قىرعىزستان استاناسى بىشكەكتە سارسەنبى كۇنى تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمىنىڭ /تمۇ/ 11-ءشى ءسامميتى ءوتتى.

بۇل ءىس-شاراعا قىرعىزستان پرەزيدەنتى سادىر جاپاروۆ توراعالىق ەتتى، دەپ حابارلادى ونىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى. سامميت تاقىرىبى "تۇركى الەمىن نىعايتۋ: ەكونوميكالىق ينتەگراتسيا، تۇراقتى دامۋ، تسيفرلىق بولاشاق جانە بارلىعى ءۇشىن قاۋىپسىزدىك" دەپ بەلگىلەندى.

سامميتكە ءازىربايجان پرەزيدەنتى يلحام اليەۆ, تۇركيا پرەزيدەنتى رەدجەپ تايىپ ەردوعان, قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ, وزبەكستان پرەزيدەنتى شاۆكات ميرزيوەۆ, سونداي-اق ۆەنگريا پرەمەر-ءمينيسترى ۆيكتور وربان قاتىستى.

ءوز سوزىندە س. جاپاروۆ تمۇ-نىڭ حالىقارالىق ارەنادا جوعارى ماقساتتارعا قول جەتكىزۋگە، ءوزارا ءتيىمدى ىنتىماقتاستىقتى جانداندىرۋعا جانە ۇيىمعا مۇشە مەملەكەتتەر حالىقتارىنىڭ وركەندەۋى ءۇشىن قولايلى جاعداي جاساۋعا ەرەكشە مۇمكىندىككە يە ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

سامميت قورىتىندىسى بويىنشا تمۇ-نىڭ 11-ءشى ءسامميتىنىڭ بىشكەك دەكلاراتسياسى، "تۇركى جاسىل كوزقاراسى: تۇراقتى بولاشاققا بىرلىك", تۇركى الەمىنىڭ جارعىسى جانە تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمىنىڭ تۋى قابىلداندى. سونىمەن قاتار، بىشكەك قالاسى 2025 جىلى تمۇ-نىڭ تسيفرلىق استاناسى دەپ جاريالاندى.

سامميت اياسىندا:

• تمۇ-نىڭ ازاماتتىق قورعاۋ مەحانيزمىن قۇرۋ تۋرالى;
• تسيفرلىق ەكونوميكا سالاسىنداعى سەرىكتەستىك تۋرالى;
• جاسىل قارجى جونىندەگى تۇركى كەڭەسىن قۇرۋ تۋرالى;
• تۇركى ورتالىق بانكتەر كەڭەسىن قۇرۋعا;
• جەردى باقىلاۋعا ارنالعان تمۇ تەحنولوگيالىق سپۋتنيگىن قۇرۋ تۋرالى;
• تمۇ-نىڭ ۇلكەن تۇركى تىلدىك مودەلىن ازىرلەۋ بويىنشا مەموراندۋمدارعا قول قويىلدى.

تمۇ-دا توراعالىق قازاقستاننان قىرعىزستانعا ءوتتى.

تۇركى مەملەكەتتەرى ينتەگراتسياسىنىڭ قوزعاۋشى كۇشتەرى قانداي؟

تۇركى الەمىنىڭ ينتەگراتسياسى ‑ تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمى (تمۇ) ارقىلى ۇسىنىلدى. بۇل تۇركىتىلدەس ەلدەردىڭ ىنتىماقتاستىعىن كەڭەيتۋگە باعىتتالعان ماڭىزدى مۇمكىندىكتەرگە يە جوبا بولىپ تابىلادى. سەبەبى، بۇل بىرلەستىك تۇركى ەلدەرىن الەمدىك ساياساتتىڭ ماڭىزدى قاتىسۋشىسى ەتەدى. سونىمەن قاتار، تۇركى ەلدەرىنىڭ ينتەگراتسيالىق پروتسەستەرى قىتاي، رەسەي جانە باتىس ەلدەرى سياقتى ءىرى گەوساياسي ويىنشىلاردىڭ ساياسي شەشىمدەرىنە دە اسەر ەتەدى. تۇركىلىك ينتەگراتسيا وسىمەن ماڭىزدى. ەندى وسى فاكتورلاردى جەكە قاراستىرايىق:

