كۇنى بۇگىنگە دەيىن قىتاي مەكتەپتەرىندە قازىرگى قازاقستاننىڭ ءبىراز جەرى قىتاي جەرى دەپ كورسەتىلۋدە. ءبىزدىڭ مالىمەتىمىز بويىنشا، ول جەردىڭ كولەمى جارتى ميلليون شارشى شاقىرىمعا جۋىق تەرريتوريا... پارلامەنت دەپۋتاتى بولعان كەزىندە ءۋاليحان قاليجان مىرزانىڭ: «قىتايدىڭ بارلىق وقۋلىقتارىندا، گەوگرافيالىق كارتالارىندا بالقاش كولى مەن شۋعا دەيىنگى قازاق جەرىن ولار وزدەرىنىڭ اۋماقتارى ەتىپ كورسەتكەن. مەكتەپ وقۋلىقتارىندا سولاي وقىتىلادى!»  –  دەپ شىرىلداعانى ءالى ەسىمىزدە.

كەزىندە سەناتور يران ءامىروۆ: «جالعان نەكەنىڭ ارقاسىندا ەلىمىزدىڭ ازاماتى بولىپ جۇرگەن قىتايلىقتار سانى 300 مىڭعا جەتىپ وتىر... ەلىمىزدە قازاق قىزىن الىپ، قالىپ قويعان سول 300 مىڭ قىتايدىڭ 99 پايىزى جوعارى ءبىلىمى جوق، جەر جەتپەگەندىكتەن اۋا كوشكەن جۇمىسشىلار ەكەن. تەك وتكەن جىلدىڭ 9 ايىنىڭ وزىندە عانا ءبىر الماتى قالاسىنا قىتايدان 2445 ادام كەلىپتى. بۇل تەك تىركەلگەندەرى. سولاردىڭ 495-ءى قازاقستان ازاماتتىعىن الىپ ۇلگەرگەن...» – دەگەنى ەلدى ەلەڭ ەتكىزگەن. قىتاي ۇكىمەتى قازاقستاندا تۇرمىس قۇرعان جانە سونىڭ ارقاسىندا بىزدە قالىپ قالعان ازاماتتارىنىڭ سەميالارىنا ءوز ەلىندە قىرۋار قارجى بەرەتىنى ەستى ادامدى ويلاندىرماي قويمايدى...

مەن ءوز باسىم، ءبىر-ەكى دوس رەكتورمەن بىرەر جىل بۇرىن اڭگىمەلەسكەندە، ولار:  «قىتاي وكىمەتى  –  ەلشىلىگى، كەلىپ-كەتىپ جۇرگەن رەسمي دەلەگاتسيالارى، ءار جاقتان ءبىزدىڭ ۇيعىرلارىمىز نەمەسە قازەكەڭ ارقىلى سالەم جولداعان كەيبىر جاۋاپتى قىزمەتكەرلەرى  – ء بارى-ءبارى: جوعارعى وقۋ ورنىڭىزعا قانشا ستۋدەنت كەرەك بولسا، بىزگە تەك سانى مەن اقشا مولشەرىن ايتساڭىز بولدى، بۇل ءىستى تاستاي قىلامىز» دەپ اعىنان جارىلعانى قانشاما... ۇكىمەتىمىزگە راحمەت، بۇنداي توسىن پيعىلدىڭ جولىن كەسىپ، اتالعان ەلدەن مولشەرسىز كىسى تاسىمالداۋعا شەكتەۋ مەن توسقاۋىلدار قويا ءبىلدى.

ايتسە دە، اعايىن، كارىم ءماسىموۆ مىرزانىڭ ەلگە جار سالىپ ءسۇيىنشى  سۇراعان مىنا  حابارىن قالاي تۇسىنۋگە بولادى؟

 ءبىرىنشى جاڭالىق.

14 جەلتوقسان، 2014 جىل. استانا.

 ... قحر مەملەكەتتىك كەڭەسىنىڭ پرەمەرى لي كەتسياننىڭ قاتىسۋىمەن وتكەن كەلىسسوزدەردەن كەيىن قر پرەمەر-ءمينيسترى كارىم ءماسىموۆ ءمالىم ەتتى. بۇگىنگى شاعىن جانە كەڭەيتىلگەن قۇرامداعى كەلىسسوزدەردىڭ اياسىندا ءبىز شىن مانىندە ەكى ەلدىڭ اراسىنداعى ساۋدا-ەكونوميكالىق قاتىناستاردىڭ بارلىق قىرىن تالقىلاۋدان وتكىزدىك. قر ۇكىمەت باسشىسى بۇگىن ماڭىزدى بىرقاتار ۇكىمەتارالىق جانە مەملەكەتارالىق قۇجاتتارعا قول قويىلعاندىعىن، سونىمەن قاتار بىرقاتار وتە ماڭىزدى كەلىسىمشارتتار بەكىتىلەتىندىگىن، بۇل ءوز كەزەگىندە ەكى ەل اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى نىعايتا تۇسەتىندىگىن اتاپ ءوتتى.

ء «بىز بۇگىن كەلىسىلگەن ماكروەكونوميكالىق ساياساتتى جۇرگىزەتىنىمىزگە كەلىستىك»، - دەدى ك. ءماسىموۆ.

ەكىنشى جاڭالىق.

14 جەلتوقسان، 2014. استانا.

قازاقستان مەن قىتاي كومپانيالارى 14 ملرد. دوللاردىڭ كەلىسىمىنە قول قويدى. بۇل تۋرالى بۇگىن ۇكىمەت ۇيىندە قر پرەمەر-ءمينيسترى كارىم ماسىموۆپەن كەلىسسوزدەر وتكىزگەننەن كەيىنگى بريفينگتە قحر مەملەكەتتىك كەڭەسىنىڭ پرەمەرى لي كەتسيان ءمالىم ەتتى. «قازىر عانا ءبىز ارىپتەسىم قر پرەمەر-ءمينيسترى كارىم ماسىموۆپەن شاعىن جانە كەڭەيتىلگەن قۇرامدا كەلىسسوزدەر وتكىزدىك. ونىڭ قورىتىندىسىندا ءبىز قىتاي مەن قازاقستان ۇكىمەت باسشىلارى اراسىنداعى ەكىنشى تۇراقتى كەزدەسۋدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا كومينيۋكە قابىلدادىق»، - دەدى ول. ونىڭ اتاپ وتۋىنشە، كەلىسسوزدەر بارىسىندا ءتۇرلى سالاداعى ەكى ەلدىڭ ىنتىماقتاستىعىن تەرەڭدەتۋگە ءارى كەڭەيتۋگە باعىتتالعان اۋقىمدى ۋاعدالاستىققا قول جەتكىزدى.

 جالپى ءبىزدىڭ ۇكىمەتىمىزدىڭ تىزگىنى كارىم ماسىموۆقا قايتا تيگەلى بەرى قىتايمەن جان-جاقتى بايلانىستار قارقىن الا تۇسكەنىن بايقاۋعا بولادى. بۇل ءسوزىمىزدى دالەلدەۋ ءۇشىن تومەندەگى اقپارات جولدارىن شولىپ وتسەك تە جەتەدى:  

  «سامۇرىق-ەنەرگو» اق مەن قىتايدىڭ حالىقارالىق سۋ شارۋاشىلىعى جانە ەنەرگەتيكا كورپوراتسياسىنىڭ اراسىندا مەموراندۋمعا قول قويىلدى”;

“قر مەن قحر مۇناي-گاز سالاسىنداعى تەحنيكالىق ارىپتەستىك اياسىن كەڭەيتەدى”;

“ك.ءماسىموۆ: قىتاي بيزنەسىنىڭ قازاقستانعا قىزىعۋشىلىعى جوعارى”;

 “ك.ءماسىموۆ پەن ل.كەتسياننىڭ قاتىسۋىمەن قازاقستان-قىتاي ىسكەرلىك كەڭەسى وتۋدە”

–  جانە باسقالار.

بۇل جەردە باسىن اشىپ الاتىن ء جايت بار.

ءبىز ەلىمىزدىڭ دامىعانىنا، شەتەلدەرمەن بايلانىستاردى نىعايتقانىنا استە قارسى ادام ەمەسپىز. ءبىز پرەزيدەنتىمىزدىڭ ساياساتىن تولىق قولدايمىز.

الايدا ءبىز مەملەكەتىمىزدىڭ ءبىر الپاۋىتتىڭ قۇرساۋىنا شىرمالۋىنا تۇبەگەيلى قارسىمىز!

ءبىزدى قاتتى الاڭداتاتىن ماسەلە  – ەلباسى تاپسىرعان سىرتقى ەكونوميكالىق تەڭگەرىمنىڭ بۇزىلعانى، بۇگىنگى ساياسي جانە ساۋدا ساتتىق جايىنىڭ «سىني مەجەدەن» («كريتيچەسكايا توچكا») ءوتىپ كەتكەنى.

ەل بۇنى كورمەي وتىرعان جوق، كورىپ وتىر. ءبىزدىڭ ماقسات: ەلدىڭ كوزى جەتكەن جايتتاردى ەلەكتەن وتكىزىپ، بيلىكتىڭ ەسىنە سالۋ عانا بولدى.

ۇلتجان نىقايتاروۆ

Abai.kz