ابايدىڭ تۋعانىنا بيىل 170 جىل. «ايدىڭ كۇننىڭ امانىندا» ۇرى شەنەۋنىكتەر ميللياردتاپ ۇرلاعان بيۋدجەتتەن ابايدىڭ 170 جىلدىعىن اتاپ وتۋگە ماردىمدى اقشا شىققان جوق، ەلەپ-ەسكەرگەن دە جوق.   انىعىندا كوپ اقشا ءبولىپ، استا-توك داستارقان جايىپ، ءىشىپ-جەپ كەتەتىن توي دا كەرەك ەمەس دانىشپان ابايدىڭ مەرەيلى داتاسىنا.  قازاق ءۇشىن داڭعازا تويدان گورى اباي مۇراسىن حالىققا جەتكىزەتىن، تۇسىندىرەتىن، ۇرپاقتىڭ ساناسىنا سىڭىرەتىن ءبىر ينستيتۋت كەرەك. سوعان لايىق مەكەمە - استاناداعى جالعىز ابايتانۋ ورتالىعى، پانالايتىن ورىن تاپپاي ءجۇر بۇگىندە. كەمەڭگەر اقىننىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىن زەرتتەپ، حالىققا تانىستىراتىن ورتالىق ورنالاسقان جوعارى وقۋ ورنى 1 جىل بۇرىن جابىلىپ قالعان. سودان بەرى ابايتانۋشىلار قانشا مەكەمەنىڭ تابالدىرىعىن توزدىرسا دا، ماسەلە شەشىمىن تاپپاي كەلەدى. «31 ارنا» جاڭالىقتارى  ابايدىڭ مۇراسىن زەرتتەۋدىڭ ماشاقاتتارى مەن بيىل اتالىپ ءوتۋى ءتيىس 170 جىلدىق مەرەيتويعا دايىندىقتىڭ قالاي ءجۇرىپ جاتقانى تۋرالى حابارىندا بۇل ماسەلەگە ارنايى توقتالدى.

استانا قالاسىنداعى ابايتانۋ ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى، Abai.kz-ءتىڭ تۇراقتى اۆتورلارىنىڭ ءبىرى - الماحان مۇحامەتقاليقىزى بىلتىر ورتالىق ورنالاسقان وقۋ ورنى جابىلعالى بەرى تەك جيعان-تەرگەنىن تۇگەندەۋگە عانا كەلەدى ەكەن. 2010 جىلدان بەرى ءار جەردەن قولمەن تاسىعان دەرەكتەر مەن كىتاپتار ەشكىمگە كەرەك ەمەس سياقتى بولىپ قالعان. ال، 4 جىل ىشىندە ابايدىڭ عۇمىرىمەن تانىسپاقشى بولعان 7 مىڭنان استام ادام ورتالىققا باس سۇعىپتى.

استانادان توقىمداي جەر بۇيىرماعان ورتالىقتىڭ ديرەكتورى: «نەگىزى ابايتانۋ ينستيتۋتىنا وقۋ ورنىنىڭ جانىنان اشىلۋ عانا ماڭدايىنا جازىلىپ كەلە جاتىر. وسى وقۋ ورىندارىنىڭ جانىنان اشىلىپ كەلە جاتقان ابايتانۋ ءوزىنىڭ بولاشاعىنىڭ قانداي ەكەنىن دالەلدەپ بەرگەن دە ەدى. ويتكەنى 3-4 جىلدان اسپاي قارجى ماسەلەسىنە بايلانىستىجابىلىپ قالىپ وتىرادى»، - دەيدى.  راسىمەن دە، ەڭ العاشقى ابايتانۋ ورتالىعىن مۇحتار اۋەزوۆ الماتىداعى ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەت جانىنان اشقان. ول 4 جىلدان سوڭ جۇمىسىن توقتاتىپتى. بەرتىندەگى زەرتتەۋشىلەردىڭ دە باستاماسى كوپكە ۇزاماي توقىراپ وتىرعان. ەندى ەلورداداعى جالعىز ورتالىق جابىلىپ قالماسىن دەپ زىر جۇگىرگەن ابايتانۋشىلاردىڭ ۇسىنىسىن قالا بيلىگى ەسكەرگەن بولىپتى. بىراق، ازىرگە 1 عاسىر بۇرىن تۇرعىزىلعان تاريحي عيماراتتى جاڭارتىپ بەرمەك.

قازاقتىڭ حاكىم ابايىنا ءبىر ۇلكەن عيمارات لايىق ەكەنىن ايتاتىن زەرتتەۋشىلەر  بولاشاقتا وعان قول جەتكىزەتىنىنە سەنەدى. قارجى مەن جەر بولىنسە، بۇنداي عيماراتتى تۇرعىزۋ دا قيىندىققا سوقپاسى انىق. ال، ابايتانۋشى مەكەمتاس مىرزاحمەتوۆ نەگىزگى تۇيتكىل قارجىدا دا ەمەس ەكەندىگىن ايتادى. «مۇنىڭ تۇك قيىندىعى جوق. تەك شەنەۋنىكتەر حالىقتىڭ ارىن، قامىن ويلايتىن بولسا، الاقانداي جەردى بەرە سالسا، تەز ارادا ءۇيدى سوعامىز دا وزىمىزبەن ءوزىمىز كۇن كورەمىز. ۇكىمەتتەن ەشتەڭە المايمىز. سوندا بۇل بيىك دەڭگەيگە شىعادى. ءبىر قادام جاساسا ءبىتتى - ماسەلە شەشىلەدى. ال ەندى سودان دا بىردەڭە جونىپ قالامىن دەيتىندەر بولسا، وندا ابايدىڭ ارۋاعى اتسىن وندايلاردى» ، - دەيدى پروفەسسور مىرزاحمەتوۆ.

ءبىر ايدان سوڭ شىعىس قازاقستان وبلىسىندا اتالىپ وتەتىن ابايدىڭ 170 جىلدىق مەرەيتويىنا وراي استانادا بىرقاتار شارالار جوسپارلانىپ وتىر ەكەن. ناقتىراق ايتساق: اقىننىڭ ەسكەرتكىشى الدىندا كىشىگىرىم جيىن مەن كىتاپحانا، مەكتەپتەر دەڭگەيىندەگى وتىرىستار. جالپى، ابايعا ارنالعان العاشقى كەش وسىدان 100 جىل بۇرىن ءوتىپتى. عالىمدار، سودان بەرى اۋىز تولتىرىپ ايتاتىنداي باسقوسۋ ءالى بولعان جوق دەيدى.

«قازاققا ەس كىرمەي، ابايدىڭ دانالىعى ەسكىرمەيدى» دەپ ءجۇرمىز. سول قازاققا بۇگىندە ەس كىرگەنى بىلاي تۇرسىن، ابايدىڭ ءوزىن ەسكەرمەي ءجۇر. قوس-قوستاپ كوتتەدج سالىپ، ماۋسىم سايىن شەتەل بارىپ دەمالاتىن شەندىلەر استانادان الاقانداي جەر بولسە، ورتالىق ءوزى-اق بوي كوتەرمەك. اباي ەشقاشان ەسكىرمەس. ابايىن، اباي كەرەك قازاعىن جەتىمسىرەتكەن اتقا مىنەرلەرگە ەس كىرسە ەكەن!

Abai.kz