حالىقارالىق National Geographic جۋرنالى قازاقستان تابيعاتى جايىندا تامسانىپ جازدى. 

National Geographic – ۇلتتىق گەوگرافيالىق قوعامنىڭ (اقش) رەسمي باسىلىمى ءارى ەرەكشە عىلىمي-كوپشىلىك گەوگرافيالىق جۋرنال. تاياۋدا وسى جۋرنالدىڭ رەسەيلىك نۇسقاسى ءوزىنىڭ قازاقستانداعى تابيعات عاجايىپتارىنا ارنالعان ءتىزىمىن جاسادى.

«بايقوڭىر، شىمبۇلاق، قاتون-قاراعاي، بۋراباي مەن بالقاش قازاقستاندا ەشقاشان بولماعانداردىڭ دا قۇلاعىنا تيگەن اتاۋلار. الايدا، بۇل ەلدە ايتارلىقتاي تانىمال ەمەس، بىراق، قىزىقتى جەرلەر كوپ، ءاربىر تۋريست ولارعا مىندەتتى تۇردە بارۋى ءتيىس»، – دەپ جازادى باسىلىم.  

قازاقستاندىق عاجايىپتار تىزىمىنە ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ ساۋلەت جانە تابيعات اسەمدىكتەرىنىڭ بەس ەسكەرتكىشى كىرگەن، جۋرنال ولاردى قازاقستانعا كەلگەن تۋريستەردىڭ بارىنە ۇسىنادى.

جۋرنالدا بەرىلگەن ءبىرىنشى قازاقستاندىق عاجايىپ – قايىڭدى كولى، ول 1911 جىلى جەر سىلكىنىسىنەن كەيىن تاۋ اڭعارىنداعى جارتاستاردىڭ وزەن ساعاسىنا قۇلاۋىنان پايدا بولعان. مۇنداعى  رەليكتىلىك تيان-شان شىرشالارى سيرەي باستادى، بىراق ءالى دە قاسقايىپ تۇر. سۋ ۇستىندە جالاڭاش دىڭدەرى سورايىپ تۇرسا، كول ايدىنىندا – تاۋ سۋرەتى ايناداي جارقىرايدى. كول سۋىنىڭ تەمپەراتۋراسى تسەلسي بويىنشا 6 گرادۋستان اسپايدى، سونىڭ وزىندە بۇل جەرگىلىكتى دايۆەرلەردىڭ قىزىعۋشىلىعىنا ءتىپتى دە كەدەرگى ەمەس.    

ەكىنشى ورىندا – ورتا عاسىرلىق ساۋلەت ەسكەرتكىشى – قوجا احمەت ياسساۋي كەسەنەسى: قازاقستاندىق مۇسىلمانداردىڭ زيارات جاسايتىن جەرى. كەسەنە 14 عاسىردا ەجەلگى تۇركى اقىنى ءارى ءدىن ۋاعىزداۋشىسىنىڭ قۇرمەتىنە سالىنعان. كەسەنەنى سالۋ شەشىمىن اقساق تەمىردىڭ ءوزى قابىلداعان. قازىر بۇل «ازىرەت-سۇلتان» مۇراجاي-قورىعىنىڭ تاريحي-مادەني باستى نىسانى، وعان، سارايلار، ورتاعاسىرلىق مونشا عيباداتحانا كەشەنى جانە ورتاعاسىرلىق تاعى بىرنەشە ماڭىزدى تۇلعانىڭ كەسەنەسى كىرەدى. كەسەنەنىڭ كىرپىش كۇمبەزى – ورتالىق ازياداعى ەڭ ۇلكەن كۇمبەزدەردىڭ ءبىرى.

ءۇشىنشى قازاقستاندىق كەرەمەت – بالقاش قالاسىنان سولتۇستىككە قاراي 70 شاقىرىم جەردە ورنالاسقان بەكتاۋ-اتا شاتقالى. جولاۋشىنىڭ كوز الدىنان كىشىگىرىم وزەندەرمەن الماسىپ وتىراتىن عالامات سۇلۋ عارىشتىق پەيزاج شىعا كەلەدى. تاۋلى مەكەن ونى قورشاعان دالانىڭ فلوراسىنان مۇلدە باسقاشا. وعان قوسا، ول جەردە شاعىن، ادەمى كولدەر بار.

ءتورتىنشى ورىندا – ماڭعىستاۋ وبلىسى  وعلاندى جەرىندە ورنالاسقان بەكەت-اتا مەشىتى، ول 17 عاسىردا سالىنعان. بەكەت-اتا – بۇكىل قازاق تابىناتىن اۋليە ءارى ەمشى. بۇگىنگى كۇنى ول كۇنىنە ءۇش مىڭداي زيارات ەتۋشىنى قابىلدايدى. ونىڭ باستى ەرەكشەلىگى: ىشىنە كىرۋ ءۇشىن كەلۋشى 1500 مەتر جەردىڭ استىنا ءتۇسۋى كەرەك.

National Geographic تىزىمىندەگى بەسىنشى كەرەمەت – «بايتەرەك» مونۋمەنتى، ول قازاقستاننىڭ جۇرەگى  استانادا ورنالاسقان. «مونۋمەنت 1996 جىلى باستالىپ، 2002 جىلى اياقتالعان. قۇرىلىستىڭ ۇزىندىعى 97 مەتردى قۇرايدى، بۇل ساننىڭ الىنۋى تەگىن ەمەس: 1997 جىلى استانا الماتى قالاسىنىڭ ورنىنا قازاقستاننىڭ استاناسى دەپ جاريالاندى. ياعني، بايتەرەك ەل تاريحىنداعى جاڭا ءداۋىر باستاماسىنىڭ نىشانى بولىپ تابىلادى. بايتەرەكتىڭ ۇشار باسىندا پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ قولىنىڭ بەدەرى بار، ال، مونۋمەنتتىڭ اينالاسىندا ۇلكەن ساياباق سالىنعان. «بايتەرەك» ءسوزى قازاق تىلىندە جاس، جايقالىپ وسكەن اعاشتى بىلدىرەدى.  جوبا اۆتورلارىنىڭ ويىنشا، وسىلايشا ءوزىنىڭ تاريحي تامىرلارىن ساقتاعان مەملەكەتتىڭ تاعدىرى بەرىك تۇعىرىمەن قاتار ءورىلىپ، بولاشاق گۇلدەنۋگە ۇمتىلىسى بەينەلەنگەن» دەپ جازادى جۋرنال.

قازاقستاندا National Geographic جۋرنالى بيىلعى جىلدىڭ ناۋرىز ايىنان باستاپ شىعا باستادى. ءبىرىنشى شىعارىلىم ماڭعىستاۋ عاجايىپتارىنا ارنالعان. الداعى ۋاقىتتا باسىلىم بەتتەرىنەن تۋعان جەرىمىزدىڭ تالاي عاجايىبىن كورەتىنىمىزگە  كۇمانىمىز جوق.  

اbai.kz