اياگۇل مانتاي. ماشكەۆيچتى بايىتۋ – قىلمىس
قايبىر جىلى تۇركيادا وقيتىن ستۋدەنت ءىنىمدى اۋەجايعا شىعارىپ سالدىم. ۇشاق تۇنگى تورتتە ۇشاتىن بولدى. تىركەلۋ ەكى ساعات بۇرىن باستالادى. ءبىز ۋاقىتىنان الدەقايدا ەرتە بارىپپىز. اۋەجاي ىشىندەگى ورىندىقتا ەكى بوزبالا ۇيىقتاپ جاتتى...
الماتى اۋەجايىنان الەمنىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنە ۇشاق ۇشىپ جاتىر. ءبىز ولاردى ۇشاقتان قالىپ قويا ما دەپ قورىقتىق. ال ولار قورىلعا باسىپ، ءتۇس كورىپ جاتىر. ءىنىم ەكەۋمىز اقىلداسا كەلە، «ولاردى تۇرعىزۋ كەرەك» دەپ شەشتىك. بىرەۋىنىڭ يىعىنان ءتۇرتىپ: – كەشىرىڭىز، ۇشاقتان قالىپ قويمايسىز با؟ قايدا بارۋشى ەدىڭىز؟ – دەپ سۇرادىم.
ول ەسىنەپ الدى دا، ساعاتىنا قارادى.
– ءالى ەرتە. كەشىكپەيمىز، – دەدى.
سوسىن ءوز ۇيىندە جاتقانداي قايتا ۇيقىعا كىرىستى. ارادا ءبىراز ۋاقىت وتكەن سوڭ قاسىمىزدا وتىرعان ۇلكەن كىسى ەكىنشىسىن وياتتى.
– بالام، ىستامبۇلعا بارماۋشى ما ەدىڭ؟ جارتى ساعاتتان سوڭ تىركەلۋ باستالادى.
– ءبىز ەشقايدا بارمايمىز. وسىندا ۇيىقتاۋعا كەلدىك، – دەپ جاۋاپ بەردى ول.
– ەشقايدا بارماعانى نەسى؟ ۇشىپ كەلەتىن بىرەۋدى كۇتىپ وتىرسىڭدار عوي؟
– جوق، ەشكىمدى كۇتىپ وتىرعانىمىز جوق. اۋەجايعا ۇيىقتاۋعا كەلدىك. قوناتىن جەرىمىز جوق. جاتاقحانادا ورىن بولماي، دالادا قالدىق. پاتەر جالداپ تۇرايىق دەسەك، اقشامىز جوق. ءوزىمىز اقىلى بولىمدە وقيمىز.
– سەندەردەن باسقا قوناتىن ستۋدەنتتەر بار ما؟ – دەپ سۇرادى الگى كىسى.
– قازىر قىركۇيەك ايى عوي. مۇندا ءبىز التى بالا كەلدىك. ولار انە ۇيىقتاپ جاتىر، – دەپ ول قالىڭ ۇيقىدا جاتقان جىگىتتەردى كوزىمەن كورسەتتى. ۆوكزال قىزمەتكەرلەرى ۇيىقتاۋعا بارعان ادامداردى بىلسە، شىعارىپ جىبەرەدى. وندا «جامباس اقى» – 200 تەڭگە. ءتۇننىڭ ءبىر جارىمىندا كۇتۋ زالىندا قالعان ادامداردى شىعارىپ، ءبىر بولمەگە كىرگىزەدى. سوندا جۇمساق ورىندىق بار. جولاۋشىلار جانتايىپ، كوز شىرىمىن الادى. ەسەسىنە ءار جولاۋشى 200 تەڭگە تولەيدى. ال مۇندا، اۋەجايدا راحات، ەشكىم تۇرتپەكتەمەيدى، كوك تيىن تولەمەيسىڭ. تاڭەرتەڭ اۆتوبۋسقا ءمىنىپ، ۋنيۆەرسيتەتكە بارامىز. تەك ءسىز سەكىلدى جولاۋشىلار «جولدان قالىپ قويماڭدار» دەپ وياتىپ جىبەرەتىنى بولماسا... – دەپ قۋلانىپ، جىميىپ قويدى.
– كەشىر، اينالايىن، كەشىر، – دەدى ساسقالاقتاپ ۇلكەن كىسى. – تەك مەن سەندەردى ۇشاقتان قالىپ، اۋرە-سارساڭعا تۇسپەسىن دەپ ەدىم. شىنىندا دا، جاعدايلارىڭ قيىن ەكەن. ءما، اينالايىن، ەرتەڭ ىستىق تاماق ىشىڭدەر، – دەپ قالتاسىنان ەلۋ دوللار سۋىرىپ بەردى.
ءىنىم: – جىگىتتەرگە وبال ەكەن، – دەدى. – تۇركيادا ۋنيۆەرسيتەت جاتاقحاناسىنان ورىن الا الماعان ستۋدەنت مەملەكەتتىك جاتاقحاناعا ورنالاسا الادى. تۇرىكتىڭ ىسكەر ازاماتتارى جاستارعا ارنالعان جەكەمەنشىك جاتاقحانا سالۋدى وزدەرىنىڭ پارىزى، – دەپ بىلەدى. ۋنيۆەرسيتەت جاتاقحاناسىنا دا، مەملەكەتتىك جاتاقحاناعا دا قولى جەتپەگەن ستۋدەنت جەكەمەنشىك جاتاقحاناعا بارىپ ورنالاسادى. جەكەمەنشىك جاتاقحانانىڭ باعاسى قىمبات ەمەس. سونداي-اق وندا كىتاپحانا اشقان ىسكەر ازاماتتار بار.
مەن ءىنىمنىڭ تەگىن وقيتىنىن، شاكىرتاقى الاتىنىن، جاتاقحاناعا ءبىر تيىن تولەمەيتىنىن، ءتىپتى كۇنىنە ەكى مەزگىل تەگىن تاماق ىشەتىنىن ويلاپ، جانىم جادىراپ قالدى. الماتىدا وقيتىن ستۋدەنت ءسىڭلىمنىڭ قيىندىقپەن بولسا دا جاتاقحاناعا قولى جەتكەنىن ويلادىم.
– شاي ىشىڭدەر، – دەپ ستۋدەنتتىڭ قولىنا بەس مىڭ تەڭگە ۇستاتتىم. پاتەردەن-پاتەرگە كوشىپ جۇرگەن مەنى قايبىر جەتىسىپ ءجۇر دەيسىز؟ بەس مىڭ تەڭگەنى بەرەرىمدى بەرىپ الىپ، ءىشىم اشىدى:) سول ستۋدەنتتەردى كوركەم شىعارما وقىمايدى دەپ رەنجۋگە بولا ما؟ ونىڭ ساباعىن وقۋعا دا مۇمكىندىگى جوق قوي. ماشكەەۆيچتى بايىتىپ، ستۋدەنتتەردى جاتاقحاناسىز قالدىرعانىمىز - كەشىرىلمەيتىن قىلمىس!
فەيسپاراقتان