قازىرگى زاماندا بۇرىنعى قۇندىلىقتار جۇيەسى كۇرت وزگەرىستەرگە ۇشىراۋدا. ول قوعام ءومىرىنىڭ بار سالاسىندا: ساياساتتا، ەكونوميكادا، ۇلتتىق بولمىستا، ادامداردىڭ مىنەز‑قۇلقىندا جاپپاي كورىنىس تابۋدا. سونىڭ ءبىر كورىنىسى رەتىندە، ونەر سالاسىنىڭ ساياساتتانۋىن، نە بولماسا، ونەرگە دەگەن كوزقاراستىڭ ءدىني يدەولوگيالىق سيپات الۋىن اتاپ وتۋگە بولادى.

سونىڭ جارقىن ءبىر كورىنىسى دەپ رەسەي ءانشىسى پولينا گاگارينانىڭ بيىلعا جوسپارلانعان «ەكىنشى» قازاقستان گاسترولىن ايتسا بولادى. ايتا كەتسەك، بىلتىر الماتىدا رەسەيدىڭ ارنايى سوعىس وپەراتسياسىنا اشىق قولداۋ ءبىلدىرۋشى ءانشى پ.گاگارينانىڭ الماتىدا جوسپارلاعان كونتسەرتى وتپەي قالعان بولاتىن. ول تۇستا وسى سالاعا جاۋاپتى ورگاندار جۇرتتىڭ تالابىنا قۇلاق اسقانداي كورىنگەن. الايدا اراعا ۋاقىت سالىپ، ءانشىنى قازاقستان قايتا سۇيرەۋدىڭ امالى جاسالىپ جاتىر.

وسى حابار شىعا سالىسىمەن، قوعامدا وعان قارسىلىق قايتا ءورشىدى. سەبەبى، قازاقستاندىقتار پولينا گاگارينانىڭ كونتسەرتىن تازا بيزنەس جوبا دەپ سانامايدى. ويتكەنى، وسىعان دەيىن پ.گاگارينا رەسەيدىڭ ۋكرايناعا قارسى ارنايى سوعىس  وپەراتسياسىن قولداۋ اكتسيالارىنا قاتىسىپ، ءوزىنىڭ ساياسي كوزقاراسىن اشىق بىلدىرگەن ەدى. ەندەشە، وعان قارسى بۇگىنگى نارازىلىق وسى ساياسي وقيعانىڭ بارومەترى دەسەك بولادى. ياعني، بۇل قازاقستاندىقتاردىڭ  سوعىستى قولدامايتىنىن كورسەتەدى.

مىسالى، جاقىندا دج. لوپەس قازاقستانعا كەلىپ، ءوزىنىڭ «ىش‑كيىمدەرىنىڭ  كوللەكياسىن» كورسەتىپ قايتقانىن بىلەمىز. وعان قازاقستاندىقتار نارازى بولدى. بىراق، وندا «دج. لوپەس كەلمەسىن!» دەگەن ۇران بولعان جوق. كەرىسىنشە، ونىڭ رەسەيدە كونتسەرت بەرۋدەن باس تارتۋىن قولداعاندار ونى قۇپتادى. سوندىقتان، ونىڭ ءبىزدىڭ مورالدىك ۇستانىمىمىزعا قايشى اشىق ەروتيكاسىنا قاراماستان، كونتسەرتتەر ءوتتى.

ولاي بولسا، قوعامنىڭ پ.گاگاريناعا قارسىلىق تانىتۋى ‑ رەسەي ساياساتىن باعالاۋدىڭ بارومەترى بولىپ تابىلاتىنى راس. الايدا، مەن ونى كەيبىر سايتتار جازعانداي «رەسەي گاگارينانى قازاقستانعا جىبەرۋ ارقىلى قازاقستاندىقتاردىڭ وزدەرىنە دەگەن كوزقاراسى قاي باعىتتا ەكەنىن بىلمەكشى»  دەگەنگە كەلىسپەيمىن.

رەسەي،  ارينە، قازاقستاندىقتاردىڭ اسو‑عا (سۆو) قاتىستى وي‑پىكىرىن گاگاريناسىز‑اق جاقسى ءبىلىپ وتىر. سوندىقتان، اراكىدىك رەسەي ساياساتكەرلەرى مەن پروپاگانداشىلارى «كەلەسى كەزەك سەندەردە» دەپ قوقان‑لوقى جاساپ قويۋدى جالعاستىرۋدا. سوڭعى كەزدە ول ازەربايجانعا دا قاتىستى اشىق ايتىلۋدا.

ەندەشە، قازىرگى «گاگارينانىڭ ەكىنشى جورىعىنىڭ» تۇپ‑توركىنىن وزگە تاراپتان ىزدەۋ كەرەك دەپ ويلايمىن. بۇلار قانداي «تاراپتار»؟

1. قازاقستانداعى وتەتىن كونتسەرتتەردى انونس جاساۋشى مادەنيەت مينيسترلىگىنىڭ تالاپ‑تالعامى دەڭگەيى;

2. ونىڭ ءوز ارەكەتىن ۇلتتىق قۇندىلىقتار مەن ۇلتتىق ساياساتتان بولەك قاراستىرۋى;

3. ءوز پايداسىن كوزدەگەن كۇماندى پروموۋتەرلەردىڭ سىبايلاسقان ارەكەتىنىڭ جۇزەگە اسۋى، ياعني، شوۋ‑بيزنەستە كوررۋپتسيا ەلەمەنتتەرىنىڭ ساقتالۋى;

4. ەلىمىزدەگى ساياسي جانە يدەولوگيالىق ءبىرۇستانىمنىڭ السىزدىگى.

 مىنە، نەگىزىنەن، وسى فاكتورلار ەلىمىزدىڭ شوۋ‑بيزنەس سالاسىنىڭ ەكلەكتيكالىق سيپاتتا بولۋىن انىقتايدى دەپ بىلەمىن. بولماسا، پولينا سەرگەەۆنا گاگارينا ءوز ەلىندە دە سونشالىقتى ىقپالدى ساياساتكەر ەمەس... بار‑جوعى كوپ ءانشىنىڭ ءبىرى عانا!

ءابدىراشيت باكىرۇلى،

فيلوسوف

Abai.kz