ءابىش كەكىلبايۇلى. ەركىندىكپەن قوشتاسقان ەسىل داۋرەن
ء("بىرجان سالدى" كورگەندە)
جىل اينالىپ سوعاتىن قانسوناردا جىگىتتەر بوي كوتەرىپ، سەيىلگە شىعاتىن. جولدارىنان اڭ قاشسا، انتالاي قۋىپ، ءماز-ءمايرام بولاتىن. قيقۋعا ەلىگىپ، قىزدى-قىزدىمەن قانشا قىر اسقاندارىن دا بايقاماي قالاتىن.
سويتسە، قۇلاعىن جىمىپ اپ، جۇلدىزداي اعىپ بارا جاتقان تاعى كەنەتتەن كوز الدارىندا، تىلسىم قۇدىرەت سوققانداي، مۇرتتاي ۇشتى. سوزالاڭداپ بارىپ، ءوز بويىن ءوزى جيناي الماي، يرەلەڭدەپ قۇلاپ ءتۇستى. كوزدى اشىپ-جۇمعانشا ءجانتاسىلىم ەتتى. اڭ-تاڭ قۋعىنشىلار توقتاي-توقتاي قالىستى. ودىرايىپ-ودىرايىپ قاراعاندارىمەن، ەشتەڭە ۇعا المادى.
كەنەت الدەقايدان قارقىلداسقان اجەپتارقى داۋىستار قۇلاقتارىنا جەتتى. توبەدەن شىر اينالا شۇيىلگەن قۇزعىن قارعالار كورىنبەيدى. اسپان اشىق. ول دا تاڭ-تاماشا قالىپ جاتقانداي. بەيجاي ماۋجىرايدى. جۇرت نە بولىپ، نە قويعانىن قاپەلىمدە تۇسىنە الماي تۇر. ساياتشىلار ات ۇستىندە. سوستيىپ-سوستيىپ قاتقان دا قالعان. الگى ءبىر جۇمباق قارقىلدار بارعان سايىن كۇشەيە ءتۇستى. ارقايسىسىنىڭ ەستىلگەن تۇسىنان ءبىر-ءبىر قارايعان كورىندى. بىرتە-بىرتە كوتەرىلىپ كەلەدى. كوتەرىلە-كوتەرىلە، قىر باسىنا ايعىر توپ اتتى ادام اندىزداپ شىعا كەلدى.
شىقتى دا، جايلارىنا قاراپ تۇرمادى. داۋىسى كۇجىلدەگەن بىرەۋى انادايدان ايقاي سالدى: ء"اي، سەندەر كىم بولاسىڭدار؟"
ء("بىرجان سالدى" كورگەندە)
جىل اينالىپ سوعاتىن قانسوناردا جىگىتتەر بوي كوتەرىپ، سەيىلگە شىعاتىن. جولدارىنان اڭ قاشسا، انتالاي قۋىپ، ءماز-ءمايرام بولاتىن. قيقۋعا ەلىگىپ، قىزدى-قىزدىمەن قانشا قىر اسقاندارىن دا بايقاماي قالاتىن.
سويتسە، قۇلاعىن جىمىپ اپ، جۇلدىزداي اعىپ بارا جاتقان تاعى كەنەتتەن كوز الدارىندا، تىلسىم قۇدىرەت سوققانداي، مۇرتتاي ۇشتى. سوزالاڭداپ بارىپ، ءوز بويىن ءوزى جيناي الماي، يرەلەڭدەپ قۇلاپ ءتۇستى. كوزدى اشىپ-جۇمعانشا ءجانتاسىلىم ەتتى. اڭ-تاڭ قۋعىنشىلار توقتاي-توقتاي قالىستى. ودىرايىپ-ودىرايىپ قاراعاندارىمەن، ەشتەڭە ۇعا المادى.
كەنەت الدەقايدان قارقىلداسقان اجەپتارقى داۋىستار قۇلاقتارىنا جەتتى. توبەدەن شىر اينالا شۇيىلگەن قۇزعىن قارعالار كورىنبەيدى. اسپان اشىق. ول دا تاڭ-تاماشا قالىپ جاتقانداي. بەيجاي ماۋجىرايدى. جۇرت نە بولىپ، نە قويعانىن قاپەلىمدە تۇسىنە الماي تۇر. ساياتشىلار ات ۇستىندە. سوستيىپ-سوستيىپ قاتقان دا قالعان. الگى ءبىر جۇمباق قارقىلدار بارعان سايىن كۇشەيە ءتۇستى. ارقايسىسىنىڭ ەستىلگەن تۇسىنان ءبىر-ءبىر قارايعان كورىندى. بىرتە-بىرتە كوتەرىلىپ كەلەدى. كوتەرىلە-كوتەرىلە، قىر باسىنا ايعىر توپ اتتى ادام اندىزداپ شىعا كەلدى.
شىقتى دا، جايلارىنا قاراپ تۇرمادى. داۋىسى كۇجىلدەگەن بىرەۋى انادايدان ايقاي سالدى: ء"اي، سەندەر كىم بولاسىڭدار؟"
مۇنداي توتەن سۇراقتى ەشكىم كۇتپەگەن. ساياتشىلار ساسىپ قالدى. جوندەرىن ايتتى. الگىلەردىڭ بىرەۋى ەستىگەندەرىن جالما-جان جانىنداعىلارعا ءتۇسىندىردى. تاعى دا قارق-قارق كۇلىستى. "ۆولنىە ليۋدي، يش كاكيە؟"
دۋدار بورىكتەر ءارلى-بەرلى يزەڭدەستى. ارتتارىنا بۇرىلىپ، ويعا قاراي قايتا قۇلاپ كەتتى. يىقتارىنا ۇڭىرەيگەن ءبىر-ءبىر تۇتىك اسىپ الىپتى. كومەيىنەن اجال توگىلەتىندەي، اسقاقتاي قارايدى. الگى قاسقىردىڭ اجالى دا سولاردان كەلگەن بولماسىن.
قارق-قارق كۇلكى قار كومىپ جاتقان اپپاق جوتالاردىڭ استىنا ءسىڭىپ تۇنشىقتى. دۇنيەنى قايتادان تىنىشتىق باستى.
قايران قالعان قالىڭ ساياتشى ءالى اۋىزدارىن اشىپ تۇر. ءبىرازدان كەيىن ەستەرىن جيىپ الدى. كەۋ-كەۋلەسكەن كۇلكى قايتا ەستىلدى. بۇل ماڭايدا جاقىن جەردە كىمنىڭ اۋىلى بار ەكەندىگى سۇرالدى. سوعان بايلانىستى وتكەن-كەتكەندەر ەسكە ءتۇستى. جوعالعان شىدەر. ۇمىتىلعان شاقشا. ەشكىمگە اۋزىنان شىقپايتىن باسقا ءبىر قۇپيا... جاپپاي ويعا ورالا باستادى.
