قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى، مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ يەگەرى راشيد مۇساباەۆتىڭ (1933-2008) ءومىرى مەن ونەرى 

قازىرگى «قازاقستان» (بۇرىنعى تەلەراديو كوميتەت) تەلەراديوسىنىڭ جانىنان اشىلعان ەسترادالىق-سيمفونيالىق وركەستردە جەكە سوليست بولىپ ەڭبەك ەتكەن نەبىر جەزتاڭداي انشىلەردىڭ ىشىندەگى ءبىرى ءارى بىرەگەيى – قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى راشيد حاسەنۇلى مۇساباەۆ ەدى. ارينە، بۇل انشىلەر اللانىڭ ءوزى ەركەلەتكەن، ونەرىن ناسيحاتتاۋعا جاعداي جاساعان ونەر يەلەرى بولاتىن. اتاپ ايتساق، سۋات ابۋسەيىتوۆ، راشيد مۇساباەۆ،  زەينەپ قويشىباەۆا، گۇلۆيرا رازيەۆا، ەسكەندىر حاسانعاليەۆ، ۆەنەرا قارمىسوۆا، ليۋتسيا تولەشوۆا سىندى انشىلەر وركەسترگە ورانجيروۆكاسىن جاساتىپ،  سول جەردەگى كونتسەرت ستۋدياسىندا تەگىن اندەرىن جازدىرىپ، كەشكىلىك حالىق الدىنا ساحناعا شىعىپ ءان سالاتىن ءارى ورىنداعان اندەرى ۇزدىكسىز قازاق راديوسىنىڭ اۋە تولقىنىنان، تەلەارنا ارقىلى  ناسيحاتتالىپ جاتاتىن. ولار تەلەراديونىڭ ءوز شەبەرحاناسىنىڭ ساندۋعاشتارى ەدى. انشىلەر بىرىنشىدەن، سول جەردىڭ قىزمەتكەرى رەتىندە جالاقى الاتىن بولسا، سونداي-اق قالاماقىسىن الىپ، ءوز ونەرلەرىن ناسيحاتتاپ، قازاق راديوسىنىڭ التىن قورىن تولىقتىراتىن. سونداي-اق قازاق تەلەارناسىنىڭ دا كۇندەلىكتى ەفيرىنە شىعىپ، اندەرىن ورىندايتىن. جاز بولسا ەل ارالاپ كەتەتىندەرى تاعى بار ەدى.

ءانشى   راشيد مۇساباەۆتىڭ ورىنداۋىندا قازاق راديوسىنىڭ «التىن قورىندا» بەس جۇزدەن استام ءانى بار.  وتە ەڭبەكقور، ىزدەنىمپاز، باعدارلاما تولىقتىرۋعا جان-جاقتىلىق كورسەتىپ، بىرنەشە تىلدە ءان ورىندايتىن رەكەڭ كوبىنە پاتريوتتىق اندەردى كوپ شىرقايتىن. ءار زاماننىڭ ءوز ساياساتى، ءوز ۇستانىمى بولاتىن. ءومىر اعىمىنا ىلەسىپ، نەبىر ءاندى قۇيقىلجىتا ورىنداعان راشيد حاسەنۇلى بۇگىندە ورتامىزدا جوق. كوزدەن كەتكەن سوڭ كوڭىلدەن كەتەرى ءسوزسىز. تىپتەن بۇل كىسى جايلى ينتەرنەت، گازەت بەتتەرىندە اۋىزعا دا الىنبايدى ەكەن. مەن شاما-شارقىمشا راشيد مۇساباەۆ سىندى ءانشىمىزدى كەيىنگى ۇرپاققا ناسيحاتتاۋدى ءجون كورىپ، قولىما قالام الىپ وتىرمىن. ارينە ول كىسىنى كوزىمىز كورىپ، ءبىر ۇجىمدا ەڭبەك ەتكەنىمدى ماقتان ەتەمىن. ول كىسىلەر ءبىز قىزمەت ەتەتىن مۋزىكا رەداكتسياسىنا كۇنارا كەلىپ، اڭگىمەلەرىن ايتىپ وتىراتىن. ءسوزىمدى ءانشىنىڭ بالالىق شاعىنان باستاعانىم دۇرىس بولار.

