ەرتىستىڭ كەرەكۋ ءوڭىرىنىڭ بايىرعى حالقى قازاقستاننىڭ وزگە ايماقتارىنا قاراعاندا كەڭەستىك وتارلاۋ ساياساتىنىڭ زاردابىن كوبىرەك تارتقانى تاريحي شىندىق. پاتشا زامانىندا اعىلشىن الپاۋىتتارى كومىر وندىرگەن، ستاليندىك جاپپاي قۋعىن-سۇرگىن جىلدارىندا ساياسي تۇتقىندارمەن  قاتار قاندىقول قىلمىسكەرلەر دە «ستەپلاگتا» مەرزىمدى جازاسىن وتەگەن، تىڭ يگەرۋ مەن كومسومولدىق ەكپىندى قۇرىلىس قارقىندى جۇرگىزىلگەن كەزەڭدە بۇكىل كەڭەس وداعىنان ۇلتى، الەۋمەتتىك تەگى اركەلكى مىڭداعان ادام كەلىپ، قونىستانىپ قالعان ەكىباستۇزدا ۇلتارالىق احۋال دا، قوعامدىق ءتارتىپ تە كۇردەلى ەدى.  ن.س. حرۋششەۆتىڭ كسرو قوعامىندا كوممۋنيزم ورناتۋ جونىندەگى قيالى جۇزەگە اسپاسا دا،  وزگە ۇلتتاردىڭ رۋحىن السىرەتۋدى كوزدەگەن ويى ورىندالا باستاعان 1980 جىلدارى ەكىباستۇز قالاسىندا  ات توبەلىندەي عانا جىگىتتەر توبى ۇلتتىق مۇرات-مۇددەگە قول سوزعان  بولاتىن. سول جانكەشتى جىگىتتەردىڭ قاق ورتاسىندا جۇرگەن  اقىن، جۋرناليست، سپورتشى جۇماعالي قوعابايمەن كۇنى بۇگىنگە دەيىن قوعامدىق ىستەردە ۇزەڭگى قاعىستىرىپ كەلەمىز.
سەكسەنىنشى جىلداردىڭ سوڭىنا تامان قالالىق راديو حابارىن تاراتۋ رەداكتسياسىنىڭ رەداكتورى بولىپ ىستەگەن جۇماعالي قازاق ءتىلىنىڭ، ۇلتتىق مادەنيەتتىڭ مۇشكىل جاعدايى جونىندە پروبلەمالىق حابارلار دايىندادى، ماقالالار جازدى، جاريالانىمدارى سوتسياليستىك قازاقستان - ەگەمەن قازاقستان، انا ءتىلى، قازاق ادەبيەتى، ورتالىق  قازاقستان گازەتتەرىندە جاريالاندى. 

ەرتىستىڭ كەرەكۋ ءوڭىرىنىڭ بايىرعى حالقى قازاقستاننىڭ وزگە ايماقتارىنا قاراعاندا كەڭەستىك وتارلاۋ ساياساتىنىڭ زاردابىن كوبىرەك تارتقانى تاريحي شىندىق. پاتشا زامانىندا اعىلشىن الپاۋىتتارى كومىر وندىرگەن، ستاليندىك جاپپاي قۋعىن-سۇرگىن جىلدارىندا ساياسي تۇتقىندارمەن  قاتار قاندىقول قىلمىسكەرلەر دە «ستەپلاگتا» مەرزىمدى جازاسىن وتەگەن، تىڭ يگەرۋ مەن كومسومولدىق ەكپىندى قۇرىلىس قارقىندى جۇرگىزىلگەن كەزەڭدە بۇكىل كەڭەس وداعىنان ۇلتى، الەۋمەتتىك تەگى اركەلكى مىڭداعان ادام كەلىپ، قونىستانىپ قالعان ەكىباستۇزدا ۇلتارالىق احۋال دا، قوعامدىق ءتارتىپ تە كۇردەلى ەدى.  ن.س. حرۋششەۆتىڭ كسرو قوعامىندا كوممۋنيزم ورناتۋ جونىندەگى قيالى جۇزەگە اسپاسا دا،  وزگە ۇلتتاردىڭ رۋحىن السىرەتۋدى كوزدەگەن ويى ورىندالا باستاعان 1980 جىلدارى ەكىباستۇز قالاسىندا  ات توبەلىندەي عانا جىگىتتەر توبى ۇلتتىق مۇرات-مۇددەگە قول سوزعان  بولاتىن. سول جانكەشتى جىگىتتەردىڭ قاق ورتاسىندا جۇرگەن  اقىن، جۋرناليست، سپورتشى جۇماعالي قوعابايمەن كۇنى بۇگىنگە دەيىن قوعامدىق ىستەردە ۇزەڭگى قاعىستىرىپ كەلەمىز.