ءتىل العىش جىگىتتەر تاپسىرمالار الىپ، تۇس-تۇسقا جونەپ كەتتى.
موسقال تارتا باستاعان ادەمىشە ەركەك قۇس توسەككە قۇلاپتى. ءتاتتى ۇيقىنىڭ قۇشاعىندا. قۇلاعىن كەسىپ السا دا بىلەر ەمەس. راقاتتانا كولبەيدى. الگىنىڭ ءبارى ءوڭ بە، ءتۇس پە؟.. ونىمەن دە شارۋاسى جوق.
قىسىر جىلانداي قىلىمسىعان ەركە سۇلۋ... ەرتە ويانىپ كەتكەن... كورگەن تۇستەي ءبىر ساتتىك تويات... كوزدى اشىپ-جۇمعانشا وتكەن دە شىققان. ەندى ونىڭ ورىنى ۋداي قارىپ، وكىنىشى وزەگىن جالاپ بارادى. ەشتەڭەگە الاڭ بولماي، بەيجاي ۇيقى سوققان ماجىرا مەيمانىنا ءۇڭىلىپ تە، ءتۇڭىلىپ تە قارايدى. كوپتەن بەرى كوكەيىندە كەپتەلىپ تۇرعان ىشتەگى دەرتتى لاق ەتكىزىپ توگە سالعىسى دا كەلەدى.
قانشا تىستەنىپ، قازىپ-قازىپ قازىمىرلانىپ سويلەگىسى كەلسە دە، كوزاپارا كورگەنسىزدىكتەن قىمسىنىپ، تىم سىپايى ءتىل قاتتى. اۋەلدە جەسىر كەلىنشەك قۇرۋلى تۇرعان قاقپانعا ءوزى ءبىرىنشى بولىپ جۇگىرىپ ەدى. شىرەنتە بۇرالعان بولات سەرىپپە ءوزى كەلىپ تۇسكەن ولجانى شاپپاعاندا قايتپەك؟ قارماي الىپ، قاقشىپ سالعان. ونىسىن قۋ تىزەسىن قۇشاقتاعان جەسىردى جارىلقاعانىم دەپ ويلاعان.
ۇيقىدان ويانعان مونتانى مەيمان شىتىنا قاراعان ايەل جانارىنان كومەيىندەگىسىن ءتۇسىنىپ وتىر. ءجا، بولار ءىس بولىپ كەتكەن. ءتىپتى بوزالا تاڭنان ويانىپ وكسىپ جاتقان بەيشارا مۇڭلىقتى اياپ تا بارادى. اياعانى سول: وسىنداي رەتى كەلگەن جەردە كوڭىلىن اۋلاپ، قاسىنا جاتىپ، اۋناپ-قۋناپ كەتەدى. نە سۇراسا دا قولىنان قاقپايدى.
ماقپال سۇلۋ سۇراعاندا دا نە سۇرايدى... بەلىندەگى بەلدىكتىڭ ءبىر قامارىن قالايدى. كوزىندەي كورىپ، ۇستاپ جۇرەيىن دەپ الىپ قالدى. جالپ ەتە قالعان بەستىك شامنىڭ ءسونىپ بىتپەگەن بىلتەسى قىپ-قىزىل بولىپ مازداپ جاتتى.
شەتكەرى ۇيدەن قۇلقىنسارىدەن اتتانعان جولاۋشى جىپ-جىلى دەنەسىن مۇپ-مۇزداي بوپ قارماي العان تاڭعى اۋاعا تىتىركەنىپ، سول ءبىر ايدىڭ سۇعاناق سۋىعىنا قىنجىلا وكىنىش ايتتى. الدەقايدا ەنتەلەي اسىققان ەركەتوتاي سىلقىم جولاۋشىنىڭ قاي قىلىعىندا دا بۇگىنگى كورەرمەننىڭ كوڭىلىن قالدىرماسا دا، كوزىنە تىكەندەي قادالار سەزىكتى ءجايلار تولىپ جاتىر. ال ولار ونىڭ تۇستاستارىنا قالاي كورىنەر ەكەن... "ويباي، مىناسى نە؟" دەپ بەتىن باسار ما ەكەن؟ الدە: "قايران زامان-اي، دەسەيشى!" دەپ ايىزى قانىپ راقاتتانار ما ەكەن؟
كادرلار جىلجىپ الماسىپ جاتىر. كوزگە توسىن كورىنىستەر. ءتىپتى ۇشىراسىپ تا كورمەگەن. بىراق، ساي-سۇيەگىمەن ۇعاتىنداي... كوڭىلگە تىم جاقىن سەزىلەتىن كورىنىستەر تىزبەكتەلىپ ءوتىپ جاتىر. اڭ-تاڭ نازارىڭدى الىسقا شاقىرىپ، ۇيرەنشىكتى دۇنيەدەن ءبىرجولاتا بەزدىرىپ جاتقانداي. سول ءبىر تىلسىم قوزعالىستان ۋاقىت باياۋ الماسىپ، ماۋسىمدار ءجىپسىز جەڭ ۇشىنان جالعاسىپ جاتقانداي.
ەتەك-جەڭىن جاپپاي قىمتاپ، جالپاق دۇنيەنى جاپپاي بۇركەگەن اق كورپە ءوز-وزىنەن تۇيتەلەنىپ، ءىرىپ-توزا باستادى. تۇرىلگەن ەتەكتەي تومەننەن باستالعان كوكمايسا كوككە قاراي ورمەلەپ بارادى. كوك الا شىت كويلەك كيگەن ەركەتوتاي كوكتەم بارعان سايىن دەلەڭدەي تۇسكەن. ساي-سالالار قيقۋعا تولىپ، ەرسىلى-قارسىلى شۇبىرىس باستالدى.
بوكتەر-بوكتەردە قاراۋىتقان ۇيىرلەر. شۇبارىتقان وتارلار. كۇرەڭىتكەن ەندى تىگىلىپ جاتقان كەرەگەلەر. شۇبالا مالىنتىپ، كومىلتە كومكەرگەن اق جەلەڭدەر، قىناما بەشپەتتەر. تويناقى كيىنىپ، جيناقى جىلماڭداسقان جىگىت-جەلەڭ.
