اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپ جەكسەنبى كۇنى (28 جەلتوقسان) فلوريداداعى مار-ا-لاگودا ۋكراينا پرەزيدەنتى ۆلاديمير زەلەنسكيمەن كەزدەستى. زەلەنسكيدى قارسى العاننان كەيىن ترامپ رەسەي مەن ۋكراينا اراسىنداعى سوعىستى توقتاتۋعا باعىتتالعان ديپلوماتيالىق كۇش-جىگەردىڭ «سوڭعى كەزەڭىنە» جەتكەنىن مالىمدەپ، رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين دە، زەلەنسكي دە «شىن مانىندە سوعىستى توقتاتقىسى كەلەتىنىن» قوستى. بۇعان دەيىن ترامپ Truth Social ارناسىندا سول كۇنى پۋتينمەن تەلەفوندا «وتە ناتيجەلى» اڭگىمە قۇرعانىن جانە زەلەنسكيمەن كەزدەسۋدەن كەيىن پۋتينمەن قايتادان سويلەسەتىنىن حابارلاعان بولاتىن.

AFP اگەنتتىگىنىڭ حابارلاۋىنشا، ترامپ جەكسەنبى كۇنى سوعىستى توقتاتۋ تۋرالى بەيبىتشىلىك كەلىسىمىنە قول جەتكىزىلسە، ۋكراينا «كۇشتى قاۋىپسىزدىك كەپىلدىگىن» الاتىنىن مالىمدەگەن.

بۇل ترامپ پەن زەلەنسكيدىڭ قازان ايىنان بەرگى العاشقى كەزدەسۋى بولدى. سول كەزدە زەلەنسكي اقش-قا ساپارى كەزىندە «توماگاۆك» زىمىراندارىن الۋعا تىرىسقان، بىراق ءساتسىز بولدى. زەلەنسكيدىڭ بۇل كەزدەسۋدەگى نەگىزگى ماقساتى ترامپتىڭ ۆاشينگتوننىڭ ۋكراينا بەيبىتشىلىك جوسپارىنىڭ جاڭا نۇسقاسىن اشىق قولداۋى مەن ماقۇلداۋىن قامتاماسىز ەتۋ بولدى.

زەلەنسكي وسى اپتادا جوسپاردىڭ قايتا قارالعان نۇسقاسىن جاريالادى. بۇعان دەيىن كيەۆ قيىن كەلىسسوزدەردەن كەيىن باستاپقى ءماتىن رەسەيدىڭ ۇستانىمىنا تىم جاقىن دەپ، باستاپقى جوسپارعا وزگەرىستەر ەنگىزۋدى سۇراعان.

جاڭا ۇسىنىس رەسەيدىڭ اۋماقتىق تالاپتارىن تويتارىپ، قازىرگى باقىلاۋ سىزىعىنا جاقىن مايدان سىزىعىن مۇزداتۋدى ۇسىنادى. قازىرگى ۋاقىتتا رەسەي ۋكراينا اۋماعىنىڭ شامامەن 20%-ىن باقىلايدى. ۇسىنىس سونىمەن قاتار كرەملدىڭ ەكى نەگىزگى تالابىنان باس تارتادى: ۋكراين اسكەرلەرىن دونەتسك وبلىسىنان شىعارۋ جانە ۋكراينانىڭ ناتو-عا قوسىلماۋ تۋرالى زاڭدى مىندەتتەمەسى.

سەنبى كۇنى زەلەنسكي كانادانىڭ گاليفاكس قالاسىنا ساپارى كەزىندە وتتاۆادان، ەۋروپا ەلدەرىنەن جانە ناتو-دان ايقىن قولداۋ الدى. جەكسەنبى كۇنى ترامپ پەن زەلەنسكيدىڭ مار-ا-لاگوداعى كەزدەسۋىنەن كەيىن ەكى تاراپ تا ەۋروپالىق كوشباسشىلارمەن تەلەفون ارقىلى كونفەرەنتسيا وتكىزۋدى جوسپارلادى.

سونىمەن قاتار، شايقاس الاڭىنداعى شيەلەنىس جوعارى دەڭگەيدە قالدى. رەسەي سەنبى كۇنى كيەۆ پەن ونىڭ اينالاسىنداعى اۋداندارعا اۋىر اۋە شابۋىلدارىن جاساپ، ميلليوننان استام ءۇي ەلەكتر جارىعىنسىز قالدى. رەسەي سونىمەن قاتار ۋكراينانىڭ شىعىسىنداعى ەكى قالانى قايتارىپ العانىن جاريالادى.

رەسەيدىڭ سىرتقى ىستەر ءمينيسترى لاۆروۆ رەسەي ءۇشىن «ەۋروپا مەن ەو بەيبىتشىلىككە قول جەتكىزۋدىڭ نەگىزگى كەدەرگىلەرىنە اينالدى» دەپ مالىمدەدى. ول رەسەي ترامپتى بەلگىلى ءبىر دارەجەدە رەسەيدىڭ كەيبىر ۇستانىمدارىن جەتكىزۋدىڭ ماڭىزدى ارناسى دەپ سانايتىنىن ايتتى.

كرەملدىڭ ديپلوماتيالىق كەڭەسشىسى ۋشاكوۆ ءپۋتيننىڭ ترامپپەن تەلەفون ارقىلى سويلەسۋىنەن كەيىن رەسەي مەن اقش ۋكراينا مەن ەۋروپا ۇسىنعان ۋاقىتشا اتىستى توقتاتۋ ۇسىنىستارى «تەك قاقتىعىستى ۇزارتىپ، قايتادان ۇرىس قيمىلدارىنا اكەلەدى» دەگەن «ورتاق پىكىردە» ەكەنىن مالىمدەدى. ول سونداي-اق ۋكراينانى «سوعىستى توقتاتۋ» ءۇشىن دونباستان اسكەرلەرىن شىعارۋ تۋرالى «باتىل شەشىم» قابىلداۋعا شاقىردى.

دونباس ايماعى مەن ۋكراينانىڭ وڭتۇستىگىندەگى رەسەي كۇشتەرى باسىپ العان زاپوروجە اتوم ەلەكتر ستانتسياسىنىڭ بولاشاعىنان باسقا، ەكى تاراپ باتىس ەلدەرى الەۋەتتى بەيبىتشىلىك كەلىسىمى اياسىندا بەرە الاتىن قاۋىپسىزدىك كەپىلدىكتەرىن تالقىلايدى دەپ كۇتىلۋدە.

زەلەنسكي سەنبى كۇنى «قاۋىپسىزدىك كەپىلدىكتەرى سوعىس اياقتالعان كەزدە دە بولۋى كەرەك» دەپ اتاپ ءوتتى. جەكسەنبىدە مار-ا-لاگو سىرتىندا سويلەگەن سوزىندە ترامپ: «قاۋىپسىزدىك كەپىلدىكتەرى بولادى جانە ولار كۇشتى بولادى. ەۋروپا ەلدەرى ولارعا وتە بەرىك»، - دەدى.

قورىتا كەلگەندە كەلىسسوزدەردىڭ ءتۇيىنى دونباسقا يەلىك پەن قاۋىپسىزدىك كەپىلدىگى بولىپ تۇر. زەلەنسكي الدىمەن سوعىستى توقتاتۋدى، تەرروتوريا ماسەلەسىن حالىقتىڭ شەشىمى ياعني رەفەرەندۋم ارقىلى شەشۋدى ايتىپ وتىر.

Abai.kz