بالا راشيد 1937 جىلدىڭ قاراشا ايىندا نەبارى التى جاسىندا حالىق جينالعان كەشكە قاتىسادى. سول كەزدەگى ولكەلىك حاتشى بولعان جولداس ءبىرجانوۆ ءراشيدتى ورتاعا شاقىرىپ الىپ ءسوز بەرەدى. ميكروفونعا بويى جەتپەگەن بالا بىرنەشە ءاندى ورىندىققا شىعىپ، ورىنداپ بەرگەن ەكەن. حالىق ۇزاق قول سوعادى. بۇل بالا ءانشىنىڭ العاش ونەرگە قانات قاققان قادامى بولسا كەرەك.

راشيدتىڭ اكەسى حاسەن بايكەلەۇلى تەمىرجولشى. اناسى - ماگروي ابدىراحمانقىزى باتىر انا ەدى. قاراپايىم تەمىرجولشى وتباسىنان ءۇش اتاقتى ءانشىنىڭ شىعۋى، ارينە، تاڭعالارلىق جايت ەدى.

قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى راشيد مۇساباەۆ راديوكوميتتە ءانشى  بولسا، قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى مۇرات مۇساباەۆ وپەرا ءانشىسى، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتىسى مارات مۇساباەۆ قازاقتىڭ جامبىل اتىنداعى فيلارمونياسىندا جەكە ءانشى بولىپ كوپ جىل ونەر كورسەتتى. قازىر ماراتتىڭ ۇلى تالعات مۇساباەۆ تا وپەرا ءانشىسى.

«ۇيادان نە كورسەڭ، ۇشقاندا سونى ىلەسىڭ» دەمەكشى، اكەسى دومبىرادا ويناسا، اناسى ەكى قاتارلى سىرناي تارتىپ، ۇلدارى ءان سالاتىن وتباسىندا بالا كەزدەن ونەر دەگەنگە اسا قۇشتارلىقپەن قاراۋ باسىم ەدى. اناسى توي-تومالاقتا سۋىرىپ سالما اقىندىعىمەن، انشىلىگىمەن كوزگە ءتۇسىپتى.

راشيد مۇساباەۆ وتە قابىلەتتى بالا بولىپ ءوستى. مەكتەپ قابىرعاسىندا جۇرگەندە ونەر كورسەتىپ، توپ بالانىڭ ىشىنەن ونەرىمەن ەرەكشەلەندى. سونداعى ورىندايتىنى اتا-اناسىنان ۇيرەنگەن قازاقتىڭ حالىق اندەرى ەدى.

مەكتەپ بىتىرگەن سوڭ الماتىداعى پوليتەحنيكالىق ينستيتۋتتىڭ تاۋ-كەن فاكۋلتەتىندە وقىدى. بەسىنشى كۋرستا وقىپ ءجۇرىپ، وقۋىن تاستاپ كەتكەن راشيد كونسەرۆاتورياعا وقۋعا تۇسەدى. ۇستازدارى كوزاك ورلوۆا، ليۋدميلا شاگەلدەننىڭ سىنىبىندا وقىدى. ول كەزدە ەرمەك سەركەباەۆ تا ليۋدميلا شاگەلدەننەن ءدارىس الىپ جۇرگەن.   وسى ۇستازدارى ونىڭ داۋىس مۇمكىندىگىن كاسىبي دەڭگەيگە جەتكىزىپ، ونەر جولىنا سالدى.

ءبىر كۇنى راشيد حاسەنۇلى قازاق راديوسىنا بارىپ كومپوزيتور ءابلاحات ەسپاەۆپەن، مۋزىكا رەداكتسياسىنىڭ باس رەداكتورى ماقسۇتبەك مايشەكينمەن تانىسادى. ولار جاس ءانشىنىڭ راديو ىسىنە ارالاسۋىن وتىنەدى. كوركەمونەر جاعىن  بوريس شارلوۆ دەگەن ءانشى باسقارادى ەكەن. راشيد كوركەمدىك كەڭەستەن وتەدى دە راديوعا ءانشى بولىپ قابىلدانادى. انشىلەر ول كەزدە اۋە تولقىنىنا تىكەلەي شىعىپ ءان ورىندايتىن-دى.