كەنەت سونداي سىزديا سىزىلعان سىپايى دۇنيەدە ءارپىل-ءتارپىل كوزگە شالىنار الدەكىمدەر. انادايدان اۋىلدى كورە سالا، ات ۇستىندە تالتايىپ تۇرىپ الىپ جاتقاندار قانشاما؟! ات قاپتالىندا سالپاڭداپ شاۋىپ كەلە جاتقاندارى قانشاما؟! ەندى بىرەۋلەرى قارالاي كوككە شاپشىپ، سەكىرىپ-سەكىرىپ قويادى. كەيبىرەۋلەرى اتتارىنا تەرىس ءمىنىپ، تەرىس قامشىلاپ وتىر. تاعى ءبىرەۋلەرى اپيىن ىشكەندەي بىلق-سىلق. جانىنا جۋىپ كەتكەندى قۋىپ كەتەردەي، كوزىن توبەڭنەن اسىرىپ، ەسەرلەنە قارايدى.
"الاقاي! سالدار كەلە جاتىر... سالدار!.." ايقايىنىڭ ءوزى جەر جارعانداي. ءدۇنيە قويمالجىڭدانىپ، قويىرتپاقتانىپ جۇرە بەردى. دۇنيە جۇرىسىنەن جاڭىلعانداي... ات ۇستىنەن ەرەڭ-سەرەڭ قۇلاي كەتەدى. قارسى العانداردىڭ قۇشاعىنا جىعىلا كەتەدى. ات جالىنان جايىلعان توسەكتەرگە جايباراقات سۇلاي سالادى. اتتان تۇسىرگەن قىز-كەلىنشەكتەردى باس سالىپ ءسۇيىپ جاتىر... قۇشاقتاي جىعىلىپ، قارماي قۇشىپ جاتتى. وعان رەنجىپ جاتقان ەشكىم كورىنبەيدى. قايتا وڭمەڭدەي تۇسكەنگە وزەۋرەي تۇسە مە قالاي؟ ءبارى شەتىنەن شادىمان. شەتىنەن ءماز-ءمايرام. اكەلەرى بازاردان كەلگەندەي قارق بولىپ جاتقان ءبىر جۇرت...
سوعان قاراعاندا بۇل كۇندى ساعىنا كۇتكەندەي. التى اي قىستا ۇيدەن شىقپاي ابدەن ءىشى پىسقان جۇرتتىڭ بويىن تۇساعان سالقىندىقتان ءبىر ساتتە سەرپىلگەندەي. ۇلكەن-كىشى ءوزىن-ءوزى ۇمىتىپ، جايراڭداسىپ-اق جاتىر.
سال-سەرىلەردى ورتاعا الىپ، اۋىل-ايماق تابان استىندا قان بازارعا اينالىپ كەتكەندەي. ەستەرى كەتىپ قالىپتى. جايىلىپ جاستىق، ءيىلىپ توسەك بولىپ جاتىر. ءوز كوزىڭىزگە ءوزىڭىز سەنبەيسىز. وتىرىك دەيىن دەسەڭىز، جان-جاعىڭدا جالعان سويلەپ، جالعان ويناپ-كۇلىپ جۇرگەن ەشكىم جوق. ءتىپتى ەمىن-ەركىن. شىندىق دەيىن دەسەڭىز، ءبارى شامادان شىعىپ، اسىپ-توگىلىپ جاتىر. مۇنداي جاعاسى جايلاۋ راقات ءومىردىڭ كۇننەن-كۇنگە جالعاسىپ، سوزىلا بەرۋى ءسىرا مۇمكىن بە؟!
"سالدار... الاقاي، سالدار كەلدى..." قاقاقۋ باسىلار ەمەس. اۋىل يەسى كولباي دا اشىلىپ-شاشىلىپ باعۋدا... جان-جاققا حابار ايتىپ، ەرسىلى-قارسىلى شابارمان اتتاندىرىپ اۋرە. "پالەنشەكەمە ايتتىڭدار ما؟.. تۇگەنشەكەمە حابار ءتيىپ پە؟" اۋىل ءۇستى ابىر-سابىر.
كولباي قۋانباي دا قايتسىن! ەندى-ەندى داۋلەت ءبىتىپ، ەندى-ەندى قاتارعا قوسىلىپ كەلە جاتىر. ءبىرجاندار اۋىل اراسىنىڭ جاي قىدىرماسى ەمەس. اتاعى اسپانداعان سال باسىمەن، لاقىلداتىپ لاقاپ ارقالاپ جۇرەدى. ىرىسى تاسيتىن ۇيگە تۇسەتىن قىزىر عوي. ءبىرجان تۇسكەن ءۇي اتاعى جايىلادى عوي. سودان بىلاي ەل-جۇرت مۇنىمەن ەسەپتەسپەي كورسىن.
وت باسىنا وماقاسىپ، شابارمان كەلدى. ازىناباي ايتقانىن تىڭداپ، اڭتارىلىپ تۇر. قولى تيمەي جاتقان بولىپ، ءجاي ايتتى. ونىسى - وزىندەي ىرگەلى بايدىڭ ءۇيى تۇرعاندا ۇستىنەن اتتاپ وتكەن بىرجانعا ىشتەي وكپەلەگەنى. تىڭداپ تۇرىپ، ويلاپ تۇر. كولبايدىڭ اي دەسە اۋزى، كۇن دەسە كوزى بار سۇلۋ قارىنداسى بار. سىلقىم سالدىڭ ىزدەپ جۇرگەنى سىلقىعان قازى-قارتا، جال-جايا دەيسىڭ بە؟! قۇشسا، قۇشاعىن تولتىراتىن قارىنداسى عوي. ءبۇيىر تۇسى بۇلك ەتە ءتۇستى.
الگى ازىناباي شاقىرىسقا ءوزى بارماعانمەن، ايعىر توپ ادامىمەن جىگىتىن جىبەرمەك. اتاقتى بايدىڭ اتاعىن جايىپ، ەل ۇستىندەگى ەلتەڭ-سەلتەڭى كوپ سال-سەرىنىڭ اۋىزىن الىپ قايتۋعا جۇمسادى. ءانشىنىڭ ويىنىڭ قايدا ەكەنىن ءبىلىپ قايتادى. سىر تارتۋعا تىرىسادى. ازىنابايدىڭ ساقيلىعىنىڭ قاسىندا ءۇي يەسى كولبايدىڭ ورتا جولدا قالىپ قوياتىنىن ەپپەن سەزدىرىپ، قىر كورسەتىپ قالۋدى ادەيىلەپ تاپسىردى. بايدىڭ مالى - جاۋدىڭ مالى دەگەن. شابارمان ازىنابايدى اياپ قايتەدى... كوڭىلىنەن شىققان سەرىگە اۋىزىن اشسا، ات اتاپ، ماقتاۋ ايتسا، اقشا اتاپ، قوشەمەت ايتسا، قالتا-قالتاسىمەن توگە سالىپ، ابدەن شالقىپ باقتى.