1. تۇركى الەمىنىڭ ينتەگراتسياسىنداعى قىتاي فاكتورى

قىتاي تۇركى ەلدەرى ءۇشىن، اسىرەسە، قازاقستان، قىرعىزستان جانە وزبەكستان سياقتى ورتالىق ازيا ەلدەرى ءۇشىن ماڭىزدى ءرول اتقارادى. ونىڭ ىقپالى قىتايدىڭ ەكونوميكالىق جانە ستراتەگيالىق باستامالارىندا ايقىن كورىنەدى. قىتايدىڭ وسى باعىتتاعى نەگىزگى ساياسي قۇرالى – «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» جوباسى. ول جوبا بويىنشا قىتاي وسى ايماققا ينفراقۇرىلىم مەن لوگيستيكانى دامىتۋعا ەلەۋلى ينۆەستيتسيالار قۇيۋدى كوزدەيدى. سول ارقىلى قىتاي ورتالىق ازيانى قىتاي‑ەۋروپا بايلانىسىنداعى قۇرلىقتىق باعىتتىڭ ماڭىزدى بولىگىنە اينالدىرۋدى وزدەيدى.

ءبىر جاعىنان, قىتايلىق قارجىلاندىرۋ ورتالىق ازياداعى ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋعا ىقپال ەتەدى، ال، بۇل ايماقتىڭ ەكونوميكالىق ينتەگراتسياسىن جەدەلدەتەدى. الايدا، قىتاي ءوز ينۆەستيتسيالارىنا تاۋەكەلدەر تۋدىراتىن جاعدايلاردان ساقتانادى. سوندىقتان، قىتايدىڭ وسى ايماق ەلدەرىندە ءوز ىقپالىن كۇشەيتۋى بۇل تۇركى الەمىنىڭ ىشكى بىرلىگىن السىرەتۋى ىقتيمال. ويتكەنى، جەكەلەگەن ەلدەر قىتايمەن ەكىجاقتى ارىپتەستىكتى كۇشەيتىپ، تۇركى الەمى ينتەگراتسياسىنان تاۋەلسىز ءوز ستراتەگيالىق اۆتونومدى ساياساتىن ۇستانۋى مۇمكىن. بۇل تمۇ‑نىڭ ينتەگراتسيالىق دامۋ باستامالارىن تومەندەتۋى مۇمكىن.

ەكىنشى جاعىنان، قىتايداعى ەتنيكالىق تۇركىلەرگە، اسىرەسە ۇيعىرلارعا قاتىستى قاتاڭ باقىلاۋ اياساتى ەكى اراداعى مادەني جانە ەتنيكالىق بايلانىستاردى شەكتەيتىن فاكتور قاتارىنا جاتادى. بۇل تۇركى ەلدەرىنىڭ قىتايعا دەگەن سەنىمسىزدىگىن ارتتىرۋى مۇمكىن.

2. تۇركى الەمىنىڭ ينتەگراتسياسىنداعى رەسەي فاكتورى

رەسەي، جاقىن كورشى جانە ورتالىق ازياداعى ءداستۇرلى گەوساياسي ويىنشى رەتىندە، تۇركى ەلدەرىنىڭ ينتەگراتسياسىنا ايتارلىقتاي اسەر ەتەدى. تمۇ-عا كىرەتىن ەلدەردىڭ كوپشىلىگى ءبىر كەزدەرى كەڭەس وداعىنىڭ قۇرامىندا بولعان جانە رەسەيمەن ەكونوميكا، قورعانىس جانە ساياسات سالالارىندا تىعىز بايلانىستارىن ساقتاپ كەلەدى. رەسەي قازاقستان سياقتى بىرقاتار تۇركى الەمى ەلدەرىنىڭ ءىرى ساۋدا سەرىكتەسى بولىپ تابىلادى. سونداي-اق، رەسەي قىرعىزستان، وزبەكستان جانە ايماقتىڭ باسقا ەلدەرىنەن كەلگەن ميگرانتتارعا ماڭىزدى جۇمىس ورىندارىن ۇسىنۋشى ەل بولىپ تابىلادى.