بىرەر جىلدان سوڭ ءانشى  قازاقتىڭ جامبىل اتىنداعى فيلارمونياسىنا انشىلىككە قابىلدانادى. ول كەزدە فيلارمونيانىڭ ديرەكتورى اقان جۇمين بولاتىن.  وسىدان سوڭ قازاقتىڭ كەڭ دالاسىن ونەر ساپارىمەن ارالاپ، داۋىس مۇمكىندىگىن اشقان، حالقىمەن قاۋىشقان انشىدە ارمان بولماعان.

1955 جىلى ۋكراينانىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتىسى ليديا چەرنىشوۆا قازىرگى باقىتجان بايقاداموۆ اتىنداعى كاپەللانى قۇردى. كاۆكاز، بالتىق، ساحالين جەرلەرىن كاپەللا ۇجىمىمەن ارالاپ، ءار تىلدە ءان ورىنداعان راشيد مۇساباەۆ ءوز-وزىنە سەنىمدى، ساحنانىڭ مايتالمانى بولادى.

1960 جىلى قۇرمانعازى وركەسترىنىڭ ديرەكتورى مامبەت بەستىباەۆ ءراشيدتى  انشىلىككە شاقىرعان ەكەن. وركەستردىڭ كوركەمدىك جاعىن نۇرعيسا تىلەنديەۆ باسقارسا كەرەك.

1962 جىلى سول كەزدەگى تەلەراديوكوميتەتتتىڭ توراعاسى قۇرمانبەك ساعىندىقوۆ «بىزدە ءبىر ورىن بار، ءانشى بولىپ ورنالاسۋىڭا بولادى» دەگەن سوڭ راشيد مۇساباەۆ قايتا كەلىپ، وسى ۇجىمعا ورنالاسىپ، وتىز ەكى  جىل تاپجىلماي ءبىر سالادا ەڭبەك ەتتى. ونەر جولىندا ءوز قولتاڭباسىن قالدىردى، ءوز ەرەكشەلىگىمەن ءان سالدى.

وتكەنگە ورالساق، 1939 جىلى قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى قانابەك بايسەيىتوۆ قاراعاندى قالاسىنا ءبىر توپ ونەر يەلەرىن باستاپ كەلىپ، كلۋبتا كونتسەرت قويعان. كونتسەرتتەن كەيىن راشيدتىڭ اكەسى حاسەن ماناربەك، عاريفوللا،  قانابەك، كۇلاش، قۇرمانبەك پەن شارالاردى ۇيگە الىپ كەلىپ، قوناق ەتەدى. اكەسى كۇلاش بايسەيىتوۆادان راشيد دەگەن بالاسىنا باتا سۇرايدى. ايگىلى ءانشى بولاشاق انشىگە باتا بەرەدى. سول باتاسى قابىل بولىپ، راشيد اعامىز دا الەمگە ايگىلى ءانشى بولدى.

1951 جىلى الماتىداعى جاس كورەرمەندەر تەاترىندا راشيد مۇساباەۆ  كۇلاش بايسەيىتوۆانى بيگە شاقىرادى، سوندا جاس جىگىت «كۇلەكە، ەسىڭىزدە مە، سىزدەر ءبىزدىڭ ۇيگە كەلىپ ماعان باتا بەرىپ ەدىڭىز عوي، سول راشيد مەن بولام» دەيدى. كۇلاش كۇلىمسىرەپ ەسىنە تۇسىرگەن ەكەن.

راشيد مۇساباەۆ 1955 جىلى ماۋسىمدا ۆارشاۆادا وتكەن جاس انشىلەردىڭ بايقاۋىنا قاتىسىپ ديپلومانت بولدى. ماسكەۋدە 1957 جىلى بۇكىلوداقتىق بايقاۋدا التىن مەدال، دۇنيەجۇزىلىك بايقاۋدا كۇمىس مەدال يەسى اتانادى.

1958 جىلى ماسكەۋدە قازاقستاننىڭ ادەبيەتى مەن مادەنيەتىنىڭ ونكۇندىگىندە «قۇرمەت بەلگىسى» وردەنىن الدى. سول جىلى «قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتىسى»، 1989 جىلى «قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى» قۇرمەتتى اتاعىن الادى.

