بۇگىندە الەم كۇردەلى جاھاندىق ساياسي جانە ەكونوميكالىق ۇدەرىستەرگە تارتىلىپ وتىر. جەر استى قويناۋىنداعى مۇناي مەن ەنەرگيا قۋاتىن بەرەتىن ونىمدەر باعاسىنىڭ قۇلدىراۋى ناتيجەسىندە كوپتەگەن ەلدەردى جايلاعان ەكونوميكالىق داعدارىس بۇكىل الەمدىك ەكونوميكاعا جانە ونىڭ اجىراماس بولىگى رەتىندە ءبىزدىڭ ەلىمىزگە دە ەلەۋلى ىقپال ەتۋدە. حالىقارالىق احۋال دا كۇردەلەنىپ، وركەنيەتتى ەلدەر اراسىنداعى قايشىلىقتار ۇلعايىپ، ولاردىڭ سانكتسيالىق تەكەتىرەسى كۇشەيە تۇسۋدە.

تەررورلىق قاتەر دە ۇلعايىپ كەلەدى، وڭىرلىك جانجالداردىڭ جاڭا وشاقتارى پايدا بولۋدا. بوسقىنداردىڭ جاھاندىق تولقىنى پلانەتانىڭ جاڭا وڭىرلەرىن بىرىنەن سوڭ ءبىرىن باسىپ الۋدا. الەمدىك ساۋدا كولەمى تومەندەپ، قور نارىقتارى قۇلدىراۋدا. الەمنىڭ بۇرىن-سوڭدى بولماعان جاڭا بەت-بەينەسى قالىپتاسىپ كەلەدى. الەمدىك دەڭگەيدە جۇمىسسىزدىق پەن قوسا ازعىنداۋ ءورشىپ تۇر. سونىڭ سالدارىنان جۋىردا گەرمانيادا بوسقىندار تاراپىنان جەرگىلىكتى نەمىستەردىڭ قىز-كەلىنشەكتەرىن جاپپاي زورلاپ كەتۋ قىلمىستارى تىركەلگەنىن ەستىپ، تورتكۇل دۇنيە ءدۇر سىلكىندى.

اقش پەن باتىستان جاسالعان اقپاراتتىق تاسقىن، تەحنوكراتتىق دامۋ، ءوز جەمىسىن بەرە باستادى، قازاق ۇلتىنا ءتان قاسيەتتەرىنىڭ ءبارىن جالماپ، كەمىرىپ، قۇرتىپ بارادى. جاقىندا 29 قاڭتار كۇنى كەشقۇرىن كتك تەلەارناسىنان كەشكى جاڭالىقتاردان كەيىن «ناشا پراۆدا» توك-شوۋى «پولنىي ستريپتيز» دەگەن باعدارلاماسى بولىپ ءوتتى. الدىمەن 20-25 جاستاعى لاقاپ اتتارى «پەرس» «دراما» «شنايدەر» دەگەن ءۇش جىگىت ورتاعا شىقتى. تۇنگى كلۋبتاردا جالاڭاش كۇيدە بي بيلەپ، اقشا تاباتىندارعا ۇقسايدى. «ەستىمەگەن ەلدە كوپ» دەمەكشى، 15-20 جىل بۇرىن وسىندايدا ماماندىق بولادى دەپ كىم ويلاعان. الگى جىگىتتەردىڭ تۇرلەرىنەن قىسىلىپ، قىمتىرىلۋ دەگەن سەزىم جوق، ءولىپ قالعان. بىرىنەن سوڭ ءبىرى جارىسىپ سويلەپ ەكى ەزۋى ەكى قۇلاعىندا – ءماز. ار-نامىستان جۇرداي. باعدارلاما جۇرگىزۋشى الەكسەي شاحماتوۆ ورتاعا شىعىپ ونەرلەرىڭدى كورسەتىڭدەر دەدى. ەش ويلانباستان ۇشەۋى ورتاعا اسكەري كيىممەن شىعىپ، اقىرىن بيلەپ تۇرىپ شەشىنە باستادى، ۇرى يتكە قۇيرىعى سەكىلدى بۇلعاڭداپ بارىپ الدىنعى قاتاردا وتىرعان ءتوسىنىڭ جارتىسى اشىق اناسىنداي ايەلدىڭ كەۋدەسىنە باسىن تىعىپ الىپ يىسكەلەپ ءولىپ بارا جاتىر. سول باعدارلاماعا قاتىسىپ وتىرعان جاس-كارىلەردىڭ بىرەۋى «ىڭ» دەمەيدى، تەلەارنانى تاماشالاپ وتىرعان ميلليونداعان كورەرمەندەرگە قۇرمەت اتىمەن جوق.

