اقىرعى ەكى-ءۇش كۇننەن بەرى بۇۇ-دا الەم باسشىلارى باس قوسۋدا. باس اسسامبلەيانىڭ 79-شى باس سەسسياسىندا مىنبەر سۇراپ، كەزەك-كەزەك، رەت-رەتىمەن سويلەپ جاتىر. قازاقستان اتىنان سىرتقى ىستەر ءمينيسترى مۇرات نۇرتىلەۋ بارىپ قاتىسقان. بۇل تۋرالى Mezgil.kz اقپاراتتىق پورتالى جازدى. 

قازاقستان بۇۇ-دا سويلەدى. نە دەدى؟

«بۇۇ-عا مۇشە بارلىق ەلدەرمەن جانە ونىڭ ينستيتۋتتارىمەن ءبىزدىڭ پلانەتامىز جانە بۇكىل ادامزات ءۇشىن جارقىن بولاشاقتى قامتاماسىز ەتۋدە كۇش بىرىكتىرۋ كەرەك. قازاقستان سول ءۇشىن دە بۇگىن وسى جيىنعا قاتىسۋدا!»، – دەگەن مۇرات نۇرتىلەۋ ءوز سوزىندە كوپجاقتى ىنتىماقتاستىقتىڭ، بۇۇ رەفورماسىنىڭ جانە كليماتتىڭ وزگەرۋى، يادرولىق قاۋىپسىزدىك جانە تسيفرلىق ترانسفورماتسيا سياقتى سىن-قاتەرلەردى شەشۋگە باعىتتالعان جاھاندىق كۇش-جىگەردىڭ ماڭىزدىلىعىن اتاپ ءوتتى.

(سۋرەت قر سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى سايتىنان الىندى)

2,5 جىلدان اسىپ، 3 جىلعا تاقاعان ۋكرايناداعى سوعىس تاقىرىبى جاھاندىق كۇن تارتىبىنەن تۇسپەي كەلەدى. كەرىسىنشە، سوعى ايلاردا رەسەي تاراپىنان ايتىلىپ جاتقان يادرولىق بوپسا جانە يادرولىق قاقتىعىس ريتوريكاسى قىزىل شوقتى قىزدىرا ءتۇستى. سوندىقتان، بۇۇ باس اسسامبلەياسىندا ۋكرايناداعى سوعىس تاقىرىبى بويىنشا ايتىلعان ءبىرلى-جارىم سوزگە جانە بۇۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ وتىرىسىندا ايتىلعان اڭگىمەلەرگە شولۋ جاساعاندى ءجون سانادىق.

پۋتين جانە رەسەي قازىردىڭ وزىندە جەڭىلدى!

بۇۇ باس اسسامبلەياسىنىڭ باستى سەسسياسىندا ءوزىنىڭ پرەزيدەنت رەتىندەگى اقىرعى ءسوزىن ايتقان اقش ليدەرى جو بايدەن ءسوزىنىڭ كوپ بولىگىن ۋكرايناداعى سوعىس تاقىرىبىنا ارنادى. ونىڭ ءسوزى نەگىزىنەن الەم الدىندا تۇرعان سىرتقى سىن-قاتەرلەرگە ارنالدى. اتاپ ايتقاندا، تەرروريزم، يراننىڭ ارەكەتتەرى، ونىڭ يادرولىق باعدارلاماسى، يزرايل مەن حاماس اراسىنداعى سوعىس جانە ەڭ باستىسى رەسەيدىڭ ۋكرايناعا باسىپ كىرۋى تۋرالى ءسوز بولدى.

