ءتۇرلى پلاتفورمالار قولدانىلادى.

«قازاقستاندا وسى جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن سۋپەركومپيۋتەر جاساپ، جاڭا داتا-ورتالىقتى ىسكە قوسۋ جوسپارلانعان. سۋپەركومپيۋتەردىڭ ىسكە قوسىلۋى جاساندى ينتەللەكتى دامىتۋدا ورتالىق ازياداعى كوشباسشىلىقتى ايقىندايدى دەپ بولجايدى ماماندار. جوبا ەكى كەزەڭمەن جۇزەگە اسىرىلادى، الدىمەن قولدانىستاعى دەرەكتەردى وڭدەۋ ورتالىعىنىڭ قۋاتتىلىعىن ارتتىرادى، سودان سوڭ جاڭا دەرەكتەردى وڭدەۋ ورتالىعى سالىنادى. وسى باعىتتا مەملەكەت «ءتىل-قازىنا» قورىمەن بىرلەسە جۇمىس جاساۋدا. ەكونوميكا جانە ەلەكتروندىق ۇكىمەت سەكتورلارىندا جاساندى ينتەللەكتى كەڭىنەن قولدانۋ ءۇشىن «Kazakh LLM» قۇرۋعا دايىندىق جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە»، - دەدى PhD دوكتورى.

دينارا قاسىموۆانىڭ ساراپتاۋىنشا، 2022 جىلدان بەرى ەڭ قۋاتتى سۋپەركومپيۋتەر رەتىندە امەريكالىق Frontier كومپيۋتەرى سانالادى.

«الدىمەن سۋپەركومپيۋتەرلەر ۇلتتىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ، يادرولىق قارۋ جاساۋ مەن كريپتوگرافيا سالاسىنا بايلانىستى قوسىمشالاردا قولدانىلعان. قازىرگى ۋاقىتتا اەروعارىش، مۇناي جانە اۆتوموبيل جاساۋ سالاسىندا ءجيى قولدانىلۋدا. سەبەبى ولار كۇردەلى ەسەپتەۋلەردى، جوبالاۋدى جانە مودەلدەۋدى جىلدام ەسەپتەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى»، - دەدى ول.

كاسپي تەڭىزىنىڭ ءتۇبى ارقىلى تالشىقتى-وپتيكالىق بايلانىس جەلىسىن سالۋ جوسپارلانۋدا. بۇل جوبا ەۋروپا مەن ازيا اراسىندا تاعى ءبىر تسيفرلى ءدالىز ورناتۋعا جول اشادى.

«مەن جاقىندا «قازاقستان تەمىر جولى» كومپانياسىنىڭ يننوۆاتسيا ورتالىعىندا بولدىم. ورتالىق قىزمەتىنىڭ ارقاسىندا ەڭبەك ونىمدىلىگىن ارتتىرۋعا، شىعىنداردى ازايتۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن وزىق تەحنولوگيا وسى سالاعا ەنگىزىلىپ جاتىر. بۇل جۇمىسقا ەلىمىزدىڭ جانە شەتەلدىڭ بىلىكتى IT-ماماندارى جۇمىلدىرىلدى. تەمىرجولدىڭ وتكىزۋ قابىلەتىنىڭ ارتۋى، جانار-جاعارمايدىڭ ۇنەمدەلۋى جانە كومپانيا تابىسىنىڭ كوبەيۋى – تسيفرلاندىرۋ ءىسىنىڭ ناقتى ءارى كوزگە كورىنەتىن ناتيجەسى. تسيفرلى ەكوجۇيەنى وسىلاي قالىپتاستىرۋ كەرەك. ۇكىمەت وسى جۇمىستىڭ اۋقىمىن كەڭەيتىپ، ونى ەكونوميكانىڭ بارلىق سالاسىنا ەنگىزۋگە ءتيىس»، - دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.