ەكىنشى جاعىنان, تۇركى الەمىنىڭ ينتەگراتسياسىنىڭ دامۋىن ماسكەۋ ءوز ىقپالىنا قاۋىپ رەتىندە قاراستىرۋى مۇمكىن. اسىرەسە، رەسەي تمۇ ينتەگراتسياسىنىڭ ءوز ىقپالىنان تىس ەكونوميكالىق جانە ساياسي بايلانىستارىن كەڭەيتۋگە جول اشۋى مۇمكىندىگىنەن قاۋىپتەنەدى. بۇل جاعدايدا، رەسەي تۇركى ەلدەرىنىڭ «شامادان تىس اۆتونومياسىن» تەجەۋ ​​مۇمكىندىكتەرىن ىزدەۋى مۇمكىن. مىسالى، بۇل جەردە رەسەي ءوز ساياساتىن ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق (ەاەو) سياقتى ءوزىنىڭ باقىلاۋىنداعى بالامالى ايماقتىق ينتەگراتسيالىق باستامالاردى ىلگەرىلەتۋدى ۇسىنۋ ارقىلى جۇزەگە اسىرۋدى كوزدەيدى. دەگەنمەن، رەسەي ورتالىق ازيانىڭ كوپۆەكتورلى ساياساتىن قولداۋعا ءماجبۇر. ەگەر، بۇل كوورديناتسيا رەسەي مۇددەلەرىنە قايشى كەلمەسە، رەسەي تۇركى الەمىنىڭ ىشكى ۇيلەسىمدىلىگىن نىعايتۋعا اسا ساقتىقپەن ىقپال ەتە الادى.

3. تۇركى الەمىنىڭ ينتەگراتسياسىنداعى باتىس فاكتورى

باتىس ەلدەرى، ەڭ الدىمەن، اقش پەن ەۋروپالىق وداق ەلدەرى دە تۇركى الەمىندە ماڭىزدى ءرول اتقارادى. ولار دەموكراتيالىق رەفورمالاردى، ەكونوميكالىق تۇراقتىلىقتى جانە تسيفرلىق تەحنولوگيالاردى دامىتۋعا قولداۋ كورسەتەدى. باتىس پەن رەسەي، سونداي-اق باتىس پەن قىتاي اراسىنداعى شيەلەنىسە باستاعان قايشىلىق اياسىندا، باتىس ەلدەرى ورتالىق ازيا ەلدەرىنىڭ وسى ەكى ءىرى كورشىسىنەن تاۋەلسىزدىگىن نىعايتۋعا مۇددەلى. سول سەبەپتى، باتىس بۇل ايماقتاعى وڭىرلىك جانە حالىقارالىق ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋعا ىنتالى.

تۇركى ەلدەرى سونىمەن قاتار باتىس ەلدەرىمەن تەحنولوگيالىق جانە ەكونوميكالىق ارىپتەستىككە مۇددەلى. بۇل ولاردىڭ ەكونوميكالارىن جاڭعىرتۋعا جانە ارتاراپتاندىرۋعا ىقپال ەتۋى مۇمكىن. سونىمەن قاتار، باتىس ەلدەرى تۇركى مادەني مۇراسىن ساقتاۋ جانە تۇركى تىلدەرىن وقىپ-ۇيرەنۋ باعىتىنداعى مادەني باستامالار مەن جوبالاردى قولدايدى. الايدا، تۇركى ەلدەرى كوبىنەسە تەپە-تەڭدىك ساياساتىن ۇستانۋعا تىرىسىپ، رەسەي جانە قىتايمەن تىكەلەي قاقتىعىستان اۋلاق بولا وتىرىپ،  باتىسپەن بايلانىستاردى نىعايتۋ ۇستىندە.

باتىستىق ينۆەستيتسيالار مەن ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق تمۇ شەڭبەرىندەگى ينتەگراتسيالىق پروتسەستەردى، اسىرەسە، تۇراقتى دامۋ جانە تسيفرلىق ەكونوميكا سالالارىن كۇشەيتەدى. باتىس تۇركى ەلدەرىنە تسيفرلىق جانە يننوۆاتسيالىق تەحنولوگيالاردى دامىتۋدا قولداۋ كورسەتە الادى. بۇل ايماقتىق ينتەگراتسياعا ىقپال ەتىپ، رەسەيلىك جانە قىتايلىق تەحنولوگيالارعا تاۋەلدىلىكتى ازايتۋعا كومەكتەسەدى.

