– قايرات مىرزا، ەڭ الدىمەن گازەت تىلشىسىمەن سۇحباتتاسۋعا ۋاقىت تاپقانىڭىزعا راحمەت ايتامىز! ءسىزدى جانە ءسىزدىڭ ديرەكتورىڭىزدى الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى «قۋالاپ ءجۇرىپ» ۇستاماساق، باسقا امالدىڭ مۇمكىندىگى جوق ەدى...

– «ساباقتى ينە ساتىمەن» دەگەندەي، وسى كەزدە تىلدەسۋ ءناسىپ بولعانى عوي...

 – ءبىزدىڭ «تىرناق استىنان كىر ىزدەيتىن» كەيبىر قازاقتار «دات» گازەتى قايرات نۇرتاسپەن سۇحباتتاسۋ مۇمكىندىگىنە يە بولعانىنا نەگە سونشالىقتى قۋانىپ جاتىر دەۋى مۇمكىن. ءبىزدىڭ «قۋانىشىمىزدىڭ» سىرى سول – ءسىزدىڭ الەۋمەتتىك جەلىلەرىڭىزگە («ينستاگرام»، «فەيسبۋك»، «تۆيتتەر»، «موي مير»، ت.ت.) جازىلۋشىلار وتە كوپ ەكەن: ال جەلى قولدانۋشى – ول حالىق. ءبىزدىڭ گازەت تە سول حالىققا قىزمەت ەتەدى... ايتپاقشى، الەۋمەتتىك جەلىلەردە ءوزىڭىزدىڭ قانشا جازىلۋشىڭىز بار ەكەنىن ەسەپتەپ كوردىڭىز بە؟

– بارلىق الەۋمەتتىك جەلىنى قوسىپ، جالپى جيىنىن ەسەپتەپ كورگەنىم جوق. بىراق ءبىر باسىلىمداردىڭ دەرەگى بويىنشا، ەڭ كوپ «فەيك»-پاراقشالار مەنىڭ اتىمنان اشىلعان ەكەن. «ينستاگرامدا» بۇگىنگى كۇنى 843 مىڭ جازىلۋشىم بار. «فەيسبۋكتى» جاقىندا عانا تىركەدىك، وندا 5000 دوسىم، 3000 جازىلۋشىم بار، «ۆكونتاكتە» جەلىسىندە دە ءبىرشاما.

 – «Forbes» جۋرنالى شوۋ-بيزنەستەگى ەڭ-ەڭ تابىستى جۇلدىزداردىڭ ءتىزىمىن جاساپتى. ال ءسىز وسى رەيتينگىدە بۇكىل الەمدى اۋزىنا قاراتقان گەننادي گولوۆكين مەن تانىمال پروديۋسەر بايان ەسەنتاەۆادان دا وق بويى وزىپ، ءتىزىمنىڭ كوشىن باستاعان ەكەنسىز. كوپ جاعدايدا سۋبەكتيۆتى پىكىرلەر جيىنتىعى بولسا دا، ءسىز بۇل كوشباستاۋشىلىقتى قالاي قابىلدادىڭىز؟

– بارلىق نارسە جاراتقاننىڭ قالاۋىمەن بولاتىنىن ەسكەرسەك، وسىنداي ريزىقتى بەرگەنى ءۇشىن سانسىز شۇكىر دەيمىن. بۇعان مەن جالعىز جەتكەنىم جوق: پروديۋسەرىمنەن باستاپ، ديرەكتورىم، جالپى مەنىڭ كوماندامنىڭ جۇمىسى دەۋگە بولادى. سونىمەن قاتار كەز كەلگەن قازاقتىڭ بالاسى وزگە تىلدە سويلەمەي-اق، وسىنداي تابىسقا جەتە الاتىنىن باسقالار كورسە دەگەن ماقساتتىڭ دا ورىندالعانىنا قۋانىشتىمىن.

 – تاياۋدا بەلگىلى پروديۋسەر بايان ەسەنتاەۆا ءوزىنىڭ الەۋمەتتىك جەلىسىنە جازىلۋشىلار سانى 1 ميلليونعا جەتكەنىن جازىپتى. ياعني، وسى جازىلۋشىلاردىڭ قۇرىعاندا تەڭ جارتىسى بايانعا ءتانتى (فانات) جۇرت دەگەن ءسوز. ال ءبىزدىڭ ەلدە مەملەكەتتەن بولىنەتىن قارجىعا شىعاتىن گازەتتەر بار: تارالىمى 10 مىڭ داناعا دا جەتپەيدى. ايىرماشىلىقتى بايقادىڭىز با – جەر مەن كوكتەي. ياعني، مۇنداي قوعاداي جاپىرىلعان الەۋمەتتىك توپتىڭ مۇمكىندىگىن پايدالانا ءبىلۋ كەرەك. ماسەلەن، ءبىز وسى ارادا «قايرات نۇرتاس» دەگەن برەندپەن گازەتىمىزدى جاستار اراسىندا جارنامالاۋ مۇمكىندىگىن پايدالانىپ وتىرمىز. وسى ورايدا ءسىزدىڭ اسىرەسە جاستار اراسىندا تانىمال تۇلعاعا اينالعانىڭىزدى ءوز مۇددەسىنە پايدالانۋشى كۇشتەر مەن ارقيلى الەۋمەتتىك توپتار بارىن بايقاپ ءجۇرسىز بە؟