(سۋرەت news.un.org سايتىنان الىندى)

بايدەن نە دەدى؟

*رەسەي ۋكرايناعا باسىپ كىرگەندە، ءبىز جاي نارازىلىق ءبىلدىرىپ، سىرتتان باقىلاپ وتىرا الار ەدىك.  بىراق، ۆيتسە-پرەزيدەنت حارريس ەكەۋمىز مۇنىڭ اۋەلى بۇۇ ينستيتۋتسياسىنا جانە وركەنيەتتى الەمگە قارسى شابۋىل ەكەنىن تۇسىندىك. مەنىڭ نۇسقاۋىم بويىنشا امەريكا ۋكرايناعا قاۋىپسىزدىك، ەكونوميكالىق جانە گۋمانيتارلىق كومەك كورسەتۋگە باستاماشى بولىپ، سىرتتا قالمادىق! ءبىزدىڭ وداقتاستارىمىز بەن ناتو-داعى سەرىكتەستەرىمىز، 50-دەن استام ەل ۋكراينانىڭ قاسىنان تابىلدى. بىراق ەڭ باستىسى، ۋكراين حالقى كوتەرىلدى!

رەسەي ۋكراينانى جويا المادى! ناتو بۇرىنعىدان كۇشەيە ءتۇستى!

*جاقسى جاڭالىق - ءپۋتيننىڭ سوعىسى ءساتسىز اياقتالدى. ونىڭ باستى ماقساتى ۋكراينانى جويۋ بولدى، بىراق ۋكراينا ەركىن بولىپ قالا بەرەدى! ول ناتو-نى السىرەتۋدى كوزدەدى، بىراق ناتو ەكى جاڭا مۇشەمەن، فينليانديا مەن شۆەتسيامەن تولىعىپ، بۇرىنعىدان دا ۇلكەن، بۇرىنعىدان دا كۇشتى بولدى!

*الەم تاعى ءبىر تاڭداۋ جاساۋى كەرەك! ءبىز ۋكراينانىڭ وسى سوعىستا جەڭىسكە جەتۋىنە كومەكتەسەمىز بە، الدە شەگىنىپ، اگرەسسيانىڭ جالعاسۋىنا جانە ۋكراينانىڭ جويىلۋىنا جول بەرەمىز بە؟ مەن ءوز جاۋابىمدى بىلەمىن. ءبىز قازىر شارشادىم دەي المايمىز! ۋكراينا بۇۇ جارعىسىنا نەگىزدەلگەن ءادىل جانە تۇراقتى بەيبىتشىلىككە قول جەتكىزبەيىنشە، ۋكراينانى قولداۋدان باس تارتپايمىز!

*كوپتەگەن ادامدار بۇگىن الەمگە قاراپ، قيىندىقتاردى كورىپ، بويلارىن ۇمىتسىزدىك بيلەپ العانىن بىلەمىن. بىراق الەمدىك كوشباسشىلار رەتىندە ءبىز ولاي سىنىپ قالا المايمىز! مەن ۋكراينادان گازاعا، سۋدانعا جانە ودان تىس جەرلەرگە دەيىن، سوعىس، اشارشىلىق، تەرروريزم، زورلىق-زومبىلىق، ادامداردىڭ رەكوردتىق قونىس اۋدارۋى، كليماتتىق داعدارىس، قوعامداعى شيەلەنىس، دەموكراتياعا تونگەن قاۋىپ پەن ەلەۋلى تاۋەكەلدەردىڭ بارىن بىلەمىن! بىراق، ونداعان جىلدار بويى بىرگە جاساعان بارلىق نارسەلەردىڭ ارقاسىندا مەندە ءۇمىت بار. الدا جول بارىن بىلەمىن... سوعىستان كەيىن دە جول بار. جاعداي جاقسارادى! ءبىز مۇنى ەشقاشان ۇمىتپاۋىمىز كەرەك!

(سۋرەت انادولى اگەنتتىگى سايتىنان الىندى)

ەردوعان: ءبىز ۋكراينانىڭ تەرريتوريالىق تۇتاستىعىن قولدايمىز!

بۇۇ باس اسسامبلەياسىنىڭ باستى سەسسياسىندا ءسوز سويلەگەن تۇركيا پرەزيدەنتى رەجەپ تايىپ ەردوعان ۋكرايناداعى جانە تاياۋ شىعىستاعى سوعىستارعا قاتىستى ءبىرسىپىرا باتىل مالىمدەمەلەر جاسادى. سونىڭ ىشىندە ۋكراينانىڭ تەرريتوريالىق تۇتاستىعىن قولداپ سويلەدى.