كولبايدىڭ ۇيىندە جيىن قىزا ءتۇستى. بالتىرىمەن باسىن قاسىپ، باشپايىمەن اۋزىن سيپاپ، نەبىر سايقىمازاق نەشە ءتۇرلى ونەر كورسەتۋدە. شەتتەرىنەن وسى ءۇيگە وتكىزىپ قويعاندارى كوپتەي، سەرىلەر باسا كوكتەپ، تىم ەركە، تىم شولجاڭ وتىر. كەنەت مىڭ بۇرالتىپ ءان شىرقاعان سۇلۋ داۋىس سىڭعىراپ قويا بەردى. جۇرت ەسىك جاققا جالت قارادى. كوپتەن بەرى بىرجانعا ءانىمدى تىڭداتسام دەپ، كەزدەسۋدىڭ رەتىن تابا الماي جۇرگەن ءانشى قىز ءلايلىم كىردى. سىڭعىرلاعان سۇلۋ ءان راسىندا دا قۇلاقتان كىرىپ، بويدى الادى ەكەن. تالايدى ءوز ءۇنىمەن تالماۋراتقان ءبىرجان سالعا قىز ۇناپ قالدى. ورنىنان ۇشىپ تۇرىپ، ءوزى امانداستى. ءبىرجاننىڭ كومەيى بەلگىلى بولدى.
كوپ ۇزاماي، جۇرتتىڭ كوزىن الا بەرە، قاسىنداعى نوكەرىنە ىم قاقتى. ول قولىنا قۇمان ۇستاپ، اۋىلدىڭ سىرتىنداعى شوق-شوق اق قايىڭدارعا قاراي اياڭدادى. قايىڭنىڭ ءىشى ۋ دا دۋ. سال بىتكەن اق قايىڭعا اينالىپ كەتكەندەي. جەلەكتەي جەلبىرەپ، جەلپىلدەسكەن جاستار. ويناپ-كۇلىپ الەك. ءبىرجان ىزدەگەنىن تابا الماي، سەندەلىپ ءجۇر. كەرەك كەزىندە اياق استىنان پايدا بولىپ، كەرەك كەزىندە قالتارىستا قالىپ قوياتىن جىلپىلداعان نوكەر جىگىت تە جىم-جىلاس جوق. جان-جاقتان قۇس اۋپىلدەيدى. قىزعىش شىقىلىقتايدى. قاسقىر ۇليدى. ءبارى دە ءبىر-بىرىمەن جۇمباقتاسىپ، حابار بەرىپ جاتقان سالدىڭ نوكەرلەرى. كەنەت الدەكىم كومەيىنەن مونشاق توگىلگەندەي، سىقىلىقتاپ كەلىپ كۇلدى. بۇل سال اعاسىن ساعىنا توسىپ تۇرعان ءلايلىم ەدى. بيكەشىن شىعارىپ بەرىپ، ءوزى تاساعا تايقىعان جەڭگەتاي ەندى نوكەردىڭ قۇرىعىنا ىلىكتى. اۋىز باستىرتقىم دەپ، بىلەگىنە بىلەزىك كيگىزىلدى. تالاي كىناسىز بويجەتكەننىڭ وبالىنا قالعان وسىنداي جورالعىلار عوي!
سودان ءبىرجاندار اتتاناتىن كۇن دە تۋدى. سالدىڭ الدىنا كولباي سىلاڭ قاققان سۇلىكقارا ارعىماقتى كولدەنەڭ توستى. ءانشى اتقا تاقىم باستى. ازەر شىداپ تۇرعان سۋ جورعا ىزعىتا جونەلدى. اناداي جەرگە ۇزاپ بارادى. اۋىل جاستارى سوڭدارىنان قالماي ىلەسىپ كەلەدى. كەنەت كوز ۇشىنان ءبىر شاڭقان ات قىلاڭىتتى. ول قۇيعىتا شاۋىپ كەلە جاتقان ءلايلىم ەدى. سونى كوردى دە سۇلىك قارا قاق الدىنان قارسى سالدى. ەكەۋى جۇلدىزداي اقتى. ەكى نۇكتە كوز ۇشىندا ءتۇيىستى. ار جاعى - جالىنا ايتقان قىز نازى. تاۋسىلا ءۇزدىككەن جىگىت سىرى. قيماس، قيىسپاس قوشتاسۋ ءساتى.
شاماسى، مۇسىلمانشىلىقتان بۇرىنعى زامانداردا قالىپتاسقان داستۇرلەردىڭ كوبىن حالىق ءالى كۇنگە ۇمىتىپ ۇلگەرمەگەندەي. كەيىن تاراعان ءدىن ولاردىڭ ءبىرازىن وزىنە يكەمدەگەن. وعان كونبەي تۇرعاندارى دا بارشىلىق. ولار كوپ جىلدار بويى جارىسا ءومىر ءسۇرىپ كەلەدى. ەجەلگى ەتنوستىڭ كەڭ تاراعان قاعيداتتارىنىڭ وسى كەزگە دەيىن قاتار ۇردىستە ءجۇرۋى ازەلگى تۇرمىس-سالتتارىن كوزدىڭ قاراشىعىنداي ۇزاق ساقتاي العان حالىقتارعا عانا ءتان. تەرىسكەي ەۋرازيادا كەزدەسەتىن كوپ عۇرىپتار كوشپەلى تۇرمىس قۇرۋ ءۇردىسىنىڭ ارقاسىندا مۇرتى شاعىلماستان ساقتالىپ كەلەدى. تابيعاتپەن قويان-قولتىق ارالاسقان قاۋىمداردا ەركىن ءجۇرىپ، ەركىن تۇرۋ ەرەكشە قاستەرلەنۋدە. وعان تۇرمىس جاعدايىنىڭ تۇراقتىلىعى دا اسەر ەتەدى. سال-سەرىلىك ينستيتۋتىنىڭ قازاق اراسىندا كەشەگە دەيىن ساقتالىپ كەلۋى سونىڭ دالەلى. كوشپەلى داۋرەن اياسىنىڭ تارىلۋىمەن بىرگە سالدىق-سەرىلىكتىڭ دە عۇمىرى قىسقاردى. سايات قۇرىپ، سايرانداپ جۇرگەندەرگە كەزدەيسوق جولىققان بەيساۋات ادامداردىڭ: "ۆولنىە ليۋدي... يش كاكيە!" - دەپ مۇرتىنىڭ استىنان مىرس ەتە قالۋىندا دا ءبىر گاپ بار ەدى. وعان ايدالادا اڭ قۋىپ ءجۇرگەن جاعاسى جايلاۋ ساياتشىلار قاپەلىمدە قايدان ءتۇسىنسىن؟! تۇسىنبەسە، تۇسىنە جاتار. ءازىر سولارعا ءبىز دە ىلەسە تۇرالىق.