– وسى ۋاقىتقا دەيىن بىرەۋ كەلىپ ماعان: «مىنانى ناسيحاتتا، نە بولماسا مىنالاردىڭ مۇددەسىن قورعا» دەپ ايتقان ەمەس. ولاي بولعان كۇندە دە، اق پەن قارانى اجىرا الاتىن جاسقا جەتتىم دەپ ويلايمىن – مەنىڭ ءوز پرينتسيپتەرىم، وز ويىم، ءوز ماقساتىم بار. نەگىزى، ءسىز ايتىپ وتىرعان ءۇردىستى باستاعان – باق وكىلدەرى، ياعني جۋرناليستەر – سىزدەر. انشىلەر قاۋىمى بارلىق تەلەارنالاردىڭ باستى كونتەنتىنە اينالدى. ءيا، ونەر ناسيحاتتالۋى ءتيىس. بىراق، كەلىسسىن يا كەلىسپەسىن، بارلىق سالانىڭ، تەلەديدارداعى بارلىق تاقىرىپتاردىڭ تالقىلاۋى انشىلەرسىز وتپەيتىن كەلەڭسىز كەز تۋدى. ءسىز ايتىپ وتىرعان قۇبىلىس وسى ءۇردىستىڭ «جەمىسى» دەپ ويلايمىن.

 – ماسەلەن، سوڭعى كەزدەرى تانىمال جۇلدىزداردىڭ اتىمەن ءدىندى ۋاعىزداۋ ءۇردىسى پايدا بولدى. اسىرەسە بۇگىندە كوپتەگەن تانىمال جۇلدىزداردىڭ «ينستاگرام» جەلىسىندەگى اكاۋنتى اللانىڭ اتىمەن اشىلىپ، «ماشالاھپەن» جابىلاتىن بولىپ ءجۇر. سول جۇلدىزداردىڭ دەنى ۋاحابيتتىك اعىمنىڭ جىرتىسىن جىرتىپ جۇرگەنىن وزدەرى دە سەزبەيتىن سياقتى. ءسىز وسى ءۇردىستى قالاي قابىلدايسىز؟ وسى ورايدا سىزگە ۋاعىز تاراتۋشىلار اراسىنان قولقا سالۋشىلار بولعان جوق پا؟

– بىرىنشىدەن، مەنىڭ جەكە ويىم: ولاردىڭ سول جەردە جاريالاعان ەكى سوزىنە قاراپ، الدەقانداي ايىپ تاعۋ – ۇلكەن قيانات. شىنىمەن سولاي ەكەنىن انىقتاپ الماي، مىنانداي نارسەنى جاريالاۋ سىزدەرگە دە سىن بولادى. سونىمەن قاتار سولاردى وقىپ جۇرگەن حالىقتىڭ ويىنا دا كۇدىك سالىپ قويۋىڭىز مۇمكىن. مۇنىڭ دا سۇراۋى وڭاي ەمەس. جوعارىدا ايتىپ وتكەنىمدەي، ماعان ەشكىم ءوز پىكىرىن تەلىپ، مۇددەسىن قورعاۋدى سۇراعان ەمەس. ولاي بولادى دەپ تە ويلامايمىن. ءوزىڭىز ايتقانداي، قازىر ونەر ادامدارىنىڭ قولىندا الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى جاستارعا، حالىققا اسەر ەتە الاتىن يدەولوگيالىق قۇرال تۇر دەۋگە دە بولادى. وسى قۇرالدى ءبىز دۇرىس پايدالانا الساق، جاقسى جەمىسىن كورۋگە بولادى. مەنىڭشە، ونەر ادامدارى جاستاردى يماندىلىققا شاقىرسا، وندا تۇرعان ەشقانداي ابەستىك جوق. يماندىلىقتان ءبىز ۇتىلمايمىز. ەلگە تيگىزەر ءبىر پايدامىز بولسا، ءبىز وزىمىزدەن كەيىنگى جاستاردى دۇرىس جولعا باعىتتاۋعا ۇلەس قوسا الساق، سوعان اسەر ەتە الساق، سونىڭ ءوزى ۇلكەن قۋانىش.