راشيد مۇساباەۆتىڭ ءان قورجىنى وتە باي ەدى. اسىرەسە ءان-رومانستار كوپ بولاتىن، ول اباي اندەرىنە ەرەكشە قۇرمەت كورسەتكەن ءانشى ەدى. الەمدىك كلاسسيكالىق تۋىندىلار، وپەرا اريالارى، پاتريوتتىق اندەر دە بارشىلىق ەدى.

امەريكادا، موڭعوليا، گدر، بەلورۋسسيا، پريبالتيكا، ازەربايجان جەرلەرىندە قازاق ونەرىن شەبەر ناسيحاتتاعان دا راشيد مۇساباەۆ بولاتىن.

سۋات ابۋسەيىتوۆ ەكەۋى وتىز جىلدان استام دۋەت ورىندادى.

قازاق ەستراداسىنىڭ نەگىزىن قالاعان، ەرەكشە داۋىس يەسى جيىرما ەكى مەملەكەتتە قازاق ونەرىن ناسيحاتتاپ، بىرنەشە تىلدە ءان سالعاندا جانعا جايلى قوڭىر، باريتون ءۇنى كوپشىلىكتى ەلىكتىرىپ، قيال-عاجايىپ، ەرتەگىلەر الەمىنە جەتەلەيتىن. ۇنىندە ەرەكشە تەمبرى بار، قانشا تىڭداساڭ دا جالىقتىرمايتىن، قايتا ساف اۋاداي ءسىڭىمدى، تىڭداۋشى جۇرەگىنە جول تاباتىن اسەرلى اندەرى بۇگىندە قازاق راديوسىنىڭ التىن قورىندا ساقتاۋلى. سانالى عۇمىرىندا 500-دەن استام ءاندى ۇنتاسپاعا ءتۇسىرىپ، جيىرماعا جۋىق گرامپلاستينكاعا جازعان اسا ەڭبەكقور، كوپ ىزدەنۋدىڭ ارقاسىندا ەل قۇرمەتىنە بولەنگەن ءبىرتۋار ءانشىنىڭ بۇگىنگى كۇندە شاڭ باسقان مۇراعاتتان عانا تابىلۋى كوڭىل قىنجىلتادى. وسى كۇنگە دەيىن راشيد مۇساباەۆتى ەسكە الۋ كەشتەرى وتپەدى، عۇمىرناما جيناقتارى جارىق كورمەدى. نەبىر مەرەيتويلارى اتالماي جاتىر. وسى سەكىلدى قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى سۋات ابۋسەيىتوۆ جايلى دا سيرەك ايتىلىپ ءجۇر.

بالا كەزىمىزدەن راديودان ورىنداعان اندەرىن تىڭداپ وسكەن بىزدەر ءۇشىن بۇل انشىلەر اسا قىمبات ءارى ورىنداعان تاماشا اندەرى بىزگە رۋحاني ازىق بولىپ، ونەر دەگەن كيەلى جولعا تۇسۋىمىزگە دە سەپتىگىن تيگىزگەنى راس.

جاسىندا تاۋ-كەن ينجەنەرى بولامىن دەپ ماقسات قويعان راشيد حاسەنۇلى اتا-بابادان، اكە-شەشەدەن كەلگەن انشىلىك ونەردى تاپ ينستيتۋت بىتىرەتىن كەزدە قالاپ، بەس جىل بويى وقىعان وقۋىن تاستاۋىنىڭ سەبەبى – ونەر دەگەن عالاماتتىڭ بويىن بۋىپ، مازاسىنىڭ العانى بولار. ول وسى جولدا باقىتىن تاپتى. ءانشى  تۋرالى كەزىندە قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتىسى ەرمەك ابىلداەۆ بىلاي دەگەن ەدى:

– اتى ايگىلى كارول دەگەن ءانشى «ءانشى – دارا تۇلعا» دەگەن ەدى. وسىنداي دارا تۇلعا دەپ راشيد اعامىزدى اتاعان بولار ەدىم. حالقى ءسۇيىپ، انىنە ءتانتى بولعان، داۋىسىن بىردەن تانيتىن، ءار ۇيدە راديوتورابى ارقىلى ءانى جەتكەن، ساحنادا قۇشاعى گۇلگە تولعان، جۇرگەن جەرىندە اسا ابىرويعا يە بولعان وسىنداي ءانشىنىڭ جاقسى قاسيەتىن قالاي ايتپايسىڭ. جۇرگەن ورتاسىندا جادىراپ، ءازىل اڭگىمەسىن ايتىپ، ءار قازاق باۋىرىم دەپ جۇرگەن وسىنداي دارحان جۇرەكتى ادامدى ولىمگە قالاي قياسىڭ؟!