جالپى العاندا, قىتاي، رەسەي جانە باتىستىڭ تۇركى الەمىنىڭ ينتەگراتسياسىنا ىقپالى ءار ءتۇرلى جانە كۇردەلى. قىتاي ەكونوميكالىق دامۋعا ىقپال ەتمەن بىرگە، ءوزىنىڭ ستراتەگيالىق ءرولىن نىعايتۋى – ورتا ازيا مەن قازاقستاندا الاڭداۋشىلىق تۋدىرۋى مۇمكىن. ال، رەسەي تۇركى الەمى ەلدەرىمەن بايلانىستاردى ساقتاي وتىرىپ، قولداۋ كورسەتۋمەن بىرگە، قىسىم دا كورسەتە الادى. ال، باتىس ەلدەرى ەكونوميكالىق جانە مادەني جوبالار ارقىلى دەموكراتيالىق رەفورمالار مەن جاڭعىرتۋدى قولدايدى. بىراق تۇركى الەمى ەلدەرى كەز كەلگەن سىرتقى ويىنشىعا تاۋەلدىلىكتەن اۋلاق بولۋعا تىرىسۋى قاجەت. سوندىقتان تمۇ دا وزدەرىنىڭ كوپجاقتى ساياساتىن ساقتالۋىنا مۇددەلى. باسقاشا ايتساق، تۇركى الەمى ينتەگراتسياسى سىرتقى ساياساتتىڭ كوپباعىتتىلىعىن جانە ىشكى بىرلىكتى ساقتاۋدى تالاپ ەتەدى.

قورىتىندى قانداي؟

تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمىنىڭ (تمۇ) 11-ءشى سامميتىندە ءاربىر قاتىسۋشى ەل ءوز ۇلتتىق مۇددەلەرىن ايقىندايتىن باعىتتار بويىنشا ۇسىنىستارىن ءبىلدىردى، ءارى ۇيىم اياسىنداعى ءوزارا ىقپالداستىق پەن ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋعا ۇمتىلدى. تۇركيا، قازاقستان، وزبەكستان جانە قىرعىزستاننىڭ باعىتىن تولىعىراق قاراستىرايىق.

تمۇ سامميتىندەگى تۇركيا باعىتى

تۇركيانىڭ تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمىنداعى باعىتى — ايماقتاعى جەتەكشى مەملەكەت رەتىندە ءوزىنىڭ ىقپالىن ارتتىرۋ جانە تۇركىتىلدەس ەلدەرمەن كوپجاقتى قارىم-قاتىناستى تەرەڭدەتۋ. پرەزيدەنت رەدجەپ تايىپ ەردوعان تۇركيانىڭ تمۇ-دا ستراتەگيالىق تۇرعىدا ماڭىزدى ءرول اتقاراتىندىعىن بىرنەشە رەت اتاپ ءوتتى. تۇركيا ءۇشىن تمۇ — تەك ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق الاڭى عانا ەمەس، سونىمەن بىرگە مادەني، ساياسي جانە اسكەري بايلانىستاردى نىعايتۋدىڭ دا ماڭىزدى قۇرالدارىنىڭ ءبىرى. تۇركيا، اسىرەسە، اسكەري ىنتىماقتاستىق جانە قاۋىپسىزدىك سالاسىندا ءوز تاجىريبەسىن بولىسۋگە مۇددەلى، ايماقتاعى تۇراقتىلىقتى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن ءوز ۇلەسىن قوسۋ نيەتىندە. سونىمەن قاتار، تۇركيا تسيفرلىق ەكونوميكا، جاسىل ەنەرگەتيكا جانە ينفراقۇرىلىم جوبالارىندا دا بەلسەندى بولىپ، وسى باعىتتاردا تۇركى مەملەكەتتەرىمەن بىرىگىپ جۇمىس ىستەۋگە دايىن.