سەكسەنىنشى جىلداردىڭ سوڭىنا تامان قالالىق راديو حابارىن تاراتۋ رەداكتسياسىنىڭ رەداكتورى بولىپ ىستەگەن جۇماعالي قازاق ءتىلىنىڭ، ۇلتتىق مادەنيەتتىڭ مۇشكىل جاعدايى جونىندە پروبلەمالىق حابارلار دايىندادى، ماقالالار جازدى، جاريالانىمدارى سوتسياليستىك قازاقستان - ەگەمەن قازاقستان، انا ءتىلى، قازاق ادەبيەتى، ورتالىق  قازاقستان گازەتتەرىندە جاريالاندى. 
جۋرناليست جۇماعالي قوعابايدىڭ ءوز ارىپتەستەرىنەن ءبىر ەرەكشەلىگى ورىس تىلىندە دە ەركىن جازا الاتىنى. ەكىباستۇزدا قازاق مەكتەبىن اشۋ تۋرالى  ۆ سۆوەم دومە نە حوزياەۆا اتتى سىن ماتەريالى سوناۋ 1989 جىلى قالالىق زاۆەتى يليچا گازەتىنە (9 قىركۇيەك، №108) جاريالاندى، اكادەميك قانىش ساتباەۆتىڭ وتباسى جونىندەگى سلاۆنايا سەميا اتتى دەرەكتى سۋرەتتەمەسى  ۆ پامياتي نارودا اتتى كىتاپقا ەندى.  
ەرماك (قازىرگى اقسۋ) قالاسىنداعى اتامان ەرماكتىڭ الىپ ەسكەرتكىش ءمۇسىنى تۋرالى:
«ەجەلدەن تۋىس بولعان ەكى ۇلتتىڭ،
دوستىعىن ءبولىپ تۇرعان قارا تاس بۇل» - دەپ،
ولەڭ جازدى.
ولجاس سۇلەيمەنوۆتىڭ 1989 جىلعى، 26 اقپانىنداعى سەمەي يادرولىق سىناق پوليگونى جونىندەگى اشىق مالىمدەمەسىنە وراي يادرولىق سىناقتاردى توقتاتۋ تۋرالى تالاپحاتقا بەيبىتشىل ادامدارعا قول قويدىرۋ ءىسىن پاۆلوداردا مەن باستاسام، ەكىباستۇز قالاسىندا وسى جۇماعالي قوعاباي قولعا الدى. 1989 جىلدىڭ 22 قازانىندا، الماتىدا وتكەن حالىقارالىق «قازاق ءتىلى» قوعامىنىڭ قۇرىلتايىنا ءبىزدىڭ وبلىستان ەرمەك وتەباەۆ، جەڭىس ماردانوۆ، حانافيا اسقاروۆپەن بىرگە جۇماعالي ەكەۋمىز دە دەلەگات بولىپ قاتىستىق. بۇرىن ۇلتتىق مۇرات-مۇددە جولىندا جەكە-جەكە ارەكەت ەتكەن بىزدەر سول كەزدەن باستاپ «نەۆادا-سەمەي»، «ازات» قوزعالىستارى، «قازاق ءتىلى» قوعامى وبلىستىق ۇيىمدارىنىڭ ىرگەتاسىن قالاسىپ، ءبىرتالاي ءىس-شارالاردى ۇيىمشىلدىقپەن جۇزەگە اسىردىق.