 – ەندەشە ءسىز تۇسىنبەگەن سۇراققا ءوزىم جاۋاپ بەرىپ كورەيىن: ءوزىڭىز ايتقانداي، بۇگىندە الەۋمەتتىك جەلى ۇلكەن «يدەولوگيالىق قۇرالعا» اينالىپ بارا جاتىر. سول سياقتى تالعام تارازىسى رۋحاني داعدارىسقا ۇشىراعان حالىقتىڭ، اسىرەسە جاستاردىڭ تابىنار ەكى نىسانى پايدا بولدى: ءبىرى – ءدىن، ەكىنشىسى – جەر-كوكتى جايلاپ العان «جۇلدىزدار». مىنە، وسى قىزىعۋشىلىققا ءتانتى جاستار ەكى نىسانمەن جەلى بەتىندە «جولىققاندا»، قانداي ىقپالدى يدەولوگيالىق كۇش پايدا بولارىن سەزىنۋ اسا قيىن شارۋا بولماسا كەرەك. جەلىنى پايدالانۋشىلار «جۇلدىزداردىڭ» دىندارلىعىنا دا، باسقا اۋەستەنۋشىلىگىنە دە ەرىپ جۇرە بەرۋى ابدەن مۇمكىن عوي. مەنىڭ بىلمەگىم – ءسىزدىڭ وسى توڭىرەكتەگى ويىڭىز ەدى.

ماسەلەن، الەۋمەتىك جەلىدە ءبىر وقىرمان: «ەگەر قايراتتى ءبىزدىڭ مەملەكەت قولداسا، قازاقستاننىڭ اتىن الەمگە پاش ەتەر – مايكل دجەكسون سياقتى برەند جاساۋعا بولار ەدى»، – دەيدى. ەندى ءسىز وسىعان نە دەيسىز؟

– ەلدىڭ اراسىندا ماعان دەگەن سونداي ۇلكەن سەنىمنىڭ بار ەكەنى، سونداي ماقتانىشقا لايىقتاپ جاتقانى – ءبىر جاعىنان، قۋانىش، ەكىنشى جاعىنان – ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك. دەمەك، مەنەن بۇدان دا ۇلكەن ناتيجە كۇتىپ وتىرعاندار بار: تىنىم تاپپاي العا جىلجۋىم قاجەت. ال ناتيجەسىنىڭ قالاي بولاتىنى – تاعدىردىڭ جازۋىنا بايلانىستى.

 – بۇنى سۇراپ وتىرعان سەبەبىمىز – ءبىزدىڭ ساياسي بيلىك ءسىزدىڭ تۇلعالىق تانىمالدىعىڭىزدى پايدالانباق تۇگىلى، وتكەن جىلدارى تەلە ەفيرگە شىعارتپاي قويعانى بار. قازىر بۇل جاعداي تولىق تىيىلدى ما: رەسپۋبليكالىق ەفيردىڭ ەسىگىنەن ەركىن اتتاپ ءجۇرسىز بە؟

– وتكەن جىلدارى دا، قازىر دە ەشقانداي شەتتەتۋ كورىپ جۇرگەنىم جوق. (قايرات مىرزا بۇل جەردە جاڭساق سويلەدى: ءبىز كەزىندە مەملەكەتتىك تەلەديدارعا كىمدەردى شىعارماۋ كەرەكتىگى جونىندەگى بيلىكتىك نۇسقاۋدى گازەت بەتىندە جاريا ەتكەن ەدىك.

سول نۇسقاۋلىقتا قايرات نۇرتاستان باسقا بىرنەشە ءانشى-سازگەردىڭ اتى-ءجونى اتالعان بولاتىن – رەد.). قايتا سول ەفيرلەر مەن سۇحباتتارعا كوپ جاعدايدا ۇلگەرمەي جاتامىن. ءسىزدىڭ ايتىپ وتىرعانىڭىز «پرايم پلازا» وقيعاسىنان كەيىنگى كەزدەر شىعار. ول كەزدە دە ساياسي بيلىك تاراپىنان ارنايى ەشقانداي دا نۇسقاۋ بولماعان. تەك تەلەارنالاردىڭ باسشىلارى عانا ەمەس، جەكەلەگەن پروديۋسەرلەرى دە نەدەن قورىققانى بەلگىسىز – از عانا مەرزىمگە سولاي جاساۋدى ۇيعارعان ەكەن.

