اقش-تىڭ ۋكرايناداعى سوعىستى توقتاتۋ بويىنشا 28 تارماقتان تۇراتىن جاڭا ءبىتىم جوسپارى باق-تا جاريا بولدى.

سونىمەن، 28 تارماقتا نە جازىلعان؟ قاراڭىزدار:

1. ۋكراينانىڭ ەگەمەندىگى راستالاتىن بولادى.

2. رەسەي، ۋكراينا جانە ەۋروپا اراسىندا شابۋىل جاساماۋ تۋرالى تولىق جانە جان-جاقتى كەلىسىم جاسالاتىن بولادى. سوڭعى 30 جىل ىشىندەگى بارلىق كەلىسپەۋشىلىكتەر رەتتەلگەن بولىپ سانالادى.

3. رەسەي كورشى ەلدەرگە باسىپ كىرمەيدى، ال ناتو ودان ءارى كەڭەيمەيدى دەپ كۇتىلۋدە.

4. جاھاندىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ جانە ءوزارا ءىس-قيمىل مەن بولاشاق ەكونوميكالىق دامۋ ءۇشىن مۇمكىندىكتەردى ۇلعايتۋ ءۇشىن قاۋىپسىزدىكتىڭ بارلىق ماسەلەلەرىن شەشۋ جانە دەەسكالاتسيا ءۇشىن جاعداي جاساۋ ءۇشىن اقش-تىڭ دەلدالدىعىمەن رەسەي مەن ناتو اراسىندا ديالوگ جۇرگىزىلەتىن بولادى.

5. ۋكراينا سەنىمدى قاۋىپسىزدىك كەپىلدىكتەرىن الادى.

6. قارۋلى كۇشتەردىڭ سانى 600 000 ادامعا شەكتەلەدى.

7. ۋكراينا ءوز كونستيتۋتسياسىندا ناتو-عا قوسىلمايتىنىن بەكىتۋگە كەلىسەدى، ال ناتو ءوز جارعىلارىنا ۋكراينانىڭ بولاشاقتا قابىلدانبايتىنى تۋرالى ەرەجەنى ەنگىزۋگە كەلىسەدى.

8. ناتو ۋكرايناعا ءوز اسكەرىن ورنالاستىرماۋعا كەلىسەدى.

9. ەۋروپالىق جويعىش ۇشاقتار پولشادا ورنالاستىرىلادى.

10. اقش كەپىلدىگى:

▪ اقش كەپىلدىك ءۇشىن وتەماقى الادى.
▪ ەگەر ۋكراينا رەسەيگە شابۋىلداسا، ول كەپىلدىگىن جوعالتادى.
▪ ەگەر رەسەي ۋكرايناعا باسىپ كىرسە، باتىل ۇيلەستىرىلگەن اسكەري جاۋاپتاردان باسقا، بارلىق جاھاندىق سانكتسيالار قالپىنا كەلتىرىلەدى، جاڭا اۋماقتى تانۋ جانە وسى مامىلەنىڭ باسقا دا ارتىقشىلىقتارى جويىلادى.
▪ ەگەر ۋكراينا سەبەپسىز ماسكەۋ نەمەسە سانكت-پەتەربۋرگكە زىمىران اتسا، قاۋىپسىزدىك كەپىلدىگى جارامسىز دەپ ەسەپتەلەدى.

11. ۋكراينا ەو-عا مۇشە بولۋعا قۇقىلى جانە بۇل ماسەلە قارالىپ جاتقاندا ەۋروپالىق نارىققا قىسقا مەرزىمدى پرەفەرەنتسيالىق قولجەتىمدىلىككە يە بولادى.

12. ۋكراينانى قالپىنا كەلتىرۋ جونىندەگى كۇشتى بىراق، شەكتەلمەيتىن جاھاندىق شارالار پاكەتى مىنالاردى قامتيدى:

ا) تەحنولوگيالاردى، دەرەكتەردى وڭدەۋ ورتالىقتارىن جانە جاساندى ينتەللەكتتى قوسا العاندا، تەز وسەتىن سالالارعا ينۆەستيتسيالاۋ ءۇشىن ۋكراينانى دامىتۋ قورىن قۇرۋ.
b) اقش قۇبىرلار مەن قويمالاردى قوسا العاندا، ۋكراينانىڭ گاز ينفراقۇرىلىمىن بىرلەسىپ قالپىنا كەلتىرۋ، دامىتۋ، جاڭعىرتۋ جانە پايدالانۋ ءۇشىن ۋكراينامەن ىنتىماقتاساتىن بولادى.
س) قالالار مەن اۋدانداردى قالپىنا كەلتىرۋ، رەكونسترۋكتسيالاۋ جانە جاڭعىرتۋ ءۇشىن سوعىستان زارداپ شەككەن اۋماقتاردى قالپىنا كەلتىرۋ جونىندەگى بىرلەسكەن كۇش- قۇرىلادى.
d) ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ.
ە) پايدالى قازبالار مەن تابيعي رەسۋرستاردى ءوندىرۋ.
f) دۇنيەجۇزىلىك بانك وسى كۇش-جىگەردى جەدەلدەتۋ ءۇشىن قارجىلاندىرۋدىڭ ارنايى پاكەتىن ازىرلەيدى.