تۇركيانىڭ باستى ماقساتتارى — تۇركى الەمىن تسيفرلاندىرۋ، ەكونوميكالىق ينتەگراتسيانى تەرەڭدەتۋ جانە ساياسي ارىپتەستىكتى ارتتىرۋ. تۇركيا تمۇ اياسىندا ەكونوميكالىق ءوزارا بايلانىستاردى نىعايتۋعا، قارجىلىق، مادەني جانە ءبىلىم بەرۋ سالالارىندا ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتۋگە ۇمتىلادى. تۇركيانىڭ ايماقتاعى باستى باعىتى — ءوزىنىڭ گەوساياسي جانە ەكونوميكالىق مۇددەلەرىن قورعاۋ، تۇركى تىلدەس مەملەكەتتەردىڭ دەربەستىگىن قولداۋ جانە ولاردىڭ حالىقارالىق ارەناداعى ىقپالىن ارتتىرۋ. تۇركيە وسى جولى قىرعىزستاننىڭ 62,3 ملن دوللار سىرتقى قارىزىن كەشىردى. بۇل شىن جاناشىرلىقتىڭ شىنايى بەلگىسى.

تمۇ سامميتىندەگى قازاقستان باعىتى

قازاقستاننىڭ تمۇ سامميتىندەگى باعىتى — ورتالىق ازياداعى كوشباسشىلىق ءرولىن نىعايتۋ جانە كوپۆەكتورلى سىرتقى ساياساتتى جالعاستىرۋ. قازاقستان، ءوز تاريحي جانە مادەني ەرەكشەلىكتەرىن ەسكەرە وتىرىپ، تمۇ اياسىندا ءارتۇرلى ماسەلەلەر بويىنشا بىرىگۋگە ۇمتىلۋدا. ەلدىڭ باستى ماقساتى — تۇركى مەملەكەتتەرىنىڭ ەكونوميكالىق ينتەگراتسياسىن تەرەڭدەتۋ، ينفراقۇرىلىمدىق جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋ جانە ەنەرگيا سالاسىندا ىنتىماقتاستىقتى ارتتىرۋ.

قازاقستان تمۇ ىشىندە ءوز ىقپالىن ساقتاپ، حالىقارالىق قاۋىپسىزدىك ماسەلەلەرى بويىنشا بەلسەندى ءرول اتقارۋعا تىرىسادى. ەل ەكونوميكاسىندا ەرەكشە ورىن الاتىن اۋىل شارۋاشىلىعى مەن ەنەرگەتيكا سالاسىندا تۇركى ەلدەرىمەن ىنتىماقتاستىقتى ارتتىرۋ ماڭىزدى بولىپ تابىلادى. قازاقستان سونداي-اق تمۇ-نىڭ كەڭ اۋقىمدى گەوساياسي ماسەلەلەرگە قاتىستى بىرەگەي ورتاق كوزقاراس قالىپتاستىرۋى ءۇشىن جاعداي جاساۋعا تىرىسادى. اسىرەسە قازاقستاننىڭ ايماقتاعى تۇراقتىلىقتى قامتاماسىز ەتۋ مەن ستراتەگيالىق ساۋدا جولدارىن دامىتۋعا باسا نازار اۋداراتىنى بايقالادى.

تمۇ سامميتىندەگى وزبەكستان باعىتى

وزبەكستاننىڭ تمۇ سامميتىندەگى باعىتى — ەكونوميكالىق دامۋ مەن ايماقتىق ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتۋگە نەگىزدەلگەن. وزبەكستان، سوڭعى جىلدارى ايماقتاعى ماڭىزدى ەكونوميكالىق ويىنشى رەتىندە تانىلۋدا، وسى باعىتتا ءوزىنىڭ كۇش-جىگەرىن تمۇ اياسىندا دا ارتتىرۋدى كوزدەيدى. وزبەكستان ءۇشىن تمۇ-نىڭ ماڭىزى، ەڭ الدىمەن، ەكونوميكالىق جانە ەنەرگەتيكالىق سالالاردا ىنتىماقتاستىقتى تەرەڭدەتۋ ارقىلى ۇلتتىق دامۋدى ىنتالاندىرۋدا.