اعايىندى ابدۋلليندەردىڭ دۋەتىنەن سوڭ سۋات ابۋسەيىتوۆ ەكەۋى قازاق راديوسىنىڭ التىن قورىنا كوپتەگەن اندەر جازىپ قالدىردى. ۇلكەن ساحنالاردا ورىنداعانىن كونەكوز قاريالار بىلەدى.

وتىز جىلدان استام قازاق تەلەراديوكوميتەتىنىڭ جانىنان قۇرىلعان ەسترادالىق-سيمفونيالىق وركەستردىڭ بەلدى ءانشىسى بولىپ ەڭبەك ەتۋى – ءانشىنىڭ قالىپتاسۋىنا، ونەرىنىڭ دامۋىنا كوپ سەپتىگىن تيگىزگەنى دە راس، – دەپ ەدى.

كوپ جىل بويى ءبىر سالادا ەڭبەك ەتكەن قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتىسى ليۋتسيا تولەشوۆا دا راشيد اعاسى جايلى تەبىرەنە ءسوز قوزعاپ:

– راشيد حاسەنۇلى ەرەكشە تۇلعا ەدى. مەن ول كىسىنى تەلەراديو كوميتەتكە كەلمەي تۇرىپ-اق اندەرى ارقىلى بىلەتىنمىن. ول كىسى دوستىققا، سىيلاستىققا كەلگەندە ماڭىنا ەل جينايتىن، ءوزىنىڭ ەرەكشە مىنەزىمەن، ىقىلاسىمەن ادامدى تارتاتىن جان ەدى. حالقىنا قالتقىسىز قىزمەت ەتىپ، قازاق ونەرىنە ايشىقتى ءىز قالدىرعان وسىنداي ءىرى تۇلعانىڭ ەسىمى ەل ەسىندە. ۇلكەنگە ءىنى، كىشىگە اعا بولا بىلگەن كەڭپەيىل، ءوز ءىسىنىڭ مايتالمانى جايلى قانشا ايتساق تا ارتىق ەمەس. «قازاقستان» تەلەارناسى مەن قازاق راديوسىنىڭ التىن قورىندا ساقتالعان تاماشا اندەرى حالقىمەن بىرگە جاساي بەرەدى، – دەپ ەسكە الىپتى.

قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى راشيد مۇساباەۆ ءومىرىنىڭ سوڭىنا قاراي قاراعاندىداعى سورتيروۆكا ستانتسياسىندا تۇراتىن سازگەر دوسى قازىبەك بەكسۇلتانوۆتىڭ ۇيىنە ءتۇسىپ، سول جەردەگى تەمىرجولشىلاردىڭ مادەنيەت ۇيىندە جەرلەستەرىمەن كەزدەسۋ ۇيىمداستىرعان ەكەن. حالقى جىلى قابىلداعان بۇل كەش ءان مەن ءازىل-اڭگىمەگە تولى بولىپتى. ءانشى ەرەكشە شەشىلە سويلەپ، ءومىر تۋرالى، ونەر تۋرالى قىزىقتى اڭگىمەلەردى ايتىپ بەرگەن ەكەن. بۇل سوڭعى كەزدەسۋ ەدى.