«ۋكرايناداعى سوعىستىڭ جالعاسىپ جاتقانىنا ءۇشىنشى جىل. ءبىز ءادىل جانە تۇراقتى بەيبىتشىلىككە قول جەتكىزۋدەن ءالى الىسپىز!  قارۋلانۋ جارىسى كۇش العان سايىن ديپلوماتيانىڭ ءورىسى دە بىرتە-بىرتە تارىلىپ بارادى. بىز ۋكراينانىڭ اۋماقتىق تۇتاستىعى مەن ەگەمەندىگىنە نەگىزدەلگەن ديپلوماتيا مەن ديالوگ ارقىلى سوعىستى توقتاتۋ ءۇشىن بارىمىزدى سالاتىن بولامىز!»، - دەدى.

(سۋرەت بۇۇ سايتىنان الىندى)

زۇلىمدىق: ۋكراينادا 15 ميلليون ادام كومەككە مۇجتاج!

ەندى بۇۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ ۋكرايناداعى سوعىس تاقىرىبىنا ارنالعان ارنايى جيىنىنا قاراي ويىسسىق. اۋەلگى ءسوزدى بۇۇ باس حاتشىسى انتونيۋ گۋتەرريش ايتتى.

«رەسەيدىڭ ۋكرايناعا قارسى اشقان سوعىسىنىڭ سالدارىنان ۋكراينادا 15 ميلليون ادام گۋمانيتارلىق  كومەككە مۇقتاج! 10 ميلليونعا جۋىق ادام ءوز ءۇي-جايلارىن تاستاپ، بوسىپ كەتۋگە ءماجبۇر بولدى. ال سوعىس باستالعالى-بەرى رەسەي 11 مىڭنان استام بەيبىت حالىقتى اياۋسىز ءولتىردى.

بيىلدىڭ وزىندە 6,2 ميلليون ۋكراين ازاماتىنا گۋمانيتارلىق كومەك كورسەتىلدى. قىس جاقىنداپ كەلەدى. ال گۋمانيتارلىق كومەك قورىنىڭ جارتىسىنان ازى عانا قارجىلاندىرىلدى. سوندىقتان، دونورلار جىلدامىراق قيمىلداۋى كەرەك»، - دەدى بۇۇ باس حاتشىسى.

(سۋرەت V_Zelenskiy_official-دان الىندى)

زەلەنسكي: بۇل سوعىستا جالعىز اگرەسسور بار. ول – رەسەي!

بۇۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ ۋكراينا ماسەلەسى قارالعان جيىنىنا ۋكراينا پرەزيدەنتى ۆلاديمير زەلەنسكي دە قاتىستى.

«الەمدەگى كەي كىسىلەر پۋتينمەن كەزدەسىپ، كەلىسسوز جۇرگىزگىسى كەلەدى. تۇسىنبەيمىن، ونىمەن نە تۋرالى سويلەسۋگە بولادى؟ ونىڭ اۋزىنان نە ەستىگىلەرى كەلەدى؟ رەسەيدىڭ زاڭسىز پرەزيدەنتى ءپۋتيننىڭ كوپتەگەن حالىقارالىق نورمالاردى بۇزعانى سونشا، ەندى ونىڭ ءوزى توقتامايدى. رەسەيدى سوعىستى توقتاتۋعا، بەيبىتشىلىككە ماجبۇرلەۋ كەرەك! بۇل سوعىستا – بۇۇ جارعىسىن بۇزۋشى جالعىز ەل – رەسەي! بۇل سوعىستا جالعىز اگرەسسور بار. ول – رەسەي!

كۇندەردىڭ ءبىر كۇنىندە ءدال وسى زالدا الەم رەسەيدىڭ ۋكرايناعا قارسى سوعىسىنىڭ توقتاعانىن ەستيتىن بولادى. ۋاقىتشا توقتاتىلعانىن نەمەسە ۋاقىتشا تەجەلگەنىن ەمەس، شىن مانىندە سوعىستىڭ اياقتالعانىن ەستيدى! جانە سوعىس قايسىبىر تاراپتىڭ شارشاعانى نەمەسە الدەكىمدەردىڭ پۋتينمەن ساۋدالاسىپ، كەلىسكەنى ءۇشىن ەمەس، بۇۇ جارعىسىنىڭ ورىندالعانى ءۇشىن اياقتالاتىن بولادى!»، - دەدى ۋكراينا پرەزيدەنتى.