وزبەكستاننىڭ باستى ماقساتتارى — كولىك ينفراقۇرىلىمىن جاقسارتۋ، جاڭا تەحنولوگيالار ەنگىزۋ، اۋىل شارۋاشىلىعىندا جاڭا تاسىلدەر مەن ونىمدىلىكتى ارتتىرۋ. سونداي-اق وزبەكستان تمۇ اياسىندا ساياسي جانە مادەني بايلانىستاردى دا نىعايتۋدى كوزدەيدى. وزبەكستان ءۇشىن ەرەكشە ماڭىزدى بولىپ تابىلاتىن ماسەلە — ورتالىق ازياداعى قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ، ساۋدا جانە لوگيستيكا سالالارىندا جاڭا باستامالاردى ەنگىزۋ. وزبەكستان سوڭعى جىلدارى ايماقتىق ساياساتتا بەلسەندى ءرول اتقارىپ، ونىڭ ىشكى نارىعىن حالىقارالىق نارىقتارمەن ينتەگراتسيالاۋ ساياساتىن جۇزەگە اسىرۋدا.

تمۇ سامميتىندەگى قىرعىزستان باعىتى

قىرعىزستاننىڭ تمۇ سامميتىندەگى باعىتى — ايماقتاعى تۇراقتىلىقتى قامتاماسىز ەتۋ جانە ەكونوميكالىق دامۋ مەن الەۋمەتتىك باعدارلامالاردى دامىتۋ. قىرعىزستان، ءوزىنىڭ ەكونوميكالىق جاعدايىن جاقسارتۋ ءۇشىن تۇركى مەملەكەتتەرىمەن ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋعا ۇمتىلادى. قىرعىزستان ءۇشىن تمۇ — تەك ەكونوميكالىق دامۋدىڭ العا جىلجۋى ءۇشىن ەمەس، سونداي-اق تۇركى تىلدەس ەلدەرمەن الەۋمەتتىك جانە مادەني بايلانىستى نىعايتۋ ءۇشىن ماڭىزدى الاڭ بولىپ تابىلادى.

قىرعىزستاننىڭ باستى باعىتتارى — اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتۋ، تسيفرلىق ەكونوميكا جانە جاسىل ەنەرگيا سالاسىندا ىنتىماقتاستىقتى ارتتىرۋ. قىرعىزستان، سونداي-اق، تمۇ اياسىندا ءبىلىم بەرۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە باسقا دا الەۋمەتتىك قىزمەتتەر سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋعا مۇددەلى. ەلدىڭ سىرتقى ساياساتىنىڭ باستى ماقساتى — حالىقارالىق قاتىناستاردا تەڭگەرىمدى ساياسات جۇرگىزۋ، ەكونوميكالىق جانە ساۋدا بايلانىستارىن كەڭەيتۋ، سونداي-اق تۇركى الەمىنىڭ بىرلىگى مەن بولاشاعىنا ۇلەس قوسۋ.

قورىتىندى ءسوز: تمۇ سامميتىندەگى ءار ەلدىڭ باعىتى ولاردىڭ ۇلتتىق مۇددەلەرى مەن ايماقتاعى ستراتەگيالىق ماقساتتارىنا ساي كەلەدى:

تۇركيا ءوزىنىڭ اسكەري، ەكونوميكالىق جانە مادەني ىقپالىن ارتتىرۋعا ۇمتىلسا, قازاقستان گەوساياسي تۇراقتىلىقتى ساقتاپ، ورتالىق ازياداعى كوشباسشىلىعىن نىعايتۋعا تىرىسادى.وزبەكستان ەكونوميكالىق دامۋ مەن ايماقتىق ىنتىماقتاستىقتى كۇشەيتۋگە كوڭىل بولەدى، ال قىرعىزستان الەۋمەتتىك جانە ەكونوميكالىق دامۋ ءۇشىن تۇركى مەملەكەتتەرىمەن تىعىز بايلانىستار ورناتۋدى كوزدەيدى.

بارلىق ەلدەر تمۇ اياسىندا ينتەگراتسيالىق پروتسەستەردى تەرەڭدەتىپ، ايماقتىق قاۋىپسىزدىك پەن تۇراقتىلىقتى قامتاماسىز ەتۋگە مۇددەلى.

Abai.kz