اقپاننىڭ بىرىنەن باستاپ ترامپتىڭ مەكسيكا، كانادا جانە قىتاي قاتارلى ءۇش ساۋدا ارىپتەسىنە (امەريكا سىرتتان يمپورتتايتىن تاۋارلاردىڭ 40 پايىزى وسى ءۇش ەلدەن كىرەدى) كەدەندىك سالىقتى ۇستەمەلەۋ جارلىعى كۇشىنە ەنگەنى بەلگىلى. ارادا ەكى كۇن وتەر-وتپەستەن ترامپ ەكى كورشىسىنىڭ تاۋارلارىنا سالىناتىن 25 پايىزدىق كەدەندىك سالىقتىڭ كەم دەگەندە ءبىر ايعا كەشىكتىرىلەتىنىن مالىمدەدى. 

اق ءۇي باسشىسى ونىڭ سەبەبىن ەكى ەل باسشىسىنىڭ ءوزىنىڭ قويعان تالاپتارىنا تولىعىمەن كەلىسكەنىمەن دەپ ءتۇسىندىردى. امەريكانى قايتا قۇدىرەتتەندىرمەك بولىپ، ءوڭدى-سولدى شارالار قابىلداپ جاتقان ترامپ، ءبىرىنشى كەزەكتە ەلگە زاڭسىز كىرىپ، امەريكالىقتاردىڭ ناپاقاسىنا ورتاقتاسىپ جاتقان جاتجۇرتتىقتارمەن كۇرەستى باستاعانى الەمگە ايان. كەلىمسەكتەر اعىنىنا، سونداي-اق اقش بيلىگىنىڭ باس اۋرۋىنا اينالعان حيميالىق ەسىرتكى بيزنەسىنىڭ ورشۋىنە وسى ەكى كورشىسىن ايىپتايدى. مەكسيكا بيلىگىن "ناركوباروندارمەن اۋىز جالاستى" دەپ كۇدىكتەنەدى. مەكسيكا تاراپ بولسا، شەكارادا قىلمىستىڭ ءورشۋىن قارۋدى ەركىن ساتا بەرەتىن اقش كومپانيالارىنان كورەدى.

مەكسيكا پرەزيدەنتى دە سەنبى كۇنى ترامپتىڭ جارلىعىنا جاۋاپ رەتىندە كەدەندىك سالىق پەن باسقادا جولدار ارقىلى ءوز ەلىنىڭ مۇدەسىن قورعايتىنىن مالىمدەگەن ەدى.

ترامپتىڭ جاڭا مالىمدەمەسىندە ايتۋىنشا مەكسيكا پرەزيدەنتى كلاۋديا شەينباۋم امەريكاعا كەلىمسەكتەر مەن حيميالىق ەسىرتكى اعىنىن تەجەۋ ءۇشىن شەكاراعا 10 مىڭ اسكەر شىعارۋعا كەلىسكەن. كانادا تاراپ تا مەكسيكانىڭ ناركوباروندارىن "تەرروريست" دەپ تانىپ، شەكاراعا 10 مىڭ سارباز قويماق. ولاردى زاماناۋي تەحنيكامەن جابدىقتاۋ ءۇشىن بۇرىن بولىنگەن ءبىر جارىم ميلليارد سوماعا تاعى دا 200 ميلليون اقشا قوسپاق.

"امەريكالىقتاردىڭ ەسىرىتكىگە اۋەس بولۋى - امەريكانىڭ ىشكى ءىسى، ءبىزدىڭ قاتىسىمىز جوق. كەدەندىك سالىقتى ۇستەمەلەۋگە بايلانىستى دۇنيەجۇزىلىك ساۋدا ۇيىمىنا ارىز جازامىز" دەگەن قىتاي تارابى دا ساۋدا قاتىناسىن كەلىسسوز ارقىلى شەشۋگە مۇددەلى ەكەنىن بىلدىرگەن. اق ءۇي ءباسپاسوز قىزمەتىنىڭ مالىمدەۋىنشە قىتاي تاراپتىڭ ۇسىنىسىمەن ترامپ وسى اپتا دا قىتاي باسشىسى شيجينپينمەن سويلەسەدى. ەكى ەل باسشىسى كەزەكتى ساۋدا سوعىسىن ۋشىقتىرماي ءبىر مامىلەگە كەلەدى دەگەن ءۇمىت بار.

سونىمەن ترامپتىڭ كەزەكتى ساۋدا بوپساسى العاشقى ناتيجەسىن بەرگەندەي. ونىڭ كەزەكتى نىساناسى ەۋرووداققا كەدەندىك سالىق سالۋ ەكەنى بەلگىلى. دۇيسەنبى كۇنى بريۋسسەلدەگى باسقوسۋدا فرساتسيا پرەزيدەنتى ماكرون: "ەگەر ءبىز دە ساۋدا بوپساسىنا تاپ بولساق، قايتارما جاۋاپ بەرەمىز، ءوزىمىزدى قۇرمەتتەۋدى ۇيرەتەمىز" دەسە، پولشا پرەزيدەنتى دۋدا: ء"بىز بار كۇشىگىمدى سالىپ كەدەندىك سالىقپەن ماعىناسىز ساۋدا سوعىسىنا قارسى تۇرامىز" دەگەن.

ساراپشىلار اقش پەن ەۋرووداق، قىتاي اراسىنداعى ساۋدا سوعىسى جالعاسا بەرسە، 2029-جىلعا دەيىن اقش ەكونوميكاسى 749 ميلليارد، ەۋرووداق ەكونوميكاسى 533 ميلليارد، قىتاي ەكونوميكاسى 827 ميللاريد دوللار زيان شەكپەك. ىلگەرىدەگى كوپ تاراپتى الەمدىك ەكونوميكالىق قۇرىلىم ءبىر جولاتا كەلمەسكە كەتپەك.

Abai.kz