جول-جونەكەي جولىققان قارالى شەرۋگە اتتارىنان تۇسكەن سالدار: "كومەر كوبەيسىن!" دەپ كوڭىل ايتىپ ەدى. توبەدەن تۇسكەندەي بۇل سالەمدى جاقتىرا قويماعان جاندار قاپەلىمدە كوپ سياقتى كورىندى. وعان شەرۋدىڭ باسى-قاسىندا جۇرگەن كۇيەك ساقال ەركەك اكىرەڭدەي جونەلگەن-ءدى. ءتىپتى قامشى جاۋدىرۋى دا مۇمكىن ەدى. قاسىنداعى قاريا جالما-جان سوزگە ارالاسىپ، اسىعىس قيمىلداعان سەرىگىن تىيىپ تاستادى. بۇرىنعى زامانداردا جولدا جولىققان قارالى شەرۋمەن وسىلاي امانداساتىن ادەت بار ەكەن. سوعان قاراعاندا، سالدىق پەن سەرىلىكتىڭ ءوزى دە تىم كونە زامانداردان كەلە جاتقان سياقتى. ەندى كوپ ۇزاماي، ولار دا ۇمىتىلا باستايتىن ءتۇرى بار سەكىلدى. كونە زاماننىڭ كوپ جۇمباقتارىنىڭ ءبىرى ءبىزدىڭ كورىپ وتىرعانىمىزدىڭ قيال ەمەس، شىندىق ەكەندىگىنە تاعى دا كوزىمىزدى جەتكىزە ءتۇستى.
بۇعان دەيىنگىنىڭ ءبارى قيال الەمىندە جۇرگەندەي ەدى. ەندى بىرتە-بىرتە شىندىق مەڭدەي باستادى. ەكرانداعى قۇبا توبەل اۋىلعا ەسكى تانىسىمىزدى كورگەندەي ەنتەلەي قارادىق. ەركەگى ۇيدە بولماي، ىلعي جيىن-تويدا جۇرەتىن ءۇيدىڭ جۇپىنى ءتورى. كوپتى كورگەن كەيۋانا ءار ءسوزىن سالماقتاي ءتۇسىپ، اڭگىمە سوعىپ وتىر. ءۇي يەسى ايەل ءۇن-ءتۇنسىز تىڭداپ باعۋدا. "ەركەك ايەلدىڭ اقىلىنا ەمەس، قىلىعىنا قۇلايدى. اقىلدى بايبىشە قىرىق توقالدى سىيىستىرادى". ەسكى قازاق تۇرمىسىنىڭ بۇل احۋالىنا ءۇي يەسى ايەلدىڭ قانشالىقتى يلانعانىنا ءبىر اللانىڭ ءوزى كۋا! ال ءبارىن دە سىرتتان تىڭداپ تۇرىپ، ىشتەي كۇيىنگەن تەمىرتاس يت ارقاسى قياننان ات ارىتىپ كەلگەن كەيۋانانىڭ ارباسىنىڭ سوڭىنان: "كەلمەي-اق قوي، سەن كەمپىر!" - دەپ كەسەك اتىپ شىعارىپ سالادى. بۇل ارادا قابيبا ەلەبەكوۆا ويناعان ءرول ابدەن ويلانىپ، قاپىسىز ساراپتالعاندىعىمەن كوزگە ءتۇستى.
كوپ ۇزاماي ەلدى سىرتتاي شۋلاتقان جولاۋشى دا كەلدى. اۋىل-ءۇي الدارىنان شىقتى. ۇلكەن-كىشى: "امان كەلدىڭ بە؟" - دەپ سىپايى كورىسىپ جاتىر. بىرەۋ اتىن ۇستاپ، ەكىنشىسى ءتۇسىرىپ الىپ، ءۇشىنشىسى ۇيگە باستاپ بايەك بولۋدا. ىشتەرىنەن ءبارىن ءبىلىپ تۇرسا دا، سىرتتارىنا سەلكەۋ شىعارمايدى. ءبىرجان دا ءوز-وزىنەن قۋىستانىپ بارادى. جولىنداعىلارمەن سىپايى امانداسىپ، كوزىمەن ايەلىن ىزدەپ كەلەدى. ءاپىش تە دىمدى بىلمەگەندەي. كۇلىپ قارسى الدى. قالجىڭىنا قالجىڭمەن جاۋاپ بەردى. ءبىرجان بويىن جيىپ الا قويدى.
كەشكە ءاپىش كۇيەۋىنىڭ اياعىنا سۋ قۇيىپ وتىرىپ، اڭگىمەنى ءوزى باستادى. ءوزىنىڭ قارتايعانىن ايتىپ، كۇيەۋىنىڭ سەرى كوڭىلىنە سەرىك بولا المايتىنىن سەزدىردى. ءبىرجان ءلايلىمنىڭ حابارىنىڭ اۋىلعا دا جەتكەنىن تۇسىنە قويدى. ايەلىنىڭ ونى ەستىگەلى قالىڭ ويعا باتقانىن، الگى ايتقاندارىنىڭ كەزدەيسوق ەمەستىگىن، تولعانا كەلىپ، تۇيگەن قورىتىندىسى ەكەنىن ايتقىزباي-اق اڭدادى. "سەن مەنىمەن اعارىپ، مەنىمەن قارايىپسىڭ. ەر مۇراتى - قاتىن قارتايتۋ. مەنىڭ ءبىرجانىم نەگە توقال المايدى ەكەن!" - دەپ قايتارعاندا ءاپىش بۇدان ءارى جۇرتتى شۋلاتپاي، وسەك وربىتپەي، جونىمەن قۇدا ءتۇسىپ، عاشىعىنا قوسىلعانىنا كەلىسكەنى ەدى.
