بۇدان 3 جىل بۇرىن ورىس اسكەرى كيەۆكە جاقىنداعاندا اق ءۇي باسشىسى بايدەن مەن ەۋروپا باسشىلارى زەلەنسكيگە باس ساۋعالاپ قاشۋدى، شەتەلدە كوشپەلى ۇكىمەت قۇرۋدى ۇسىنىپ، ۇشاق جىبەرگەنى ءمالىم بولعان ەدى.

زەلەنسكي وتانىن تاستاپ تۇرا قاشۋدى ار ساناپ، اقىرىنا دەيىن كۇرەستى. ەرىك-جىگەرىمەن حالىقارالىق قاۋىمداستىقتىڭ قولداۋىنا يە بولدى. ەندى مىنە، اق ۇيگە قايتا كەلگەن، سوعىستى توقتاتۋدى جەلەۋ ەتكەن ترامپ كرەمل قوجايىنى پۋتين سياقتى زەلەنسكيدى كوزگە شىققان سۇيەلدەي كورىپ وتىر.

كەشە ءوزىنىڭ جەكە مەنشىك الەۋمەتتىك جەلىسىندە ۋكراينا باسشىسىنا ورىنسىز كۇيە جاقتى. بۇۇ-عا مۇشە الەمنىڭ 143 مەملەكەتى ءپۋتيننىڭ اتالمىش "ارناۋلى اسكەري وپەراتسياسىن" - "ەگەمەندى ەلگە شاپقىنشىلىق" دەپ تانىپ، ءبىر اۋىزدان ۋكراينانى قولداعان ەدى. اۋزى كوپىرگەن ترەكەڭنىڭ شۋلى جازباسىندا كەرىسىنشە، رەسەيدى سوعىستان زارداپ شەگۋشى ءمۇساپىر ەل ەتىپ كورسەتكەنى، سوعىستى زەلەنسكي باستاعانداي ورەكپىگەنى جاھان جۇرتىنىڭ نارازىلىعىن تۋدىردى. ۋكراينا باسشىسىن سوعىستى ساۋىندى سيىرعا اينالدىرعان ديكتاتور رەتىندە سيپاتتاۋى جەلدىڭ قاي جاقتان سوعىپ تۇرعانىن انىق اڭعارتتى.

ارينە، زەلەنسكيدە ءوزىن امەريكانىڭ عانا ەمەس، الەمنىڭ قۇتقارۋشى جۇلدىزى سانايتىن، بەرگەنىن بۇلدايتىن ترامپتان ىعىپ قالعان جوق. اقش-تىڭ بەرگەن كومەگىن ينە-جىبىنە دەيىن قالدىرماي ەسەپ بەردى. ترامپ ايتقانداي 4 پايىز ەمەس، ەلىنىڭ 57 پايىزىنىڭ وزىنە الىدە سەنىم ءبىلدىرىپ وتىرعانىن العا تارتتى.

انىعىندا ۋكراينادا پرەزيدەنت سايلاۋىنىڭ وتپەۋىنە زەلەنسكيدىڭ ەش قاتىسى جوق ەدى. پۋتين سياقتى ولگەنشە بيلىكتە قالۋ ويى بولماعان. پرەزيدەنتىك سايلاۋدى توتەنشە جاعدايعا بايلانىستى شەگەرە تۇرۋ - ۋكراينا راداسىنىڭ ەلدىڭ نەگىزگى زاڭىنىڭ 19-تارماعىنا جۇگىنىپ قابىلداعان شەشىمى بولاتىن. وعان كىنالى بولسا، ۋكراينانىڭ استان-كەستەڭىن شىعارعان پۋتين كىنالى ەدى. اق ۇي باسشىسىنىڭ ونىڭ جوسىقسىز سىلتاۋىن كوزسىز قايتالاپ، زەلەنسكيدى ناقاق كىنالاۋى ورىنسىز بولدى. ترامپتىڭ دوسى انگليانىڭ بۇرىنعى ءۋازىرى بوريس جونسون دا سوعىس جىلدارى 1935-1945 جىلدارى انگليادا دا سايلاۋ وتپەگەنىن جازىپ، زەلەنسكيگە اراشا ءتۇستى.

ترامپتىڭ زەلەنسكيدىڭ ەل ىشىندەگى بەدەلىنە بايلانىستى ايتقان 4 پايىزدان بولەك، "رەسەي اسكەري قۋاتىنىڭ 20 پايىزىن عانا جۇمىلدىردى، 100 پايىز جۇمىلدىرسا ساۋداڭ ءبىتتى دەي بەر" دەگەنى ورىس پروپوگانداشىلارىنىڭ سوزىمەن بىردەي شىقتى. زەلەنسكيدىڭ ترامپتى "ورىستىڭ جالعان اقپاراتىنىڭ ىشىندە مالتىپ ءجۇر" دەگەنى وتە ورىندى ايتىلعان ءسوز ەكەنى انىق.