راشيد مۇساباەۆتىڭ ءان قورجىنىندا قازاقتىڭ جانە حالىق كومپوزيتورلارىنىڭ اندەرىمەن قوسا قازاقستان جانە تمد ەلدەرىنىڭ كومپوزيتورلارىنىڭ اندەرى جەتىپ ارتىلادى. اتاپ ايتساق، ءشامشىنىڭ «باقىت قۇشاعىندا»، «كوككولدەگى كەشتەر»، «اق بانتيك»، «انا تۋرالى جىر»، اسەت بەيسەۋوۆتىڭ «جاستار مارشى»، «ايناشىم»، لاتيف ءحاميديدىڭ «العاشقى ماحاببات»، باقىتجان بايقاداموۆتىڭ «تەمىرتاۋ جاستارىنىڭ جىرى»، ەسكەندىر حاسانعاليەۆتىڭ «اناعا سالەم»، «ءبىر ءوزىڭسىڭ»، ءىليا جاقانوۆتىڭ «دانياردىڭ ءانى»، ءاشىرحان تەلعوزيەۆتىڭ «جۇرەك سىرى»، راقپان بايقوڭىروۆتىڭ «بەيبىتشىلىك مارشى»، ءابلاحات ەسپاەۆتىڭ «دنەپر تۋرالى جىر»، جەڭىس ىزتىلەۋوۆتىڭ «سەن ەمەس پە ەڭ»، مەلىس وزبەكوۆتىڭ «اقتاماق قارلىعاشتار»، سونداي-اق بىرنەشە تۋىسقان حالىقتاردىڭ تىلىندە ورىنداعان ليريكالىق، پاتريوتتىق اندەرى ورىنداۋشىلىق شەبەرلىگىمەن اسا  قۇندى تۋىندىلار.

قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى راشيد مۇساباەۆ ونەر جولىنداعى جاستارعا ايتقان وسيەتىندە «ءانشى  كوپ ەڭبەكتەنۋ كەرەك، ۇلتتىق ناقىشتى جوعالتپاۋ، ءسوزدى دۇرىس ايتۋ كەرەك، اسىرەسە ماعىناسىنا كوپ كوڭىل ءبولۋ، جۇرەكپەن ايتۋ كەرەك. انمەن ءبىر ساتتە بولسىن، تىڭداۋشىنىڭ كوڭىلىن كوتەرۋ كەرەك، حالىققا، ەلگە ادال ەڭبەك ەتكەن ءانشى عانا باقىتتى. ءانشىنىڭ ورەسىن تانىتاتىن – ونىڭ تالعامى. ول اۋەن سۇلۋ بولعاندا اسەرى مول. ءانشى ءار ءسوزىن وي ەلەگىنەن وتكىزەدى. جاقسى نارسەنى جۇرەك سەزەدى عوي. ويدا-جوقتا ءۇيىرىپ اكەتەتىن اندەر بولادى. سيقىرلى اندەر جان سارايىنىڭ تۇكپىرىنەن ورىن الادى. ءانشى ءوز ورىنداعان انىمەن كوپشىلىكتىڭ كوڭىلىنەن شىعىپ، ءان سىرىن كوبىرەك زەرتتەي ءبىلۋ كەرەك» – دەگەن بولاتىن.

ءانشى راشيد مۇساباەۆ دەگەندە ءشامشى قالداياقوۆتىڭ «باقىت قۇشاعىندا» ءانى ءانشىنىڭ ورىنداۋىندا ويىڭا كەلەدى. شىندىعىندا دا ونەر ايدىنىندا ەش بوگەت بولماي، اسقاق ارمانى ورىندالعان، ارقاشان جولى اشىق، ماقساتى ايقىن بولعان، حالقى ءۇشىن قالتقىسىز قىزمەت ەتىپ، ەڭبەگى ەرەكشە ەلەنگەن ءانشى ناعىز باقىتتى جان ەدى. ءوز داۋىرىندەگى قوعامنىڭ تىنىس-تىرشىلىگىنە بەلسەندى ارالاسىپ، ونەر كوگىندە ەركىن سامعاعان، حالقىنىڭ قوشەمەتىنە بولەنگەن انشىدە ارمان بار ما؟

قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى، مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ يەگەرى، «حالىقتار دوستىعى»، «قۇرمەت بەلگىسى» وردەندەرىنىڭ يەگەرى راشيد حاسەنۇلى مۇساباەۆ 2008 جىلدىڭ 6 قازانىندا الماتى قالاسىندا قايتىس بولدى. سول قارالى جيىندا ايگىلى ءانشىنىڭ ءومىر، ونەر جولى جايلى ارىپتەستەرى تولعانا ەسكە الدى. انىمەن كەلەر ۇرپاققا ءۇنى جەتەر وسىنداي انشىلەر جايلى قانشا ايتسا دا ارتىق ەمەس.

التىن يمانباەۆا

قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى

Abai.kz