اقىلدى ايەلدىڭ بۇل قىلىعى ءبىرجاننىڭ موينىنداعى اۋىر جۇكتى جەڭىلدەتكەندەي بولدى. كوكەيىندەگى كوپ ۋايىم سەيىلگەندەي ەدى. ءسويتىپ جۇرگەندە اۋىلعا قاسىمبەك كەلە قالدى. جانبوتا جۇمساپتى. رۋلاس اعايىندىعى بار ەدى. قوياندىدا جيىن جينالعالى جاتىر ەكەن. سوعان: "سەنى كەلىپ كەتسىن، قولۇشىن بەرىپ كەتسىن", - دەپتى. ءبىرجان جاعداي ايتتى. ەسىل-دەرتى لايلىمگە اۋىپ، باسىمەن قايعى بولىپ ءجۇر ەكەن. جولدا كولبايدىڭ اۋىلىنا سوعىپ، لايلىممەن ءبىر اۋىز ءتىلدەسىپ بەرۋدى سۇرادى. قاسىمبەك جانبوتانىڭ جۇمساۋىمەن كەلىپ، ءبىرجاننىڭ ءوتىنىشىن ورىنداۋعا ءماجبۇر بولعانىنا قينالا كەلىستى.
اپىشتەن كۇتكەن ۇلكەن سويقان باۋىرى نۇرجاننان شىقتى. قاباعىن قارس جاۋىپ، ءوز-وزىنەن ءتۇيىلدى. سۇيەككە داق سالعانىن كولدەنەڭ تارتتى. "كىرە تارتىپ بايىعان كولباي، جانبايدىڭ قارىنداسى ءبىزدىڭ تەڭىمىز ەمەس", دەپ كەرگىدى. قۇددى ءبىر قازاقتاردىڭ ءبارى حاننان تۋعانداي، تەگىن كولدەنەڭ تارتىپ كەكىرەيدى. كولبايدىڭ جاقىندا بايىعانىن، كەشەگى قارا سۇيەك جالشى ەكەندىگىن بەتىنە سالىق قىلدى. بىراق، ول ايتقانىنا پىسقىرىپ قاراعان ءبىرجان جوق.
لايلىممەن جولىققان كۇندەرى ىلعي ەسىنەن شىقپايدى. كاۋسار كولدىڭ تۇبىندە كەزدەسىپ قالىپ، قارا سۇلەي ارعىماق پەن شاڭقان بوزدىڭ سۋ شاشىسىپ ويناعان ەركە قىلىقتارى ەستەن كەتپەيدى. سالدىق داۋرەندى ساعىنىپ اۋالاندى. كولبايدىڭ اۋىلىن ءتۇن بالاسى تورىپ شىعاتىن حابارشىلار جيىلەدى.
"ەل قۇلاعى ەلۋ" دەگەن ەمەس پە؟! بۇل حابار كولبايدىڭ اعاسى جانبايعا دا جەتتى. ول دا تەرىسىنە سىيا الار ەمەس. اكە-شەشەلەرى ەرتە ءولىپ، جەتىم قالعان ءلايلىم جەدەلدەس اعاسىنىڭ قولىندا ەدى. جەتىمسىرەمەسىن دەپ، بەتىنەن قاقپاي ءوسىرگەن. ەندى، مىنە، سول جاقسىلىعىنىڭ قارىزىن قايتارىپ وتىرعانداي...
تەپسىنگەن جانباي ءىنىسىنىڭ ۇيىنە بۇرقىراي كىردى. "قىزعا قىرىق ۇيدەن تىيىم" دەگەن قايدا؟ تىيىم تۇگىلى سەيىل قۇرىپ جۇرگەن سالعا قانسوناردىڭ قىزىل تۇلكىسىندەي وڭگەرتىپ جىبەرە جازداپسىڭ". كولبايدىڭ ەكى اياعىن ءبىر ەتىككە تىقتى. اۋىل تورىعان حابارشىنى ۇستاپ اكەلدى. قول-اياعىنا كىسەن سالىپ، ءۇي سىرتىنداعى شوشالا ىشىنە بايلاپ قويدى.
جەر تۇبىنەن كەلە جاتقان بەيساۋات جولاۋشى كورىندى. اسىقپاي اياڭمەن كەلەدى ەكەن. كارى بي ەكەن. ۇستالىپ قالعان حابارشىسىنىڭ سوڭىنان كەلەدى. جاپپاي قۇراق ۇشا قارسى الدى. داۋلەت جانباي قايتىپ وراعىتسا دا كارى بي ءمىز باقپادى. اقىرىندا سوزدەن جەڭىپ، تۇتقىنىن بوساتىپ اكەتتى. بۇل قازاق جۇرتىنداعى بيلىك ونەرىنىڭ شوقتىعىن اسىرعان ايگىلى ساحنا ەدى. حالىق ءارتىسى ءسابيت ورازباەۆ حالىق ىنتىماعىنىڭ دىڭگەگى كارى ءبيدىڭ ءرولىن مايىن تامىزىپ ورىندادى. نە قيمىلىنان، نە سوزىنەن سەلكەم-شالىس ەشتەڭە بايقالمادى. ءبارى دە التىن تاباققا قۇيىلعان سارى بالداي اسا ءدامدى شىقتى.
ءلايلىم قىز اتاستىرعان اۋىلىنا ۇزاتىلاتىن بولدى. اعالارى كولدەنەڭنەن كيلىككەن بىرجانعا ايەل ءۇستى بەرگىسى كەلمەدى. ءسويتىپ ءبىرجاننىڭ ارتىنان اڭگىمە تۋدىرماي، ايقاي-شۋسىز، سىيلاستىقپەن ۇيلەنەم دەگەن دامەسىنەن ەشتەڭە شىقپادى. ءلايلىم قىز استىرتىن ءبىرجاندى شاقىرتتى. سال كەرگىمەدى، كەلدى. ءلايلىم قىز بىرجانعا جەتىسۋعا اسىپ كەتەيىك دەپ قيىلدى. باياعىدا سارامەن ايتىسۋعا ارقانىڭ اتاقتى سالى بولىپ بارعان ءبىرجان ەندى ەل-جۇرتىنان كۇن كورە الماي، قۋىلىپ كەلگەن اتاققا ىلىنگىسى كەلمەدى. ولسە دە نامىسىن جوعالتپايتىن سال جولى بولماعان ءلايلىم سۇلۋمەن وسىلايشا قوشتاستى. نە قىز تاراپىنان، نە جىگىت تاراپىنان كۇمان شاقىرارداي ەشتەڭە بايقالمادى. ءبارى سەنىمدى، ءبارى قونىمدى. قىز جىلاي-جىلاي جات جەرگە كەتە باردى. جىگىت جىلاي-جىلاي تۋعان جەردە قالا بەردى. "ۇرعاشى كوپ، ەل بىرەۋ". كارى بي نىقتاپ ايتقان ءبىر اۋىز ءسوز مىقتاپ ەسىندە قالىپتى. ەلىن جاتىرقاتىپ تا، جابىرقاتىپ تا ەر مۇرات تابا الماقشى ەمەس-ءتى.