ترامپتىڭ زەلەنسكيگە جاساعان اقپاراتتىق شابۋىلىنان كەيىن ەۋروپا باسشىارىنىڭ دا ءتىلى شىعا باستادى. "كۇلتوبەنىڭ باسىندا كۇندە كەڭەس قۇرىپ جۇرگەن" فرانتسيا باسشىسى ماكرون "ۋكراينا ماسەلەسىندە ەۋروپانىڭ مايدانى ءبىر" دەپ مالىمدەدى. سوعىستىڭ 3 جىلدىعىنا وراي، 24 اقپاندا ەۋرووداق كيەۆكە ارناۋلى وكىلدەرىن جىبەرمەك ەكەن. ولار ۋكراينا اسكەرىنە 6 ميلليارد دوللاردىڭ وق-ءدارىسىن الا كەلمەك ەكەن. سونداي-اق رەسەيگە جاڭا سانكتسيا دايىنداپ وتىر ەكەن. دەسە دە ساراپشىلار قازىر ۋكرايناعا ەڭ كەرەگى اسكەر مەن قىرعىش ۇشاقتار، الىس ارالىقتى بومبىلايتىن وق تۇمسىقتار دەيدى. ەۋروپانىڭ كەزەكتى اسكەري كومەگىندە ول جاعى قاراستىرىلماپتى.

ءسويتىپ پۋتين باستاپ، ترامپ قوستاپ، زەلەنسكيدىڭ پرەزيدەنتتىك مەرزىمىنىڭ ءوتىپ كەتكەنىنە شۇيلىگىپ، بىرلەسىپ جاڭا ويىن باستاپ وتىر. رەسەي دۋماسىنىڭ زەلەنسكيدىڭ پرەزيدەنتتىگىنىڭ زاڭسىزدىعى تۋرالى، ونىڭ بيلىگىن مويىنداماۋ تۋرالى قارار قابىلداۋ ويى بار سياقتى. كەشە رەسەي دۋماسى توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى پەتر تولستوي "سوعىستى توقتاتۋدىڭ العى شارتى ۋكراينادا سايلاۋ وتكىزۋ" دەپ، ول دا ءتىل قاتىپتى. ال ۋكراينانىڭ بۇرىنعى پرەزيدەنتى پوروشەنكو "مەملەكەتتى قۇتقاراتىن جاڭا ۇكىمەت جاساقتاۋ كەرەك" دەپ پارتياسى اتىنان جاڭا باستاما كوتەرگەن.

جايلى بولمەدە، جەر شارىنىڭ ارعى بەتىندە جاتىپ الىپ سوعىس تاعدىرىن شەشپەك بولعانداردىڭ ءتۇرى مىناۋ... ال سوعىستان زاردار شەگىپ وتىرعان قاراپايىم جۇرتتىڭ پىكىرى قانداي؟

ۆۆس-ءدىڭ جۋرناليستەرى سوعىس بولىپ جاتقان جەرلەرگە بارىپ ۋكراين ازاماتتارىنىڭ پىكىرىن ءبىلىپتى. قاۋىپسىزدىككە بايلانىستى ولاردىڭ تۇرعىلىقتى جەرى مەن اتىن جاسىرۋدى ءجون كورگەن. سۋمسكى تۇرعىندارىنىڭ ەسىمدەرى عانا ناقتى جازىلعان. ورىس اسكەرىنىڭ شابۋىلىنا ەتى ۇيرەنگەن ولاردىڭ ءبارى سوعىستىڭ توقتاۋىن قالايتىنىن ايتقانمەن ءبىر اۋىزدان "پۋتينگە سەنبەيمىز" دەگەن. كەڭەس ارمياسىندا 30 جىل قىزمەت ەتكەن 70 جاستاعى قاريا ۇلىمەن نەمەرەسىنىڭ قولىنا قارۋ الىپ وتانىن قورعاپ جۇرگەنىن ماقتانىشپەن ايتىپ، "ورىستار ءپۋتيندى قۇداي كورەدى، ولسە دە وزگەرمەيدى" دەپتى.

ۇرىستا اياعىنان ايىرىلعان سولدات ۋكراينا جاساعان قۇنى 350 دوللارلىق درونمەن ورىس تانكلەرىن قالاي جويعانىن، ناقتى ايعاقپەن، بەينە جازبامەن كورسەتىپتى. تانكلەردىڭ ءبارى رەسەي تۋىن ەمەس، كەڭەس وداعىنىڭ وراق پەن بالعا بەلگىلەنگەن تۋىن قاداپ العان دەپ جازادى اعىلشىندىق جۋرناليستەر.

Abai.kz