«جوعارىدا ايتىلعان پرەزيدەنتىمىزدىڭ پىكىرىنە ءمان بەرەتىن بولساق، بولاشاقتا جوو ستۋدەنتتەرىنىڭ ءبىلىم دەڭگەيىن زامان تالابىنا سايكەستەندىرۋ كوزدەلەدى. قازىرگى كەزدە دۋالدى وقىتۋ، ياعني ۋنيۆەرسيتەت ءبىلىمىن وندىرىسپەن ۇشتاستىرۋ، ءىرى كومپانيالاردا ارنايى كۋرستاردان ءوتۋ، تاجىريبە الماسۋ ەڭ قاجەتتى مۇمكىندىكتەر دەپ ەسەپتەيمىن»،- دەدى دينارا قاسىموۆا.

ونىڭ ايتۋىنشا، «لوگيستيكا جانە كولىك اكادەمياسى» مەن «قازاقستان تەمىر جولى» كومپانياسى بىرنەشە جىلدار بويى بىرلەسە كوپتەگەن ءىس-شارالار وتكىزىپ، باسەكەگە قابىلەتتى ماماندار دايارلاپ، جۇمىسپەن قامتاماسىز ەتىپ كەلەدى. اتالعان كومپانيامەن اكادەميانىڭ بىلىكتى وقىتۋشى-پروفەسسورلارى ورتاق عىلىمي جۇمىستار جاساپ، ناتيجەلەرىن تەمىرجول سالاسىنا ەنگىزۋدە. اكادەميادا نەگىزگى 77 ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسى بار. جاڭا وقۋ جىلىنان باستاپ ەلىمىزدىڭ ستراتەگيالىق جوسپارىنا سايكەس كولىك سالاسىنداعى IT ماماندارىن دايارلايتىن ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارى 3 جىلدىق ءبىلىم بەرۋگە ءوتىپ جاتىر، ياعني تريمەستر رەتىندە وقىتىلادى.

«ەلىمىزدە Coursera پلاتفورماسىنداعى كوپتەگەن كۋرستار قازاق تىلىنە اۋدارىلدى جانە ول كۋرستاردى ستۋدەنتتەردىڭ كەيبىر وقيتىن پاندەرىمەن الماستىرۋ جاڭا وقۋ جىلىنان باستاپ قولدانىسقا ەنەدى. بۇل دەگەنىمىز ستۋدەنتتەر ءوز جەرىندە وتىرىپ-اق «توپ-500» شەت ەلدىك پروفەسسورلاردىڭ كۋرستارىن انا تىلىندە وقي الاتىن بولادى. اتالعان جوبا جەرگىلىكتى ستۋدەنتتەرگە زاماناۋي ءبىلىم الىپ، جاڭا ترەندتەردى مەڭگەرۋگە جول اشادى»، - دەدى PhD دوكتورى.

ەلىمىزدىڭ دامۋىنداعى جەتەكشى ءرولدى IT-سالاسى اتقارادى. قازاقستاننىڭ  IT-سالاسى قازىرگى ۋاقىتتا 10 مىڭنان استام كومپانيالاردى قامتيدى، ولاردىڭ مىڭنان استامى Astana Hub قۇرامىنا ەنگەن. مەملەكەت تاراپىنان پرەفەرەنتسيا، IT-ماماندارىن دايىنداۋ رەتىندە قولداۋ جاسالۋدا. ستارتاپ يەگەرلەرى وزدەرىنىڭ تىڭ يدەيالارىن ۇسىنىپ، ينۆەستور تابۋ مۇمكىندىگىنە يە بولۋدا. سونىمەن قاتار، ەلىمىز تۇركى تىلدەس ەلدەرمەن وسى سالادا كەڭىنەن بايلانىس جاساۋ جولدارىن قاراستىرىپ كەلەدى. تسيفرلىق تەحنولوگيالار ءومىرىمىزدى جاقسارتادى، ال ءومىر تالابى تەحنولوگيالاردىڭ وزگەرىسىنە اكەلەدى.

جاننا جومارت

Abai.kz