زەلەنسكي ادىلەتتى الەم قۇرۋ جولى ۋكراينا ۇسىنعان بەيبىتشىلىك فورمۋلاسىندا جازىلعانىن جانە ونى بۇۇ جارعىسى نەگىزىندە عانا جۇزەگە اسىرۋعا بولاتىنىن اتاپ ءوتتى. «سوعىستى توقتاتۋعا بولادى، بىراق ول ءۇشىن بىرىگىپ، اۋىزبىرشىلىكتە بولۋىمىز كەرەك»، - دەپ قوستى ول.

(سۋرەت: Telegram-كانال NEXTA)

بوررەل: بەلارۋس رەسەيدىڭ بودانى!

ال ەۋروديپلوماتيا باسشىسى بەلارۋستى رەسەيدىڭ بودانى دەپ اتاپ، ۋكرايناعا كومەكتى توقتاتپاۋعا ۇندەدى.

«مەن مۇندا سوعىستىڭ قۇنى قىمباتقا سوعۋدا دەگەن كەيبىر «بەيبىتسۇيگىش» مىرزالاردى تىڭداپ وتىرمىن. ءبىز دە بەيبىتشىلىكتى سۇيەمىز! ەو بەيبىتشىلىكتى جاقتاۋشى! بىراق، ءبىز ۋكراينانى ودان دا قاتتى جاقسى كورەمىز! سىزدەر ەمەس، ۋكراينا حالقى قازىر بەيبىتشىلىك ءۇشىن ەڭ جوعارعى قۇندى، ياعني ءوز ومىرلەرىن باسكە كىگىپ وتىر! سوعىستى توقتاتۋدىڭ جالعىز ءارى جىلدام جولى – باسقىنشىلاردى قۋىپ شىعۋ. سوندا عانا سوعىس توقتايدى!

ءبىز كومەكتى توقتاتساق، ۋكراينا جەڭىلۋگە ءماجبۇر بولادى! بىز سوعىستىڭ ولاي اياقتالعانىن، ۋكراينانىڭ جەڭىلگەنىن قالامايمىز! ۇلتتىق بىرەگەيلىگىنەن، جەرى مەن ەركىندىگىنەن ايىرىلىپ، «ەكىنشى بەلارۋس» بولعانىن قالامايمىز!»، - دەدى ەۋروديپلوماتيا باسشىسى.

(سۋرەت سينحۋا اگەنتتىگىنەن الىندى)

قىتاي رەسەي-ۋكراينا كەلىسسوزىنىڭ 3 نەگىزگى ۇستانىمىن اتادى!

بۇۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ جيىنىنا قىتاي اتىنان سىرتقى ىستەر ءمينيسترى ۋاڭ ي قاتىسقان. ول بىلاي ۋكرايناداعى سوعىستى رەتتەۋدىڭ 3 ءپرينتسيپىن اتادى.

ءبىرىنشىسى: شيەلەنىستى ورشىتپەۋ ءپرينتسيپىن ۇستانۋ كەرەك، ويتكەنى «سوعىس الاڭىنا نەعۇرلىم كوپ قارۋ جىبەرىلسە، اتىستى توقتاتۋ ماقساتىنا جەتۋ سوعۇرلىم قيىن بولادى»;

ەكىنشىسى: ديالوگ پەن كەلىسسوزدەر – «ۋكرايناداعى داعدارىستان شىعۋدىڭ جالعىز جولى»;

ءۇشىنشىسى: «ۋكراينا داعدارىسىن» تەجەۋ قاجەت، ويتكەنى بۇل الەمدىك ەكونوميكاعا ۇلكەن سالماق تۇسىرەدى.

ۋاڭ  ي: «بەيبىتشىلىك پەن حالىقتى باسىمدىققا اينالدىرۋ» جانە ەلدەر اراسىنداعى كەلىسسوزدەردى ىلگەرىلەتۋ ءۇشىن كۇش سالۋ قاجەت»، - دەدى.

Abai.kz