13. رەسەي الەمدىك ەكونوميكاعا قايتا ينتەگراتسيالاناتىن بولادى:

ا) سانكتسيالاردى الىپ تاستاۋ كەزەڭ-كەزەڭىمەن جانە جەكە-دارا تالقىلاناتىن جانە كەلىسىلەتىن بولادى.
b) اقش ەنەرگەتيكا، تابيعي رەسۋرستار، ينفراقۇرىلىم، جاساندى ينتەللەكت، دەرەكتەردى وڭدەۋ ورتالىقتارى، اركتيكادا سيرەك كەزدەسەتىن مەتالداردى ءوندىرۋ جونىندەگى جوبالار جانە باسقا دا ءوزارا ءتيىمدى كورپوراتيۆتىك مۇمكىندىكتەر سالالارىنداعى ءوزارا ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق تۋرالى ۇزاق مەرزىمدى كەلىسىم جاساسادى.
س) رەسەي G8-گە قايتىپ ورالادى.

14. بۇعاتتالعان قاراجات تومەندەگىنشە پايدالانىلاتىن بولادى:

* بۇعاتتالعان رەسەيلىك اكتيۆتەردىڭ 100 ملرد دوللارى اقش باسقاراتىن ۋكراينانى قالپىنا كەلتىرۋ جانە ينۆەستيتسيالاۋ جونىندەگى كۇش-جىگەرگە ينۆەستيتسيالاناتىن بولادى. اقش وسى كاسىپورىننان 50% پايدا الادى.

* ەۋروپا ۋكراينانى قالپىنا كەلتىرۋ ءۇشىن ينۆەستيتسيا كولەمىن ارتتىرۋ ءۇشىن 100 ملرد دوللار قوسادى. بۇعاتتالعان ەۋروپالىق قارجىلار ىسكە قوسىلىپ، كادەگە جاراتىلادى.

* بۇعاتتالعان رەسەيلىك قاراجاتتىڭ قالعان بولىگى بەلگىلى ءبىر باعىتتار بويىنشا بىرلەسكەن جوبالاردى ىسكە اسىراتىن جەكە امەريكالىق-رەسەيلىك ينۆەستيتسيالىق ءىس-قيمىلدارعا جۇمسالاتىن بولادى. بۇل قور قاقتىعىسقا قايتا ورالماۋعا كۇشتى ۋاجدەمە جاساۋ ءۇشىن قارىم-قاتىناستاردى نىعايتۋعا جانە ورتاق مۇددەلەردى كەڭەيتۋگە باعىتتالاتىن بولادى.

15. وسى كەلىسىمنىڭ بارلىق ەرەجەلەرىنىڭ ورىندالۋىنا جاردەمدەسۋ جانە قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن قاۋىپسىزدىك ماسەلەلەرى جونىندەگى بىرلەسكەن اقش-رەسەي جۇمىس توبى قۇرىلادى.

16. رەسەي ەۋروپا مەن ۋكرايناعا شابۋىل جاساماۋ ساياساتىن زاڭ جۇزىندە بەكىتەدى.

17. اقش پەن رەسەي سنۆ-1 شارتىن قوسا العاندا، يادرولىق قارۋدى تاراتپاۋ جانە ونى باقىلاۋ تۋرالى شارتتاردىڭ قولدانىلۋىن ۇزارتۋعا ۋاعدالاسادى.

18. ۋكراينا يادرولىق قارۋدى تاراتپاۋ تۋرالى شارتقا سايكەس ءوز اۋماعىندا يادرولىق ورنالاستىرمايدى.

19. زاپوروج اتوم ەلەكتر ستانتسياسى ماگاتە قاداعالاۋىمەن ىسكە قوسىلادى، ال وندىرىلگەن ەلەكتر ەنەرگياسى رەسەي مەن ۋكراينا اراسىندا 50/50 بولىپ تەڭ بولىنەدى.

