مەن سوناۋ 1991-ءشى جىلدان باستاپ اقمولا وبلىسى، ەسىل اۋداندىق اكىمدىگىندە ۇزاق جىلدار قىزمەت ەتتىم.  ول كەزدە ءبىزدىڭ اتا زاڭىمىزدا قازاق ءتىلى – مەملەكەتتىك ءتىل، ال، ورىس ءتىلى – ۇلتارالىق ءتىل بولاتىن. 

سودان، 1995-ءشى جىلعا دەيىن وبلىس اكىمشىلىگىنە اۋداننان جىبەرىلەتىن بۇكىل ەسەپ بەرۋ جانە وزگە دە مالىمەتتەردى مەملەكەتتىك ءتىل بولىپ سانالاتىن قازاق تىلىندە عانا جىبەرىپ جۇردىك. اۋدان  اكىمدىگىندە ىستەيتىن قىزمەتكەرلەردى قازاق تىلىندە ەركىن جازىپ، انىق سويلەپ، سونىمەن قاتار،  اكىمدىككە ءوز جاعدايلارىمەن كەلىپ جاتاتىن ادامدارمەن مەملەكەتتىك تىلدە قارىم-قاتىناس جاساۋعا بەيىمدەۋ ءۇشىن، قالا مەكتەبىنەن قازاق تىلىنەن ارنايى ساباق بەرەتىن مۇعالىم الدىرىپ، اپتاسىنا ەكى، كەيدە ءۇش رەت ساباق بەرىلەتىن ەدى. ءسۇيتىپ، اكىمدىكتەگىلەردىڭ بارلىعى قازاق تىلىندە ەركىن جۇمىس جۇرگىزۋگە ۇيرەنىپ قالىپ ەدى. وسىلاي جالعاسا بەرەر مە ەدى، قايتەر ەدى؟ ەگەر، 1995-ءشى جىلى اتا زاڭىمىزعا وزگەرىس ەنگىزىلىپ، ورىس ءتىلى رەسمي ءتىل بولىپ جاريالانباعاندا...

سودان باستاپ وبلىسقا قازاق تىلىمەن قاتار، ورىس تىلىندە دە ەسەپ بەرۋ، وزگەدە مالىمەتتەردى جىبەرە باستادىق. وسىلايشا، مەملەكەتىك ءتىل – قازاق تىلىنە ورىس ءتىلى تەڭەسىپ الدى. ەگەر قازاق ءتىلى مەملەكەتىك ءتىل بولىپ، جەكە-دارا قالا بەرگەندە، وسى كۇندەرى ەلىمىزدەگى بۇكىل مەملەكەتتىك جۇمىس انا تىلىمىزدە جۇرگىزىلىپ، قازاق ءتىلى دۇركىرەپ، دامىپ كەتەرى ەدى عوي. سول، 1995-ءشى جىلعى رەفەرەندۋمدا ورىس ءتىلىن نە ءۇشىن، كىم ءۇشىن رەسمي ءتىل قىلىپ ەنگىزگەنىن ءالى كۇنگە دەيىن تۇسىنبەي-اق، قويدىق! تەگى ءوزىنىڭ وسى جوعارعى ورىنعا كەلەتىنىن سەزىپ، ەكس-پرەزيدەنتتىڭ قۇلاعىنا قاسىنداعى بىرەۋلەر سىبىرلادى مە ەكەن؟.. الدە، مەملەكەتتىڭ، بولاشاققا ۇستاعان وزگە ءبىر ماقساتى بولدى ما؟..

قازىر ەندى، كورىپ جۇرسىزدەر، اتا زاڭىمىزداعى وسى وزگەرىستەر ەلىمىزدى ەكى قوعامعا، قازاق حالقىن ەكىگە ءبولىپ تاستادى. قازاقتىڭ ءوسىپ كەلە جاتقان جاستارىن، اسىرەسە، ورىس مەكتەپتەرىندەگى قازاق بۇلدىرشىندەرىن ءوز اتامەكەنىندە ءجۇرىپ، انا ءتىلىن بىلمەۋگە، ۇلت داستۇرىنەن اجىراپ قالۋعا، سونداي-اق، نەشە عاسىر اتا-بابامىزدان، كەلە جاتقان ءداستۇرلى، مۇسىلمان دىنىنەن مۇلدە الىستاپ كەتۋىنە جول سالىپ بەردى. وسىلايشا، قازاق حالقىنىڭ بولاشاعىن تۇمشالاپ، اپاتتى جاعدايعا الىپ كەلدى.

جوعارىدا گازەتىن وقىپ، ينتەرنەتكە قاراپ، كورىنگەن ەلدىن ءتىلىن بىلەمىن دەپ، سوزدىگىن جاتتاپ جۇرگەن ادام، تومەنگى حالىقتىن اراسىندا نە بولىپ جاتقانىن قايدان بىلەدى؟! ۇلتتىڭ بولاشاعىنا قاراساتىن، وعان قامقورلىق جاسايتىن بيلىكتىڭ ءتۇرى اناۋ.  ارينە، جاساپ جاتقان جاقسى تىرلىكتەرى دە  بار، جوق دەي المايمىز. دەگەنمەن ەڭ نەگىزگى نارسەنى - اباي مەن مۇحتاردىڭ، جامبىل مەن عابيت مۇسىرەپوۆتىڭ جانە ماعجان مەن مۇقاعاليدىڭ، مەملەكەت قۇرۋشى قازاق ەلىنىڭ انا ءتىلىن وسىنشالىقتى قوجىراتۋ، وعان ءجۇردىم-باردىم قاراۋ كىمگە كەرەك، نە ءۇشىن ؟!

بەيسەنعازى ۇلىقبەك،

قازاقستان جۋرناليستەر وداعىنىڭ مۇشەسى

Abai.kz