بۇقار جىراۋ، ولجاباي، جاسىباي، مالايسارى، گاۋھار باتىرلار ءتارىزدى جاۋگەرشىلىك زامانىندا ەلدىگىمىز ءۇشىن كۇرەسكەن قاھارمانداردىڭ تابانى تيگەن وڭىردە قوعامدىق ۇيىمدارعا بىرىككەن قىزدار مەن جىگىتتەردىڭ تاباندىلىق كورسەتۋىنىڭ  ارقاسىندا ءبىرشاما كۇرمەۋلى ماسەلەنىڭ ءتۇيىنى تارقاتىلدى.  كومپارتيانىڭ نۇسقاۋىمەن جۇمىس ىستەگەن كومسومول ۇيىمدارى قولعا الماعان ۇلتتىق ماسەلەلەر ەدى بۇل، سوندىقتان شەشىلۋى قايراتتىلىقتى دا قاجەت ەتەتىن.   
جۇمەكەڭنىڭ:
«جاماعات، جامان بالاڭ باق سىنادى،
اماندىقتى اللاعا تاپسىرادى.
انا ءتىلدىڭ اقىسىن سۇراۋشىمىن،
ەندەشە زامان نەگە جاتسىنادى؟!»
- دەگەن جىر جولدارى قۇرساۋدا قالعان قازاق ءتىلىن ەركىندىككە الىپ شىعۋ ۇلتشىل كۇرەسكەرلەر مەن ءتىل جاناشىرلارى ءۇشىن وڭايعا سوقپاعانىن اڭعارتادى.   
1991 جىلى، ءساۋىر ايىندا «ازات» قوزعالىسىنىڭ ىقپالىمەن اتامان ەرماك ەسكەرتكىشىنىڭ الىنۋىنا وراي ەرماك (اقسۋ) قالاسىندا وتكىزىلگەن ميتينگىگە جۇمەكەڭ ەكىباستۇز قالاسىنان ەكى اۆتوبۋس تولى جىگىتتەردى باستاپ باردى. ەركىن كۇرەستەن سپورت شەبەرلىگىنە كانديدات، شىعىس جەكپە-جەگىن مەڭگەرگەن جۇماعالي قوعابايدىڭ ءوزى سەكىلدى ولاردىڭ كوپشىلىگى سەن تۇرا تۇر، مەن اتايىن! دەيتىن ۇلتشىل، نامىسشىل سپورتشىلار ەدى. 
ول كەزدە مەن دە راديوجۋرناليست ەدىم، ميتينگىدەن دايىنداعان  40 مينۋتتىق رەپورتاجدى وبلىستىق راديودان بەرگەن سوڭ، جۇمەكەڭ ونى بىزدەن الىپ ەكىباستۇز قالالىق راديوسىنان بىرنەشە رەت قايتالاپ بەردى.
جۇماعالي قوعاباي العاشقىدا قازاق ءتىلى قوعامى ەكىباستۇز قالالىق ۇيىمىنىڭ باسقارما مۇشەسى بولدى، 1994-2004 جىلدارى ءۇزىلىسسىز 10 جىل بويى قالالىق ۇيىم باسقارماسى توراعاسى قىزمەتىن قوعامدىق نەگىزدە اتقاردى. 1997-2002 جىلدارى  ازات ازاماتتىق قوزعالىسى ەكىباستۇز قالالىق ۇيىمىنىڭ تەڭ توراعاسى، بۇدان سوڭ الاش پارتياسى قالالىق ۇيىمىنىڭ توراعاسى بولىپ ىستەدى.  قازىر «بوگاتىر» جشس-ىندە مەملەكەتتىك قۇجات رەداكتورى بولىپ قىزمەت اتقارۋدا. كاسىپورىندا ءتىل ءورىسىن كەڭەيتۋمەن قاتار قازاق باسپاسوزىنە جازىلۋ ءىسىن ۇيىمداستىرۋدا بەلسەندىلىك تانىتادى، سونىڭ ناتيجەسىندە جۇمىسشىلار «انا ءتىلى» گازەتىنىڭ 84 داناسىن، «ەگەمەن قازاقستاننىڭ» 30 داناسىن جازدىرتىپ، وقۋدا.
