ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى زاڭ فاكۋلتەتى قىلمىستىق قۇقىق قىلمىستىق ءىس جۇرگىزۋ جانە كريميناليستيكا كافەدراسىن ستۋدەنتتەرى تۇراقتى دامۋ سالاسىنداعى جاھاندىق ماقساتتاردى تالقىلاۋدى جالعاستىرىپ، تۇراقتى دامۋ ماقساتى (تدم) 6 – «سۋ رەسۋرستارى جانە سانيتاريا» ماسەلەسىنە ارنالعان پىكىرتالاس وتكىزدى.

ءىس-شارا ۋنيۆەرسيتەتتىڭ تۇراقتى دامۋ باعىتىنداعى باستامالارى اياسىندا ۇيىمداستىرىلدى. تدم 6 ماقساتى بۇكىل الەمدە تازا سۋعا قولجەتىمدىلىكتى قامتاماسىز ەتىپ، سۋدى ۇنەمدەۋ جانە سانيتاريا ماسەلەلەرىن شەشۋگە باعىتتالعان. تالقىلاۋ بارىسىندا ستۋدەنتتەر سۋ رەسۋرستارىنىڭ جاھاندىق ماڭىزدىلىعىن جانە قازاقستانداعى سۋ ماسەلەلەرىن ەرەكشە اتاپ ءوتتى. قاتىسۋشىلاردىڭ پىكىرىنشە، ەلدەگى نەگىزگى قيىندىقتاردىڭ ءبىرى – سۋ تاپشىلىعى مەن سۋدى دۇرىس باسقارماۋ. ستۋدەنتتەر سۋ رەسۋرستارىن ساقتاۋ جانە ءتيىمدى پايدالانۋ ءۇشىن يننوۆاتسيالىق تاسىلدەردى ۇسىندى. ولار حالىقتى سۋدى ۇنەمدەۋگە ۇيرەتۋ، زاماناۋي سۋ تازارتۋ تەحنولوگيالارىن ەنگىزۋ جانە ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدارمەن تىعىز جۇمىس ىستەۋ قاجەتتىگىن ايتتى. «سۋ – تەك رەسۋرستار ەمەس، ءومىردىڭ نەگىزى. ءبىز وسى قۇندىلىقتى ساقتاۋ ءۇشىن ناقتى قادامدار جاساۋىمىز كەرەك. بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ مالىمەتتەرىنە سۇيەنسەك، الەم حالقىنىڭ جارتىسىنا جۋىعى سۋ تاپشىلىعىن سەزىنەدى. ساراپشىلاردىڭ ايتۋىنشا، جەر بەتىندە 780 ميلليوننان استام ادام تازا اۋىز سۋعا قول جەتكىزە الماي وتىر. ال 1,7 ميلليارد ادام تۇششى سۋ كوزدەرىنە ءزارۋ. الەمدە جىل سايىن تازا سۋدىڭ جوقتىعىنان، سونىڭ سالدارىنان بولاتىن انتيسانيتاريادان مىڭداعان ادام كوز جۇمادى. ونىڭ كوبى – بالالار.

كەيبىر ەلدەردەگىدەي اسا قات بولماعانمەن، قازاقستاندا دا اۋىز سۋ پروبلەماسى بار. دەگەنمەن ەلىمىزدەگى جەراستى سۋ رەسۋرستارى ارنايى زەرتتەلىپ، ونىڭ گيدروگەولوگيالىق كارتاسى جاسالعان. ول كارتالاردا قاي جەردەن، قانداي تەرەڭدىكتەن، قانداي سۋ شىعاتىنى، ونىڭ مولشەرى مەن سول ايماقتاعى جەراستى سۋلارىنىڭ بارشا قورى سياقتى دەرەكتەر كورسەتىلگەن. گيدروگەولوگيا دەگەن – وسى جەراستى سۋلارىنىڭ پايدا بولۋىن، ورنالاسۋىن، قۇرامى مەن قوزعالىس زاڭدىلىقتارىن زەرتتەيتىن عىلىم.قوعامدىق سانا مەن جاۋاپكەرشىلىكتى ارتتىرۋ – باستى مىندەتىمىز،» – دەپ اتاپ ءوتتى.پىكىرتالاس بارىسىندا ستۋدەنتتەر سۋ رەسۋرستارىن قورعاۋعا باعىتتالعان بىرنەشە ۇسىنىستار ازىرلەدى، ولاردىڭ قاتارىندا:

1.ۋنيۆەرسيتەت اۋماعىندا سۋ ۇنەمدەۋ باعدارلامالارىن ىسكە قوسۋ;

2.تازارتىلعان سۋدى قايتا پايدالانۋ بويىنشا جوبالار جاساۋ;

3.سۋ جانە سانيتاريا ماسەلەلەرى تۋرالى اقپاراتتىق-ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن كەڭەيتۋ.

كافەدرا ستۋدەنتتەرى وزدەرى كوتەرگەن ماسەلەلەردى شەشۋگە بەلسەندى قاتىسۋعا دايىن ەكەندىكتەرىن ءبىلدىردى. ولار بۇل باعىتتا تەك ۋنيۆەرسيتەت دەڭگەيىندە عانا ەمەس، بۇكىل قوعامدا وزگەرىستەر ەنگىزۋدى كوزدەيدى. ءىس-شارا قورىتىندىسى بويىنشا ستۋدەنتتەر تدم 6 اياسىندا ناقتى ءىس-قيمىل جوسپارىن ازىرلەپ، ونى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن ارنايى جۇمىس توبىن قۇرۋدى ۇسىندى. قازۇۋ اكىمشىلىگى بۇل باستامالاردى قولداپ، رەسۋرستار مەن كەڭەس بەرۋ ارقىلى كومەك كورسەتۋگە ۋادە بەردى. بۇل شارا ستۋدەنتتەردىڭ ەكولوگيالىق جاۋاپكەرشىلىگىن ارتتىرىپ، قازاقستانداعى تۇراقتى دامۋ ماقساتتارىن جۇزەگە اسىرۋعا قوسقان ۇلەسىن ارتتىردى.

بازيلوۆا ايگۋل اباەۆنا

ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ-ءنىڭ، قىلمىستىق قۇقىق قىلمىستىق ءىس جۇرگىزۋ جانە كريميناليستيكا كافەدراسىنىڭ اعا وقىتۋشىسى

سماتۋللاەۆ ب.ع.

ەرتاەۆ ە.ە.

ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ، زاڭ فاكۋلتەتىنىڭ 4 كۋرس ستۋدەنتتەرى

Abai.kz