ءبىرجان ىشقۇسا بولىپ، كۇن-ءتۇنى زارلايدى دا وتىرادى. قوياندىعا دا گۋبەرناتور كەلەتىن جيىنعا شونجارلارعا ءان سالىپ بەرۋگە ەمەس، جەر-جەردەن جيىلىپ جاتقان قالىڭ ەلگە شەرىن ايتىپ، ماۋقىن باسۋ ءۇشىن بارادى. جۇرت الدىندا ەرتەلى-كەش قاقساپ وتىرعان سال ۇلىقتاردىڭ ۇستىنە قايتا-قايتا شاقىرعاندا، قايتا-قايتا ءۇزىلدى-كەسىلدى باس تارتادى. اقىرىندا ازىنابايدىڭ "پوشتابايى" قامشىنىڭ استىنا الادى. جۇرت جيىلىپ بارىپ، جاندارالدىڭ قابىلداۋىن سۇرايدى. ەسىك الدىنا شىققان ۇلىعى: "مۇنداي-مۇنداي قازاق اراسىنىڭ داۋى قازاق اراسىندا شەشىلۋى كەرەك. وندايعا بولا داۋ-شارعا ارالاسىپ، گەنەرال ەرىگىپ جۇرگەن جوق", دەپ باس تارتادى. وكىنىشتەن تەڭدىك كۇتكەن كوپشىلىكتىڭ دامەسى جەلگە ۇشادى. وتارشىلدىقتىڭ مۇنداي ءمۇلايىم ەسەبىنىڭ ار جاعى ءتۇسىنىكتى. ء"بىرىڭدى-ءبىرىڭ تىرىدەي جەپ قويساڭدار دا مەيلىڭ!"
بۇل حاباردى حال ۇستىندە جاتىپ ەستىگەن ءاپىش قاتتى قورلانادى. ەل ۇستىندەگى ەركە سالدىڭ زامانىنىڭ ءوتىپ بارا جاتقانىنا كۇيىنەدى. كۇيەۋىن قاسىنا شاقىرىپ الىپ: "اۋەلدە قوياردا-قويماي قوياندىعا شاقىرىپ اپارعان جانبوتانىڭ ءوزى ەدى عوي. سوعان بارىپ ايت، تەڭدىگىڭدى اپەرسىن!" - دەيدى. ءبىرجان بارىپ اتاقتى ءانىن شىرقاعاندا، نامىسقا شىداي الماعان جانبوتا: "ويباي، تىرىدەي ءولتىردى-اۋ!" - دەپ كۇيىنەدى. ارپىلداعان ازىناباي ارسىلداعان جانبايعا ۇقسامايدى. ال امالسىزدان ۇلىقتارعا جاعىنعان جانبوتا ءوز باۋىرىن ىشتەي قاپقان نۇرجانعا ۇقسامايدى. زامانعا جاعىنعانداردىڭ ءارالۋان ەسەبىن ءبىر سارىنعا بۇرىپ جىبەرمەي، ارقايسىسىن دارالاي كورسەتە بىلگەن.
ءبىرجان اۋىلىنا قايتىپ كەلسە، تالايدان بەرى توسەك تارتىپ جاتقان سارتاپ ناۋقاس دۇنيەدەن ءوتىپتى. ونىڭ قادىرىن ەندى ۇعادى. ءوزىن ولە-ولگەنىنشە ءاپىشتىڭ ءسۇيىپ وتكەنىن بىلەدى. باسىندا بايبىشە بولىپ، بارلىق توقالدى بيلەپ-توستەپ وتكىسى كەلگەن شىعار دەپ ەدى. سويتسە عاشىق جارى ءبىرجاندى قيماي، ەل اراسىن شۋلاتپاي، باي قارىنداسى ءلايلىم باعىلاندى ايتتىرىپ الىپ، وزگەدەن باسى وزىپ تۇرعانىن كوكسەپتى. سۇيگەنىنىڭ جولىندا شىن عاشىقتىق ادامعا نە ىستەتپەيدى؟! اتاقتى سال قۇلىنداي شىڭعىرىپ جوقتايدى. بالاسى تەمىرتاس: "سەن وعان كەلمەدىڭ عوي، كەلمەدىڭ!" دەپ وكىرىپ تۇرا قاشادى. قازاق سالىنىڭ باسىنداعى قاسىرەت كۇللى قازاق دالاسىن سايراننان تىيىپ، سارسىلتىپ قويار كىرىپتارلىق بۇلتىنىڭ تورلاپ كەلە جاتقاندىعىن ايقىن سەزدىرىپ ەدى.
"ونەر عانا ولمەپتى، بۇكىل قازاق ءولىپتى عوي!" دەيتىن ءبىرجاننىڭ جان داۋىسى بوستان ءجۇرىپ، بوستان تۇراتىن ەركىندىك پەن ءان-كۇيدى عانا قاستەرلەيتىن قازاق دالاسىندا رۋحاني قۇندىلىقتاردىڭ تۇپكىلىكتى وزگەرگەنىن بايقاتادى. ول رۋحتى ءولتىرمەي ۇستاپ كەلە جاتقان ساحارا حالقىنان باق تايىپتى. ونەردەن قادىر كەتكەنىنە ءتۇن ورتاسىندا مولاعا بارىپ، باقىرا ايقايلاعان ءبىرجاندى اعايىندارى شالىق سوققانعا سايادى. سارتاپ بولىپ جاتىپ العان سالدى بىرەۋلەر باقسى-بالگەرگە، ەكىنشى بىرەۋلەرى جاڭا اشىلىپ جاتقان شورتاندى مەن زەرەندىنىڭ دارىگەرلەرىنە كورسەتۋدى ۇسىنادى.
مۇنداي جانى اشىعىشتاردان قاشقان ءبىرجان ءبىر كەزدەگى جولداستارىن جيىپ الىپ، سالدىق قۇرۋعا شاقىرادى. اي دالادا اسپاندى باسىنا كوتەرە ايعايلاسىپ، ءماز-ءمايرام بولعان دوستاردىڭ سوڭدارىنان قۋعىن جەتەدى.