اقىن جۇماعاليدىڭ  ەكىباستۇزدان ەسكەن لەپ، ءدۇمپۋى كوپ دۇنيە (ۋۆيدەننوە منويۋ ۋديۆيتەلنىي مير قازاق، ورىس تىلدەرىندە), جاڭبىرلى كۇن اتتى جىر جيناقتارىندا قوعامنىڭ تىنىس-تىرشىلىگىن بەينەلەيتىن  ازاماتتىق ليريكالارى كوپ تە، جەكە كۇيىنىشى مەن ءسۇيىنىشىن سۋرەتتەيتىن ولەڭدەرى از.
ونىڭ ۇستىنە، جۇماعالي قوعابايۇلىنىڭ اماندىق-ساۋلىعىن تىلەۋشىلەردىڭ قاتارى قالىڭ دا، جەكە باسىنىڭ جاعدايىنا نازار اۋدارۋشىلار سيرەك. ەكىباستۇز قالاسىندا ۇلتتىق ماسەلەلەر شەشىلمەي جاتسا، «ءاي، وسى جۇماعالي قايدا قاراپ وتىر؟!» - دەپ،  وعان كىنارات ارتىپ سويلەيتىندەر ارامىزدان تابىلادى. جۇمەكەڭ قوعامدىق جۇمىستى اقىسىز-پۇلسىز، تەگىن ىستەپ جۇرسە دە، ۇلتتىق مۇرات-مۇددە جولىنداعى ەرلىككە جەتەقابىل ىستەرى ءۇشىن ءتىپتى ءبىر پاراق ماقتاۋ قاعازىن الماسا دا سويتەدى ولار. بۇكىل قالا ءۇشىن جۇماعالي جالعىز جاۋاپ بەرۋى كەرەك سەكىلدى...
بىراق ازامات اقىن مۇنداي سوزدەرگە نالىمايدى، كەرىسىنشە، كوپشىلىكتىڭ وزىنە ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك ارتقانىن ءتۇيسىنىپ، قايراتتانا تۇسىنەدى.
«كۇيبەڭ-كۇيبەڭ كۇندە جۇمىس بىتپەگەن،
ارقاداعى جەڭىل-اۋىر جۇكپەنەن
بىردە ورلەپ، بىردە توقتاپ جۇرگەندە،
كەزدەستىرەم قۋانىشتى كۇتپەگەن»، - دەپ،
قۋانىشتى كۇندەرمەن قاۋىشاتىنىنا سەنەدى.
ارينە، ۇلت تاعدىرىن ءوز تاعدىرىنا بالاعان ازاماتتار ءۇشىن ۇلت قۋانىشىنان ارتىق قانداي قۋانىش بولسىن! سولاي دەسەم دە، اقىن، جۋرناليست، ۇلتشىل كۇرەسكەر جۇماعالي قوعابايدىڭ  الدىمىزداعى قاراشا ايىنىڭ 1-ءى كۇنگى  60 جىلدىق مەرەيلى جاسقا تولۋى ونىڭ ءوزى مەن وتباسى ءۇشىن عانا ەمەس، ۇزەنگىلەس جولداستارى ءۇشىن دە قۋانىشتى وقيعا ەكەنى راس!
ەرتىستىڭ كەرەكۋ وڭىرىندە، ەكىباستۇز قالاسىندا جارتى عۇمىرىن ۇلتتىق مۇرات-مۇددە جولىنا ارناپ، ۇلى تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ  نىعايۋىنا ۇلەس قوسقان رۋحتى ازاماتقا مەرەيتوي كۇنى ايتىلار اق تىلەكتەر كوپ، ىلايىم، سولاردىڭ بارلىعى قابىل بولسىن!

ارمان قاني،
«قازاق ءتىلى» قوعامى پاۆلودار وبلىستىق ۇيىمىنىڭ
«ەرتىس ديدارى» گازەتى رەداكتورى،
قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى.