تۇركيانىڭ قاۋىپسىزدىك كۇشتەرى بۇگىنگە دەيىن بولماعان ۇلكەن وپەراتسيالار باستادى. يم (يسلام مەملەكەتى) ۇيىمىنا ادام تارتۋمەن اينالىسقان ادامداردى تۇتقىنداپ، ۇيىمنىڭ ۇگىت ناسيحاتىن جاريالاپ كەلە جاتقان ينتەرنەتتەگى سايتتار مەن الەۋمەتتىك جەلىلەرىندەگى پاراقشالارىن بۇعاتتاۋدا.

وتكەن اپتا ىشىندە تۇركيانىڭ كوپتەگەن قالاسىندا راديكالدارعا قارسى جۇزەگە اسقان وپەراتسيا بارىسىندا 21 يم مۇشەسى تۇتقىندالعان بولاتىن. قاۋىپسىزدىك كۇشتەرى يم- ءنىڭ بەلگىسى بولعان قارا ۋنيفورمالارمەن بىرگە ۇلكەن كولەمدەگى قارۋ جاراقتاردى قولعا تۇسىرگەن. سيريادان تۇركياعا وتۋگە ارەكەتتەنگەن كوپتەگەن يم «جيھادشىلارىن» دا شەكارادا تۇتقىنداعانى مالىمدەلگەن.

Cumhuriyet ve Al- Monitor اقپارات اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى سەميح ءيديزدىڭ ايتۋىنشا بۇگىنگە دەيىن رەسمي انكارا  يم- گە قارسى جىلى قاباق تانىتىپ كەلگەن. «وعان سەبەپ يم- نەن تۇركياعا كەلەتىن قاۋىپتەن سەسكەندى ءارى يم ۇيىمى اساد رەجيمىن قۇلاتاتىن كۇش دەپ تانىپ كەلگەن ەدى» دەيدى.

ەو (ەۋروپا وداعى) ەلدەرى بۇرىننان بەرى رەسمي انكارانى يم- گە قارسى ەشقانداي شارا قولدانباي وتىر دەپ سىناپ كەلەدى. يراك پەن سيرياعا ءوز شەكاراسىنان الەمنىڭ تۇكپىر تۇكپىرىنەن كەلگەن  راديكال «جيھادشىلاردى» وتكىزىپ جاتىر، تۇرىك جەرى «جيھادشىلاردىڭ ءدالىزى» دەپ تۇركيانى قاتاڭ ايىپتاپ وتىر.

كادير حاس ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ حالىقارالىق قاتىناستار ءبولىمىنىڭ پروفەسسورى سولي وزەل، يم- گە قارسى تۇتقىنداۋ شارالارى حالىقارالىق ايىپتاۋلاردان سوڭ باستالعانىن ايتادى. «تۇركيا ۇكىمەتى سيرياداعى قاقتىعىس ء«دىني سيپاتتاعى سوعىس» دەپ تانىپ كەلگەن، ەندى كەش تە بولسا ەكى- ءۇش اپتادان بەرى تۇركيا ۇكىمەتىنىڭ ەل ىشىندەگى يم- گە قارسى شارا قولدانا باستاۋىندا ۇكىمەتتە وزگەرىس بارى بايقالادى» دەيدى.

يم- گە قارسى ساياساتتىڭ قاتاڭداۋى، ەردوعاننىڭ ءادپ (ادىلەت جانە دامۋ) پارتياسىنىڭ پارلامەنتتە كوپ ورىندارىن جوعالتۋىنان  سوڭ باستالدى. جاقىندا عانا وتكەن پارلامەنتتىك سايلاۋدان سوڭ پارتيا ىشىندە كوپتەگەن دەپۋتات سىرتقى ساياساتقا وزگەرىستەر ەنگىزۋدى تالاپ ەتكەن. وتكەن اپتادا عانا تۇركيانىڭ بۇرىنعى پرەزيدەنتى ابدۋللاھ گۇل، ۇكىمەتتىڭ جۇرگىزىپ وتىرعان ساياساتىن سىناپ، تۇركيانى وقشاۋلاپ كەلەدى دەپ مالىمدەگەن بولاتىن.

Cumhuriyet ve Al- Monitor ءتىلشىسى سەميح يديز يم- گە قارسى ساياساتتىڭ قاتاڭدانۋى- پراگماتيكالىق ساياسي ەسەپتەردىڭ ناتيجەسى دەگەندى العا تارتادى. مامان «الەم ەلدەرى يم- گە قارسى قاتاڭ كوزقاراستى ۇستانىپ وتىرعاندا،  تۇركيا ۇكىمەتىنiڭ «جيھادشىلار» ماسەلەسىنە نازار اۋدارا باستاعانى دۇرىس» دەپ وتىر.

دەگەنمەن، تۇركيا ۇكىمەتىنىڭ يم- گە قارسى كۇرەس باستاۋىنا ساياساتكەرلەر مەن ماماندار ءبىر جاعىنان الاداۋشىلىعىن ءبىلدىردى. «يم ۇيىمى بۇعان دەيىن تۇركيادا تىنىشتىق ساقتاپ كەلگەن ەدى، ەندى بيلىكتىڭ بۇل ساياساتىنا قارسى جارىلىستار مەن شابۋىلدار ۇيىمداستىرۋى مۇمكىن» دەپ وتىر.

ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، بۇعان دەيىن قازاقستاننىڭ باق- تارىندا يم ۇيىمىنا ءبىزدىڭ ەلىمىزدەن بارىپ قوسىلعان «جيھادشىلاردىڭ» تۇركيا ارقىلى بارعانى جازىلعان. سونداي- اق، سيريا مەن تۇركيا شەكارالارىنا تاياۋ ماڭداردا يم- نىڭ ارنايى دايىندىق لاگەرلەرى دە بارىن، كەلگەن «جيھادشىلاردى» سيريا شەكاراسىنا دەيىن جەتكىزىپ، كومەكتەسەتىن جولباسشىلاردىڭ دا بارى ايتىلعان.

ماقالانى اۋدارىپ، ازىرلەگەن تۇرىقبايۇلى نازار

Abai.kz