 – ايتپاقشى، ءسىز ءبىر سۇحباتىڭىزدا: ء«ان ايتىپ ءجۇرمىن، مەنىڭ اتىممەن اتالاتىن كيىمدەر جەلىسى بار، كينوعا ءتۇسىپ كوردىم. ەندى بولاشاقتا ءوزىمدى ساياساتتان كورگىم كەلەدى»، – دەگەن ەكەنسىز. ال ءبىزدىڭ «جۇلدىز» اۋرۋىنا دۋشار بولعان انشىلەر ساياسات تۇگىلى، ءبىزدىڭ گازەت سياقتى ساياسي باسىلىمدارعا سۇحبات بەرۋدەن ات-تونىن الا قاشىپ جۇرگەندە، ءسىزدىڭ ساياساتقا ارالاسسام دەگەن ارمانىڭىزدىڭ استارىندا نە بار: دەپۋتات بولۋ ما، جوق الدە قوعامدىق-ساياسي جۇمىسقا دەگەن ىنتاڭىز اۋىپ ءجۇر مە؟

– ونى كەسىپ-ءپىشىپ ايتپاي-اق قويايىن. بۇل مەنىڭ ءوز ويىم عانا. ناقتى ۇسىنىستار ءتۇسىپ جاتسا، ءبىر نارسە ايتۋعا بولار ەدى.

 – ەلدەگى جاستارمەن جۇمىس جۇرگىزۋ جونىندەگى مەملەكەتتىك ساياساتقا كوڭىلىڭىز تولا ما؟

– مەنىڭ ويىمشا، ءبىزدىڭ جاستاردى مەملەكەت «ساعان جاعداي جاساسىن، ءبارىن رەتتەسىن» دەگەن ويدان اۋلاق ۇستاۋىمىز قاجەت. كەرىسىنشە، «سەن ءوز مەملەكەتىڭ ءۇشىن نە جاساي الاسىڭ؟» – دەپ تاربيەلەۋ كەرەك. مەملەكەت ەشتەڭە جاساماي جاتىر دەپ ايتا المايمىز: «بولاشاق» باعدارلاماسىمەن جاستاردى شەتەلگە جىبەرىپ، وقىتىپ جاتىر. ودان باسقا دا يگى شارالار جەتەرلىك. تەك ءبىزدىڭ جاستارىمىز جالقاۋلانباي، جۇمىستىڭ كوزىن تابا بىلسە، ءبىزدىڭ ەلدە ءبارى بار.

 – قازاق انشىلەرى قايىرىمدىلىق شاراسىنا قارجى جۇمساپتى دەگەندى كوپ ەستىمەيمىز. بىراق باعالى كولىك ءمىنىپ، سارايدان كەم سوقپايتىن ءۇي سالىپ جاتقاندارىن كورگەندە، انشىلەردىڭ اراسىندا دا باقۋاتتى بايلار بار ەكەنىنە كوز جەتەدى. ال ءسىزدىڭ جەتىم-جەسىرگە، كەدەي-كەپشىككە قايىرىمدىلىق جاساۋ جونىندەگى نيەتىڭىز قالاي؟

– قايىرىمدىلىق جاساۋ– اركىمنىڭ جەكە شارۋاسى دەپ ويلايمىن. بۇل ماسەلەنى تالقىلاپ، جاريا ەتە بەرگەندى دە كوپ ۇناتپايمىن.

 – قازىر ەل اۋزىندا: «قايرات تۇشكىرسە دە – حيت» دەگەن ءازىل-شىنى ارالاس ءسوز ايتىلىپ ءجۇر. شىنى كەرەك، ءسىزدىڭ قاي ءانىڭىز جارىققا شىقسا، سول حيتكە اينالىپ كەتەتىنى جاسىرىن ەمەس. وسىنىڭ سىرى نەدە دەپ ويلايسىز: ءاننىڭ حيتكە اينالۋى كومپوزيتوردىڭ ەڭبەگى مە، الدە ءانشىنىڭ داۋىس ەرەكشەلىگىنەن پايدا بولاتىن قۇبىلىس پا؟

– ءسىز ايتىپ وتكەندەردىڭ ەشبىرىن دە ءبولىپ-جارىپ الا المايسىز. وسىلار ءوزارا ۇيلەسىمدىلىك تاپسا، جاقسى دۇنيە شىعادى. كومپوزيتور مەن اقىننىڭ انگە سالعان ويىن تىڭدارمان جۇرەگىنە ءدوپ جەتكىزۋدى كوزدەيمىن. بار سىرىم سول عانا.

سۇحباتتاسقان – جانسايا ەرتاي

«D»

«وبششەستۆەننايا پوزيتسيا»

(پروەكت «DAT» №3 (320) وت 21 يانۆاريا 2016 گ.