نەمەسە كىم كىمنىڭ قولتىعىنا سۋ بۇركىپ جاتىر؟

سونىمەن، امەريكانىڭ تۇپكى مۇددەسىن قورعاۋدى ەڭ باستى ماقساتى رەتىندە جاريالاپ، سول ارقىلى حالقىنىڭ قولداۋىنا يە بولعان اقش-تىڭ 45-ءشى پرەزيدەنتى دونالد ترامپ ارتىق قىلامىن دەپ، تىرتىق قىلعان سىقىلدى.

جاڭا جىلدى تويلاۋ اۋرەسىمەن جۇرگەن تورتكۇل دۇنيەنى ءدۇر سىلكىندىرىپ ء(بىرىن تاڭ قالدىرىپ، ەكىنشىسىن شوشىندىرىپ): «كانادانى اقش-تىڭ 51-ءشى شتاتى رەتىندە قوسىپ الامىن، گرەنلانديانى ساتىپ الامىن، ال پاناما كانالىن اقش-قا قايتارىپ الامىن»، - دەپ مالىمدەدى. بۇل ترامپتىڭ ءداستۇرلى تەلەشوۋىنداعى قالجىڭ ءسوز ەمەس، بۇل – الەمدى اۋزىنا قاراتقان سۋپەردەرجاۆا باسشىسىنىڭ رەسمي مالىمدەمەسى!

ارينە، مۇنداي ۋلى-شۋلى باستامالاردىڭ ساياسي تەحنولوگيالىق استارى دا بولۋى مۇمكىن. ماسەلەن، بارشا جۇرت ونىڭ «ۋكرايناداعى سوعىستى ءبىر تاۋلىكتە توقتاتامىن» دەگەن مالىمدەمەسىنىڭ قالاي ورىندالاتىنىن كۇتىپ وتىر. ون كۇننەن كەيىن، ياعني 20 قاڭتاردا رەسمي تۇردە اق ءۇيدى بوساتاتىن بايدەننىڭ كابينەتىنە يەلىك ەتە باستايتىن ول بولسا، سول جوسپارىن جۇزەگە اسىرۋ جولدارى تۋرالى ءالى دە ءتىس جارعان جوق.

كۇنى كەشە ونىڭ ۋكراينا جونىندەگى ارنايى وكىلى «ول جوسپار شامامەن ءجۇز كۇندە ورىندالادى» دەگەن سىڭايدا پىكىر ءبىلدىردى.

مۇنىڭ ءوزى ترامپتىڭ و باستا اسىعىس ايتىپ قالعان ۋادەسىنىڭ ارتى سيىرقۇيىمشاقتانىپ بارا جاتقانىنىڭ بەلگىسى بولسا كەرەك.

مىنە، وسىنداي جاعدايدا الەم جۇرتشىلىعىنىڭ نازارىن ۋكراينادان مۇلدەم باسقا جاققا، ماسەلەن، گرەنلانديا، كانادا نەمەسە پاناماعا اۋدارىپ جىبەرۋدى ساياسي تەحنولوگيانىڭ ءبىر ءادىسى دەمەي، نە دەيمىز؟

ءسوز جوق، الەمدە قالىپتاسىپ قالعان، بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ، باسقا دا حالىقارالىق دەڭگەيدە قابىلدانعان شەشىمدەر بار، ولارعا ساي ەشكىم باسقا ەلدىڭ جەرىنە، تاۋەلسىزدىگىنە قول سۇعا المايدى. سول تۇراقتى ءتارتىپتى بۇزعان رەسەي ۇجىمدىق باتىستىڭ سانكتسيالارىنا ۇشىراپ جاتقان جوق پا؟!

سول سەبەپتى ءوز باسىم ترامپتىڭ بۇل سوزدەرىن ساياسي ەكۆيليبريستيكا، جۇرتتىڭ نازارىن باسقا جاققا اۋدارۋ ارەكەتى دەپ بىلەمىن.

ونىڭ ۇستىنە، فيزيكا زاڭدارىنا سالساق، كەز كەلگەن ارەكەت وزىنە قارسى ارەكەت تۋدىرادى.

مىنە، سونىڭ ءبىر كورىنىسى رەتىندە كانادا پرەمەر-ءمينيسترى دجاستين تريۋدو: «كانادا ەشقاشان اقش-تىڭ بولىگى بولمايدى!»، - دەپ مالىمدەدى.

گرەنلانديا پرەمەر-ءمينيسترى مۋتە ەگەدە: «گرەنلانديا ساتىلمايدى جانە ەشقاشان دا ساتىلمايدى!»، - دەپ جاۋاپ قاتتى.

پاناما سىرتقى ىستەر ءمينيسترى حاۆەر مارتينەس-اچا بولسا: «ءبىزدىڭ كانالدىڭ ەگەمەندىگى تۋرالى ماسەلە تالقىلانۋعا جاتپايدى. كانالدى باقىلايتىن قول – پانامانىڭ قولى، جانە ارقاشان دا سولاي بولا بەرمەك!», - دەگەندى ايتتى.

ال «مەكسيكا بۇعازىن» «امەريكا بۇعازى» دەپ اتاۋدى ۇسىنعان ترامپقا جاۋاپ رەتىندە مەكسيكا پرەزيدەنتى كلاۋديا شەينباۋم بىرنەشە عاسىر بۇرىنعى كارتاداعى «مەكسيكا امەريكاسى» دەگەن جازۋدى كورسەتىپ: «بۇعازدى وسىلاي اتاۋ كەرەك» دەگەندى ۇسىندى.

ولاردان باسقا نە ايتۋعا بولادى ەندى؟

جانە وسىمەن اڭگىمەنى دوعارۋعا بولار ەدى.

الايدا، تۇراقتى تورتكۇل دۇنيەگە تۇراقسىزدىق ترەندىن اكەلىپ جاتقان ترامپتىڭ بۇل باستاماسىنىڭ باسقا جاقتارى دا بولۋى مۇمكىن.

جاسىراتىنى جوق، باس جاققا بارىسا قالىپ، جەمە-جەمگە كەلگەندە، كوپتەگەن ەلدىڭ ءوز كورشىلەرىنىڭ جەرىنە قاتىستى ءوز ۇستانىمى بار. قورشاعان ورتا، الەم يدەالدى ەمەس، ولاي بولسا، مەملەكەتارالىق شەكارالار دا ءدال سونداي يدەالدى ەمەس!

بۇل بەيادەپ ءھام بەيادەت، بالەلى باستامالار وزگەنىڭ جەرىنە كوز الارتۋدى داعدىعا اينالدىرعان نەوباسقىنشىلاردىڭ قولتىعىنا سۋ بۇركۋ بوپ شىقپاي ما؟

وعان قوسا، «تاۋەلسىزدىك» «جەر» سەكىلدى كيەلى ۇعىمدارعا قاتىستى مۇنداي جاڭاشا كوزقاراس كەزىندە ەسەسىن جىبەرىپ الىپ، عاسىرلار بويىنا ءوز جەرىندە مەملەكەت قۇرا الماي كەلگەن ابوريگەن ەلدەردىڭ ساناسىنىڭ تۇكپىرىندە مۇلگىپ كەلە جاتقان نەبىر ويلاردى وياتىپ جىبەرۋى دە عاجاپ ەمەس.

ولاي بولسا، ترامپتىڭ تەكتونيكالىق تالپىنىستارى مەن تىراشتانۋلارى تاقىرىبىن تالقىلاۋ تاياۋ ارادا تولاستاي قويماس...

ءامىرجان قوسان

Abai.kz