«بوياۋشى، بوياۋشى دەگەنگە، ساقالىن بوياپتى» دەگەن ءسوز وسىندايدا ايتىلسا كەرەك. قازاقستاندا دەموكراتيا دەگەنگە – ەلىن قورعايتىن ەر ازاماتتاردى شەشىنگەنىن كورسەتكەنى ءۇشىن، كتك تەلەارناسىن  جاۋاپقا تارتۋ كەرەك. ايتپەسە، بۇداندا  سوراقى كورىنىستەرگە كۋا بولۋىمىز عاجاپ ەمەس. الەمنىڭ بىردە-ءبىر مۇسىلمان مەملەكەتىندە وسىنداي باعدارلامالاردى ەل-جۇرت جاتا قويماعان ۋاقىتتا، سوراقى تۇردە جارنامالامايدى. مادەنيەت ءمينيسترى اي قاراپ وتىر ما؟

جۋىردا ءانشى ارمان قوڭىرباەۆتىڭ ۇيىندە تۇسىرىلگەن «جۇلدىزدى شاڭىراق» باعدارلاماسىن كورىپ تاڭ قالعانىم بار. ارماننىڭ كەلىنشەگى ءانشى اشا ماتايدىڭ اكەسى «وبراتنايا ستورونا» فيلمىندە باستى رولدەردىڭ ءبىرىن سومداعان قىزىنا جالاڭاش كۇيىندە دۋشقا تۇسەتىن ەپيزود جايىندا ۇسىنىس تۇسكەن ءساتتى داستارحان باسىنداعى جۇرتتىڭ كوزىنشە بايانداپ بەردى. العاشىندا كينوعا تۇسۋدەن باس تارتقان اشاعا اكەسى ءوز كەڭەسىن ايتقان.

«قىزىم سەن پەردەنىڭ ارتىندا تۇراسىڭ. تۇسە بەر، تانىمال جۇلدىز بولاسىڭ. وندا تۇرعان نە بار؟ دۋشتىڭ ار جاعىندا ادەمى قىزدىڭ سيلۋەتى تۇرادى، سەن بىرەۋمەن قۇشاقتاسىپ، ءسۇيىسىپ تۇرعان جوقسىڭ، جالعىز ءوزىڭ دۋشقا ءتۇسىپ تۇرسىڭ، كيىممەن ەمەس، بىلاي دا ادەمى ەكەنىڭدى بۇكىل قازاقستان كورۋى كەرەك» دەدىم دەپ جارتى الەمگە جار سالدى، اشانىڭ اكەسى.  

اشانىڭ اناسى باتەس اپاي بولسا، ء«بىر كۇنى اشا ساحنالىق كويلەگىن ۇيدە ۇمىتىپ كەتىپ، كونتسەرتكە باسقا كويلەك كيىپ شىعۋىنا تۋرا كەلدى. الگى كويلەگى تىم قىسقا كورىنەتىن. كونتسەرتتەن كەيىن اكەسى اشانى كورىپ، «قىزىم وسىنداي كويلەك كيىپ ءجۇر، تاعى دا قىسقاراق كيسەڭ، «سەكسۋالنىي» بولاسىڭ» دەدى دەپ ايدى اسپاننان بىراق شىعاردى.

قازىرگى كۇنگى جەتكەن جەرىمىز وسىنداي. جوعارىداعى ەكى مىسالدى ايتۋ سەبەبىم ۇلتىمىزدىڭ وزىنە ءتان مادەنيەتى، ءتىلى، رۋحى بولماعان جاعدايدا ءبىز وزگەگە دە كەرەك ەمەسپىز اعايىن! ادام رەتىندە ءوز بولمىسى بولماعان، وزگەگە ەلىكتەپ، باسقالاردىڭ جىلتىراعان بەينەسىن وزىنە بەتپەردە قىلىپ كيىپ الۋعا ۇمتىلعان رۋحسىز حالىق، ۇجدانسىز ۇلت ەشكىمگە كەرەك  ەمەس. ادام ءوزىن  ادامزات الدىندا ۇلتتىق بولمىسى ارقىلى تانىتادى. ودان وزگەنىڭ بارلىعى ادام تابيعاتىنان تىس، مادەنيەتكە جات، ساياسي ەتيكەتكە نەگىزدەلگەن قوعامدى اداستىراتىن جالعان نارسەلەر.

كوپ  ءسوز  ايتقان  بۇرىنعى  بىلىمدىلەر،

پايدالانسىن، ۇقسىن دەپ كەيىنگىلەر.

سىنعا  سالىپ  تالعاماي تالاپتى جاس،

سونىڭ  ءبارىن  قاتەسىز  ءجون دەپ بىلەر.

ولاي  ەمەس، ويلاساڭ،  تالاي  ءمىن  بار.

بۇرىن شىن، قاتالى  شىن، انىق  شىن بار.

ۋ  بەردى مە، سۋسىن  دەپ  سۋ  بەردى مە،

كوزىڭ  جۇم دا، جۇتا بەر دەگەن كىم بار؟ – دەپ شاكارىم قاجى قۇدايبەردىۇلى ايتىپ كەتكەن ەكەن جارىقتىق.

جۇمامۇرات  ءشامشى، تاريح  عىلىمدارىنىڭ كانديداتى  

Abai.kz