باۋىرى نۇرجان قاھارىنا شىنداپ مىنەدى. اعايىندى جيىپ بارىپ، ايدالادا كەتىپ بارا جاتقان سالدارعا تيىسەدى. بۇرىن جۇرت سالدارعا ويناپ بولماسا، شىنداپ تيىسپەيتىن. نۇرجان قاسىنداعى نوكەردى ايدالاعا سۇلاتىپ-سۇلاتىپ سالىپ، ءبىرجاننىڭ قول-اياعىن بايلاپ، اۋىلىنا اكەتەدى. انشەيىندە: "بىتپەيتىن دە قويمايتىن سەنىكى وسى نە جىگىتتىك!" دەپ تيىسەتىن تۋىسقان ەندى ۇيدەن شىعارمايدى. اي جاتادى، جىل جاتادى. ىزدەپ كەلىپ، ءحالىن سۇراعاندارعا، نۇرجان سىرتتان مىلتىعىن كەزەنىپ تۇرىپ الادى.
ءسويتىپ، ءبىرجان نۇرجاننىڭ تۇتقىنىندا. سالدىق پەندەلىكتىڭ تۇتقىنىندا. ءبىرجانعا ايتقىزساڭ: ء"بۇيتىپ جاتقانشا، ودان دا ولگەن دۇرىس!" ال نۇرجاندى ءسويلەتسەڭىز، باياعى سول: "دوسقا كۇلكى، دۇشپانعا تابا بولىپ، بىتپەيتىن دە قويمايتىن بۇل نە جەلىك، نە سايران؟!". ەكەۋىن تۋعان ءبىر دالا، ءبىر زامان، ءبىر انا، ءبىر اكە. ەكەۋى ەكى ۋاقىتتىڭ ءسوزىن سويلەيدى. بىرەۋى - كەشەگى ەمىن-ەركىن بوستاندىقتى كوكسەيدى. ەكەۋىنىڭ ايتقانى ءبىر-بىرىنە قاراما قارسى. بىرەۋى قۇلقىنىنىڭ تويعانىنا ءماز بولىپ، ەل قاتارلى ءتىرى جۇرگەنىنە ءماز ەتەك باستى تىرشىلىكتىڭ دەگەنىن قىلىپ ۇيرەنگەن. مىنا دارقان دالانىڭ ەندىگى تۇرعىندارى وسىلار. ولار قىزدارى اسىل، اقىقتى، ۇلى تەمىرتاستى ايتىپ، ءوزىنىڭ ەشقانداي جىندى ەمەس ەكەندىگىن دالەلدەي الماي، "شەشسەيشى، قوس قولىما ارقان باتتى" دەپ كۇن-ءتۇنى زارلاعان ءبىرجان سالعا بەزبۇيرەكتىك تانىتادى. ەسىل ەركىندىك ەسەر پەندەلىكتىڭ تۇتقىنىندا ماڭگى باقي قالا بەرمەك.
فيلم وسىنداي اۋىر ويمەن اياقتالادى. ونى قويعان دوسقان جولجاقسىنوۆ. اسا تالانتتى اكتەردىڭ رەجيسسۋراداعى دەبيۋتى. سوعان قاراماستان، بيىك تالانتقا لايىق اسا بيىك تالعام مەن تالاپتى ۇدايى سەزىپ وتىراسىز. فيلمدە شاشاۋ شىققان ءبىر جەر جوق. ءبارى ءوز ورنىن تاۋىپ، ۇيلەسىپ تۇر. ايگىلى اكتەردىڭ ءوزى ويناعان ءبىرجان بەينەسى مەيلىنشە ءدۇلدۇل ونەرپازعا ءتان شىنايىلىققا، وزەك ورتەرلىك قۇشتارلىققا تولى. جاستىقتاعى البىرت ارماندارىنا ادال بولىپ وتكەن ابزال ادامنىڭ توقتاسقان شاعىنداعى وكىنىشتەرى مەن مۇڭ-زارلارى اسا سەنىمدى. داۋرەنى ءوتىپ بارا جاتقان سەرىلىك تاقسىرەتتەرى وتە ءساتتى شىققان. قالعان اكتەرلەر باستى تۇلعاعا باعىندىرىلعان. ايشا ماتاي، ءمادي مۇقاشەۆ، گۇلشات تۋروۆا، سايات مەرەكەنوۆ، اسىلبەك سماعۇلوۆ، ساعىندىق ءجۇنىسوۆ، ايدوس بەكتەمىروۆ، تولەگەن قۋانىشباەۆتاردىڭ ارقايسىسى مىق شەگەدەي قادالىپ، ءوز ورىندارىن تاپقان. جاس دراماتۋرگ تالاسبەك اكىمقۇلوۆتىڭ اركىمدەر بىلەتىن اندەر تاقىرىبىنان ءيىرىمى مول كەلەلى تاعدىردىڭ كەلەلى سيپاتىن جۇيەلى كەسكىندەي العانى سۇيسىندىرەدى. سيۋجەتتىڭ دالدىگى، سۋرەتتەمەنىڭ شىنايىلىعى، تىلدىك مىنەزدەمەلەردىڭ ءدوپ تۇسكەندىگىمەن تاڭىرقاتادى.
ۇلتتى قاي جاعىنان دا رۋحاني بايىتقان كينوتۋىندى دۇنيەگە كەلىپتى. ەشكىمگە ەلىكتەپ، سولىقتامايتىن، ونەردە تەك ءوزىن كورسەتىپ، وزەكجاردى ءسوزىن ايتاتىن جايساڭ كينوگەر تۋىپتى. كينوشىلار ءۇيىرى سەكىلدى الا-قۇلا كۇردەلى توپتى تەك شىعارما وزەگىندەگى ويدى اشۋعا جۇمىلدىرا الىپتى.
ەركىندىكپەن قوشتاسقان ەسىل داۋرەن... كوزدەن بۇل-بۇل ۇشقان سالدىق پەن سەرىلىك داۋرەن جايلى ەلىگە دە، ەلىتە دە اڭگىمەلەيتىن بۇل فيلم ۇلتتىق كينوكەڭىستىگىمىزدىڭ ەل سەنىمىن مولىنان ارقالاي الاتىن تاعى ءبىر تۇرلاۋلى تۇلعاعا بايىعانىن باياندايدى. بۇل ءبىر ونەرپازدىڭ ەكىنشى ءونەرپاز جان دۇنيەسىن قالاي ۇققاندىعى تۋرالى جان تولعانىسى. جان تەبىرەنىسى. اۆتورلىق فيلم. فيلم-مونولوگ. تۇتاس تا سوم تۋىندى. ويلانتا دا، تولعانتا دا الادى.
كوبەيە بەرگەي، كوركەيە بەرگەي.
ىسكە ءسات!
«ەگەمەن قازاقستان» گازەتى №323-324 (25721) 02 قازان جۇما 2009 جىل