20. ەكى ەل ءتۇرلى مادەنيەتتەرگە تۇسىنۋشىلىك پەن توزىمدىلىككە جانە ناسىلشىلدىك پەن كوزقاراستاردى جويۋعا باعىتتالعان مەكتەپتەر مەن قوعامدا ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارىن ەنگىزۋگە مىندەتتەنەدى:

ا) ۋكراينا ءدىني توزىمدىلىك جانە تىلدىك ازشىلىقتاردى قورعاۋ جونىندەگى ەو ەرەجەلەرىن قابىلدايدى
b) ەكى ەل دە بارلىق كەمسىتۋشىلىك شارالارىن الىپ تاستاۋعا جانە ۋكرايندىق جانە رەسەيلىك باق پەن ءبىلىم بەرۋ قۇقىقتارىنا كەپىلدىك بەرۋگە كەلىسەدى.
س) بارلىق ناتسيستىك يدەولوگيا مەن قىزمەت قابىلدانباۋى جانە تىيىم سالىنۋى ءتيىس.

21. اۋماقتار:

ا) قىرىم، لۋگانسك جانە دونەتسك ءىس جۇزىندە رەسەيلىك دەپ تانىلاتىن بولادى.
b) سوعىس حەرسون مەن زاپوروج مايدان سىزىعىندا توقتايدى.
س) رەسەي 5 وڭىردەن تىس جەردە باقىلايتىن باسقا دا كەلىسىلگەن اۋماقتاردان باس تارتادى (حاركوۆ، سۋمسكى جانە دنەپروپەتروۆسك وبلىستارىنىڭ بولىكتەرىن رەسەي قايتارادى).
d) ۋكراينا اسكەري كۇشتەرى قازىر ولار باقىلاپ وتىرعان دونەتسك وبلىسىنىڭ بولىگىنەن شىعارىلادى جانە بۇل ءبولۋ ايماعى رف-عا تيەسىلى اۋماق رەتىندە حالىقارالىق تانىلعان بەيتاراپ دەميليتاريزاتسيالانعان بۋفەرلىك ايماق بولىپ سانالادى. رەسەيلىك كۇشتەر بۇل دەميليتاريزاتسيالانعان ايماققا كىرمەيدى.

22. بولاشاق اۋماقتىق ۋاعدالاستىقتاردى كەلىسكەننەن كەيىن رەسەي دە، ۋكراينا دا بۇل ۋاعدالاستىقتاردى كۇشپەن وزگەرتپەۋگە مىندەتتەلەدى. وسى مiندەتتەمە بۇزىلعان جاعدايدا قاۋiپسiزدiكتiڭ كەز كەلگەن كەپiلدiكتەرi كۇشىن جويادى.

23. رەسەي ۋكراينانىڭ دنەپر وزەنىن كوممەرتسيالىق قىزمەت ءۇشىن پايدالانۋىنا كەدەرگى كەلتىرمەيدى جانە استىقتى قارا تەڭىزبەن ەركىن تاسىمالداۋ تۋرالى ۋاعدالاستىقتارعا قول جەتكىزىلەتىن بولادى.

24. اشىق ماسەلەلەردى شەشۋ ءۇشىن گۋمانيتارلىق كوميتەت قۇرىلادى:

ا) تۇتقىندا قالعان ادامدار مەن مايىتتەر تولىق قايتارىلادى.
b) بارلىق تۇتقىنداعى بەيبىت تۇرعىندار مەن كەپىلگە الىنعاندار، بالالاردى قوسا العاندا، قايتارىلاتىن بولادى.
س) وتباسىلاردى بىرىكتىرۋ باعدارلاماسى ىسكە اسىرىلاتىن بولادى.
d) جانجال قۇرباندارىنىڭ ازابىن جەڭىلدەتۋ ءۇشىن شارالار قابىلداناتىن بولادى.

25. ۋكراينا 100 كۇننەن كەيىن سايلاۋ وتكىزەدى.

26. وسى قاقتىعىسقا تارتىلعان بارلىق تاراپتار سوعىس كەزىندەگى ءىس-ارەكەتتەرى ءۇشىن تولىق راقىمشىلىق الادى جانە شاعىم بەرمەۋگە جانە كەلىپ تۇسكەن شاعىمداردى ودان ءارى قاراماۋعا كەلىسەدى.

27. بۇل كەلىسىم زاڭدى تۇردە مىندەتتى بولادى. ونىڭ ورىندالۋىن پرەزيدەنت ترامپ باسقاراتىن بەيبىتشىلىك كەڭەسى باقىلاپ، كەپىلدىك جاسايدى. ونى بۇزۋشىلىق ورىن السا، وندا وعان بارعان تاراپ ءۇشىن سانكتسيالار كوزدەلەتىن بولادى.

28. بارلىق تاراپتار وسى مەموراندۋممەن كەلiسكەننەن كەيiن، ەكi تاراپ كەلiسiمدi ورىنداۋ ءۇشiن دەرەۋ اتىستى توقتاتۋ كۇشiنە ەنەدi.

ۋكراينا پرەزيدەنتى اتالعان ءبىتىم جوسپارىمەن تانىسىپ، اقش-پەن كەلىسسوز جۇرگىزۋگە دايىن ەكەنىن مالىمدەدى.

Abai.kz